Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 49, 9 December 1882 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO KA MOI ATA O ENELANI. a me kona mau Naita Hopo ole he Umikumamalua. KE ALII NAITA PUUWAI AHI O ALEBIONA [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO KA MOI ATA O ENELANI. a me kona mau Naita Hopo ole he Umikumamalua.

KE ALII NAITA PUUWAI AHI O ALEBIONA

BUKE 4 MOKUNA XX. Maalo ae lie Naila inma o ka Moi Ata —Kona alakai ia ana mai imuaoiia o kft Nnita Bnliuu—Ka mnke ann o Naita ln. £ liko mo iiH makomake o na lode opio lft, alakui aku la o &ir Naita £aliua iaia a hiki i kahi i mtvke ni o Halesa de jSax-eba. Ia laua ma ko alaliole aole 110 i okomu aku o Balina iaia, a pela no hoi ia ia Balina. Ia lnun i liiki aku ai ma kalii i lilo iil o snrebn i hemia na lea ma£a ihe a Oaleoua, aia hoi ua kaialupe ia aku konn kino lopo o ka moi Ata n waiho ia maloko o koun hnle-lole. la mannwn hoike aku la o i?alina i ka moi i ua mea n pau e pili ana ia Sir Naita Haleau ile /?avebn, e likeme kana i ike ai maloko o ka ululaau oiai oia 0 ku ana mo ka leele opiopio a loaa aleu ai iaia; a pau ia, hai aku la oia no ua lede opio la, a ua lilo ia mau mea a pau 1 mau mea oluolu i ko ke Alii Ata manao. A pau ki\ Balina mau olelo ua hele mai la ku moi Aia a lalau mai Ia i ka lima o ka Lede me ka panai ana niai i nu olelo: "E ka leile opio—e ae mai kou lokomaikai ia'u o kono aku au ia oe e ilio mai oe inai luna mai o kou lio a e ike i ku lieana o Sir Naita Halesa ele Bareba kau mea i aloha ai." Ua ae aku Ia lioi aa lede Ia me ka pane ann aku; "E ka moi maikai— e ae mai kou ilihia o hai aku au i ko'u inoa ia oe—o Eneta ko'u inoa, a o Sir Naita Lome ko'u makuakane, ka mea e noho la ma na ululaau o Serawuda. A no kau noi hoi e ka Alii, ke ae nei au me ka laelae o ko'u manao, oiai o ka'u ia i ukāli mai nei i kou Naita maikai e ke Alii—ae, i hele mai nei au e ike hope ina hiona o ka'u mea i aloha ai." Lele aku la ia mai luna aku o kpna lio, paa aku la hoi io i ka lima o ke alii Ata, a nann i alakai aku iaia a ma kahi e -wailio ana ke kino o Halesa de Bareba. Ia maua-wa huli ae la ua lede opio noi me na -waimaka e haloi ana ma kona uiau onohi, pane ae la ia. "Ae-e ke Alii, ke ike nei au i kona nino, a e hookuu mai kou ilihia ia'u hookahi e kanikau ae maluna ona oiai kona kino lepo e waiho maī ana imua o'u." Ae aku la no hoi o Ata, a waiho aku la oia i ua leele la e kanikau ana maluua o ke kino make jo ka Naita. He ku i ka ivalohia na olelo kaukau a ua lede la i pane iho ai maluna o ke kino o kana mea i aloha ai. Oiai ua lede opio Ia e hoohala ana i kona manawa iloko o ka hale lole o ke alii Ata, no ka koo'Hanini ana i ka ehaeha o kona naau maluna o ko kino o Sir Naita Bareba, ua kauoha aku la o Ata ia B alina e holo aku oia no ka lia-le-kakela a kauolia aku i kona mau Naita lie Umikumamaliia a nie na 'lii Naits. o na bataliona koa. E lawe pu mai hoi me onii manele, a e hoaahuia ka hale kakela me na hiona o ke kanikau, a e hai ia aku ka lohe o Sir Naita Haleaa ke.jßareba kai make. E like me keia kauoha a ke alii pela no o 2?alina i hooko aku ai. Aole no hoi i emo hoea mai ana na Naita ha Umikumamalua a me na alii Naita o na bataliona koa a pan o ke Alii. Ia lakou i liiki mai ai ua komo aku ka moi Ata ma kahi a ka lede Eneta o noho ana, a hai aku la i kana mau mea i manao ai e hana. Ia manawa pane mai la ia i ke alii; "E ke Alii he elua wale no au mau ! mea e nonoi aku ai i« oe,—l o ka maka 6 ka ihe i make ai ia, e haawi mai oe ia'u. 2 0 kona wahi e kanu ia ai ma kona wahi no i haule ai a make." "So keia mau noi a ka lede Eneta ua ae aku la no ka moi Ata, Loaa akulaka makaoka Iheikapoo 2oko o ke kmooHolesa de J3areba, a haawiia aku la i ua lede Eneta la, a manouli hoi o kona makemake, ua kanoia ilio la ke kino lepo 0 kana mea i alojjg wahi no i haule ai a Aka mamua nne o ke kiolaia ana 'ku o ka popo lepo uraa loa iloko o ka lua

