Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 26, 30 June 1883 — NA NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII

! E noho k.'j Itfui <1 H'uu'-.ia I | kei,i ku hoi'ti 10 s,in. o ka Ponha ;io!i,vi, i lulai 5. i V-. leokoko e iwakalua hihia oki uiavo Uia ko kau kiuro o Maui i keia ma- j ■ lama, , Ua hopuia kn walumamoku o kokahi moku kiwpa oku noi, aua loaa uk u ma j kona kino, ho mau tini opiuma olimn.! Iko ahi«hi oka ln o luno, ua la\voia uku ka wuhmo n 10.,0pa lUlama, j oia o Mis. W«iftla, ma Ililo, Hnwaii, o lui liina luonoiiiono 010 o kn nialio. Aloha ino ia! Ma ka la 11 o<i ulni, <5 hoiko ai ko ku-' lr. Hanai keikikano o tfuna Lui o keia 1 kulanakauhalo, a ina o pau 010 na hana hoiko, ia la ;u>. Ua kono in nr. makama-1 ka o kn naauao o liolo ao, Ma ka la 18 oluno, un makoma HOllO. lulu noi, o Mir, 6'opaea Mann ke kaikaiimhino hookahi walo iUo no a Kev J S Einokonn o W aialuii uiumun, i mako mnhopo o kona hanau ana i ka keikie aloha ino. Ho lono kai loheia, ma ka hatawai ana o kekahi Nc.b.u'iki kaulana o Moseow Rusi& me ke kakauolelo o ka Elele Hawaii, ua pane aku oia penei: E kuu hoaloha, lcfi ikfe noi au ia oe,«ole anai oa makemake o paina poki aaiahil" »Ua pano aku la ko kakauolelo iloko 0 ka pihoihoi "«ole o'u makau" H.G. I ko ahiahi Poaono aku nei i hala, i'a huki ia o hope mokuahi Sueza iluna o ke iilahuki moku, i hiki ai ke hana hou.i;V"ka hiai\a o na moknahi k, ma kahi o 14a huila mna i hakihaki ai mi opaepa elua ma'leana huakai hope loa mai noi mai Kaleponi. Ua hoomakaia ka himn, mai ke ahiahi mai o ka Pouono :i hiki wule i ko nhialii Snbati paa loa. Ua hoopaiia mui nei ka Luna alanui nui ono Hono a Piilani, oia o David Cro>Yiiingburg, 0 ka aha kiure o Maui no £a hoolaha i ka bila kikoo dala apuka iiona ka huina he S'so. i elua makahikl ma ka, hana oolea a mo hookahi hanei'i dala hoopai ame na koina. Eia oia ke paa nei ma Kawa uo keia hewa. Nui na ona rama iaa ka hale wanpa i ka la Sabati nku nei i hala, a ua ano like inaoli 110 me na hana a Beelehazara o kela wa kahiko, a kahakahaia mai ai ma ka pnia, k'elā pulima kupanahn, i unuhiia ma ka olelg_ Hawaii penei: "Ua helu pi&i i kau aupuni ana, a ua hoopa^ n ua kaupaona ia oa ma ka mea k.. v paona aua ike ia kou mama ana." I ka makahiki i hala, ua hoounaia o Kikaha i Hilo e nana 1 ua helu auhau a E. Kekoa, oiai ia apana e puoho ino ana no na helu waiwai i heluia. A o ka lilo ma ia misiona he SlOO. Ua kalewa ia ae keia bila imua o ka luna Helu a hooleia, alaila, ua holo l'oa mai la i ke keena Waiwai. Ma keia wahi ua nalowalk ua bila nei, a e puka mai aua paha malalo o kela a me keia lilo o ka oihana. E nana pono ka lehulehu hookaa auhau i keia liio mauwale. Ua hoolaha aenei ke Kuhina Kalaiaina malalo o ka la 22 o lune, e hamama no na koho haahaa ana no im ai a ka hoki 0 hoolawaia mai ai ho na hoki aupuni a hiki i ka la 28 iho noi o lune, no ka maaawa mua loa ma ka moolelo 0 kona lawelawe. oihana Kuhina ana. Malia paha no kona hoio ana i Kauai a waiho iho nei i kona hopa ka mea i ano e ao la o keia hana aia Keena/ A 1 ole