Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 49, 8 December 1883 — HE PILIKIA NUI. [ARTICLE]

HE PILIKIA NUI.

Ua lilo i nioii lioonaknlu i 11«. noonoo 0 ka poo e uiukeo ana i ko Hawnii nei nolio ana akti 0 keiu niiia ilio, ka iko ana ilio, ūa lioouna mai uei ko Koena o kp na niuii' e o, ko aupani o Amcrica Haipnin i ke aupuni o Hnwaii nei, ho keonimana nifv ka inono Mi'. 1). G.' Adee, »0 koua mana o nmnninau healia ib"o nei la ka ke aupuni o Hawaii i apuka uku nei i koknlii mau makaainnnn mana 0 Amei'iea uialalo o ka inoa Hui Hooholo Mokunlii o ka Pakipika a me Oi'ienial. E lioomnnao ka lehulolm, mana\ia oku nei, ua. lioonmikeiko aku makou i ko Kipikona hana ana i aelike 1110 aia Hui Hooholo Mokuahi o ka Pakipika u me Oriental, 110 ka liookomo mai i 500 pake i kela a me keia ekolu malama i Hawaii nei. Maliope 0 ka aelike ana, ua lioopau lion iho nei o Kipikona 1 ua olelo aalike la, a ua haawi nku nei i ua olelo aelike la i keknhi laina hooholo mekualii oia ka laina o lea ona miliona. Ua noi ia mai nei na kuinu o keia hana puka-hee a Kipikona, a aole makou i lohe i na pane, aka, he mea inaopopo palia, aole 1 lawa na kumu a Kipikona e pale ai nona. A no ia kumu ua hoounaia luai nei kein keoniinaua, h'e kauaka i wale waha ma na kanawai lahui, a oia 'keia i hiki kino mai nei e naua i ka pono o kela man makaainana America i apiki ia e Kipikona. ls.e hqike aka n.ei makou me ka oiai6, o ka poa i kuleana iloko 0 kela mau Hui mokuahi maiuna aenei i iioonelein i ka pomaikai ma Jca Kipikonn īnau hana pili ivai, lie poe kuonoono ma America, e noho ona ana ma na miliona, a i oi ae ko lakou kuonoono mamua o ka papaliina o ko Huwaii nei mau helu loaa makahiki. He poe uiana hoi lakou iloko 0 ka nina a lakou e noho kupa ana. Aka, mamuli o keia hana lapnwaie a Kipikona, ua hoopii lakou i ko lakou aupuni, a o ka hopena, he ninau lahui ke ala mai nei. Ua puka laelae mai kakou mai ka hoopii mai a Kehanpua no ua hann kue kanaivni a ke Kuhina Bus-h, a heaha la auanei ko kakou 'iopena ma keia hoopii hope? Eia v ka_meg.'pilikia loa, ko noho la na Aliaolelo 0 America Huipuia ma Wasiiietona, a ke noke la hoi ko Hawaii nei mau elele aupuni malaila no ka hoomau ia aku 0 ke kuikahi panailike, aka ke polia aenei hoi keia kumu hoonaukiuki i ke aupuni o Amei'iea ma 0 kona mau makaainana la i hooneleia i na hana aelike apuka, a-laila, e ku ana, paha he ahua o na kue ma ko kakou. pomaikai kuikahi panailike, a e lilo ana i kumu hoonaluea a nawaiiwali ma ko kakou aoaono kahooikaikaanaaku. Ke hoomauia ke kuikalii panailike, mai keia mau leumu kuee aku ma 0 ka hana naaupo ana' a ko kakou kuhina, he manawalea wale mai no kela, a he aloha. wale ia:mai no. A i nele kakou i ka pomaikai ole, alaila i poino no kaleou ia kakou iho aohe ia hai mai. Ua hooikeike mau aku makou i na. pilikia a me na poino e hiki mai ana maluna ou e Ha-waii,. aka, he mea ole wale no ia i ke poo paakiki. Aohe halā iki o na mea a ka Pae Ain'a. i kamailio mau aku ai, a i olelo aku ai " o ke kuli ka make, a 0 ka lolie ke ola," a ke ike mau nei oukou i ka hopena. O ke eila ia ana o leela olelo makona, "eia au maluna o keia poe a ku ka makaia," oia ka mea nana 0 kauo nei ia Hawaii iloko o ka hopena awahia a kaleon e ike ai i kona hueloawa. Na ka mea uaauao.e liookele ia Hawaii, aole ua ka 'ai loli o Kaupo." Eia auanei na uku hoopai ke nele kakou i ke kuikahi: e banekarupa na mahiko 'a mē na Hui i puka ole i leeia wa, e emi hope na hana o ka aina, e kupihipihi ana na loaa anpuni, e pau ka loaa ana i na poo la 0 ka elua dald 0 ka la, aole e iwakalua dala o ka malama 0 ka poe paahana, e hoopuhikoleia na luna aupuni e kani nei na aka i ka nunui o na uku inakahiki, e emi ke kalepa ana, e hoi hou na kanaka e hume i ka malo, e hoi na Hawaii e minoi i ka inamona, a o ka panina a me ka hoopai hope loa 5 . e kuwo ana ka aina mai Hawaii a Niihau, a 0 manao oukou ua hiki mai ka la liookolokolo uo Hawaii nei! He elua wale no ala a Kipiuona i kōe 6 iiana ai i keia wa pilikia, oia ka mihi aku no hana hana hewa,. a hoopau aku i ka aelike me ka ona miliona, a i ole ia, e onou ia Hawaii iloko o ka pilikia ike ole ia ma mua. !Mahope iho o ka paa uua u ka nianao maluna i ka hoonohoia, un, loaa mai j keia lono hou loa, e kue loa mni ana ke I

