Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 51, 23 December 1882 — EIA HOUNONA HOOHALAHALA [ARTICLE]

EIA HOUNONA HOOHALAHALA

ī kela a mo keia la, e puapuni mau mai ana na .hoolialaliala no keia alia kiiliina o nolio mai nei. Aole wale i )iaiho, nkft ]ie iiian leumu hoolialaliala maopoopo maoli no a ko kakou mau imika e naiia nku nei mo ka hooliewaliewa ole. 1 Auhea na kanawni a ka ahaololo o 1882 i hooholo ai a aponoia e ka Moi'? TJa hookmiia lea ahaololo ma ka la 7 o Augato aku uoi i hala, a mni in wa mai aliiki i keia la a maleou e hoolialahnla aku nei, ua piha ho elia malama a 1110 lea lmpa, aolo i paiia na bnke knnawai oka 1882. A pohoa la na lunaknnawai "o lmpala ke kea nakole ka ai" mai nei 110 na hiliia i ulu mai nialalo o ua kanawni liou o keia «īakaliiki? Ua okioki Upa anoi lnkou i na kanawai i liooplika kapaleahiia maloko o ka Nupopa maliliiui, a ka laliui e keko mai noi, a i niaalo mau ole i mua o na maka o oukou ma ko kino kanaka makua 010 maniua aku nei? Ua ike nnikou ma ka alia llooniuUi o Koliala Akau, i ka liiki ana ao i mua 0 ka aha lie hihia pili i ke kuai waiona a ua lawo mai no ka aono o ka moi malalo o ka mokuna 11 o na Kanawai lioopai Kiwaima, aka ua pale mai la nno ka Loio o ka aoao hoopiiia* nialalo o ke kanawai o 1882 iho nei, a ua no niai 1 ka aha, aka ua ku nana ka alia, uolie i?ulce Kana'wai iaia. a ua olelo mai kela aoao, ua hoolaliaia, a nowai auanoi ka hewa o ko ka alia nele ana i ka Buke Mainuli o keia hana a ko kuhina, ua hemaliema maoli ko aupuni. A ke nele nei na aha Hookololeolo a pau, nele na Makai Nui, nele pn me ka poe kau kan;iwai, aole anei ko pololei niau nei ka makou inau ]ioahewa ana i keia aha kuhina? t T a ili keia niau heuiahema uui oka ke aupuiii muu hana nia ko Buki puni wale ma na manao alunu a Kipikona o me-o iiiau ai, a nana wale no kela haawina aela e pili ana ina lilo Pai Palapala aupiuii, a mamuli o ko laua hooholo īnanao ana o keia ano, ua heniahema na lala hana o ke aupuni. Ma ka Bila Haawina, ua ikeia keia ■ mau olelo penei: "Pai Palapala Aupuni S iOOO." Kai no raa ko ke Kuliina Kai.naina hookae ana i rta nupepa Hawaii e ae aole e hookomo i na kanawai ma ia nupepa, na koe iiui la ke elala no ke pai koke ana i na buke kanawni. E ia ka aole. Ua inoino ka 1010 o ke kuhina kalaiaina, ua poina koia hana ano nui o kona leeena a palaleha wale ahīl-i mai i keia wa. Ke pau nei keia makahiki, n mehe mea la, e wrdho ia ana paha im kanaSvai a popopo lea ilio, alaila, hoolaha aleea ae no ke kuai aku. Pau ole no lioi kou apa e ke Kuhina Kalaiaina! 2 Pehea na nlanui inoino a me ua kio wai o luna nei ma na kuamoo hele o keia kulanakauhale e nana maka mai nei ke Kuhina? Aia makai koke o ka puka o Aliiolani Hale, alamii Moiwahine, kekahi loko wai e lana nei, aole hana ikiia. E maalo man ana 110 nae ke kuhina aole ike iho. Ua olelo lea poe ike i ka malama ola, he mea ino ia lana loihi ana o na kio wai o kela ano no ke ola o ka poe e pili koke anā. Aia anei a loaa mai i ka mai, alaila hoomaka ka liana? Aia anei lie poe kiekie ae j ke noho koke malaila, nlaila awiwi ka liana ana? Aole pela. Ma ke kaulike a me ka pololei, ua like na mea a pau maloko o keia aupuni malalo o ke kanawai | a me ko ke aupuni malama ana no ke oln o kona laiiui. Ua hoomanawaiiui makou e kali i ko ke nupuni lawelawe mai ahiki i keia la, aka aole i lianaia, alaila haupu ae la iloko o makou ka manao, malia pahn no ko makou noho koke malaila, ka mea i waiho loilii ia mai ai e hoonaukiuki, 3 Ke kauoha mai nei ke Kuhina Kalaiaina e kiiai kuelala ia na aina aupuni o Lelepaua a me Kailmkapn i keia Poakolu ae. Ua lohe mai makou he mau loko i-a waiwni nui keia, a ke paa nei malalo o kekahi hoolinaalima loihi e pau ana i ka 1897 ae nei, ma ka $ 200 0 ka makahiki. E loaa ana anei he kumukuai kiekie no keia man loko wai--wai nui, ina e paa ana malalo o ka hoolimalima loihi ? Owai la ka mea haa'wi 1 kumukuai maikai iio na aina aupuni, a loko i-a paha, e like me keia ke ano? Aole. E lilo ana ka aina i ka mea nana i koolimalima ma ke kumukuai ana i manao ai e loaa me ka oluolu, no ka mea, aole mea nana e koho paonioni aku ana iaia. Ma keia wahi e liookuu ia makou e olelo maopopo aku, ma na waiwai a pau o ke aupuni, aole i«i ae kekahi i mua o kekaln ma ka hoopomaikai ana i ke aupimi. E halawai ana ka Ahahui Kula &abao Maui Komohona, ma ka luakini o ~SS ainee, Lahaina, ma ka hora 10 a.m. ma ka Poaono mua o lanuaii, oia hoi ka la 6, 1883. Nolaila, ke kauohaia aku nei na lala a pau loaoia aha enaue nui a'e malaila, e makaukau pu no hoi ka poe i haawiia na haawina. Na ke Akua f- kolum ia kakou n pttu.~ I -T. Kulailun, Knkauolelo.