ia, he wahi punahele ole paha kahi maia oihana e poholaloia aku ai no la a ka pnnahele v/ale 110. I ka horu 2;20 P M o ka Poaono i hala, lune 23, ma keia kulanakauhale, ua make aku la.o John?E iJarnard Esq. Kakauololo Nui o ka Aha kiekie, i ke 70 a keu o kona mau makahiki o ke oia ana. Ua hiki mua mai oia i Hawaiinei i lia makahiki 1849, a he kakauolelo na -Generula Miller kona kulana mua. Ma ka la 1 o heheniai'i 1854, ua koho ia uia i Kakauolelo 110 ka Aha Kiekie. Mai ia manawa mai a hiki i ka. la 31 o Dekomabu, 1864, waiho iho Ia oia i ka haiia a hoi anu la 110 Nu Kilaui. I ka miikahiki 1871 hoi hou mai laoia i Ru-' waii npi, a i Augate o ia makahiki, kokohoia i Kakauoielo Kokua. I ka 1876 mahope o ka waiho anu a Mr." Seai i ka noho ana Kakaaolelo Nui, koho kokeia 0 Mr. JhJurnarci. A mai ia manawa mai a hiki i ku muke ana kona uoho Kakauoielo nna. Uu lawein aku ' koua kino lepo a kauuia ma Maemae, i ukaliia e na makamaka amena hoaaloha he nui. Ua waiho iho oia mahope nei, he wahine a ho mau keiki nana e u aku mahope nei ma ke kae 0 ka hie. kupapau. H.a kanaka hoopono oia ma ka hana, a he kakaikahi ka poe hiki e hoopiha i kona makalua. I ka Poulua iho nei, un hala--wai no na hoa o ka Papa Loio 0 haawi 1 nian oleio hoalōhaloha nona n hoopaaia aku le ma kft moolelo o hu Aha KielLie.

Ē Hoo"knnia ann na pake o ka moknahi Homola poki M.idarapa i keia la mai hahakaaulana tnai. Ko kokoko Jn opaa kahalopuie. pnuo ma Kohala, a ko hoala:r. m?i h lun !.n halepulo Lnolaiii. Ua ssiakoraa Hil o iloko oko iapu mn\x i>o Mahi keiki uuku ur. Mr. Todd a «0 kana v,-ahino. Ho $314.2i> na hala i luluia maloko n o ka luakini o WniiiM i ka h\ 17 aku nei i halu, Uuliu li-n ka wai o lh-nolulu noi i keiii, niau la. Nui kn hoo)iaap:\n nu ka wai nia Waikiki. Ua īli ka mokn kuna "Mihu'oo" mn Nin i k» Poakaln noi. Ur. hoaoin oia o. hoohonio mal e iapnau hou, Aoki maopopo ko ano kulaia puniia o ka la i o lulai i keia Pop.kolu ne, no ka īnoa ua ano mnhno lua 11;: mnnno o nn puuwni Amoricn ma iiawaii nei Ke pena kinohinohi loa niai nei nn Hoahanau Hnrt i ko laua hale Inu kopo kaulr.ua, "ko Kihi kahiko" mn ko kihi o na huina alauui Moiwahine a me Nnuaiiu, a i ka nana aku i keia wa, ua hele a panio, Eia ue hookolokoloin nei i mua o ke Komiaina Wai o Kona, Oahu nei, kekahi hihia wai nui o Waikiki, noka uuku loa m&i o ka wai i keia wa, a e imi ana i ka mahelo pono ana no ka wai 0 kela a me keia apana aina. Ua lohe mai makou, ke haawiia nei na apana aina hoolimalima o kekahi alii i mea e loaa, ai ka mana koho balota i ka pna hoopilimea ai a laleou e hooikaika aku ai i keia kau koho bulota nku. He ano hsna hou keia ma lieia wa o ko kakou noho uaauao ana. Ua hoi mai ma ka mokuahi lawe letu o ka la 6'ubnti iho nai, ka w.pine a ke alii Waila, Moolieauamo kokahi mnvi liamaaina eaa o kakou i hele aku 1 na aina mamao e imi ni i ka oluolu, ka mnleaikai a me ka imi waiwai ana, a hoi no ke aloha iaHawnii. Ke kono aku nei makou i na knmaaina o Honolulu nei, e nana ae iakou i ka leo uwalo oka Oihana Kina Ahi o Honolulu, a e hoemanao i,ka lakon kauoha, i