Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 47, 24 November 1883 — NA NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII.

Nui ka ona amo lia hauuaolo m;t ka halo wnnpa ma Kakaako i Jia 3'oaono aku noi. Ua nahnohao na 1010 uamaholohole na ili i ka hiiikau (inapuupuu aola nae īu.'iopopo i;i makou k<; kumu. Maluua niai o ka niokuahi Jwa]iini i ka la BiibaH alui noi, i ]fi\voia mai ni h« 16 mau panhami tu>r<Mntinia m« wt wahiuo a me ua keiki,a hoouualoa ia aku 10. no ka Ilalepaahao ma K;uva, ku mni aua ma Uouoiulu noi mn keiaPojUua ao Noy. 27, ka mokuahi Anetrali ft oka llni 1 looholo Mokuahi oka Pakifika, mni ka Hema mai, o hoohaulua walo iho aua no oia. no hora 0, a au loa aku no Kapalakiko, Ua hoopanhno in mn ka Poaona aku nei kekahi keiki juil» oho uo ka hoii aua i kaua n-aliine oi/ii u:i lorta Laiiu wahine i ka mai Lopol/i .ii(i ma Kakaako n hoomalu ia ikm. Jju ..18 hola' ona mn ka h«JppaaJmo. Ualohe m»i luakou, he olua apana holo balota i noi mai ia A. P. Kalaukoa i luuamakaainaua na Inkou o kolio ai, oia na 3pana o Kohala a me Kona Hema ma Hawaii. A uhea la auanei kaua apana « koho ai? Uo hoikeia uo kek.'ihi loke, nolo e komo mai ana ka mokmhi "Kvlamkauhale o Pekiua" maaaei, aka, e holo loa ae ana no oia ma ka moana, mamnli o ke kauoha a koua a{rena ma Hong Koxsg, aole e hoolele i kekahi mau: ohua pake 110 keia awa. i Ma ia Poaha iho nei i ku mai ai ka mokuahi "Alameela" o ka oiia milioua iloko ona la liolo 7 n mai Kapalaiiko mai. Maluua ona i lioi mai nei o J. M, Alexander, J. A. Hopper, A. fi. Eartwell a me ka ohana, J3ishop Willis, ame kekahi mnn kam.iaina a mo ua malihini. Ua wawahiia na paJm leiīa Helu d : J& ; 8-1 o ka Haleleka ma ka po oka Poaha , aku uei eke kolohe aole nae i maopopo , he mau leka paha liekahi e wailio sua ia manawa. He keu nokananao kalalai laa aHa u'ku oke kolohe a ilaila. Ua ho; 1 olaha ae ka Luna Leka he 20 kala maI kana ke loaa ke kolohe. Ua wehe ae ka Lunakanawai Kiekie Alapaki i kaua Papa Kula olelo Hawaii ma ka Poalua aku uei ma lea halo oka Hui 3T. M. G. A., he '6J lea nui o na haumana i akoakoa ae, oia hoi na haole i makemako e ike i ka olelo Hawaii, a e halawai hou ana lakon i keia Poalua ae, Ua lohe mai makou ke noonoo uei ke komike hooko o na Kula Sabati o ka Paeaina no ke pai Puke aua i na Haawina Kula Sabati a ka makua LAIA NA e unuhi uei no ka makahiki 1884 a ma na 33uko e aoia ai mn nn KulaSahati e like me na Kula Babati haole. He hana maikai keln. Ua hoike ae ka Luna o na Hana hou o Jka nui ona poino a me na poho no iela mau uapo ma HiJo, i liio aku i ka "W&ikahe ma kein mau Ia aku nei i iiala, mai ka 520,000 a hiki i ke 830,000. Oia ka iopena o ka haua ie-ipulu ana i ka hana o ie aupuui, a laa ke poho wale o ia. m»u elala. Ma kn holo aua aku a ua mokuahi liinau a mo Paeli ma kn Poalua iiio nei, ua haalelo mua niai ka mokuahi Paeli ia Kinau he muu minute mamua 0 ko Kinau holn ana aku, a i ka hora 5 me 15 minuto