Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 49, 9 December 1882 — NO KA MAI PAKE. [ARTICLE]

NO KA MAI PAKE.

110 mea oliaelia a ho mea kaumalin iu> makou na hoomnopopo aua nkn, eia no ke liele noi imua na anai ana o ka lokoino o keia ano mai iluna o ka lahui oiwi. Ko hoao noi ka iko lapiuui o Dr. Pika, a ke hooikaika aku nei oia īua na haawi laau ana, a ua ikeia ua emi mai ka upehupehu ana, a ua palupalu na walii paakiki, a ua loaa na liookuuia ana niai o kekalii poe mai ka hale mai mai e ku nai ma Kakaako. Aka, ua pau anei, a o lakou wale no anei ka poe i loohia ia e na mai? Aole, lie nui "wale o keia kau ano mai e noho huikau ana me na oliana, e noho pu ana moe pu ana, ai pu puhi paka aahu pu, apela aku; aole o kana mai ka manaonao ke nana aku ia lakou e lulumi ana iloko o keia mimilo o ka poino, Ma ko makou noonoo iho, lie mai pipili keia ke piliia aku ka mea i loaa, a 0 ka oi loa aku nae o ka hikiwaweo ka pili mai a loaa koke oia no ka poe opij opio. He mea kaumaha ke nana aku, ina he kupuna mai e hii ana i kekahi moopuna uuku, aole e loihiloa, a e loaa aku ana ia opio. A ina hoi he opio no ka mea i loaa, aia no oia ke hele pu la me na opio eae, a i kekalii "wa hoi, o lakou pu a pau me na hua mabala e kinikini pu ana, a nia keia huikau ana o lakou iloko oia kaawili hookahi ana, ua pipiliia aku la kekahi mea a mau mea paha e ua ano -nat 10, A ina e like. kt. makou mea e noonoo nei, alaila, e muu ana no koianei hele laula ana iluua o ke akea o na kino Hawaii, a e oi mau aku no ka hoomaewaewa a ka rnai pake i keia lahui. O keia mai ka mea i komo iloko o ka j haiolelo maka mua loa a ka moi Luna- , lilo, e nonoi ana ina mea a pau e kokua : aku iaia i ka imi ana e hiki ai ke lioaoia e hoolaia keia lahui, mai na pipili ana a keia mai. Aole loa no i noho lioomaha ka inoi Kamehameha Y i kona imi ana ina hoao ana e kaohiia &i ka nui ana o keia mai; ua noonoo oia e hookaawaleia aua hana i ke kanawai oia ano, aole wale o keia, aka, ua hoouna oia ia Dr. Hilibalani ma na aina o Asia e imi ai. ina laau e hiki ai ke hoola ia, a ina ano lapaau paha e hoolaia ai. He mau kumu eae no paha kekahi o keia u.' i ana, a malia mailoko no ia o na koko ino ame na mai kaokao. No ka hoomalau no hoi kekahi o kanaka, me ka olelo iho aole-keia he max lele, aole hoi he mai pipili mai, nolaila, noho hu- , ikau iho la no lakou, aka loaa mai Ia j no nae, _ Ke paipai nei makou i ko ke aupun i Papa Ola, e hooikaika aku lakou ina hoao ana a pau e hiki ai ke kaohiia na pipili ana o keia mai i waena o ka poe e noho huikāu ana, a e hookaawaleia iaa na wahia ke aupuni i hookaawale ai; aoiai hoi, ua nui kupono na dala i hookaawaleia no ke kukulu ana ina hale mai ma kela a ma keia mokupuni, a 1 ole ia, o ka hoomahuahua ae ina liale ma kela kahua ma Kakaako ae nei. Ko hoomanao nei makou, ma ko ka moī leta mai ia makou, oiai oia ma kealahele kaapnni honua ua halawai oia me na ike ana i kekalii o na kanaka akamai, a me kona niau wehewehe naauao ana, no ka malama ana i ke kino e pale aku ai no ua ano mai la. A hiki i keia wa, aole loa makou i lohe iki. ke hoao nei, a ke hana nei ke aupuni ma o ka Papa Ola la. Aole anei e hiki ika Papa Ola ke noonoo koke, a e hana koke ma ka lioouna ana no keia mea. Ua hala aku nei ka mea hanohano J. M. Kapena no kana huakai Elele i ke alo alii o lapana, a me na wahi hema aku, a ina ua loaa na noonoo niua ana no keia mea, alaila he mau kokua ana ianoka imi ola ana no kalahui; akaina ua palaleha ia, alaila he mea pono i ko kakou aupuni ma o ka Papa Ola la ke hoala e hana aku; a e hoounaia k ekahi mau Komieina elua, he Kauka, a he hoa Hawaii mailoko ae o na hoa o ka Aha Kukamalu. He mea nui loa keia, a o ia poe naakee aina, & aloha lahui, e hana kokeia keia mea nui e pono ai. O ka noho oiuoni ole o ka Papa Ola, he hana nonohua ia i ke ola o ka lehulehu, a he mea pono ole ia, a ha mea pono ke hanaia ka maikai, e iike me ke kanaka e hanu ana i o a ianei i kona mea e ola ai, a pela ka Papa Ola e liooikaika ai i ka wa ana e ike ai oiake kauka e ola ai a e hooluolu ia ai keia mai nui i ulu a paa i ka lahvi. Pehea na ohua o ka mea Mana Loa e noho ana mai o a o o ka aina, aole anei eia ka mai imua o kakou, a o oukou he kahuna mana ka oukou, a ina e hookuikahi ana oukou ia oukou iho me ka leo hookahi a imua o I--A, ai aui mai oia ia Hawaii, aiaila, e ola no kakou. Ina e iho pumai me ka noho alii, a e kulou pu oia me na mea a pau; a e kaliea oia i la nui no ka hoohaahaa ana imua o ka' mea Mana, no kekahi manawa a mau manawa ine kakou a pau, a i mnliu ia mai, e olaana kakou.