Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 49, 8 December 1883 — NA NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII.

Ua lawe aku ka mokuahi Alameel»- i na waiwai Hawaii i ka poaono i hahi' ma kahi nona ka waiwai io he §74.732'24 0 ka nui ona lilo.o ka huakai kaapūni hookahi a na mokuahi Mariposa a me Alameela e holoholo nei, aole e emi malalo o ka §2Q.000 pakahi. Ua hoi mai nei ka Lunakanawai Ma rkale me kma wahino, mai kalaua huakai aku uei i Ameiika a me Europa. Maikni ko lnua ola kino ma ke ia liolo ana, 1 keia auiua la, e ku mai.ai 'na mokuahi "Mariposa" mai Kaleponi mai a ua manao ia e ku aou mai ana ka ona miliona i Honoluln nei. I ka Poaono i hala, ua kahuli ka waapa a Hon. J. W. Kalua a me kana waliine e hoi ana mai Molokai aku. He 7 hora iloko o ke kai a pae nku la i La-' nai. Aole ola i poino. Ua peku ia o Mr Cassidy, ka haole hana wcieatelefone e kalioi kaPoalua i liala, a na loaa iaia ka eha kukonukonu._Ke waiho nei oia ma ka Halemai Moiwahine. - • - - - Ua kouio aihue ia ka hale kuai "ku'u pau i ku, nani" ma ka po Poakahi nei a ua lawe ia he $120 kala, a ua olepeia kekahi mau paa lole a waiho mokaki i lalo, I ke kakahiaka Sapati ilio nei, ua ku mai ka moknahi "Australia" mai Kikaiie a mo Nu Kilani mai, a i ka auina la iho uo, urC naue loa aku oiaho Kapalakiko. Ma na louo hopo mai Kaleponi mai, ua emi Joa ka waiwai io o na mahele o ka Hui Maliiko o ke K.ulaokamaomao ma Kapalakika, mai ka SlOO kala ka waiwai io o ka mahele a i ka $9 W ale no kala. Ua oki ilio uei ka laina liooholo 'mokuahi o ka pakipika i ka uku o naukana e laweia aleu ai maluna o ko lakou mau mokuahi mai keia awa a Kapala< kiko a pola iuuo mai i wale no kala o ke tona. Uu hoi kohona mai ka mokualii 0 R Bihopa i ka Saba ti iho nei, me ka hoolele 010 i kana mau ukana no Uamakua uo ka inoino loa o na awa pae malaila Ua lioopoiuo pu ia konu wuapa n puka ka iwikaele ma ke awa o Paauhau. E kipn aku ana ka Hooilina Moi ma ka manawa haipule o ka apana o Maemue i ka uuinala apopo ma kana hana maue kaopuni neii na apana. iNoluilu, e hoopiha ae e ko Nuuanu i ko lakou halo haluwai i loho wahi leo Alii I keiu Poalua ae o liookuku hou ai kamahimahio Aleuuihaha ko "Kinau" me leo kupueu o ka lai pohu o Kona ka aole 110 paha auanei e 'nele ka piha hou o Ainahouia uhiahi. Nawai hoi a ole he hoeu na ua keiki eueu. E haawi in ana maloko o ka halepule ma "Waikiki-kai, ke hiki aku i ka hora t ahialii o ka Poakolu, la 12 o December nei, he aha mele, malalo o ko alakai ana a ka Mea Kiekie ke Kama Aliiwuliine Liliuokalani, no ka poinaikai o ka luakini o Kawaiahao. Uku' komo he hapalua wale no. Nolailu, ko kono aku ueu makou i ka poe apau e makemake anaikaponoa mo ka maemae o ka heiau inakuahine o na luakini ma keia mau pae inoku o Hawaii nei, e naue ao e īke 1 kem lmna e hapai palea ia nei o ke Kaikamalime Alii. ' . ™ e ?; I] cneheue nui i a ko ka Ma- , Kipikona nolio ana maluna o ka noho i liookaawaleia no ka Moi, maloko' o ka lualuni o Kaukeano i ko 'awkea o ka Poaha o ka pule i hala, om ka la hoalolmloha o na Ameiika i k e Akua, mahope iho 'o ko ku Moi loaa ana i ka mai a hoi <3 mamua o ka pau ana o na hana, oiai he noko. e no ko Kipikona i noho ai iiiiimua īlio, ,a i kona ike ana ua hakahaka kela noho a ka Moi i noho ai uii ulake ao la oia malai'la, aohe no hoi ke mahaoi o kana mai, ō ka hanaa keia