no o ia ahiahi mawaho iki aku o Leahi, ua luialole ia iho ka mokimhi 'Pnoli, a «i.'ui aku in kn mokuahi Kiuau mamua no ke awa o Lahaina Uu lilo he mea leamailio uui ia mnwaeua o ua anaiua o Li poe ike Iliineni, ka nani a me ka maikai o na liiiueui i meleiu e ka " llnulilani Olubma" kfl po Poaliuia i haln. Auo in mea ke uluku mai noi ua hui himeni no ka hookuku uui ma ka Ja «e na'i o Dokemaba. Nnwai imn ia ko Peliea nna Kamakauikaiaulii i leeia liookuk'u nui? E malamaia aua he Anaina Himoui ma ka luakini o Kaumaknpili i keia po Poakoln ae, No-\'emaba 28, 188'-], e liko me na mea i maa niau iim mauawa i hala. Ua makemakeia ka ';Jjuiehu e naue nui ae. E hanwi pu ia ann he mau. haiolelo piii i ko kuokoa o Hawaii nei. E melo ia mai aua he mau meie ku ikn lealea, a mo ua liimeni hvohauoli. E komo pn niai aua lioi na ko& kumau a. me ka PuaU makai uia keia Anaina Himeai. Ua loho mai mnkoii, im hoao ao kekalii wahine o !mn» ino i kn huu u lei in ana iloko o konn opu, iw ka monemeue ka i kn lawehiwe me nn lima i nn ino ona la opio oko koiki bebe. Ua koknu pu no iann kaiia i koia hann, a e ol&e ike mua in, ina Ja ua miio e ke : la pua oiīū no oia e t)pxui ao nnn. Ma Wuimanalo-, Koolau koke ao nei jw keia liana uaaupo. Ko pupa a'ku uoi ma]tou i kela wahino a me knna \unA\ mai hoao e haiia hou i koia lioua iuo iku 1 kn pepehi kanaka.

| O koia poahn ao ka Ja haīpulo ]iooa - lohaloha o na Amelikn. 3 0 kola huolo hoohoo «'napa kaulana . -)amcH llanliui <> kipa mai aua oia mnn.l noU liolo loa aku 110 Kikaae kc k« . mni hi Hiokuahi mai ka Hikina wai. i Ma ko kakahiaka ohxk 23 o JTov s noi poaliaia, ua liniian ia uiiu ho koiki - kru)o Jin ka waliino a IMai'a o Molokai. ' 1 Kft Koomnamna mai «oi j koia manawa kekaln poo opio i ka pimni koloko; i ho hoaka hoohaohae palia m ka hoi i mai okn liooilo. | a!3n īio lioolole kii o na x ka Ual ? kviai o L^an Ina papu J ka hora 7:30 o keia nliialii me ka uku ole. 1 Ua iko iho makou e inalnma ia ana 1 he lieiliei o na moku kuna holoholo pilUiua īonka ln Hapo Knia ae nei, no 00 kala Ka makona no ka mea n&na ' ke eo. 31 a keia huakalliālnePāīā-mokna-hi ' Alameela " ua halawai mai ( Meia liql3 mati mokw pea a aie hookahi mokuahi o holo ana no ka liikina. O ko na holo ma keia imakai mai mi ho SC)H mile i kela me keia la. 'iaalliuelala ialīmPl? kekaīii imu apam aina ma kabi o pili pu la me Kapiolani Pakn, ma ka Hale Eutlala 03. P. Adazas i ka Poakola aka nei, na hiki aku na elala i ka $3,395. Ua ike īho laakou ma, ka mipepa haole oka Poakolu iho aei, e holo balota ana o W. O. Smith no ka. apaoa o i Waiiuku. Oia kekahi ona iaoa i akaka i mua he kuokoa oiaio. E ike ia no ke kii hoolēīeāka o kela > keiki Geremaui a i hele a koe na iwi . wale uo, ma ka hale paikii o Mr , William.s. 0 kein kii, oia ke keiki i ■ hooiiele ia ai i ka ai e ka luna ona paahana Geremania ma Kauaij ika wa ; aka aiakuahine i noi aku ai iaia i ai no kana keiki mamuli o kona nele ana , ika