Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 49, 8 December 1883 — HE MOOLELO WALOHIA NO GIBSEY BLAIR. [GIBE-SE BALEA] Ka Makai Kiu o ke Komohana. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO GIBSEY BLAIR. [GIBE-SE BALEA]

Ka Makai Kiu o ke Komohana.

Oiii'.i.o 1 loakaka. Muwnho ao o ko knkou kaiiuilu m>i, o Ina o Auuu'ikn llui[>uin, Boi'itnnia, l' , artuii, a ]ioln nku un lionln ko nupuui iio j)uali mukni i knpa ia ho poe aiakni Kiu. lia lnkou luuinkaimimoka īuninnaina kai'anna 0 koln n mc koia nuo. () kn lakon haii(i wnle iio in. 110 nui ,i lohulelm na linun kupunnha i hana ia e koin poe Mnkni Kiu mn ko lakou imi nnn i kn men o hoopnu ni i kn poliihihi o koknhi kaniiwn i iiana in, un liko ka lielnholu aua i ko lnkou moololo mo Ju> kaao In, Un hookahua in koia moololo a knkou īualunn o nn leahua oiaio. MOKUNA 1. 110. kniknmahinn ui o npo ann i kn poino. Me ho mea la ho hnpnlua miliona mn ko daln guln kn waiwai io ina ho inoa hiki ia'u ko iko ia (_iil>o-so ]3nlon ko kiu knulann o ko Komohnna i koin maiiawu. Un pao mai koin uiau hua 01010 mo kn nawnliwali mai kokahi knunka poohina mai o moo aun malnun o kokahi moo uuku iloko o kolenhi waiii ha!o pnpai ina kokahi o nn mokuaina o ko Komohimu. Malnua ae o ka moo o lu'ei iho ana keknhi kaiknmahine īiuui uoua na maknhiki i oi 010 aku i ka umikumamniwn Ua aahu oia iain iho me ua knpa kumukuai hnahaa me ka maemae uao, aka, aolo nao 1 liiki i leoia aahu hanhaa keliuuai ko kilakila luaole o koua oiwi, i ,onuLa. maiau ia—a he iua ols ka nani o kona mau wae e kiei mni ana malalo ao o kona aahu. O koua mau holehelena aolo iio hoi o ka ui kelakela wale, akn, ua koopiha ia mo ka malnmalamn o ka. naauao e o ■ mai» nua me ka puuwai i hoopiha ia i na wai-paho a ke alolia a mo ka lokomaikai, " Owai o Gibe-ae Baleao. kuu makun," i ninau iho ai ke kaikamnhine i ke kanaka mai. "He kauaka opio oia a'u i iko ole ni, koo wale uo ma kona kaulana. He kauaka wiwo ole oia, lio akamai n mo ka hoopouo. 0 koua makuakane, ua knmaaiua nu iaia, lie honaloha oiaio oiu no'u i ko maua mau la opio; he kamika oia i kūliko mo ka'u moa e loho uei no ke keiki." "Aolo nnoi e hiki ko hoouna ia kekahi palapala i koin knnnka opio?" Kikoo mai ln na lima io 010 o ko kannka mni malalo ao o ko kapa moe n apo ne la i ka limn o ko kaikamnhino me ka i nua ae: "li Lucy Leouaela kuu koiki ilihuno alohn, aolo o liiki in'u leo liuna hou mai o'u aleu i ka oiaio kaumnliii, un. hoolni ia ko'u wahi oln a ho mau hora walo no. līo mannwawnlo uono'uo miikonii Puai ao ln lea waimnka mai loko no o na maka hnuliuli nani o ko kaikamahine, akn., ma o kona aiio kuoo i kaolii iho ai mai kn lumlo aua nku, n i no ln mo ka 100 kon: "Ko hilinai noi au nolo pnlia hoi i liko loa mo ia ko ino, o kuu makun?" "E kuu keiki, lio mea hoomainoino wale iho no, inn au o liono ana o hoopunipuni ia oo a mo au pu. Aka, ina lio mea hiki ia'u ka Iko nua ia Gibo-so iialea a ia !Ronadaßalea, o kahea ana 1 kona iuoa oinio o loaa anei ia'u he hoanlolia uana o hooholo loa aku