I ka wa i'hnalelo oku ai ka mokuahi "Oity of Sydney" ia Kapakikiko a liolo nmino Hamiii nci.ua hiki neilailakola iiaole kaulana i ka ikaika i kn Jaoe waapa Hanlan. Ua noho oia o, ma Australia ■mai palia e liau ai. I keia kau Ahaolelo ae.elawoia mai .lea no ka Moi, nona ke kumulenai ke 145.000 kalu ka nui. He puu ka lae hou koia 0 ka laliui e lioomuimwamii ai ke poha mai keia lokoino. Un lolie mni maliou ua huawi pio aku 0 Kipikonaiaia i mua o ka lunaknmmū kiekio, aua iveho ae o Kipikona ikn papale o kn hooliaohaa, aole hoi o like mo kona mau la mua, ko kuku o.ka pihapihn. Pela aunnei ki\ hopona o nn poo hooluek?e a paii. Ua lohe .naopoopo mai noi makou, e kapili hon ana ka Hui Hooholo Mokuahi pili nina.o Poka Ma, i mokuohi liou no lakou i oi ao ka nui inamua o "Paeli". Ms kekahi moleuahi e holo aku ana i Kaleponi, o kau aku ai o Mr. Po ka, no ka holo o kauoha e kapili ia ona mokualii. O ka nui o na lilo o ka Hui o ka Ona mahiko a pau ma Hawaii nei, aia nmluna aku o ke $76.000 kala i kela a me kein malama. O ka aie o ka lmi, he $800.000 kala. Pela ka mea i ike ia malokoo kekalii nupepa i pai īa ma Kapalakiko a makou i ike ai. Ua lohe mai makou, aia ke hoiliiii pupu ala ke komiaiua Hawaii Kalaka 1 i;olo aku nei ma kn moku kuun "Kaluna" ma na mokpuni liilii o ka liema, me leo kaliiko iaia iho me ke kapa Jcnknu olelo o Kauliikou, a ua lilo i iuea lienehene ia e na poe oia mau mokupuni ka panio oka aahu iloko o lee one, Aole i hoopaaia ma ke keena kakau 0 ke Aupuni, kokuaiia anao ka nupepa Eloh ame ka Halepai. Auhea la ka oiaio? Ma na mea apau a oukou e leukakuka liuna ai 1110 Kipikona lio pono keliana me ke kakau lima, uo ka meu 5 ke ao mai nei kana hana i ke Kuhina Parani mamua iho nei i kahopenaawalna o kona alelo. Ma ka huakai olua aku nei a ka moahi "Kinau'' i na awa o Mnui a me Hawaii ua hoi mai oia a ku ma Honolula nei i ka hora 10 kakahiaka o ka Poaono i hala. Holo maoli no'ke Kiuau. Ike kakahiaka oka la apopo, e ku Poaono apklT Ua lilo na kamailio oolea ana malalo o ko poo "Ka La 12 o Feberuari" o lea Pae Aiila o November 24 i mea wawa nui ia mawaena o na okana Hawaii a me na haole no ke oolea a me ka wiwo ,ole. Ke kukala aku nei makou, oia ka hoike ana o ka peni i kona mana oiaio, ■a e hooia mai ana hoi, ke liolomua nei io ke kanaka Hawaii kuokoa ma ka noo--0 ka nui o ka aie o ke aupuni Ha\rahiĒTka h la 30 Sep?temap af h $293,000 a heaha la ka waiwai 'i loaa mai i keia aie ana. Aole i ku na halemai mokupuni, ka mea ana i akena nni ai he aloha i ka lahui Hawaii, aka e ia Ann iwai ™ P ulum ī » ho wO.OOO tna ona uapo la o Hilo, puka io no ke dala o ke aupuni. Ike awakea Babati aku nei i hala, Walakahauki makua ka haiolelo i welelo Lia. malomoiahe lulu elalanokā hookaa ana īna lilo o ka, hana hou ia ana. A o ka hua i loaa mai, ke $141.35 dala maoli, ama ke kakau inoa ma ka na ia ke kulana nui ona noi elala ma keia lenlanakauhale iloko o koia manawa a leakou o iko kumaka nei. Uo lilo hou i ka 'Hawaiian Gazell ka lianohano oka ike hou ia ana mai nei o kekahi lua liuna u Kipikona i kumano ai a paa, oia hoi na lilo o kela Puali -Koa Makai hoopau koalaala ma Makiki e monimoni nei i ke dala o ka aupuni. Ona lilo no ka makaliiki i hala .he 819,187.97. Aole o makou pepa e wehewehe ai ina lilo pakahi o ia mau liana hoonaikola a na luna aupuni, aka ina e loaa he wahi kaawale i keia mua iho, alaila, no makou e huai puka nui aku no ka pomaikai 6 ka lahui.