v,'!iiu ole. He elua mau ia kalaia i kae e nee aTviivi mai nei o keia makahiki, a o ka la makahiki hou aku ke kolu o na la kulaia. Ke ike ia akn nei ka hoiloli ana o kekahi poe i kā lakou mau puaa momona a me na manu no ka hauoli ana ma keia inau la. Ua hoelaha ao nei kekahi mau Le"de 0 keia kulanakauhalo e noi ana i ka lehulelni no ke kolua ana ina 8 a me 13 mau keiki he ohana no na paahana Kelemania e hoopaa ia mai nei ma kawa. E lawe no lakou i na kokua e haawi ia aku ana ia lakou ma ke dala lole ame ua mea ai. oke -17 keia o ko makou mau la hookaLakaha e maaio aku nei imua o oukou kona mau tausani poe heluhelu a elimu mau la i koe a naakou e kaalo aku ai, alaila komo ];ai:ou i ka makahiki hou. ]Siolaila ano ka hoopau m!'-i ai inn keakea o keia makahiki, a he laelae wale no ka makahiki hou. Ua ike iho makou ma ka uupepa haole puka ia a Kipikona o ka Poaha iho nei, ua waiho aku o liipikona i kona kuleana a pau iloko o ka nupepa '■'Elela Poakolu/' a e lilo aku k» Elele ma ka hma o iekahi mau Hawaii i hoohui iho ia lakou malalo o kokahi Hui. He oiaio paha keia ; be hoouhiuhi paka e hoolmnaliuna ai? 0 keia Poakolu ae la 28 o keia malamn, oia ka la a, na aupuni mana nui o Boritania ame Eaiani i ae mai ai i ko Hawaii nei noho ana ma ke ano he aupuni kuokoa, Ho mea pono ko malainaia i mau anaina hoomaikai n mahalo aku i ka lokomaikai o na Lani, oiai, aOle 1 lOaa mal lit;la Kuukuo immiuli t/ na uahi pauela, na elau oi ona pu, a me na hookahe koko o ka pahikaua, aka me Kona olnoln wale no. Jkr ! ke kokoko mai oka la Korisima.iāame ka la Hapo Nuia, ke hoopanio mai nei na halo knai buke, na hals kuai lole ame na halo kuelaia i ko lakou mau pakaukau leuai waiwai inakamao o na paikini ano hou loa i iko o!b ia mnmaa, i kapono no ka haawi makana ana i na koiki, na m'akamn!ca n me na pilikana, ho hoike ana o na manao hauoli o kekahi i kekahi no keia mau la. Ua lolie mai imakou ina ka huakai hopo aku nei a ka Iwalani i Kauai ike la pule aku noi, aku mai ai makeJSabati Sov 18 ua ili iho la oia ma kekahi niokupuni a mai pnpnki keoka, aka nae o kona kamaa kai lilo aku a pa kele mahnnehune mailaoiama ka apua, iaia i ku mai ai, ua olepe koke ia ae Ia kon» kapena a he kapena hou kona i holo aku nei no kauai, ma ka moiuaki mai ka Hema e holo ana no Kapalakiko 1 kau aku ai ka kapena.mua o īwalani n puhalahiu a ku la no lialeponi. āla na lono hope i loaa mai.ia makou no na pauliana Kelemania i hoihoi hou ia ruai i Honolulu noi m» ke Sapati i hala, ua hele aku nei ko Aupuni ma o ko ua maa manahooko laa kauoha aku la i ua poe K.elemania nei e hoi koke lakou i ka hana toa ko lakou mau pa hana ao ka raoa "ua line i na Kanawai o ka Aina.aka n» hoole loa inai \a m poe la aolo l»sa lakon e hoi a hiki- i kolakou ivaiho a inake ana ma ka lepo o Hawaii. lie ku nfi.ua noi ke Kanikela Gereraania ma o kakou nei i Jinna aooo e koho ai mah'a poha o liuli no ina k« aoao o kona lahui. Hoonaho» no hoi ke ia poe la.