kn liana n'u i hoomaka ai uo kou innu pono." "110 linna uo ko,u mnu pono o kuu mnkua?" "Ae o ko keiki, ua hiki mni ka mnnawa nu o hai aku ai ia oo i ka oiaio. TJa hooikaika au e haua i lona mai ko da]a o hoanaauao ia tu on, me kou iko ho umnawa no o hiki miii nnii, a o lona no ia oo kou mau pono." "Ponohoa?" Oini kunn o noho noi ianoi,. o kuu loi mo ka nolo i kokahi wa i na moa o po r no ni keia ola aun, ho oinio o oo keknlii nien wniwni nui. lle luioilina wniwnioo, akii, un liono in o lawo in kein mau pouo umi iiu aku. Jnn au i ola iho noi ini\i koia moo mai aiia o'u, o ko'n mn-

nno ko knhon aku ia Oibe-so 7inlon o i kokun mni ia kaun. Ano, ua anonno au o mnke; ho iini ko'n o lilo ia i kokua īiini— -Oia walo iho no ko kanaka o hiki paio mo koia poe ino lapuwalo , i hao wnlo nii kouwaiwai. Ho kiu j akninai ko knua innkoniako i koin ma- | ,mwa !1 mahopo nku ka loio." j Ina o Ronakl 7jaloa ka ino o keia i knnnkn, pi'lion oo i kapa ni iaia o Gi--1)0S0." "110 kanaka ili hauliuli konn maknnknno, un 01010 ia ]io koko GipHy kai loko <>un, a un ili mui no keia inoa knpnknpa i ko koilei, a mnlia paha lio holeliolonn liko" loa kona me kona inakuakano," "Aolo anei e hiki ke hoouna ia i palapnla i keia knnaka kupanalia 1 ?" "Aole, lio ike nei au aia maluna o'u kn linia oka make. E pono ia'u e iko iain iloko o na hora pokole." Pohoa kn mamao o kona wahi i noho ai īnai noi aku e kuu makua? He liauei'i mile aoi o Lucy. aka, ua lolio iho nei au i keia auina ln, nia oia ma Cedar Groro (oia paha o Ululaau 1 aina) kahi i noho ai i keia mau la. 110 uuiikumamalua wnlo no mile o Grovo mai noiaku e kuu mnluia. l.'a iko no au. 110 liiki no ia'u ko holo aku maluna oka lio i laila o kuu makua, a lawo mai i kela kauakn kupannhn i ou nei. E kuu lei nloha, ke i-.hi mai nei ka po, a ]ie alanui i noho ia e na powa, pehea la o hiki ai ia'u ke ae ia oe e hele. M.ai makau oe nou. e liele no ko'u pouo iho, akn, he ij& e oluolu ai nou ka ike nna i kela kanaka, nolaila 0 helo au. Aolo au e aa o haawi i ko'u ae e kuu' koiki. Ho kaikamahine koa o Lucy Leonada. Mai kona hoi aua mai ka kula mai ka hikina mai, kahi a kona makua 1 lioouna ai no umikumakolu * l - 1 — kua iloko o keln wahi hale papai ma kela aina kuanea ahiu. Hc hololio avīwo ole o Lucy, ahe elou ma ke ki pu; oiai e mau ana no ka ui amo ka nani o kona oiwi, ua maa uae i ka hoomanawamu. ■ 0 ka liolo ana i na.mile he umikumumaha, ho mea lealea wale no ia iaia, E hele au i leeia manawa, walii ana mo ka leo kuoo. Mai makau oe, e helo au a hoi hou mai no mo ka poino ole. No kekahi manawa pokole ka noonoo aiin o Manotoua Leonaela, a puana mai ln, E kuu Luee, he hana weliweli koia, nka, ke ike nei au, aolo lie mea o ae e haun aku ai E liele oe. E hole au, n mai makau no'u. Pehoa iua o lialawai aku ana nemo 13urnta Knlnkn (Burt Clark)? līo nnnaina o ka huhu onaena kui uhi no i na helehelena ui o ko kaikamnhino iio kokuhi mnnnwn, a puana mni ln oin.: Aole o'u ninkau ia JBurata Knlnkn. 