Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 8, 24 February 1883 — KA LA 12 O FEBERUARI. [ARTICLE]

KA LA 12 O FEBERUARI.

Ua hala ia la a me na hana i manao ia, a ua pau i ka hanaia ua mea a pau. Eia ke ano nui i maheleia e ia hoomanao ana n kekahi makaikai oia la. 1 Ka ohaua ona inoi. Ua nani na aahu, aa kinohinohiia me na wai gula na aahu o ka moi, e iho ana inn o a maanei, he oaka wale no ia o ke gula ma kela noao mai ke poo a hele i lalo. He mau moa gula liou wale no, a me he mea la nole 110 i liuliu loa ka lioomomon ann. Ka Papale Kalaunu. Ka Paliikaun. Ko kookoo. Ko komo. Ka Puloulou. Ka nliuula. Ua uhiia kauwahi a pau o keia mau mea me lie gula. Nani. Ui. Iliiihi. Hoanoia. Kapukapu io no. He lole silikn ko ka Hooilina moi, a ua kikohuia me na mea gulft e kuwelu ana mai luna a lalo, a pela kona pokii Likelike. He lole silika me na Veleveta ko ka Moiwahine, lie papale kalaunu he Lei gtila ma ke poo n me ka a-i i hoonaniia, me ke Oaimana ame na poliaku hoonani e ae Nani. Ui, Ihiihi, Hoanoia Kapukapu io no. Kona mau kaika ina iho, he silika me ka Yeleweta i kau ia me na lihilihi gula. Ua ui maoli no ke nana aku. I'ka hoea ana mai o ka liuakai alii o ka la, a i ke ia ana mai e ka mea kahea aohe poe i moe, a haule ino iho la ke kapu moe a na.Lii. Mahope ilio o ka pau ana o na hana a pau, ua kau aku la na kalaunu ina moi, ua meha wale no, aole he mau huro ana e lilee me ke ano o na anaina nui i piha i ka hauoli i ka mea a lakou i mnnao nui ai, a ninau iho la ko f u manao i kahi manao, 1 ka -wa hea la ka e kapukapu ai? ahea la hoi hoanoia mai? I ka manawa hea aku la auanei e Ihiihi ai? Oia ano kahiko no o na mea apau. No lakou uei ka la i kaheaia aku nei ka lahui e hele mai i mau makaikai i ko lakou nei mau liookahakaha. Hoi no hoi ke poho o ka hele ana mai o ka loa. 2 Ka oihana Poni. O Kipikona ka makuahine oia hana, aka, ma ia la ua haule ino loa ua Kipikona la i kulakula, haule pu me kona mau lioa Komite. Lilo aku la ke eo i ko lea Moi P.uuku. Pau lakou nei a pau i ka lioohokaia. Lilo i mea ole ka mana o ke kanawai. Hoka a hilahila loa ke kuhina Kipikouia ia la. Ku hoaa wale mai no me kona kapa gula ma ka o hale alii, a i upu ai paha me ia nani oia e lawelawe ponoi ai i ka oihana poui moi. Noho huikau wale ae la no na Luuamakaainana me ka poe e ae 3 aole o lakou wahi heluna i ikea ma ke ano he' mana nui o ke aupuni, E alio ka maliliini o ka aina e. E aho no ke kanaka aukai iloko o Hale Poliai. Komo huikau na poe i konoia a me ka poe i kono ule ia. Huikau aku a huikau mai na Elele mai na mokupuni mai. Puehu ae la ua Elele me ke kaniuhu, a olelo iho la; "aole ka o niakou walii a.ikea mai/' "aole ka lioi he wahi mea a kunou iki ia mai," "aole loa ka hoi he wnhi mea a ekemu iki ia mai." "Poho maoli ka hoi keia hele ana mai, aole nae lie waiwai." Loaa iho la he olelo ua ka waha e ukeinu ai, a hoi;iiui aku la kekahi poe me na olelo o keia ano i ko lakou wahi i kele mai ai. Nui na uuku, keke na niho, mimimihi iho la o ka uluiki mai. 8 He e-ha, he kui e houhou mai ana. Heaha keia? O na Lii o ke alo alii o Hawaii nei ma ka- Papa i hoonohonohoia a i apoiloia paha e ka m'oi, a ua haule paha lie poina paha. Eia ka Papa o kn hoonohonohoia ana. 1 Knlnknua ka Moi. 2 Knpiolani kn Moiwahinō. 3 Moiwahine Emmn. 4 Kf,anuiknehn. ō Likelike,

