Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 29, 21 July 1883 — He Moolelo Kaao NO LUSIANA DE LEONA Ke Koa Hiena Opio o Sepania. [ARTICLE]

He Moolelo Kaao NO LUSIANA DE LEONA Ke Koa Hiena Opio o Sepania.

3LOKUNA VJIL. Ka l'alapala nini'ke kahua kaua aku Kanu ka hoalianau i naiwi o Ka hoalianau —llauoli o Madoriila. Helu 17 la Alaniim i lolio ai i leeia nu hauoli mai lionaliaku Moiwaliine mai, ua unoune kapalili ao la lea hauoli i kona puuwai, a lioiko mai Ja i kona mau liiohi--011 a a pau. "Ua ike ae la i ka nani 1 ka hene wai olu lawe malie." Pano hou aku la lioi ka Moiwahino: '\E kuu keiki, lie ekolu la mai keia la uku, a hoea mai leo Kavalia o Sepania nei ino kona mau lioa lanakila, a lie pono ia oo ko lioomakankau ia oe iho 110 ka hookipa ana mai ia Lusiana de Leona." Maanei i liuli ao ai ka Moiwaliino lsabela, a huki ae la i ka bolc, a ku ana kekahi kauwa lawelawo o ka liale alii. A liaawi aliu la ua moiwahine la lie palapala i ua kauwa la, me ke kauoha aku iaia, e lawe oia i ua palnpala la a haawi aku i kona Kuhina Nui. Manawa 010 ua nalo aku la ua kauwa 1 a, a ia wa lioi huli ae la ua Moiwahino Isabela la a kamailio aku la ia Alamira: "O ka'u palapala i hoouna aku nei i ke Kuhina Nui, e kauoha anaauiaia, e lioolalia ae oia i ka olelo knkala akea, no ka lanakila ana o ko kakou mau koa maluna o na powa, a lie mea pono ke liai aku keia 'lono liauoli imua o na makaainana. Ano o kuu kaikamahine, e hoi aku oe ma kou keena, a malaila oe e noho ai a liiki i lio'u wa e kaliea hou aliu ai ia oe." He mau liora mahope iho o ka haalele ana a ke kauwa i ko alo o ka moiwahiue Isabela, aia hoi loheia aku la na leo hui'ohui'o e wawalo kupinai ana a puni ko liulanakaulialo. A. lie mea keia na kakou o lioomaopopo iho ai e na makamnka, eia na kanaka o Maderida ke hoomaka mai nei 0 uluaoa iloleo o Jia hauoli. Oiai lie mauliom kakaikalii wale ilio no mahopo, ua ]mni loa o Sepania i koia lono hauoli. "Ua lanakila na kon aupuni maluna o na powa ō ka mauna Pii'ena." Uakani-ko ao la na belo o kola a me keiu lialepulo, a kalio awai nku la na kauaka iloko o lakou, a malnila ae hoi 1 hoopuia ia ao ai aa leo liooinaikai o na miaiiia hoomana i leo Akua Mana Lon, oia hoi. "He Akua Hemolele Ke Akua uo kakou Maikai walo, liewa 010 Pono loa, ola mau." A pau na anaina hooiiani. aia hoi ua malamaia ao la na anaina loalea o kela a mo koia ano. Naanaina liula o liaa ana, na lenlea liooliakaka bibi o kuekaaia ana, a me na ano lealea e ao ho nni. LJa lilo i mea e kaao nui ia ai iwaoua o na kanaka lioia lanakila liaaheo ana o na koa aupuni maluna o na powa, a lio mea kaulana ia ia lakou, ka lua ole hoi o na hana i ikeia ma kn moolelo o Sopauia. A liala ae la ka la mua, a pela lioi ka lua, a i ko kakaliiaka o ke kolu o ka la, aia lioi, hoike ia mai la na hoailona niai luna mai o kokalii mini puu, oine na koa lanakila mo kn lakou mau pio ke liuli hoi mai nei. O koia mau hoailona i hoikoia mai, ho mau: ahi aa, a i ka nana aku ina puu ua liolo a kaulu wela luu, mo lio mnu holapu ana la na ka waliino o ka lua. ,L ko . kani ana ao o ka liora !), o ua kakahiakn la, aia hoi,vkomo anai ann ua koi'i aupuni mo ka lakou mau pio. Aia hoi ke Kiwalia JjUttiana do Jjoona mawaona pono o ka lainn. Mnlnila oin o hoopuui ia ana mo ka hanolnuio o kona mau uknli. Aolo paha lio lua i ikoiu ma Maderi-