110 men maikni nona ko maalo 010 ne ma ko'u nla helo. 110 powa kaulnna o /Au'ain Knlnkn, u oia kokahi i liaawi mni i kona nloha i kiohi ia aku mo ka hoownhawaha ia. Ua lioohiki \ia kanaka la o liooko ia konn innina—a aolo no hoi ana hoohiki i nolo i ka liooko in. Iloknnakn oia i anoiuio e kaa nku mawaho oka malu o ko kanawai. Ua īnanao wale ia oia lie popohi kanaka, ho nihuo lio, a lie naiia oiaio hoi oko ula holo. Mauiua aku, ua ukiuhi oia i kona mau meheu mo kn nooau, nolailn, i liiki ole ai ka hookolo ia ana o kekahi mnu karaii?ja i oua ln, aka ua kaulana nae oia no konn liewa iwaena o na poe knnaka kakniknhi mn knhi onn o noho ana. Mawaona o nn waiwai o Mauotona Leoniuln, lio lio nani. 0 kti waiwai nui no ia a ka makunkane o ko knkou kaiunwahino. Un mnnno ia, o kekahi koia. o na lio niaknmne loa maloko o ia īnokuainn—n me ka mnknaln nui wale uo i pnkolo ni mni lea nihue in o ka poo niliuo lio o ike mnu in nnn ma ia npnna Uu laua ka miuiao o Lueo unkuliihewu kn nooiioo o kona makua o pili ana i koiin -nawnliwnli. Aohe in i manao ■ ni;t koun ninkun mn kne o ka lnn knpnpmi; nka un nn no nao oia e haui» inn moa a pau o oluolu ni kn mauao o kona mnkun, ka mon hoi i lionelo inin ilio no ko ia noi pono.

No ua uien o pili ana i ko in noi mau he nianao ko in nei, ua | haaloio ma; kn noonoo pono o kona ijinl<u t ri. 110 pinopiuo ko ia nei loho | ann makun o kamnilio ano liunn- ■ huun'iiiia no kokaLi man Avaiwai nui, a l oini ua mni in oia, n un nawnliwali mai koii»,jioonoo, nolaila, un hoopaa pono lon ia keia mnnao auwana i koua poo peli. i noonoo iho ai o ],uoe, 1 ;i,haftwi ia niai i ko kaikamahine ho :s)nu kauolia hou, n hoomaka aku la ia «4'..01e ika liale-lio e kau i ka noho maiana o Kito Balaine, ka lio kaulana i ia o na poo aloha lio o ia w.okuainn. Oili aku la ko kaiknmaliine inai ka pa-!ioaku, a kamoe aiai la oia ma ke ala iiele ana i moe uhane mua ole ai, e halfwai ana oia mo na poino Oehia e ili mni ana mluna o kekahi mea uhane. MOKUNA 11. Ka Hoolialuaia ana. 0 ko alanui ma kuaaina e liiki aku ai i Oedar Grove he umikumaono mile kf., loa, aka, ho wahi maawe alanui kahi ma ka mauna e hoopokole iki ai i ka hole aua no 12 mile. Eia nae, ua ao aku o Mr. Leonaela i ke kaikamahine e hele ma ke a]a loilii i 010 e loaa i ka poino, aka, ma ko Luee ano koa a wiwo ole, na hooliolo iho la no oia e hele ma ko alaaui pokole, me ka mauao ole ina poino e loaa ana iaia ma ke ala niauna. Hc po kalae maikai ua po nei, a e uwiuwiki ana na lioku ma ka lewa, a o ko kaikamahine lioi, iie nanaina kilakila koua oiai oia e kau ana maluna o leona lio i iioopiha ia i ka uila, a hele aku la ia ma kona ala hele. He elua mile a hiki aku la ia ika lioomaka ana o ke kuakiwi. Aole lioi ,i emo pii ana keia ma ka aoao oka mauna me ka hele akahele ana. Mo ka manlahi, ua kau pono aku la ■ i- 1 i'iinn n ka inmina me ka palekana, a hoomaka nku la keia e hele ma kekahi awawa anoano, a he wahi hoi i kaulana ma na moololo kahiko no na hana mainoino he lehulohu wale a na Uikini, a i liookaulann hou ia ma ka lilo ana i wnhi e hoomoana