i hookuuia aku ai ke kino make o Ha- i lesa de Baieba, ia wa i ku mai ,ai ka Lede Eneta a nonoi mai la i ke alii ka Moi a me na Naita e ae aku iaia e kamailio inai i kekalii mau. mea e pili ana nona iho no ka mea nona ke kino make a lakou e kanu ana me ka hanohano, ana ka Naita Onleonn, ka mea nana ia i pepehi. Pane mai la ua lede la: "E ke Alii ilihia o Alehiona nei, a me kou ma\t Naita mnikai a hoolohe wale. 0 ka mea e ku aku nei imua o oukou a pau no ua ululaau mai 110 ia o Serawudaj kahi i hohoia e na huikau kanaka o na ano he nui, kn poe hoi e ola ana mni ka .ili mai o na laau a ka poe e ola anp. niaimili ona hana powa eleele—A oka inea nona ke kino e "wniho nei ma koin lua, o ka Naita opio Haleea de Bareba no ia, kekalii o ko makou mau Naita opio kaulana loa no konn oluolu ame ka lioopono. A oia a mo au ua paa maloko o kekahi kaula gula hemolele 0 ka lioopalau, me ke kali hoomanawanui ana hoi uo kti liiki ana mai o ka hora e hooko ia ai ko maua iuau makemake. Oka uui oko maua iuhu makahiki i noho ai īualnlo oia apo lieinolele he elima, a o ka la keia e hoohuiia ai īnaimia inalalo o ka berita o ke eakarenia hemolele oka mate>remomo. A oiai au e hele ana maloko o ka ululaau no ka hoiliilī nnn i na lau laatt laaliiHī aia hoi hoea nni ana ku\i aloha me leonn mau hiona i piha i kn luuīuu a rae ke kaumalia a i ko'u ninnu anu aku iaia i ke kumu o konn hoiko aua mai i koua mau hiohiona e like me ia ke ano, un liahai mai la oia ia'u, lie moeuhaniē weliweli kana i loaa ia po iho, oin hoi ua ike akn oia i kekalii Naita e liolo 1 inai ana maluna o ka lio mahope ona oiai oia e liele ana ma kekahi kula palahalaha, a iaia i liolo mai ni a kokoke wehe ae la oia i kona ulii maka, a ike aku la oiu, i koua ruau maka o ka Naita Galeona no ia, kekalii alnkai o na powa ina ko makou mau ululaau, a iaia i kokoke mai ai, aia hoi liahau mai la oia i kana koi kaua a make ilio la oia. Ua lilo keia i mea kaumaka i kona noonoo (oia hoi i ko Haleaa de Bareba) a na ia mea i kookaiunaha i kona naau. 0 keia Naita Galeona no hoi, oia kekahi ona kanaka opio hilahiln ole i nonoi mai i ko'u kma e haawi aku iaia ma ka materemonio, aka ua ■ hoole nae au a mai ka la inai i loke ai oia ua lilo au 1 wahine koopalau na ka mea nona ke kino make e waiho nei' ma keia lua ko-o-u, ua lilo oia i enemi makawelawela nona, a ua hookiki oia e make no ia ma kona mau lima-a he oiaio ua ko kona manao eleele ke waiho nei ka hua a kona lima koko i hana ai. Aka, e lohe oukou a pau, ke kau nei au i ko'u hoino maluna ona, a e uhai aku no au ma kona mau meheu a lnln i kona make ana ma ka oi o ka maka ihe i make ai ka'u mea i aloha ai, a na na Lani kiekie e kokua mai ia'u ma ka'u huakai hookolo ma na meheu o ka puuwai eleele." A pau neia mau olelo walohia a ua Lede Eneta la ua kuli hoi aku la ke alii Ata a me kona mau Naita no ka hale-kakela, a o ua lede la koi, noho hou iho la oia ma ka he o kana mea i aloha ai a hookahe hou iho lu i na mapuna walohia a ke kanikau. Ai ke ano liula o ua la la, ua hiki mai la ka Naita Balina ma kahi ana e noho ana, a hele aku la laua no kekahi hale kakela. Ia laua hoi ma ke aiahele hoike aku la o Balina i kona manao walohia i ua lede lft me ka hai pu aku, oia pu l-n)vi e imi ika Naita Oaleona a loaa a haa> wi aku i ka make maluna ona. A he mea oluolu ia i ke manao o ka lede Eneta. Ma keia poka ana akuo ka kakou nanea, e ike ai kakou i ka make ana o ka Naita Galeona ma na lima o ka lede j Enetn, a pela i hookoia ai kana hoohiki. Aole i pau.