Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 46, 18 November 1882 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO KA MOI ATA O ENELANI. a me kona mau Naita Hopo ole he Umikumamalua. KE ALII NAITA PUUWAI AHI O ALEBIONA [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO KA MOI ATA O ENELANI. a me kona mau Naita Hopo ole he Umikumamalua.

KE ALII NAITA PUUWAI AHI O ALEBIONA

BUKE 4 MOKUNA XIX. Owai u Akeloua?—Na powa he iwaka- . luakumamaluu—Ka po lea o Halalii—Poipu ua Pown—Ka liookalie koko weliweli—Eleu ua Naita lie umikumamalua—Aohe lua o Akeloua—O ka oi 110 nae o Ata—Ma-ke-uo-a-make—Koli ola ia o Akelona. E na hoa hooipo o ka uanea o Atn, ua loiiii ua la o ka hookauluaia o ka kakou nanoa, akahi uo oia a oili hou aku me na hiona ano hou, e wili ana ka weli o ka hoohihi ma koiia mau aoao a pau, oiai lie nani, he koa, a he loea ka mea nona ka nanea. Mea kakau moolelo. jyfamuli o na kuhikulii ana a me na alakai aiia a ke kilo Merelina ia Ata [no na mea e pili ana i ke keiki alii Akelona, a me ke ano hoi o ka paio ana aku i ua keiki alii la, pela uo o Ata ka whvo ole i liooko aku ni. Oiai, ua hoouna aku la o Ata i kekahi o na Naita Umikumamalun e kii aku ia Akelona. Maanei kakou e na mukamaka e kiola aku ai i ko kakou mau liooiianea ana maluna o ke keiki alii Akelona i ka wa a ka elele i hiki aku ai imua ona.E noho ana oia maloko o koua keena me nu hiohiona moliala, a i kela a me keia wa e hoopuka ae ana ia i keia mau huaolelo. "Ahal aole hikiika alii Ata ke noho loihimaluna o.kona lianohano—ae-ae eia iloko o ko'u polio liina kona ola— Aka! nowai keia mtm kapuai e uehe mai nei—o! oia anei keia e hele mai nei/ A-ha! '' laia i hoopuka ae ai i ka liuaolelo hope loa, ua lohe maopopo loa aku la oia i ke koekoele uiai o kekahi mau kapuai wawae ame ka uwiuwi o ke a-mi oke kapa-kila, ia naanawa no i uuuhi ae ai oia ia "Kauilaokamake" a lmlali ana kona mau papalina i waho e mania ana hoi kona maka oi-lua. A iaia e kilohi ana i ka nani a me ka maAat-o 'ua pahi aihue la aua, ua koekoele mai la ke kikeka ana o kekahi mea ano hao ma kona pani puka, ia wa oia i ninau aku ai. "Owai mawaho?" "He elele mai ka Moi Ata mui s a i hele mai nei au e liai aku in oe i ka hora 12 o keia la e loaa aku ai oe i ka moi Ilihia o Alebionii ma ke kumulaau wilou e ku la ma ka punawai Sana Geoki," waM a ka pane. ,Ia manawa kii aku la o Akelona a wehe ae la i ka puka a ike aku la ia i ka elele i hoounaia akti ai e Ata. Pane aku la hoi ia i ua elele la. "E «ii' Naita Elele, e hoi aku oe a hai aku i ka moi Ata, ua ae ke keiki alii Akelona i koua aa paio ana mai iaia, a ua makaukau ia e hooko i na mea a pau a ke alii i makemake ai.Ua pono i ka hora 12 o keia la e. hui ai na palii ka punawai o Sana Geoki.

