Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 48, 2 December 1882 — Untitled [ARTICLE]

M.\ Ko makou oiliaua lio walia, a he maka, he lima uo ka lahui, aole makou o hoopoina iho i ka lianai ana aku ina uianao hoapono 010 ; aa kuhina na ko makou poo lieluholu. 1 0 ka hoouuiia o ka uka i na punaliele, a oia hoonunui ana, lie mau mea hoopoho walo ana uo ia. Ho kiunakona maōli no n>nkoix i ka._i.ke iho i koia niau ukiV".iiuiui louaia 010, no ka moi he $ 50,000 ka Moiwahino he $ 16,000 ka Hooilina moi he 16,000 elala. Ke alii wahine Likeliko 12,000. Ke lii opio Kaiulani lie 5, 000 elala a ke huiia he 99,000 ilala. O na lilo e ae i pili pu me keia, Puuku he 7,000 lilo alo alii he 16,000 elala, poui moi 10,000. dala Hookipa poni moi he 20, 000 elaia. Haua Halealii 37,000 dala a me 6,000 dala hou aku i kokua liou ia e ka aha kuhi> ua, a ko hui keia a pau, he 15>5,000 tlala. O keia mati hana a pau, nialalo no ia o na alakai ana a keia alia kuhina, He a wale no na kuhina ke kapilipili aku i- ka ahaolelo, no ka mea, na lakou no i hanai ai aku i ka poe Lunamakaainana, a ua lilo ka hapanui o na Lunamakaainana e kokua ia lakou ma keia hoonui lilo ana. 'J. Hoolilo dala no na hanapuka ole. 0 ka papa kuauhan kekahi liana puka ole, a lilo aua nae he 10,000 dala. Ka poni moi oia kekahi mau hana puka ole. Ka hoomahuahua oihana Koa, a me na makai kiiikawa. He mau puu tlala nunm e ae no kekahi i hooliloia ma n& mea ano ole a oia mau hoolilo ana, lie īnau hooponopono paho wale no kela, a oiu ka makou o lioike aku nei lio hookele liawawa keia a ua aha kuhina la ahe mea mukehowa ke liooili nku keia iluna o ka ahaolelo, uo ka mea, na 1 akou ponoi no ia, a lakou hoi i hanai 3 Ua nulowule, u uu nihue ia paha tuai ka -waihona anpuni alm ho li, 300 dala no ka waihona o ka Hoopae Limahana. He mau hoolilo kue keia no kekahi aelike i hooholo mua ia me ke aupuni ma o H. A. P. Kaaka a me ka poe nana e lawe mai ina Pukiki oia hoi na kane Pukiki wale no, na ka poe naua e kepa mai e iiku na lilo no ko lakou holo ana mai, n o na -wahine, he hapa i ke auptmi, a ho hapa i ka mea kepa mai. Eia ka na kuhina kaloīie, ua lawe holookoa ae lakau na ke aupuni -wale uo i uku aku i na lilo o na wahine Pukiki, a oia keia mau elala he 14,300 a o keia ka makpu e olelo nei na lawe ia keia mau elala inai ka waihona aupuni ae a hoolilo ia me ke kue o ke aupiini eua o keia aha kīihina la i keia aelike aupuni, a heaha la ananoi ke kupono' he uhauha maoli, he kiola ia he hoomaunauna maoli, a i ole ia. he "aihue- no." No ka mea, ua oleloia a ua apouoia keia e ka akaolelo, ka ukn hapa ia e ka ahaolelo, a o kahi hiapa i ka poe kepa mai. Eia no kekahi, ma keia, aia iloko o ka papa Hoopae Limahana, he ekolu lala, he mau kuhina, a o na hana a' pau aia papa, ua pau mua no i ka hooholoia e ua mau kuhina la, aole loa he kuka ana. He hewa loa keia o ua aha kuhina ]a. 1 Ua hoolilo kalake hau ia he 5, OCH.