ai no na powa. Aole lolie ia kekahi mea no na powa ma ua wahi la 110 kokahi mauawa mamua aku, a aolo no hoi he wahi liopo iki iloko o ke kaikamahine puuwai wiwo 010, oiai oia e helo nna ma ua ala mehameha nei. laia e liele malie ana mn ua wahi ala ololi nei maluna o kona lio ma kahi lioomaknuknu loa o ke ala, mo ka kiki-wnM-e ua ku lionua iho ln ko ia nei lio, a lelo ae. iluua o ka lewa. Huki ae la oia i kana mea eha aua i lioomakaukau ai no leona pono, a hooiknikn ae la i kona 3io e 1100 nku i mua, me kona mauno un puiwu la kona lio i koknhi kolohoiona hihiu oun kuahiwi nei. Uhuuhu ae Ia ka lio a oini hopo mai la me ka neo ole nnn nku i mua i hookahi inihn. Hono iho ln kn ui hololio wiwo 010 o hoomaiielio i koua lio me ka hamoliaīuo iina mu konn ui, i ole ai oia o hoomnu i konn omi hopo nna n hnule pu lnua i kn pnli kuhoho o knoi nna ma kekahi nono o koua ala liolo, lie mn\i kapuni ninhoiio ona. Aknkuu iho ln ka pionn o ka lio, nka aolo i ueou iki nku kn lio i nma. Mr: ka liaknlin. ole wa ike koke nkii la koin i ko kumu i puiwa ni o kona lio, Me ka hikilelo, iko aku la o Luee i ka pouliuli o kekahi kino kanuka i oili ae mnmua pono o leonn lio ma ke aln kahi ana e ku ana. Hnlo/ owni keia/ i pao mai ai ka leo kalakala o koknlii kaunka. Mo ka leo nnhon.aho a Uie ka wiwo 010 ke kniknmahine i pano aku ai. E oluolu oo e hole ao ina kokahi aoao, ua puiwa kun lio ia oe, a lie huakai awiwi loa hoi ka'n. "He waliino o like mo kou ola," i paue mni ai ko knnakn, n ia mnnnwa liookahi no, J»au ne laoiai kona niau manamana lium i kona wnhn a kiuii aka la ka pio, Aolo i liuliu mnhopo ilio knni hou mai la ho pio, ain wa no hoi i hole mni ni he lehulehu wale o im kanaka nannina pupukn, kikoo ao la kekahi kanaka o hopu i ko kaula wahn oka lio, a uo ia īnoa un emi ino inni ln kn lio. mo ka makau nui. Alia/ e haule aunuoi nu i kn pnli, - Aole i omo n ku malie iho ln ka puuwai o ko kaikamnhino—-lie leo i pae

ae ma kona jiojjoino mo kona ano wiwo ole, me Lo la un nnn ko koko iloko oam na-koko. j E iiko mo ko,u 0 !a ana i pnne ne ai kokahi kauaka, "]<a i fio Jce)a, o Luee Leonnela. Alnila, e ra lani, i ))ae »<; ai ]<a leo o kekahi, aia aku la oia maluna o kn lio ■wahiuo o Mr. Leonaila -kuei iiinoli kakou aole e lenla au i mnkaleho uei i keia lio, alua ao nei paLa i,,akahi!d. I keia w», ua komo pouu ioa aku la ka ui Luee Leonada iwaena o na powa, a ailiue lio hoomainoino. Aole i maopopo iaia nei ka leo o ka mea i kamailīo iiopo mai ai, aka, iloko no o koua iaeua i ka makau ole ia Burata Kalaka, aka i kona wa nae i lohe ai i kona leo, ua hoomaluleia oia e ka weliweli uui. lua paha i halawai oia nei me Bavata Kalaka malalo o leekahi mau ano e ae, aole paha keia a makau ana iaia, aka o ko īa nei komo pono ana iloko o kona poho lima ma keia ano lioohikilele, he mea kuihe ]oa ia i ko ia nei mau noonoo ana. Aole no ko ia nei ola iho oia i weliweli ai, aka, o leela kanaka ino lapuwalo haalele loa, ua hooia mai oiaiaia nei i kona aloha, a ua hoohiki īioi e., hooko i kona inaina i