Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 46, 18 November 1882 — HE KIKE KAMAILIO MAWAENA O W. M. KIPIKONA ME G. W. PILIPO MA KE KEENA O NA AINA E. [ARTICLE]

HE KIKE KAMAILIO MAWAENA O W. M. KIPIKONA ME G. W. PILIPO MA KE KEENA O NA AINA E.

Kuukona. —"O Hakawolii,. Dolo a uib Knkela, o laliou ku poe unma e paipai noi i k;i poe Hawaii, e hoala i uiau halawai annkaaiimnn, e lioopau i na kuhina. Makemake lakon i p'oe kuliinu America wale 110, aohe makemake ia i Hawaii kekalii iloko o ka alia kuliina. Makemake lakon e liana ia ua liooponopon aupiini e like uie ka mukemako o Amorica, i iiiki ni ke lioolmi ia ke anpuni īno Anierioa. PILU'O. Ho Hawaii an, aole au i olelo ia miii e kollahi o lakou, aole lioi ma kekalii kauolia jnai ift lakou nini. līa'n iho nu ka'u mea e lnina ai, a o olelo ai. Aolo loa no uu ma ka lioohui aupuni, he luio loa au ia ano hana. KIHKONA. - Aole 110 o'u manau, oue kekahi, alia, o kahi poo Hawaii a ae no. PiLiPO. -— Aole an i ike, aolo hoi au i loha ia mea mo ka'u poo i liapai pu iho noi i koin ]nvlav, ai makaainana. Kii'Kona. — Ua makaukau anei emkou ika aha kuhina kupono, ina e pau ana keia aha kuhina ? Pilipo.— Un liiki no ke hoike iu, he īnau haole a he poe Hawaii 110 i kupono. Aole 000 ka haole iiope loa, a o Bubli a nie Simona na kanaka Hawaii hopo loa no ka noho kuliina ana. O keiu ae la ka maua mau walii kamakamailio pu ana, a ke makemake nei au o lioakaka ae 110'u ilio a me kalii poe ano like me ko'u kahna. He Hnwaii a\i malalo o ke Aupuni Kuuiukanawai, ix Moi Kumukanawai e like me na hoakaka aua. Ma ko'u loa» ana ae he lono, e hoalu unii he mau Hawaii i lmlawai uiakaainana kue i ka aha kuliina, uolaila, ua liolo mai la au no ka moku īnua e loaa ai ka wa i manaoiaj oiai hoi, oAvau kekalii i kaua me ka poni i na kuhina, ma kn aoao oka pepa kekahi, ama ko f u inos ponoi, a he mau inoa kapnkapa lioi a'n i kolio ai; a ua liui mo Uamaaina, a ua naua aku i ua kumuhana, a ua ae, uo ka inea, oia no ua kuinu i hoomanao mau ia e.a'u; a'u no a me kuu mau makamaka oiaio o ke kahua hakoko ma ka aoao u Hawaii a me kona lalmi, He inau Hawaii wale no ko'u man kamaaina mua loa, oia 110 na Hoahanan Kawainui; na lana mai ko'u mahele e ka hana, i haiolelo 110 ia halawai. He wa haiki loa keia no'u,no ko'uliaawina ia la, he mea pono ke loaa he wa akea kupono no ka hoomakaukau ana no ia haawina nui a koikoi. Ahe mea pono hoi ke hoopiha pono ia na kumu hoahewa i na kuhina ma na mea waiwai io. Me he mea la, ua manao iho o Kipikona, he mea hiki ole-i keiaike o ua kanaka Hawaii ke kukulu lialawai, a ke hoakaka ma na kumu a lakou i manae ai. Ma na walii a pau loa o hoala ia itna ma kela a ma keia walii, ua kukulu ia no ia e like me ka ike i loaa ina Hawaii, He aa no au ina a puu, ua lawa i ka poe Hawaii ke kukulu a ke olelo me ka imi ole i mau kumuao na lakou iho. O ka hookomo ana mai i ka inoa o kelji poe ae la, he mea wale no ia a Kipikona i alakai wahahee ai, e lilo i mea ole na hana a ka leliulehu i lawelawe ai. He mea oiaio ole kana mau olelo, mt na wahi a pau, ina he mau halawai hooh\ii aupuni kekahi e hapai ia ana, aole nu e hookaulua i a'u iho no ke kue ana uku ia mau ano liana, a pela no ka manao o ka poe Hawaii oiaio.a pan. O na ake e hakuepa ia nei, lie makemakeia ka i poe Ameiiea wale 110 ns kuliina; a pehea la hoi o Kipikona, oia no kekahi Ameiiea? A pehea hoi, o ka hapa nui o ka aha kiekie, he poe America wale no, a nawai hoi i koho ia lakou, O ka wae ana i aha kuhina, aole ia nu kekaki mea e ae, aka, na ka mea hookahi wale no, oia hoi ka moi. Ina he makemake ia i poe America walo no, oia iho lano; a ina e wae oia noloko o kela a me keia lahui kona alia kuliina, ua hiki no; aia no maluna o ka moi ke koikoi oia haua. A he liewa anei i ka laliui ke hoike i ko lakou manao hoahewa i kekahi aha kuhina, a lakou i ike ai i ko lakou auo lapupale maoli, e like me ka aha kuhina e makemakeia iiei b hoopau aku. 0 kana ninnau elua. "O ka aha kuhina aka poe Hawaii, ua makaukau anei ina e hoopania keia aha kuhina?" Aole iā he mea paakiki, he mea 1»H no ia ie hoikeia. Ua manao iho o Kipioia hookahi no ka haole Ameaioa mapeai hope loa; a.ina oia ka hāolemaikai hope loa, no ke aha.laikuenui loa ai na haole iaia? Ua ike lakou, a na lohe, oiā kekuhi lala iloko o ka aha kuliina nana i hoiuoiiiu i ka manao o hnlehn; a he oi aku kona hoopailna ia

inamwa ae, o ka pakui o kona mau lioa. A me ke ano : o ke kanaka liilahila ole, «a lioopupu wale ilio 110 oia e uoho uia kona hookohu. Ua lioopailua ka ainn iaia; ua hoowahawaha ka poe kuonoono 0 kona ano ili, a me ka poe noonoo ku-; okoa o Hawaii; a ua koe kekahi poe e ae, ina lie wahi uku pule nui ka Kipikona papa paū Ina no he hiki ke wailioia aku kekahi mau inoa maeinae,, i niau inoa o kolioia ai kalii poe o lakou i mau kuliiua. Ina no ka Loio Kuhina, lie mau iuoa-mai-kai o Lukela a mo Davidaon; a io. Bihopa, Waila, Aelaniu, Keo Kaaka uo kekaki noho a mau noho kuliina paha a ia J. M. Kapena, Hon. J. Nawalii &• me kalii poe e ae, no kekahi noho a mau uolio kuhiim paha, oka papa irxoa o na haola, he poe oi ia o ka maeniae imua o Kipikona, aoleloa © hoonioni iki ia ua noonoo oka lolmleliu ke kohoia kekahi niau mea paha o lakou. A no keia poe iiioa Hawaii, ho poo naauao lukon, a ua inua i ke kalai iuanao Ika Halo Ahaolelo uo na moa pili aupnni. He men pono i kekahi inea ke wailio loa i ka inu waionu nui. He mea hoolapuwale loa ia i ka nolio oiliana ana. Aia uo ika Moi ka wae ana, He uiea hoike walo ao no keia. G. W. P. Honolulu, Oot- i, .188:2.