* dala o ka waihona Hoopae liimaheua e lakou no ka huakai o ka Elele lapana aku nei, he hana kalohe maoli keia. 0 'kela mau kumu mua ae la no, ua hooholo muaia keia e ekolu kuliina, maniuo o-ko ka papa noho ana, a pehea la makpu e olelo ae ai no keia ano hoolilo ana, ua uhauhaia, ua kiola wale ia. Pehea la e uoho loihi nei ka poe kalohe ma na wahi hoolilo. He hewa keia, 5 Ka hoolilo kahu ole ia ana o na dala 6,500 no kekahi luawai pipii, a me ke akaka ole o ka nni o ka wai e loaa mai i ke aupuni, a malia aia no paha ka hapauui oia wai i ka mea no nana i eli, a eliia la wahi paipu i ka iehulehu. Ua eli mua ia keia wai e mea, a o ti, 500 Uala oia no kon a lilo maoli, a oia lilo, oia no ka ua aha kuhina lai hoihoi aku la, aoka m ea har ohao, o ka hapa hea la ka aui oia wai 1 ke aapuni, a pehea la no ka mea aii^. ole maoli no na lima uhauha dala o keia aha kuhina. E pau lakou e pono ai.. 6.,Q ka hapunui o na loaa aupuni, ap ija loaa no paha a pau o keia lua makahiki, ua pau loa no ia iaa uku makalūki, a ma ka aie aku na hana hou e manaoia aua. Na.keia aha kuhii«:kfiia hana i hoomakaukau, a ua ike no.lakon, o na iioi o na apana, e ae ana lakou, aka aole nae e hiki ke a ua ike no hoi lakou, e ae ona ka ahaolelo i ka aie aku. A nolaila, ua pau loaka hapanuio na loaa aupnni ina ua poe kuhinā ls. He hana naau kalo-

ihekoie, a ka aha kuhina, a poliea la o hoonoho loiliiia uoi kn poe knloiie. i 7 Aole i liiki ika alia kuhiiui e nolio nei ke keakea mai i ua hoolilp <Ma liunai imua o He ljemali4i: ma nui kela o ka iualama waiWai {i|& : 'a me ka malama aupum ana, (Mka Hiina kupono mnoli a ka poo inalama 'an-' p\uii naauao, o ka lioolilo naauao iua loaa aupnui, āka, o keia alia kuhiukAiei īiele lakou i ke ano ō ka hoopono, n e ae wale ana lakou i kela a me koia 110uoi mui, no ke ake ixo o liooluolu mai iua lunamukaaiu,ana i hookoia ua mea | alakou i mhnao ai, alea oka lnkbiilal nne lee liana, iaa hoka iho la ku na hiuamakaainana kaulann o J. L,. Kuu- j lukou ina uoi elala nunui o koua apa-1 nn, n ua ae ia, aka aole nae lie liana ia kokua ia ku lakou nei, luuui ole ia lioi na mea ana i 11.001100 ai. Aole loa lio liiki i keia poe ke keakea ma ke ano ala-! kai aupuni naauao. Oia ka makou i manao ai, aole lakou he mau alakai kupono no ke aupuni, ! uo ka īuea, aia a ike i ka malama ana i ko ke aupuni waiwai, alaila e hainau ana na waha -a ia o na poo nupiuii, n e huli na maka o ka aina i ko lakou mau kuhina nie he mau keiki la e nolio aloha ana me lakou. 8 Ua hoopolioia a ke koiia nei i ka Papa Ola o uku aku iua «lala 431. 00 no ke kipoka in ana o Niagara. Ua ae ia e ka Papa Ola malalo iho o keia, aka 0 ka mea uona in waiwai, ke koi nei oia a ko ia - 431. dala. He poho ia no kakou ma na alakai a keia alia kuliiua A keia pule aku e hoike «ku makou 1 kekalii mau kalai mauao liou aua o ke aupuui.