ila o ik(> iuo keia kakahiaka i liuli hoi mai i i na koa aupuni, oia lioi na piha kuimAi ko nkmui a ua Jiole a hooko n» k;mai!a,pola uo lioi me luna o ua ha!e, u u- a "Le-i Jvoliala, , \ia i kii nuku Jia Kanaka." Kamei; pololei aku la lioi na lmlaliona koa ;afpu»i a pan, me na ]»<> «> ka-i lalani ai a mawaena o lakou, no ka liale alii iwaena hoi o na h>o wawalo liui'o o na kanaka, a me iin pnpahi lei e helolei makawalu ana ma o a maanei o na ms'i luna mai o ua hale. lle nianawa ole ua komo aku la ka liualiai lanakila, a me ka huakai pio, ma ka pa*o ka lialealii. A, aia lioi ka Moiwahine Isabela a me na alii a pau o ka aina, kona mau kuhiua, na Aliliikaua Nui, a me naaliikoa e ae ho nui, e nonoho mai ana ma kekahi walii i hoomakaukauia no ia anaina o nolio ai. I- :i kani no k nn mm kani, ua waw«lo ae la na )co huro, a ua welo ae la )ia Jiae ma īm welelau nmhmi. lloko o keia wa a ka hauoli e lioomohala nei i kona mau olien nani, ua ikeia aku la o Luwiana o liolo wawae ana, a pii aku la ma ke alapii, ahiki ma kahi o ka Moiwahine Isabela, a haulo ilio la kona mau kuli ilalo imuaona. la wa lioi i lioopa mai ai ka Moiwahine J sabela i ke kookoo gula ma kona kipoohiwi akau, a oia no kona manawa i ku ao ai ilnna, me ka nani, ka lianohauo a me ka liiehie. Kunou aku la imua o ka moiwahine, na lede o ke a me na alii o liela a me leeia kulana, a me ka leo o ke kanaka koa, p:;uwai wiwo ole, pane aku la: "Auo, ua »i.oolcoia kii.iini ou e Jte alii, ame lea makeniake o kou aupuni. Eia iniua. ou lea poe a pau nana i hooemi i kou aupuni e lee alii, mo ka ehaeha a me lea walohia ka poe nana i hao wale a i pakalia wale i ka waiwai o kou mau makaainana, aka, e ke alii, e lioolono mai i Jīo'u leo, a o maliu oluolu mai hoi. He oiaio, he iioe liailiai keia i na kanawai Hemolole o ke Akua, a me leo ke uupuni, a, e ke alii! no ia mau hewa a lakou i liiuia ai, lie mea oiaio, e kau ana 110 ka hoo])ai a ko kanawai maluna 0 lakou. Eia nae, e ko alii, ke uwalo aku nei au i kou ililiia, e ke Alii, aole 1 make ke kanaka no ka nui ana o kona mau hewa, aka 110 kona mihi ole. A e hoomanao lioi 00, e ko alii i ka olelo kahiko, i alii uo ke alii ike leanaka. Nolaila ma ka aoao o lva poe pio, ke uwalo alvu nei au me Jca naau liaaliaa, e liaawi i kau olelo alii, i ko kala ana i lvou mau mnkaainaua hewa, e kn nei ma ka punawai hoomaemao o ka milii." I koia wa koke no i wawalo ae ui leekalii mau 100, .i puai maopopo ao la keia mau huaololo: "E ola īiiiin loa ka moiwaliino Isal)ohi/ A o makou nuanoi kona mau kanaka !! E ola mau ka Moi !!!" Ho umu lo(j hoopuiwa a hooiiikilele koiu i oili ao i ka wa il Jju,siaua o hookuu ana i kana ipu makani; aka, holeo nao koia i komo ae i ka wa kupono loa i a ua eueu la o kamailio ana. Maliopo iho o na wawalo ana a na leo, a hoolai hou ilio la ka moha malie maikai, un hoomalea hou aku la o Lusiana i kana mau kamailio ana. "E ko alii, ko lohe maopoiio noi kou ililiia, i ko lakou mau 100 liooliiki, o lilo laliou a pau i poo kanaka nou. Nola» ila, e mnlm i ko lakou leo, a e haawi i ke kala ana. A (,in liana ana nu, eke alii, no ka pono o kou nolioalii, ka peuo o kou aupuni, a me ka pomailiai holookoa o kou aina, malee ano o lakou kokain o kou mau makaainana lioolohe a haahaa. A'o ola mau ko alii i ke Akua." 1 ka pau ana ae o ka Lusiana mau 01010, aia lioi puia hou ao la ka lewa i na Jeo Juu'o, mo na liuaolelo e lialiia ana um iia wololau makani. "E ola ke alii i ko Akua. A o Lusiaiia leona pu kaua."' A hoolai hou mai la ko ano pohu lai malio, lolio ia aku laka 100 o lea Moiwahino 1 kn paue ana mni. "Ekuu koiki, o oo no ko. kanaka kia-manu,-a o liana aku no 00, e liko mo kau i manno ai he pono. " flfo koia mau huaololo pokole a lia IMoiwaliino, ua ikoa kona manao, e linawi ana i ka mana n pau o ke kiila ana aku i v n:i ]io\va ma ka lima o .LuHiaua. aolio moa kuloana o ao ilialuiu" ' a j)owa, aka o Lu,siana wale no. A iiof u \o oiu kuloana i kauoha ao ai

oia o lioi aku ua koa aupuni amo ua poe powa la ina kahi lioomoana o na koa, a inalaila oia c liaawi liou ai i kekalii niau kauoha ho\i. 0 LuKiana lioi, ua haalelo iho la oia' i na Imikan o ko alo alii, a l)olo aku la oia uii! kokalii o kona nian ukali no ko»a 1101010, oia h,»i ka hotele. Arcnalo. A liiki oia a juc koua mnu alii malai--1«, aia ka niea liotc]f» na makaukau e liookipa jjjai iua koa oueu la o Sopania, 110 ka mea, ua ike iho la ia, ua lilo iaia ka eo oka liookipa r»na loa ana ike koa oim maima Piiena, ma na paia o o kona l)ote]c, a ua iko. no lioi ia, o kona pai ana aku i ke kavalia nona ka hanoliano e 10-lo ana ma o a maanei o ka aina, Jan mea ia nana o hapai ao ia,ia mai ke kulana noh<j malama liotele a kekaln kulana e ae, ulia mai ana no kaua mau hookuli ana iaia. Aole i pau.