6 Kaiulani. 7 Vilikiua Kapooloku. 8 Kinoiki. 0 Malnlo aku o Kinoiki k«na mau koiki, ua kupnin mai ho mau koiki aiii. Maliea o Keolikolani mai koin hoonohonohoia nna? ho Knmohamolia oiaio oia. A,ulion ke Liiwahino Vanahi? Pehea ko Lii Kmmiakon, ua ikon oia, n na hoa ia ho koiki alii. Pohoa iho hoi o Kokaanian? Ho poo nlii o i,o no kekahi i kupouo ko komo iu no na Pnpa n\ua o na Lii o Ilawnii; aka ua lioikoia mai, mo ho la ua liookaoiu koin poo i loaa 010 ai ko lakou wahi iloko o na Lii o ko Hawnii ulo nlii a oiai hoi, ua iko mua ia leoia poo mni na Moi mua mai. Ua loaa in Koelikolani ho mea liiokie, aolo pono oia ke hnulo, a o pili pu no paha konn inoa mo ka Moiwahino J3xama malolio o keia Pnpa, no ka nioa oia ka nioa nnia i ka])aiu lio niea Kiekio mamua o na mea o, ao. Aolo no hoi he niea o nolo ai na mea e ao, a kohu pouo ko konio iv - ]ca Papn inoa o na Lii o ko alo alii o Hawaii. He e-ha hou 110, ako o'e nei ka liu-i iloko o ka lioupo, a malia owau walo no palia keia e eha nei, ae, ua e-ha io no au. Ua iko aku au, a me ka hoohewahewa ole, lie mau kaikamahine alii kiekie no ka ohana hookahi, e liapai ana i ka liu'a o hope o ka lole o kekahi ona Lii nona ka la. 0 ko laua kupunawahine, mai loko mai o ke Lii Kapu Niaupio Kekaulike, ho pilikana ia Kauikeaouli. Ke nana niai nei na kupuna oka po, a ke awihi ewaewa mai nei i keia niau hana. O na Lii kahiko, he makee alii lakon, he malama kapu, he paa i ko hai kuleana, aole e hehi wale kekahi i kekahi alii ana, mnikai ia, nana aku a na na mai. '1 Ma keia Papa alii hou, lieaha ka noonoo a. kakou e koho iho ai ? 1 Mai ka Moi a liiki ia Kuinlani, he mau uku makaliiki pakahi ko lakou, a koe ko ka Moiwahine Emma. 2 0 na inoa liope elin, ke hoike mai la oia, ho liauaia na ka ahaolelo e hiki mai ana e haawi aku i uku makahiki hou no Kapooloku. Kinoiki a me na keiki ana. He hana keia e hiki ai ke noonooia aku. E hiki ai i ka poe liolo Lunamakaainana o ke kau o 1884 e liele aku nei. Ke weheia nei keia alanui hou no ka hoomahuahua aku i mau hoolilo hou. Piha na noonoo ana i na hoopomaikai ohana ana, me ka hoomanao aloha ole 1 ka lehulehu e kokua ana i na loaa aupuni. Heaha la keia mau hana no ka lehulehu? Heaha ka waiwaio keiamau hana a pau i hanaiaakula? Aolehe pomaikai hou, ho poho wale no ma ka waihona o ka lahui. He poho a me ka lilo nui ika poo i hele mai nei ma ke ano lie Elele mai na mokupuni mai. Aua hoi nui aku la'.me ke kuhihewa a alakai hewaia paha, eia la na lilo ma ka aoao o na Komite naua i kahea eia ka auanei he neo ka mea e loaa ana.