Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 47, 25 November 1882 — HE PANE IA FRANK ENOKA O KOHALA AKAU. [ARTICLE]

HE PANE IA FRANK ENOKA O KOHALA AKAU.

E Ko HawaiiPao Aiua; Aloka 00:— 13 ae niai ia'u 0 pnuo nku iu Frunlc Enokn o Puohuohu N. Koliala i kona mau manao i hoike liupo ne nei ma ka "Elele" Nov. 8, helu 62. E ka makamaka naauae o Puehuohn. He mea liaohao nui i loko o ko'u puuwai kuu hoo'lolia īuaikai oiai leaua e . apoiiLana i loko o ka }M>hai-o ke alohaJokahi, kou ku ana mai -uei-a- liahau ia'n i ka Newa ti ka poe Kiripati. E Mr. Piank Enoka.—Elua mahele nui a'u e waiho aku nei i mua ou. 1. Ke kalma a me ke kuhuni o kou mau kalai manao ana. 2. Na hann a ka aha kuliina a ine ka ahaolelo 1882 i pau iho nei. Ma keia mau maliele elua e waiho aku ana au i kau pano i mun ou malalo iho nei, a na ka ialiui e kaupaona iho i ko kaua naauao ma ke kalai manao ana i mua o ka ielmlehu. E hoolohe mai. 1. Ua kauoha mai oe ia'u e a-o muu au ia'u iho, e a-o la i keaka'? Ke hoike niai noi oe, no ko'u hupo a ike ole rna ka laweia iuui 0 ka pono Kivila mai o'u aku, ina o kou manao ia, alaila, un eo mua oe ia'u no ia mea, a 0 ka lielu niun ia o kou hupo. E ka makamaku, e hoomanao aku oe i na la o D. B. Kulanni 0 kim hoa paio mna ia ma oia kolamu o "Ko H, P„ A." oip.i na inakahiki mua o kona kukuluia ana i kia hoomanao nou e H&waii, ua kalai oia i koua mau manao malaiia o ka lili, ka huwa, ka mauao ino &q~&c me ka hoopiha i.na mea pilikino. Auhea oia? Ua hala oia. E ka makamaka, ua mahalo au i kou pane ana mai nei ia'n, a niai ikeia ka ikaika o na peni a kaua ma ke kaua I kipi ma na kolamu o na nupepa, ina oe [ i kukulu mai nei i kou kalai manao ona maluna o ke kahua kalai aupimi, iiia ua ike oeia Olapa-ka-Uwila, ka inoa ia o kuu maka peni. E ka makamaka, ua kauohaia au a me kuu maka pem (Olapa-ka-Uwila) e ka [buke nui penei: "Aole e hiki ke haawi i ka momi i mua 0 na Puaa, o hehiia malalo 0 ko lakou mau wawae." He oiaio e kuu hoa'loha, ua a-o ia au maloko 0 kekahi huke Dictionaiy ka penei: "Aole e hikiiko peni naauao ke paio me ka peni hupo e koopiha ana i kona mau manao me na manao pilikino,, no ka mea ua like ia me ke kanaka e lulu ana i ka kua ai maluna 0 kekahi papahao, me ka manao e ulu mai ana, aka he nele ka mea i loaa mai a mahope iho, ua kiolaia aku la na na Puaa a me na manu okalewn." Auwe! Nolaila e ka hoa'loha, manao au ina he kanaka naauao oe, a ua ao ia oe ma kekahi wahi hapa iki 0 na hua pi-a-pa, alaila e ike no oe i ka A me ka A e hoonui pakolu ana laua ia laua loaa ka waiwai he keiki-liipa, a lie Uhane Hemolele kona lum hope. E ka makaiaaka aloha, peliea la oe i a-a mai ai e paio me na manao pilikino, oiai, ua ike no oe he kakua ia no ke kanaka i no ole ia, ua ike no au i kou koopukn aua 1 kou mau manao kupo, ka mna. Ua hanaiia oe e Kipikona ma ina wahi dala uku ou e noho luna nupepa nei no [ ka "Elele" xna Puehuehu. Elua, he nej *e loa kou waki pnniu i ka manao ole a nolaila, hopu hewa i ka Loli i ho i a [maka ole. Ma keiake koopau nei au ī i ko'u kuhikulii ana ia oe i na rula o ka poe naauao ma ka mahele mna, a e iho ae kaua ma ka mahele elua e pili ana i ka ahaolelo 1882 a nie na kuhhia a me ka lakou mau hookele ana. Hahele Elua.-0 na kukiiia e noko nei he mea haohao nui ia ia i mua o ka poe naauao o ka. aina, koe oukou e j ka poe hupo, e kuu hoa 0 ka Eain Apa-1 apaao Kohala, ua a-a kuu Uhane e paio i ka paio maikai o ka noho aupnni ana o Hawaii nei i keia man Ja me | oe, ina maluna oia kahua ka kaua peni e hoohana ai. H ka makamaka oiaio pekea la kou puniu i nele ai i ke talena noonoo no ka paio ana me inakou mn namea pili auptuii? He taata i ao ole ia, oia ka pane. £ kuli aku oe e Prai>k Enoka a nana i keia ahaolelo a me ka bila knawiua a kekalri j matrhooli:loirae-ol& ha kou noonoo ma ia mau liana? Ina

lie kanaka naauoo oe, Alaila a panemai ana iio ko« uliane na£»uao, inn lie naaupo io, aole pono. E hoopau aaa aw i ko'u ao aua aku ia oe e'»^l^m» w ''lLifpo "o Puehuelni, oioi o ka loliulelni ke knupaona īnawnena o kaua, a o ka kaua mau kalai mnnno ana ka lioailona no ko kaua niau talena ma keia mun ilio. A e kanolia aku ana au ia oe, mai lieao e ka uhane hana laewa e paiie e like ine ka Hon. J. Nakookoo o "Wailuku, he mikini lioi palua aole pilikino. He niuau ka'n a ua Frank Enoka e lmi mai, ke keiki poo o ka Hui o Puelmeliu pouei: E p\ivm.aue i ua liua palapala o Kipikona iae ke Aupuni Hawaii e loua ana oluu hua helu Koina he K. P. lioomii aku uie na hua palapala o Aihiene Bush loaa mn ka helu Beriiania ho mau kanaka naauno ma ka noho kuhina a hooponopono aupuni, akn, ina ho uluulu, lioolaAve, puunaue, a law.i pakileo ma ka liema a ma ka akau, e loaa iw lie mau Dolakona nui ulauia. e inu ana ike koko ou o Ha"\vaii. Ovtii ku iuon? Puu ka lne kalii kepoliiio i ka ninau a ka hoa alohn. O. ~W, Kupaokaainn. Hulaula, N. Koliala, Nov 17, WB2.