Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 35, 1 September 1883 — NA NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII.

Ua lolie mai makou, o' liooliloia ukn tna o Kalmlui i kulanakaulaale uui ma ;eia hope aku. Ua maUe ma Puuoa. HouoHilu uoi, a Kaholi Keaumoku, i ko kmiakuolu a.oi o kona mau makaliiki. Ua hoi iuai nei ka oua miliona Spieckles a me ka oliaua mai ka kai ana aku nei i ko lakou aina waiivai nui ma ke Kulaokamaomao. Ua looliia o Eev. J. B. Hauaiko i ke onawaliwali iaia o haiololo aua mainua o ka aw'ai o Kaumakapili i ka po Sabati 'aku uei i hala. Ma ka la 7 aenei, e iiaalele ai ka luWfkfea&wai Kiekie ia Honolulu nei, ne ka liolo e "welie i ka kau kaapuni e Waiohinu i Kau. tla lawe ia mai i o mākou nei kekah ; akua kii kahiko i ioaa ia Pika ma ke kula o Panioi i Kaneohe, Oahu nei, o ua kaa iho nei oia ma ko makou keem, lie mau la. I ka la 18 o Augate, ua malama ao e /Samuela Paika a me kaua waliine i alaaainahooman|o ap ka puni ann ona lftlaliikifh"e iimikumalua o ko laun, no ho lokahi ana iloko oka mare, ma ko laua home iuiu o ka uka o Mana. A mai Kohala a Hamakua ka 'nui oka poe* i hele aku e hoomaikai ia laua.

tJa make lotr kekalii pake i lui Poa- j liolu ilio noi ma Kalialmi, Kooliuipoko, i. poliolō iloko o ko knliawai. E kipa iiiau ana ka ka moleualii Ja fnc* Makee i "NYaianae, ma ka liolo nna aku. a īne ka lioi ana mai. E liolo ana o Mr. F. IY. Dampn i Kina e lioomnkualiua ai i kona ike olelo a e makaikai i ka misioua pako ma Kina. Ualiopuia ka liui pake o "\Ying Wo Tai &CO. o leeia kulanakauliale, no ka lioolako i kn lama pake me ka laikini ole a oi akn mamua o lea mea pau ia lftkou ke inu uo lakou ponoi ilio. Ua hoomaka iho nei ke kula Hanai kaikamaliiiio o Kawaiahao i lia Poakolu iho nei, a ua kanakolu n keu na hnumana i hoi aē mn ka hoomaka ana. He' IG,OOO ka nui oka poo i make i kn ni ai Koiela naa Aigupita mn na loiio hope. A mai loko mai.o keia lieluna, ho 110 lio poe koa Beritama i koonolio kiaiia nia Aigupita i make. Ee mnu la hoopoluluhi un aku noi keia o ko 'tika nolio uao lio haule nui mai, hs kulukulu mau'puka kilikilihune wale ilio no u pualolehua A\"alo ao la no. I ka Poalima iho nei i malamaia ai maEwa kekahi anaiua Hoolaa Luakini, a malaila o -Rev. S. "Waiwaiole, llev. J B. Hnnaiko o Kauai, Kev; S Paaluhi a me Kev J \Yaiainau. Mahope o ka hoolaa ana, lulu ilala, liuina §GO.OO A ua holo pono na liana. .0 Kohala, oia ka apana.nui o na pake i lilo i mau hoahanau no ka okalcsia hoole aole wale mai anoi aku, aka mailoko lou mai no ka lilo ana o kokahi poe o lakou i mau hoakanau. £ia na papa o na puali ki pololei i "foinrm£īrla makou: Helu 1 Puali Moi Ponoi; Helu 2 Pnali Koa Ku mnu; Holu 8 Mamalahoa; Helu 4 Kaua Lio. Haulo ka Puali Haku Ponoi i kein liana ana. Ke kauohain aku nei ko makou mau luna, ua lnki no ia lakou ke wailio aku i na dala inaoli ma na Lale leta hoopuka kikoo elala malalo o ko makou mau lilo ponoi a hoouua mai ianei ma ko makon inoa ponoi. Aole makou i lawe i mea oinio na loUo e pae mai nei, e hoike kue ana ia kakou ke Komisina itni kuiknhi panai. like apuka i holo mai ai ianei a wailio ia aku iaia na liuahelu o ko kakou mau kopaa ponoi. Ikala 9 o Augate i hala, ua hoike aoia' neī~ēf' Kalilkilani, a "ua ku no i lea eleu. He umi a keu na hauman'a, a he elua wale 110 paha a oi malama ka loihi o ke ku ana. I keia pule ae, lie huakai o na mokuahi ke hookelekele mai ana i ke kai 100 mawaena o Kapalakiko a me Honolulu nei. Oia hoi, eku mai ana na mokuahi Australia, Mariposa a ma Madras ma Honolulu nei i keia pule ae Maluna mai o lakou 6 loheia mai ai xif mea hou o na aina mamao i o kakoi nei. . Ike aumoe oka Poalua nei, ua ki; mai ka mokuahi Cily of New York ma; Kikane a me Nu Kilani mai, mahope e ka hala ana oka manawa ku. Aka, ne ikeia i kona ku ana mai, ua liai kekahi pine o kona mekini, a nolaila oia i apa loa ai. Ike awakea Poakolu iho nei ua holo loa aku oia iio kona awa hope oia o Kapalakiko. Ua hāla ma kela aoao mau oka lio- • nua nōi i ka Poalua i hala iho la, 0 Mi James G. Hayselden, ke kaha kii hale a mea kukulu, kaikaina lioi o Kikalia, ma keia kulanakauhale, mahopo oka hoomailo ana aka mai iaia. Ua waiho oia he kooluu a he mau kamalii liilii mahope nei, i poo n akuiaia ma koia kao o ka lua. Da paa loa ka uapo o ke awn o Waianae, nona ,ka loa he 180 kapuai iloko 0 ke kui uaai leahaone aleu, a ke kipu pinepine nei na mokuahi C. li. Bishop *a me Kimo Maki malaila, ma ka holo ana uku a ma ka liuli hoi ana mai. Nolaila, ua palekana loa "ka makani Kaiaulu" i keia Ava mamuli o ka eleu o Likikini ke kamaaina o na puuone o Mnlekahana mamua. E 1 nku ka Hon. i ka "makaui apaapaa," a oiai oia malaila, ua papa leo ae oia mo kekahi haolo mahiko a hoolei maoli na "ai a ka ui," ana ke kanawai i hahau i ka' haole'e eha. Ua hoopai paha ka lunakanawai me ka pono, aole paha, aka, eia.ka ruln ma ke kanawai, ina na ka aoao i eha i hoomaka a poino oia, maluna no onn kona poino, Aiake ku nei he hale hooikaika a liooluolu kino no kekalii poe hui. a o ka poe i ae ia e komo maloko o laila, oia no na lalu oia liui n me ka poe a ua lala e kono ai, akn,-o ke komo aua aku o kekalii mea me Jce kono ole ia mai, he kue ana ia i ko ia poe maluhin. Nolail», e akalielo ka poe i kono ole ia e hele ann ilai'la.

