Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 30, 28 July 1883 — KINA A ME KONA LAKO KAUA. [ARTICLE]

KINA A ME KONA LAKO KAUA.

Ua mauao makou, be mea kupono, ke iki aku i ko makou poe helulielu, i ko ke aupuni o Kina ulakolako kaua ma ka aina a rfle ke kai oiai ke ao kaua e kau nei maluna ona a nie Farani. O ka ikaika o ua puali kaua o Kina, lie walii oni uuku wale ae no ia iloko o keia mau makaliiki lie kanaono i iiala, mai na liuakelu mai i kolio ia e kekahi mau haole like ole ekolu. I ka 1821, ua koho aku kekalii kamaliele Eukini o M. Tcmbowriki ka inoa, o ka nui o na koa pake o Kina ia manawa, lie 740,900 oiai lioi ina ke koho hope loa i kakau ia e Mons. Dalry i ka 1880" mai nei, ua liiki aku no ia i ka 900,000 koa. A ma ka C'ommander JBrine kolio iioi, oia palia ka pololei, lie 000,000 koa, ke liui pu ia na koo a me na aliikoa. A ua hikino kehoomahuahuaiakeia puali koa ke makemakeia a hiki i ka 1,250,000. Mailoko ae o ka 800,000 poe koa, he 20(3/009 o lakon, he poe koa maamaalea Puali Kaua o Tatari, oiai hoi na koa e ae lio 000,000 ka heluna. 0 ka lielnna o na koa i maheleheleia ma na okana aina he umikumamawalu, ke helu pu ole ia na leoa mai n me na make he 35,000, a he 20,000 o lakou ua kupono loa no ke komo kino ana iloko 0 ke kau? 1 ka \va e liulia kaua ana o Kina i ka 1881 me ka manao e u!ele me Eusia ua kohoia ua makaukau o Kina me :100,000 ma lee kahua kaua. 0 ka uku o na aliikoa, na aliikoa lio a me na aliimoku no ka malama, penei no ia: Aliikoa Kaua lio he >8.10 o ka malama; Aliikoa hele wawae he §5.40; Aliimoku kaua he §4.05. Ka uku o na koa, penei no ia: no na koa Tatari ; he §5.10 o ka mnlama, a uo ua koa pake maoli, he .$4.05. O ka hoonohonohoia ana u na aliikoa, h'e ]jookahi aliikoa, i kela a me keia 75 koa. O ka hoomaka ana e loaa ia Kina ke aumoku kaua, i ka 1877 wale iho nei no, oiai ia manawa i loaa mai ai ia Kina lie elia mau moku kaua hou i kapili īa ma Enelani, a i pakui hou ia, mai e 'eha moku kaua hao liou, i ka 1579, 1 kapiliia no e-Enelani. 1 ka 1880, ua kapiliia he moku manuwa nui ma Geī'emania mamuli o ke kauola a Kina. A i keia wa, oia ko onaia nei e Kina, lie aiunoku ho kaiialima knmamaono ka uui. i mahelehelo ia iloko o ekolu

inrtu maliole aiimoku luuw, a i kuluilu ia ma īia liulanu ekoln, oia lioi, nin m;t Kaiiaiomi, Foo-Cliow a 1110 Ua loli.ano o'aonoi ke mi o ka mmuiwn mai koiia kaua liopo' !ina uio l''avaiii a ine Enelaui, lio i-wakalua kumunmlua aouei makahiki i hala, Xolaila ī keia Ava aia ma ko Kina iianuu 1 11 -' luunoku paa Joa i kapiliia ma ko ano lion lon, a i noho nlii ia o ]in liWani, l'lui'opa a mo im AniM'ika. Llaliiki ia Kiiw ko luavo mai i nma o ko.knluia kaua i 1500,1100 koa, mo ka lioolawo 010 in mai o koua ikaika īua jui wahi kiai loliulehu ona, ;i i liilū loa lioi ko liooiualaualiuaiii i 1,000,001] i ka wa ipokolo. A o koia puali kaaa, ko ■110110 maiia ia uoi 0 na aliikoa u ko Koīuohana, aole iioi i lik'o nn luko knua koiu wa mo ko kela \va liomaliema, i liala, aka, u;i lioolawa pmo 111 mo na iuoii kaua liuii loa o lviūn am a 1 liounuuuiiaaia uia ko ano Enn'i'a, a o ko lakou Alihikaua uui, oia 110 kola Koiki Alii puui kaua ('iuui, ko k;i liwopem miikuakaiie. Eia nin Kinn, lio 110.'! ka nui o ni> papu, n ua niakaukau o lmpo a mo 1111 aoao o ia «um j>apu no ke pnlo nku, uolo 0 like la mo k;i wa kaliiko, a ko kauia noi mnluna o koia miui }wpu na pu a Kiupp. Lhi ku.kuluiu ma lvin;i ho olua niau lialo liann pu, oia hoi, lio hookahi ma Eoo-Clio\v, a o kokalii nin īna Kianaguaua, e kokoko aku ln i .S'ana!iai, 0 liihiki ai lee haua iloko v> ka mnkaliiki liopkalii i iwakalun jm kuuiahi nunui Limaikaika lio kanalm paonu ke kaumaUa uka poka, ako lioulimalima }>u ia nei 0 leoia mau liale liana, .he 1000 mnu pnaliana pake. Ika 1870, un hoaoia leola mau pu kuniahi he iwakalua mahina ae e na [)oc eiioyinia o I3ovitania a ua ikoia ki> lakou ]>aa. IMai ka halo luma pn mni o Haininu, ua lioolaiia ia ;\c iloku o ke kai ho elia a olima paha maa mokn kaua pa !!000 tona, a uolaila, 110 na lnko kaun, nn poka a mi! na pmula, imi 0 honkekonaia aku, ua hiki 110 ia Kiiia ko hot>lako i»aui ilio.