ole ai e luaieleia ko na poe kinai ahi manawa hana no k a holo wale ana i na nea a lakou e hoikeike mai nei. Eia laaluua o ka moku Kaua Ameriea ,'Eesex'' kekahi haole apuka i hopuia e kekahi makai kiu o Nu loka, ma Kalio, Kili. O ka inea o keia haole apuka o Kerr. Ua manoia ua poho kekahi hui imi waiwai mamuli 0 ka hena a keia haole, nona ka huina i hiki aku i ke §50,000. •Ua hoiko ae I:s Elele o ka Poakolu nei ika hoiko oka Oihana Waiwai o Amenea Huipuia, ak», huna loti nae i ke ano o ka Waihona o ko aupnni Hawaii, kahi a ka Oaa o ia nupepa e huki mau nei ina manav/a a pau. He oiaio anei, ua oi aku ko' ka Elelo ike i ke kulana oko Ataerica Huipuia waihona waiwai mamua o ko kona aupuni iho? I ka Poakolu a me ka Poaiin i hoikeia ai na haumaiia, o k© Kula Haiiai Kaikamahine o Kawaiahao ma aa mea ike iao ia. A ma ka Poalima i hoopauia ai na ip.ana hoike maloko o ka lnakini 0 av/aiah3o me na haiolelo a me na m<ele. A oia ka panina ona ha- ■ na a hookuuia na haumana no ka hoomaha. Ma na mea i ao ia, aole he mea e hoohalahala-ai iko na kamu ike a me ko na haumana eluu ma ka aapo ana e loaa na naea i hana ia aku ai lakou. I ka Poakolu ;hc nei, ua lawe ne na Luua Hooko Kauoha o ka waiwai o E. Koelikolani no hoopii e hooiaio i ka pa lapala ana Moi i hookuu ai iko lakou maa kuleana iloko o ka waiwai o kokeiki alii mako Leleiohoku i hoolilo ia ai e Keelikolani no ka hookuhi daia, i mua 0 ka Lunskaaawai Austin. Uti hele kino aa kr. Moi e pale i mua oka aha mn o koiia loio la. O ua palapala hookuu nei, aa kakau inoaia, hooiuioia, a ua waihoia no ks kope i loko o ka bake, aka ma ke keona kakau kope, ua lilo aka la ua palapala lai ka lima e. O BicKin. K. Kaai ame T. firown. na hoike o keial palapa ia. Aia a pau, hoikehou'aku. Ma ke ku aua mai o ka aokuahi "City of New York" i ka la Sabati iho nei, ua hiki mai nn lala oke Komite imi apnka oke kuikahi panailike, mui ke aupuni mai 0 America Huipuia 110 lakou keia mau inoa:Gen O. L. Spalding, Hou. A. T. Tingle, J. E. Soarles Esq. a me ko kakauolek) o J'owers koaa inoa. 1 helo mai noi lakon i kahi e loaa aina. apuka i loheia ma Ameriea, eia ke hookomo ie, mai nei na kopna o Kina ma Hawaii nai, t» mai ia nei aka 0 komo Z>uto 010 ai i na makoke o Atnerica raa ke ano kopaa Hawaii. Ke hooia aku nei makou, aole 0 ieii'i ua apuka maanei, no ka mea aole kukou e hana ino aku i ke aupuni ua.ur, 0 hoopomaikai m.ii ia kakou.

Ma "ka la 15 o 'luae i hala, utv wnk 1 o K".ihumua k, ho knmnainn iu> k;« nka ul\xnahelo o I?nVio:iuv. x\kn, .kouoia akw uoi kn «luohi o m m«v3> » pr.«, o nnno iuil ao j,j« U 11 o KapunK«jlo, na I,a hootaa,:n:\ i ku 1«. h«m nu: ix np tvu. nvi U '««.IM 11 nviina la jipopv>,Sali:«ij, lū 1 ( ,Va n.«, »\ckmia aloha sw ka t\\ rt oin lunwnn. «'. »\lf«( ōi, Na hAiAw.a K'OLA HAB\Ti i\ M\n. K halawMi asm ka Ahahni K u | ;t h ,h--a(t N«i o IMani Komolmna nm ku ht;i» kini u Wuiiuw litih;titiH, iua kn h«,rs* 10 A. M, ma ka I'oaono muit o I«V.«\ 7, B',l, Nolniln, ko kono ia nka noina )ii>n a pnu oiu Aha, o nnuo n>? ilaiīn. Mn ko. knuoha. J. lMiJfiiln;n Lnhaina, ,lmu> 7, IKB3.