1 Honolulii ilio noi ku pa polinku o īlilo a oJj.oi uku ann i koia Poalua ilio. 15-hoi" ana o Mr. T.'Alekanedoro a mo leona olinna i OakUaul Knleponi o nolio ni ma koia mua ilio. [Ta luuilo ika lio.a make loā o Keoliookalnni waliino ma Ewa, i ka Poakolu iho nei. Ua iiookukeia mai 'lie haole_ kane' a 211 e kāna miliine max ka mokuahi mai i liolo ai i ka Poakolu noi, 110 ka loaa ole 0 ko laua palapala uku eemoku. E liolo aleu ana kTPnmieolu i lupa|na i keia pulo aa, maliope koke iho o ka wa eku nuii ai 'mokualn liwo le~; ta mai ilaleponi He i5,550 niau leta ame 2,070 mau uupepa i lioouna ia aku i Amoi'ika a mo Europa nia ka mokualii lawo leta o ka Poakolu ilio noi. ■Ho uini lauaani dala gula lioi'ilania nona ka waiwai io lie $>50,000 i laweia mai nei o ka mokuahi Ctly qj A<- ir Yorh niai na Panalaau mai o ka hema no kekahi haolo o manao nna o honla i hana, maanoi. Ua lalia ao īna <Swartow, Kina, kn niai Koi'ela, a oiai ua kokolee koui "\vahi 1 Honok iona, l-iaiii e laweiu inai noi na pake paniiana no Honolulu nei. Nolaila, ho mea pouo i ke aupuui ke īuakaala i keia ano mai. iJa ka hihia kue uke Kuhiua Kalaiaina Jiulika ia Kelmupua e noho ana i mua o Hon. B H Ausfcin ma ko Kaulike, o 'leokua ana o Mi'. C W Asliford i ke aupuni, u, o Massrs, E. Preston, Kekila Baraunxi a me K'&lukou ia Keliaupua. | -Ma ka hoonolionoho ana oka Aha Kuliina o America Huipuia, penei ka papa oka liele nna: Kuhina oko na aina e, Kuhina Kaua, Kuhina 'W;uwai, Kuliina Kalaiaina, Kuhina o na moku kuua, ka Luna Lota Nui a lue ka Loio Kuhina. v Ua īuake ma lee Ponha iho nei ma lea halemai Moiwahine, kela luahino i pepo ai i ke kna ho olua aouoi pule i liula. Ua noho ko Koronclo e nann i ko kuinu o koiia make uo na palapu i loaa iaia ma ka Poaono Augate 18. Holopono na hana l\aiolelo Euanelio a ka Elele o ka Ahahui Opiopio o Ka~ uinakapili ma ka apana ō Ewa, i keia mau la akn nei. Nui ua auwana i hoi mai iloko oka pu-a oka Haku me leo noi ana e pule nui aku no lakou. Ke hauoli nei makou no ka holo o keia hao ka "Pae Aina." Ma Kakaako, Honolulu, ua make a moe na maka o lie kaikaina o Kahonu laua o Kekukahiko, mai ka mahiko mai a A 8 Wilcox o Hanamaulu Kauaimai. He mai hoopilikia i.na-īikana o ka opu konamai i make ai. He mau mahina wale iho nei no i Honolulu nei, a hala' aku la. A!oha ino ia kanaka ui opio wale iho no. He mea e liookuoi nui ia nei ka wawa nui e pahola nei mawaena o na kanaka, ke hoemi nei ka Luna Helu o Honolulu ika lielu ana ina auhau o na knnaka maoli a haahaa loa mamua ae oko na makahiki i hala. A nolaila, ke ala mai nei kekahi manao kohokoho nna, e waiho ana ka o Kipikona i ka noho Kuhina, a a holo Lou ana i lunamakaainaua no Honolnlu nei. A ina o puka, he hoike ana. aku ia ike akea, ■ko in.Uiiuiia noi no ia. manawa keiu no iea hana e HonoluM