lea wa i hoonele ia ai na iini a koua puuwai. Me ka weliweli nui, ua loaa no ia ia nei he wahi noonoo no ka hoao ana e hoopakele iaia ihp, oia hoi, lie oi aku ka pono e make oia maluna o kona no- ; ho lio e kau ana, mamua o kona haule iloko o na lima o ke kanaka i lilo i enemi nui nona. He lio liolo ko ia nei ina he mea hiki ke haawi ia aku ke kaulawaha, e lilo auanei na kanaka o aiualu aiiu ana iaia i mea nana e hoolienehone aku ai Hoao ae la keia e lioolmli ,ae i kona lio i liope, aia hoi, he elua mau kanaka e ku mai ana mahope ona, a me lie]a ua liookuiua oia iwaena konu o na poe powa. E liele ae ma kekaM aoao, i pane aku ai ke kaikamaliine, i hele āku ai au ma ko'a ala liele. Alia, e kuu kaikamahike ui, i pae mai ai ka leo o ke kanaka i hapu i ke kaulawaha o ko ia nei lio. E le]e iho malie o hiki no hoi ia kaua ko liooholo no kekahi kumukuai kupono 110 kena lio, no ka mea, he lio piena a kupono ole kena no kekahi liololio palupalu e like mo oe. E ]iaawi aku no hoi makou ia oe i kekahi lio maikai loa i kupono no ka wahine ma ke ano kuapo. E nana aku aua hoi wau i kou lio, wahi a Lucy i paue aku ai, oiai, ua hooliolo koke iho la keia i ko ia nei manao e lioohalike i kana niau haua me ka lakou, me ka laua o ko ia nei manao e loaa ana iaia Jie manawa e holo ai. Hoao hon mai la ke kanaka e hopu 1 ke kaulawnha o ko ia nei lio, me ka pnne 010 mai i ka haina o ka ia nei niuau. Ikokokeiho la ke k'aikamahine ma ke ano pahenohene walo 110 ko kanaka i kamailio mai ai iaia, ho wa kupilikii loa ia nona, uka, iio waliino oia i hoopiha ia me ke koa a me ka wiwo ole. Ua oi aku ka maikai o ka make ana mamuli o ka hoao ana mo ka wiwo ole e pakele, mamua o ka haule ana iloko o ua lima o Lunila Kalaka, /alii a ka ui j)uuwai Jiopo 010. Kahea iho la ka ui i -kmn. lio a hili iho me ka iiuipa i hooiiaa ia ma kona puhaka. Ua pau ka makau ana o ka lio, a mamuli o ka hookikina a ka ui puuwai hopo 010 ma kona kua, mo ka hikiwawe a mo ka ikaika i lele aku ai ka Jio o ka ui wiwo ole, a kuia aku la i ke kanaka e ku mai ana manma a ko ia nei alanni a hina alui la ilalo o ka iiouna. Holo! liolo! e Kity/ i kahea iho ai o Lueo ka ui, ma na huaolelo i maa i ka lio, oiai oia e makemake ia ana e kuu pnu aku i kona mama. Lele aku la ka lio imua nie ka, mnma a holo aku la me he puahiohio la jna ke ala ololi. 0 na kanaka e ku aua ma lee ala, ua puehu ae la lakou ma kapa o ke alanui. A he mau leiua hou ana, ua puka aku la ke kaikamahine mawaho o ka puulu o na powa. Holo/ holo.' eKity! i kahea hou ai ke kaikamahine i koiw} lio. Me ho uila-la a kaui aua ka pu jjanapuna, a haJahu ana hoi ka poka ma ke poo o ke kaikamahino iiopo ole. E ki inui na poe puuwai oleele i ka ui j)uuwai ho'po ole. Moo aku la ka ui wiwo 010 maka ai o lio rne ka liookikiua uwu aua i kona lio e, k'uu pau a'ku i kona liolo. He mau' sekona w-ale no koe a kmnvale n)iu keia mai ka olia a ka pu- paimpana, me ka manao oia wale.iio" ln hqi ka pilikia, aka, aia no he mau liionn o ka poino inamua o koiia ahvhek\ (Aolē i pau.)