nupuni 0 Amei'iea liuipuui i ka liooko'mo ana mai ina pako i Hawaii nei, a ua hoomana pu ia-ka Elelo kuikawa mnluna ao 110 leoia kumu 110 lea pako. Mu keia makaala ana mai 0 kela aupuui makamalia me kakou, ike ano o ka kakou mau hana lapuwale 0 hoohanaia nei ma ko kakou aina, ua maopopo s ua komo iloko 0 lakon ka hooliuoi no ko kakou kulnna anpuni, īua ko anO ko makomake nei anei ke aupiuii o .Hawaii e hookuee aku ia Amoi'iea, oiai lakou 0 kipaku ana i ka palee. Ua loan pu lioi ia makou koia mau liuaolelo ako Kuhina Nui o Amenea lluipuia i lioopu'ka aku ai i kekahi maleamaka Hawaii penei: . "0 ko Hawaii makemake ann 0 hookomo aku ia lukou iloko ona lim a 0 Sprei'kles, he mea mniialo ole ia. Aole o hiki i ko aupiuii o Amei'iea Huipuia, ke nana maka aku ko ikeia ko Hawaii nawaliwali." Ma koia 0 maopopo ai i ko makou pao lieluhelu. ko Amerika makoe 110 ko kakou kuokoa, a noluila, ko ala mai nei oia e nana i na hookelo aupuni pono ole a ka aha kuhina o keia wa. A e lioomaopopo 'oukou, ua oi aku ko lakou ekeeko i ka nui loamai o na paleo iloko uei oko kakou aina, mamua o ko kakou mau kuhina e ake nei e paliola ia Hawaii nei me natausani pake. Eka lakui Hawaii, aole he mea pnlaueka ko Amei'ika hoouna ana mai i Elele kuikawa i Hawaii nei ma kn inoa o Mr. D. Ct- Adee, aka i ko inakou noonoo he mea nui a kaumalia no na puuwai a pau e aloha ana i lea aina a ika iahui. Me keia mau wehewehe ano koikoi, eia ka makou, i nui ke alio e ka laliui e koho mai i poe kuokoa a lioopiliuieaai ole, i uhukiia ka poe ino mai ka aina aku.