Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 30, 28 July 1883 — NA NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII

UfLhana«-Ae-)ia_h'ini Kapo a mo Kāai o K'oloa, Kauai, ho keikikano ohaha. 3iifti Honolnīu noi, lio ekolu hui Te- | lopoiio o hoolala mai nei. Hookahi i aho elua o aln mai noi o kukulu. i ka la 1 o Inlai, ua maleō mn Kalapaua, Puna Hawaii, ka wahiuo ,v K, W. Kawai. 1 ka la apopo o ku mai ai ka mokual\i Amimlia mai Kikaue mai, uo ka I holo !oa aku no Kapalakiko. i Ua ku aku ma Siberia"ka moku kialua Ni>ufo mo ka liu, Amo ho mea la i 1 e liaalelo aua'ua moku la ilaila. Kc kali ia noi o ko ku mni o ka moku . ahi hou loa Man'pom, pan i o ko Buczo, a e hooholo mau ia aku ana mawaena o Honolulu a me Kapalakiko. Nui kā lealoa ma Kahakaaulana i ka 1 la Sabati aku nei i hala. Aua ikoia ke- ! kahi walii mokuahi oku ana nia kona ■ mau ae-kai. Ua lioikeikeia' mai ia makou i ka Poakahi iho nei ko kii o ka Makua Laiana o ka aina mauna. A i ko makou nana ana aku, ua kohu like loa no me ia, I keia heheeloma i hala, ua pamaloo loa ka Hala Date ina loaa ole. Me he mea la, he $67 wale no me na keneta keu kona loaa. Ua mimino ke kumu wai no ka hookahe uliauhaia, Ika Poalua iho nei ua holo aku ka - hope Loio Kuliin i Wailuku, me ka | makaukau e hopu ia Keoni Eikikini malalo ona kumu lioopii okolu. Ama ka Poaono, e loheia mai ai kana misiona. Ua hoolaha ae nei ko aupuni o haawi ana i $ 100 makana i ka mea e loaa ai lea paahao haole i maliuka ai mai k a lainaaku ana o noho hum ana, Pii maoli ke kumukuai o keia liaole a ke aupnni e uku nei. Ua lohe mai makou, ua noi aku nei kekahi mea i laikini kuai rama nona no Honokaa Hamakua Hawaii, a oia ke waiho nei i mua o ke Kuhiua Kalaiaina. Oiai oka mea noi, he punahele oia, nolailā," "aole"palrā oia'e"~nl;le'*"aūā i ka hua o kana noi. I ka.Poakahiihonei, ua.hoolimalima ia ka mokualii Kilauea, Huu, e kalewa ae ma Kaunakakai, no ka hoolele ana aku ia E. W. Meyer a me kana wahine ame Kauka Berodi, i kauoha awiwiia mai maluna o kekahi waapa, no ka mai pivae laha la maluna o na keiki a Mr. Mēyer. Ke lana nei ko makou manao, e hahaiia ka ke Ka,uka misiona e ka pomaikai. Ua lohe rjai makou ke makemake nei'kekahi po.e pili aupuni e kuai i ka mipepa Elāe, i waha olelo no ka hooponopono ana i ke koho balota lunamakaainana ma ka aoao o na luna aupuni. Ke kali nei makou e ike ika hopena o keia lono, alaila, hoike makou i ka mea pohihihi i hoolalaia na ia nupepa e lawe hele ai. Mai ka ia 18 o lulai nei, ua lilo loa aku ka nupepa "Ka Holeu o he Kūi" ma ke kuai, ia J. M. Poepoe, Sam. Kaaikaula, J. Anahu a mo Thos. N. Kaiaikawaha. Nolailn, no lakou wale nona pomaikai, na pono a me na kuloana iloko o ia nupepa mahope aku oia wa, me kalawe i na kauinalia apau maluna o ko lakou mau iiokna iho, a