Huli lioi aku Ia ka elele a lialiai aku lu i na mea a pau a Akeloiia. i liai inai ai iaia imna o Ata, a \ta lilo no lioi ia, i īiaea maikai iaia. Ē na lioa kaumi o ka puiiawai o Saua' Geoki, aia no ia pnnawai ma kekahi poiialin uliilaau lie aneane 60 anaiia mai ka liale kakola aku a ka moi e nolio ana, a \ui kokoke lioi i kahi luakinī i Loolaaia ma ka inoa o Sana Ge,oki, a e noho kahu ia ana e ka Hereimla Toma Hilario. He wahi uo keia i niaa i ka hakaku liia ia niai kahiko mai, a ua oleloia nia kein wahi 110 i hakaka ai o Bana "Geoki me ke deragona oheu, a loaa ai he lanakila iaia. ' I ka liiki aua i ka hora 12 ua ikeia nku he elua mau kuuaka opio e hole ana mawaeun o na Uum, ma na nlahole like ole nno. Hookalii o laua e hole īnai ana ma ka ukau o ka punawai, a o kekalii ma ka hema aku o ka pumiwai. 0 ka uiea e hele mai aua ma ka akau, ua hoiko mai lft koua mau liiohiona i ka wiwo ole o kona punwai a nie ka hopo ole hoi. A o ka ineu e liele aku ana mu ka hemu ala\ uei, he nauaina ano daimonio kona, oiai e ulala wale ana no knna īuau kamailio auu iaia ilio me ka li-o o konu mau onohi maka. Eīe mau miuute palia i aui ae o ka horti 12, ua hni ae la ua mau opio la īua ka punawai o Sana (ieoki, aia hoi ko luun maku e hulili pono nna i kalii rue kekahi. Poha mai la ka leo o ke kanakn opio mai ka akau mai. "E ke diabolo, o oe ia—ano e ike ai i ka hopena o kau hana hohe wale—E Akelona, ka powa, ke kipi, ku aihue, mai manao oe o kou aihue ana i kuu pahi mai ka lima aku o kela wahine diabolo e like me oe, oia ko\i mea e lanakila ai maluna o'n, ka metv hala ole—O/ e ke Akua! e kiai i kau kuuwu nei." la īnanawa i huki ue ai i kana pahikaua a ouiu aku la iinuao na maka o ka īnea ana i kapa aku ai he "diabolo he powa he kipi he aihue." A ia wa i hu-huhm ae ai na makakila a ua mau koa opio la a haehae ae la ko laua mau koekoele ana i ka poku lai inalie o ka ululaau. 1 keia manawa a laua e hookuu nei i ka loa a me ka laula o ko laua niakaukau kakapahi, e hoopuka mau ana o Akelona i na huaolelo hailiili, aka o Ata ka hiwa ka wehi o keia nanea, aia iloko o kona puuwai kahi i ne hoeiie liilii ai uu huaolelo makalii o ka pule nonoi i ka m.ea nana i hana ia, e kiai a e kokua iaia mai ka lima mai o kona enemi a pela aku. Ua hahana no na hauna pahi i haawiia ma ua aoao a i elna, aka, o ka oi aku o ka makaukau a me ke akamai o ka hookele ana i ka pahi ma na ana a pau o Ata no ia. I ka hala ana o ka hapalua hora okoa o ka laua mau hooikaika ana ua ku mai la ka umauma o Akelona ia Ata, a kapoo aku Ia ka maka o kana pahi iloko 0 Akelona lie elua iniha ka hohonu, a ia wa i hina aku aio Akelona ilalo. 0 Ata hoi unuhi koke mai la oia i kana pahi a haule iho la kona mau kuli ilalo a lioomaikai aku la ia i ka makua Mana Loa, a pau hoi kana hoomaikai ana, ia wa kii aku la ia i kana pahi 1 lawe aihueia ai e Akelona, oia hoi o "Kauilaokam ake." Paa mai la ia i ua palii la ana me na maku hoihoi, oiai, ua hoi hou mai iloko o kona poho lima ka oi kelakelaona pahi-kaua ana i ike ai. Nana iho la o Ata maluna o kona hoa paio oiai oia e wuiho ana maluna o ka honua, aia no kona houpo e nape malie ana, aka ua ono kupouli nae kona noonoo no ka nui o ke koko i kahe aku ma kahi o kona eha. Nolaila i ko Ata ike ana aole i maka kona eneini ua hooholo koke ino la ia he niea pono ke make o Akelona i ka make maiuoino loa, oia hoi e koli ola ia Ia wa puhi ae la oia i kana o-le, a omoole uu puni koke mai la oia i kona mau Naita he Umikumamalua oiai o k° lakou lioailona ka Ata i liookani aku ai ma ka o-le. 1 kela wa kauoha ae la ua Moi Opio la i kekaiii o ua mau uaita la e lawe aku ike kino nawaliwali o Akelona a hiki i ka hale Kakela, me ka haawi ana hoi ike kauoha i kekahimau Naita e ae e hoopaa i ka Lede Moregana le Fe ka hoa oinuuu pu o Akelona, E like me ke kauoha a Ata pela i hookoia ai na mea a pau, ua haliia 'aku la o Akelona a hoopaaia aku la maloko o kekahi ī-umi, a o ka Lede. Moregana hoi ua hopuia aku la oin a hoopaaia aku la. He oiaio, ua ko ka mea a ke Kilo Meielina i hai mai ai i ka Moi Ata, un 'anakilao Ata maluna o kona eneini a-ua loaa hou mai hoi kana pahi i pulakaumaka loa ai. Ano, ke ike nei kakou e na makamaka 1 ka hanlehia ana o ke keiki alii Akelona i mua o ke akamai oniu pahi o ka mea uona keia Nauea, a ke pan'k

lioi oia he pio na ua Alii la', a pela hoi me koua hoa ohunut pu, oia ka Lede Moregana le Fe, a o laua a i elua ke kali la no ko laua mau hopena, Aka, ua -ike no nae kakou e na hoa o ko Akelona hoopai a ke Alii Ata i hooholo ai oke koli ola iaia, a o ko ka Lode Moregana hoi uohe mda i ike o ke Lii wale no. 0 ka luhi a makou me laua nei ae Oia la—hao—e— 1 ka liiki ana o ke Alii Ata i kona keena ua hookuu koke aku la oia iaia iho o hooluolu oiai ua lulii a ua uiaopa ao— "Kau ke koha ka hiolani A ua kupueu uei a— .Aohe inea nana e haoi--I ka moe a ka Lani— 1] moe o.e a ala ae— E noho aku auu uo nuikou.'' A liaule ka la i ke ano aliiahi, akahi no a ala īnai ua 'lii Ata nei, a holoholo ae la ia ma kona keena me ke kulou ana o kona poo me lio mea la he liana nui kanu o noonoo unu. Aok' i [)ua,