Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 13, 31 March 1883 — NA NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII.

I kekahi mau la o keia pule, ua hoeu mai na lepo hanai o ua kulanakauhale nei. (Jn liala aku ka kiaaiua o Oahu. īiei maluua o ka Mokolii i Waialua, i ka Poakahi iho iiei. | E wehe liamamuia aua 110 ka makaikaiia oka lehulehu, ka hale ilihune a Liuialilo i hookaawale ai i koua waiwai i keia auina la Poaono, liora 4. Ua make o Mr. J. Porry (Akoni) ke Kauikela Pnkiki ma Houolulu, i ka po Poalua iho noi, ma Auwniolinm, Honolulu nei. 0 ka nui o ua kaa lio lawe ohua lioolimalima o Honolulu nei, ua hiki i ka 27(3. He 1-iO kaa no na Hawnii, ho 8(> no na haole, a he 15 no na pake. Ua hookuuia o liaulea Makihine 8 holo .lioomaha i Amei'iea amo Europa n ua hookohuia o Kauka G. Trouseau e pani i koua wahi ma ka Halemai Moiwaliine. Ua lohe mai makou, hookahi.walo no wahi makaainana kue i na hana o ka halawai makaainana a ko Wailuku, a o ua mea la, oia no kahi mea i laoa ka pun i kahi-apana berena - a na knhinn. Hu ae la ka uka. Eia no kela lua poopoo mawaena konu o ke alanui o Kapalama ke waiho nei aole i liiki i ke aupuni ke hoopaa ae.' Ke kali nei ke Kuhina Kalainina aia a haihai na a-u a pokopoko na iwi, alaila eu mai e hana. Ua lohe mai uaakou, ua hoohalahala kekalii mau mai lepera no ko lakou hanai ole ia i lea ai maluna o ka moku no kekahi mau la elua i laweia mai ai ma kamoana. Ua ninau pono makou, a ua maopopo, na na mea moku e hoolako i na ai no aia mai lepera e lawe ia ana ī Honolulu. Ke hoolala nei na lioahanau o Kapuukolo maka inoa o kaEkalesia o Kaumakapili, e kuai i kahua halehabvai no lakou e ku ai naa Kapuukolo ponoi iho no. Ua loaa ka aina, ahe $800 ke kumukuai. Ika Peaha iho nei, i hookupn ai lakou i na <lala no ka kookaa ana ia kuuiukuai. Ua liopuia e kekahi makai kulanai kauliale i ke kakahiaka Poaono aku nei hnla, he kii opala i hoopihapihaia me n» kaliiko lole piha i hoaahuia a kukuluia ma kekahi oua alanui. Uamanaoia he kauaka ona rama, e ia ka he mea hoohenehene. oka i'a paha ia i Umiamaka. Ua ike iho • mnkou, e ia lee hele nei kekahi palapala hoopii no ke kakau inoa mai o na kanaka, e noi ana i ka Moi e lioopau i ( ka Papa Ola Ha>vaii no lakou na inoa: Kale Kauka, J, Mqr anauli amo E. P. Ekue. Pehealaewra" ai ia oukou ka pimaliele hookiekiēfoia ke poo o ka papa. . Ua huli hewaia ke kino wahine Hawaii o keia lailan&auhale me ka palapala liopu ole, i kekahi la o ka pule i hala, mamuli'o ko kuhikuliiia ua ua lilo iaia lie hulu papale. A.ka, ma ka huliia ana a pau kona kino, aole i loaa ka waiwai i hoohuoiia. Nolaila, e hoopii ana ua wahine la, no kona poho he $2,000. Ua holo malu aku kekahi pako o ke--ia kūlanakauliale oia o Leo Chatme.ka puu (lala nui aihue i hiki aku i ke $78000. O kona uie ia C. Aiong hookahi wale no, he $35,000. Ua hoolaha ae o Afona, e ukuia no lea makana hē $500 i ka mea nana e lawe mai iala'i ka Halewai. ; Ua liolo hikiwawe loa aku nei ke Kuhina Kalaiaina" no ka mokupuui o Hawaii, e mnanināu palia 110 ka oihana alanui hōomauuauna-dala o' Hawaii; a i ole ia, e nhi kauwewe'paha i ka mahu puka liu e puapuai mni nei. He oiaio ka olelo a ka buke" nui: "O ka anea i hannia ma kalii nmlu, o hoikeia no.ma ke akpft."