ualiookuu ia na poe e ae. Ua lohe mai makou, olua mau lunakanawai apana o keia mokupnni, a ona loa ika rama. A ia laua e hoi ana i ko laua mau apana iho, hooiho aku nei kekahi i kona lio i ka pali, a e ole ka noonoo o ka lio, pakele ai mai haulo ika pali, 0 kekahi hoi, haule iho la ia niai kona lio, a haaleleia i ke alanui. Ai ka liuliia ana aku, e uwo ann oia ina kapn alanni. Ke haihai mai nei ka poe hoeko kanawai i ka lakou oihana. Ina lioahanau; A loka olua:0 leeia inoa o Cl. W. Kauhikoa, ua kamaaina au iaia, a e ia oia ke noho noi me makou ma Hilo nei. Ua hai mai oia, ua hoolaha oia ma ka Eh'U' no ka Pae Ahia ame ke Knokou. Aolvft ana wahi nupepa o noho nei, a o ka'u wahi nupepa, oia Jcan;i o heluholu ai ma ke ano makilo. HtLO. [Ua waihoia ka inoa ponoi mamuli o kana noi. J Ho kanaka hilahila ole maoli lea o G, W. Kauhikoa ika malūlo i ka hai nupepa, a oia kana moa e hana ino ai i ko liai lokomaikai." L. H.j Mai ko makou makamaka GTĪB. Sam. Tucker o Pēpeekeo'Hilo, i lo'aa mai ai : keia \vāhi lohe malalo iho. la 15 iho nei o keia mahina, ua ulu ae lie wahi haunaelo mawaena o Kiliuahe ka hope luna nui, a mo Lilowai ho paahana, oke kumu o leeia no ka hapa itv_p keia luua i lea la o kanaka. Ua olelo Lilowai, aolo e_ helo i ka hano, mawaen& oia hoopaapaa nna, ua. hoana nku la o Kilinahe mo kn pu-panapana imua o Lilowai -nio ka olelo aku, e hele mai'» hakaka,

_ . Ho ku hou maikoo lioohallaiuu rama ma Honoinlu nei. I ka la >?abaU i hala, ua holo hookelokelo mokuahi nku ka Moimalunao Knpiolani no KAliakaaulaiw, Ko \imUhaift noi, e hoī am o Kauka 1 ika i Kalawao Molokai o nolio paa ai iHawaonn o na mai lepem, Un loho lauahoaia ao, o lioolilo iiv ftku aua i kn Hui o Pahala, ko Gocklrl© ,a,loanft J aaluko ma Kōaiwa Kau. I ka Poalima o ka pulo i liaīlua lioau. moo aku ka moi wahine Kaloleonalani, mauka o Waiakekua. Ko pii ao nei ka paa o ka hale uinihopa hou loao Kipine laua o "Wiileman, ma alanni Nuuaau. Aohe pao ia oka lanahu iloko o ke kapuahi o ka wiliko o Kekaha ma Kauai. Oiai, ua laweia kalaiuako oia kawahie. I ko ahiahi Poakahi iho nei, lulai 23 1883 i make ai o Mrs. L. Keliipio, ma Kaumakapili, He oluolu a heahea hoi oia i ka poe kipa aku i kona hale. ī kekahilao keiapule maHHo Hawaii, ua loaa aku ke kino make o Mrs C H "\Vetemoa iloko o ke tabu auau, ua puanuanu kona kino a ua lele loa ka hanu. E malama ia ana he paina luau aloha eka apana o Kapuukolo, i keia Poaha ae Augate 2. Nolaila, e uleu ae na keiki ake aloha e haawi ka akau, Ju ka hema ona loaa, no ko laila halehalawaj. Ke kahea ia aku nei na lala apau o ka Hui Poola, e akoakoa ae ma Peleula ma ke ahiahi Poaha la 2 o Augate, ma ka hora 7 no ka noonoo ana i kahi kumu hana ano nui. Maire Kauoha. Ke pahonohonoia nei ke alanui Moiwahine, ma Waikiki aku o ka huina o na alanui īlikeke