Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 33, 18 August 1883 — ENELANI A ME FARANI. [ARTICLE]

ENELANI A ME FARANI.

Aohe mau aupuni nui mana e ae, e kalai malu nei no ko laua noho malu. hia pa ana, e like mē Enelani a me Earani, ma ke ano holo palapala hooponopono pili aupuni. I keia wa, ke ala mai nei lie kumu kuee mawaena o laua no ko Earani hana ino ana i ke Kanikela Beritania ma Tamatava, mokupuni o Madegasaka. Malia paha o pau wale keia -walii ] ōkaakai 'ma ka jioopii ole i na mea kalia, aka he hoālaalA. ana mai nae ia e noonoo iho i na inuAa ikaika o laua» ■ | Jda ka hoike ti na poe puni kakau o Enelani, ke olelo nei lakou, o ke kulana ikaika kana o Enelani ma ' ili koa, aoiie i hooponapono maikai ia. Ua ikeia, ma ka nana ana i ko Enelani uMū) ma o na koa kuikawa la ana i iho nei i Aigupita, he 25,000 koa wale no. O kona aumoku kaua, te ku makaukau nei, aka aole e hiki iaia ke hoouna i 75,000 koa mawaho akuo kona mau palena iloko o ka manawa l malalo iho o umi malama, me ke ano uiakaukau. Ma ke ano e loaa ona puali koa makaukau, aohe e hiki ke olelo ne. Ua hoopuka ac kekahi mea kakau o Enelani, aole e hiki ia Enelani ke liaI lawai aku me kona enemi malnna o kona lepo ponoi, me ka puali koa he 50, 000 ka nui. Aka o kona aumoku kaua, ke maiau pinepine ia noi, eia nae } ua hoonoho kauliiliiia ma na wahi a pau o ke ao nei, a i ole ia, ma kahi o kona poe kalepa nui e hele ai, e like me na kanawai o ke kalepa. t Oiai- hoi o Farani ma kekahi aoao, me ke anoninoni nq o.na hooponopono pili aupuni ami o loko iho o ka aina, aka he mana nui kona ma ke kai a ma ka aiua. Mahope iho o ko Farani ulupaia ana &.Greremania, ua lawe inai la oia i ko Geremania kaua ana a hookahua t iho la maluna ■) kona mau puali koa, a i keia ua kok'pke e pau loa kona mau -kaue oo i ka makaukau no ke 'kauā i kela a me keia wā. Ua hiki loa ia Fārani ke lawe mai'i 500,000 koa il.oko o na hebetloma kakaikahi maliope iho o ke kukala ana 1 kc kaua, a kuku)'u -aku ma -kona mar palena a iloio n kekahi ma nmia

Hia lieln, tia liiki iain ko ln"«'e mni i puali kaua īmi i liookalū miliona a mo hapa ilolio o kc kalma kaun, oia lioi na kaimka i pan pu ;i i lioiii i nu ualii pauila. TJa lioilee ao o Haku Knlo Bercsiovd keknki o īia aliimoku kiokio o ua auinoku kaua o Enelani-, aoho mea o kuilieia ai kb nn Boi'itauiu aiUva-liwaU—Hin-e-.ahi koko aiia lio kaua iv Enelani- o lialiu aku ai kona mau moku kaua i 111 auiuoku kaua liui o nu laliui e ae, oi Jo,i aku iino o ko kupilikii iim o ko i'ai-ani auiuoku kokalii ma ka aoao kue mai. Makeknlii mau '-ii:v oi ao ka niaikai a mo ka paa o ko na l'ai'ani mau nioleu kaua;" a ma na papa a pau, "ua oi kn maikai o ko lakou mau pu," 0 ko lakou mau pukuuialii lio hroeehloacloi's, "a un oi inii aku i lu> ua Jhrilania miv ka emoolo o ko ki ana o liko me ko kaumalia o ka pu.' 1 Aolo i lioiko kn moa kaleau i kokalii kuniu loloiahili ioa, uo kn iiookauiiiiii ia <> ua m»nuwa 13orilania m;i uu kui a piui, oiai hoi ma ko kaua ilio nei o l'anuii me Madegasaka, ua.puulmilu loa na nioku kfiua Eanmi ma ko kai mawaoiia o i'hiolani a mo ¥ai'ani a maloko o ko Xai\vaonahouua. A ina keia inma, ua hiki ioa ia I'ai'aui ko koouiui aku i oua iuunoku uui ma na kapakai o Enolani a oi :iku mainua o ka iinelaui mea o lioolako ai, a i ka miuiawu e ulelo kaua ai, o ikeia auauoi keliahi u".ui kipoka ikaikn ana 1 oi ae mamua o ke kipu poka pahuia nna o Alekancdoiia. Eia o Enelani i;o paa noi kona mau lima ia Aigupita, aia kekalii niau niaka ko haka" pono uoi ia Iuisia me ka hukni malio palia o uia mai ho mau luuuiaeio me na Boerc a me iia Zul\i, oiai hoi o rarani o paa ana ia 'loiupiin, Congon, j\Iailegaseka a mo ke ida oki o »b'uoza.