I ka la 21 o Mavaki, wa alwiuu Lililio, ua niako aku o Titcomb 0 Kauai. i m kokōleo 080 " o l;ona mnknhiki a i ko 50 a oi o konn mau waknhik! Huwaii nei. Oiai o k« mai nuo ua >noki\ahi uunui o holoholo n&i mawucut\ o Kftp«lakiko a mo Kiiia aia Hohol«lu uei» n k«, n u ko lnkou muiai loa, nolail» oliokwn «mtt pahn lakou mawuho o ko awa. Uiv hooīilo Mv, o 8. lC "Wahinouui o kawaihao, ka Luua «launi apanu o Ko. h«k Hoiuu, no ua koim apana iloko o mv malama kokoko o olm o h e lo nei, ho $1,046.025. A ua hoolilo hoi ka Luna Alanui Nui mawaho ao o kola huino.ho $2,010 m. Eia ka niuau, oia i ko wai mau pakeko i komo palaneho aku la kelu mau tausani olua n keu? E liiki auoi i ke kuhiua ke lioiko mai i mua o ku lahui i keia mau mika liu, Ua ku i ka oleu a me lea īnaikai, ka hoiko hapaha o na Kula Sahati o Kawnialiao, i ka la Sabati i hala. A ma ka hookuku ana i na eleu a nao na holomua, ua kaa hou ia "Waikiki-kai ka helu akahi, no ka manawa elua iloko o eono malama. Ua makana ia o Waikiki kai i ka hoike hapaha o Dekemaba i hala, me ka liae hookolakela, me ka manao o ko kula oi ao i keia hoiko ana e laweia aku ai ia hae mai ia lakou aku Aka, tno. keia hoike ana, ua kaa liou ia lakou ka helu akahi, a nolaila, im lilo loa kela hao hookelakela ia lakou rae ka paialowa ole. Ua kakau mai kekahi koeuimaua koikoi o Kohala ia makou penoi: "Eia he mau haka pono ana no na loli ao o na luna hooko o ko aupuui, a ho nui o ka poe o īnalmlo nei i kau, e manaolana aku nei, e iko iho ana ka Moi no koua pomaikai iho u ane ka maikai o ka aina, o hoolohe īnai oia"i kau mau hoonaauao aua, a e hoopau koko i keia au o kn' uhaUhi a me ka hoomaunauua i na dala o ke hui." Hawaiian Gazette. I ko kakahiaka Poaha iho uei, ua loaa i kekahi mau keiki liilii Ha\vaii elua 0 ka ohana, hpokahi, malako o ka pa o Aliiolani Hale, he kukaepelo pui huiia me ka lu. A ia laua e paaui aua i keia me ka ike ole i ka hopena awaliia, pala ae la i na palapu ia laua a elua, me ke kau iho i nialunjTo ko laua mau kiuo. E. ua makua, mai hoohemahema i ka oukou mau uiakana makamae. He mea mahalo ua ka Elele ka hoohenehene aua i na poino ulia iyale, a pela lakou i hoolaha ai uo kekahi kanaka Hawaii i moku ke kaulawaha'o kona lio, a e hoao ana e hoomalielie i koua lio oiai oia e uoho .ana nialuua. Aole makou i ike i ka mea e kau ana īnaluua o ua lio la, ua oua i ka rama e like me ka Elele e olelo nei. A ina i ona raiua ua kauaka nei, alaila he mea malihiui loa ia ia makou. O na hooheneheue ana i ka poe i ulia poino e like me kela, aole ia i manaoia he haua na ke keouimana, aka he hana īia ka eepa a me ka lapuwale. Ua hiki pinepine mai i o makou uei ua hoohalahala a me na niuauinau ana, inai ua koa pualu mai a me kekahi poe e ae i hookauwaia malalo o ua hana o ka poni moi, no ko lakou uku oleia. O ka poe naua i inalama i ua kipu ina ka la 12 o Feberuari, aole lakou i ukuia, a pela no hoi na koa pualu o Honolulu nei i hookauwaia e kiai i ka pa alii no kekahi maupo, aole uoi ukuia. Aina 1 huiia keia mau hoolialahala, me ka uaElele mokupuni a me ka ua makaainaua no ke kuai • wale ia . o ka lakou mau makana, alaila, ua ku ku puu-o ka lapalapaahi e aa nei. O keia na liana o keia au eepa. . O na Baibala hou, ua hiki mai nei a eiano ma ke-Keena Buke o ka Papa Hawaii, ma ka Hale Luiua, ma Ewa ae o ka. Hale Leta Aupuni. " Elua. ano o na J9aibala iloa» mai.pei. Q na BaL bala eiua elala pakahi, a o uu Baibalft luakiii nani ulaiila kftekao gitla, he xiinikumamaliina dala pakalii ke kumukuai. Ua loaa mai no hoi ua Kauoha Hbu liilii, he kauakolu. kumaiualima keueta pakalii. Aole i hiki mai na Kauoha Hou Halelu; O ua Kauoha Hon liapaha-haole ua hiki mai, he ekolu h'apaha ke kumukuai. Nolaila, poe makemake i kekahi o keia mau'buke e loaa no ke kii mai, a> kuuoha mai paha. O ua Gospel Mymit me ua leomele ma ka olelo haolo ua pau iho a e kauoha hou ia ana. A. O. PoMi'E. K. L. P. H.