ame Moiwakine aole hoi ka nee papa aku o ka moekahi ana 0 ka maikai elike me ka hoomaka ana aku o Papu, ame Moiwahine. Ua make i ka la 14 iho nei o lulai, ke keiki uuku a Keoki Mahina o Makawao 1 ai i ka liua Opiuma i waiho hemahemaia maloko oka haleo kona makua. Ua haawiia he laau hoolualuai aka, aolē nae loaa iki o IcaT maha a make'akula; Ma halawai ana o ka poe lawekuleana iloko o ka Hui hoomoe Telepone hou ika Poaono i hala, ua kohoia. na Mea Hanohano "Wieleman ame Cleghorn, ame S- M. Damon Esq, i komjte nana e noi i ka Ahakukamalu i palapala hoohui no ka hui hou. Loaa ae nei ina mokupuni o Maui, ame Hawaii ke ala kaa hao; Pehea la hoi i lohi loa ai o Oahu nei, aohe hoala ae e hoomoe i alahao a puni o Oahu nei Eia maanei ka poe waiwai, aka, ulolohi loa nae ka noonoo no ka hookomo mai ma keia mokupuni i keia hana hpu. No KE KAPtJ|iU mai ka poino:—l kekahi la o kela pule i hala, ma Kamoiliili aenei, oiai kekahi waliine Hawaii e pauhia loa ana i ka hiamoe, aia hoi nalinali mai la ka iole ia lalo o kona kapuai wawae a puka maoli. Nolaila, o ke kapulu mai ke kumu o keia poino. Ua lohe mai makou ua komo aihueia i ka po o ka la 20 o keia r malama, ka halekuai o Kale Kika ma Paia, Hamakuapoko, aua laweia kekahi mau dala. Ua eueu nohoi ke kolohe o ke komo ana e hana i keia hana weliweli. He mea pono i ka poe noho pono apau, ke kokua pu e loaa ka poe kolohe o kea ano. I kekahi la o keia pule, ua kuai iho kekahi kanaka Hawaii i oha i ka rama maloko o kekahi halekuai, nona ka huina he $9.00 ka nui. Aka, waiho no nne oia ina waiwai maloko o ua halekuai nei me ka manao e kii aku mahope. Aka palaka loa oia i ke kii aku i un Ia nei, a i kekahi Ia ae, hoomanao ae la oia i kaua mau mea i kuai ai, a i k»4i«bnoo ana ae, poina loa iho laiaia hoomaopopo ana i ka halekuai ana i kuai ai. Ua hoike mai kekahi mea i makaikai i na hoike a)m o na Eula Hawaii o keia apana no ekolu Ia o keja pule, ma kona hoomaopopo maoli ana, ua emi iho ka heluua o na haumana kula i keia makahiki, a ua emi pu me ke kulana ike o nahaumaua. A oiai, oia kekahi inakaikai ona hoike o keia.mau kula~ i ka makahiki i hala, nolaila i hiki loa ai iaia ke hoohalike ae i ko keia makahiki kulana emi me ko kela makahiki kulaua. I ka la y o keia malama, ma Kahaualea, Puna, Hawaii, ua pepehiia me ka hooiuauhala o Mehau, e Ku ame Kaloi a ua pakele mahunehune o Mehau, mai ka lima kakauha mai p keia mau puuwai eleele. Ma kala 11-aa hookolokoloia keia mau.kanaMa eluaje ka.lunakanawai apana, a ua hoopaiia he $ 500 a i ole ia» ma ka hoopaahao i elima makahiki O.ka lawe ana o kekahi kanaka* nana e hooko i_ko kanawii o ka aina, he hawa liui ia. Nolaila, o na hewa. o keia ano i maopoopo'he hoomauha.la e mamua ō k'o hōeha ana; he mea pōno'e kauia na hooko koikoi ana a ke kanawai maluna o ia po r e.