Ko Hawaii Pae Aina, Volume VII, Number 7, 16 February 1884 — HE MOOLELO KAULANA NO GIBI-SE BALEA KA MAKAI KIU O KE KOMOHANA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAULANA NO GIBI-SE BALEA KA MAKAI KIU O KE KOMOHANA.

MAI HIKI no la paha i ke kaikamaliine wiM'o ole ke liakoko aku i ka make aka o na huaolelo ino wale no nana i liawanawana ilio fkona mau pepeiao ei ana e oi aku ana no na luku mamua o nake. Kokolo mai la kekalii wahi kino uhane, i oi ole aku kona nui i ko Lile- ; puia, malalo ae o kekahi wahi nohona i kiolaia aku ai ke eke hanai. 0 keia wahi kino uhane uuku, ke lawe nei ia i kekahi pu panapa6a i kulai ift ko kauaka i hope o paa ann i ka lima a iloko o koia wa pioo e noke noi mawaena o Luee a me ka powa, ke kau pono nei ka waha o kela pu panapana malalo ae o ka i ke poo o Kalaka. Aka ō JSDt, ne imnannna la o Eeliao kanaka, aia nae iloko ona na noonoo o ke kanaka makua, He wahi kino uuku kona i oi aku ka naauao a me ka ir aalea. O kahi kanaka puni paani hoi keka. hi, me he«mea la ma ka hoohalike ana, he wahi iwi hakau iinku oia. Aole walo o ka paa pu pana]iaaa aiia katia nlea i ike, aka, he hiki loa iaia ke holo Sio, n ho hiki no hoi iaia me ko kaulua oSe ke kukim wa\vae, a i ole ia, ke holo ma ka lio. O konn uuku i liuiia me ka maalea, ka hoopono a me ka hoomanawanui, ua lilo ia i kokua ikaika loa no ua kiu. O kahi haa, he mea mau iaia ka huna ana iaia iho ma ua a uia na kihi alanui me he iole la, a mai kona wahi mai e pee ai e hoolohe ai oia i na kamaknmailio, nlaila hoi aku oia hoike i kona haku i kela a me keia huaolelo. 0 keia wahi kanaka uuku, he hiki no iake kakau a heluheln, a ua hiki no hoi iaia ke hookuli iho i kona Seo, a kamailio ma ka olelo a ka me ka lawe pokole i ke kakau ana i na moa ana i lohe ai i ke kamailio ia, Malalo o keia hana ana a kelt; kauaka ano kupanaha i loaa ai ia Oipiee Balaa na kokua e liiki ai iaia ke lawelawe i ua mea kupanaha. Iloko o ka hapa nui o na poe ino, ua ku ae'oia ma ke auo he kanaka i piha i ua' noouoo, ma ka hiki iaia ke helu papa mai i na kamailio aua mawaeua o ka poe kp.xuailio i paniku ia maloko o na keena, a i mamao akv hoi ma na wahi kaawale. Nolaila, o na mea a 2>alea i lawelawe ai ma ke auo pahaohao, ua loaa mai no ia ma ke kokua ana a keia Mifc. » Ua hoohala ke kiu he mau makahiki ka loihi ma ka hoonaauao ana i kona wahi kokua uuku i loaa ai he liauman» makaukau iaia. " Ia Luee i haule iho ai i ka papahele maloko o ka hale lole, aia no kahi Haa ma kona aoao. t ' r Ua ike oia ikana mea e hana ai iloko 0 ia wa popilikia. He mea maikai uo ka wai, aka o ka mea lele i hoohuiia, ua pono ole. j Iloko o kekahi mau minute, ua ola | hou mai o Luee. ! 1 kona mau maka i kaakaa ae ai, o kana mea mua i ike ai o kela Toma Tamu, ka mea e ku ana me ka aahu ua pulu i ka wai. Kana pahaohao ae la ke kaikamahi ne i na ano kanaka e ku ana. Ua manao oia i kinohi he moe uhane kana mea i ike ai. aka ua nana aku oia me ke pahaohao i kela wahi kanaka uuku mai kela honuf 4 mai, Ua hoomahuahuaia kona pahaohao i ka ike ana aku ikela wahi kaiiakanuku e iain& aka mai ana. Mai makau oe no rxa Loeha mai a Kolaka. No ka mea, a ku koke aaa au ma kou aoao. V'; ]',& o k»? kaikaHialiine aoie oih i y,'ikh aku Ala m īa o Lu<e, ua piha kona hUf*i i ka olioli. r r k rh'V> r. ; '■>* >*' '> ! t*a 1 !t' -'-t >•.u»io ' 1 kb * t ht ' f . Ur- I . ' 1 t ' >tt ' < * ]' Ml L ■ u. • i;- ' »< La • i i''• '• '»• * * ;**

aku ia oe me ia, uo ka mea, e malumria ana nooe. Iloko o ia wa, ua laweia aku la o Kingston e Idaho Jake. Ua hele aku laua a Inki i ka wa i komo aku i kahi jraiki Ioa o ke keena i uhi ole ia ilio o luna. He walii ano e, a ua kuppno do na liaua malu, He wahi keia no na haiia powa e hooko ia ai. E ku ana o Idabo Jake a me &ingston me ke kamailio o kekahi me kekahi. Ua huli akula ke kua o ka makai kiu i kahi haiki o ka puka e komo aku ai i kela wahi. Ia wa koke no, kokolo mai la o Mattie a uie Brickblee. Aole i ike aku o Kingston ia laua. 0 kela mau kanaka e kokolo Ja, *a ana laua he mau pahi mawaena o 1 laua mau niho. U a kokoke loa na powa i kela_wa ai o ko laua wa i&j nolaila ua lele koke mai la laua iluna h paa aku la ia Kingston. Ua hikiwaw e loa kela lele ans mai 4 oia hoi he ekolu i ka mea hookahi. Haule iho 1& o K.ingston i lalo o ka lopo. He oaka ana o na pahi ka mea i anapu ao i ka wa pokole, a komo aku la i ka umauma o ka mea i alke ia e malie, ka mea e waiho ana i lalo me ke kupaka aua i ka wa i unulii ia ae ai ka pahi a ka Iima kakauha mai ke kino mai, U a Iawa, oia ka leo i pae m&i. Huli ae la na powa a ike aku la ia Giritimana e ku aua me ka leha ann niai ia lakou. MOKUNA XIII. Ivu mai la o Idaho Iake i mua o Oiritimana me ke pale mai iaia i hope, a pane mai la: Heaha kau i hahai oei ia makou maanei? Ua hoouna ia mai au ianei e ike i na mea i hanaia. _ „ Ua kanalua anei o Kalaka ia makou? Aole; aka he mea maikai no ke loaa kekahi hoik'e. Hele mai, o oe a me u'u ke liele, a na Brickslee a me Mattie e kanu i ka mea make. 0 ko kakou enemi ia, walii a Giritimana. Ua pouo ae la, aka ua hana ia ka haua; Kahaha! Hele mai oe, he mai ko loko o ko opu e ke kanaka/ wahi a Giritimana. Malia paha o kou opu no kekqJn mai ina nau i hana iho nei, He kanaka paani oia, a he mea aloha ke waiho aku iaia me ka haawi ole i wa nona e kui mai ai. - Hele aku la o Giritimana a me Idalio Iake i waho. „ Hoi mai la im kan»lm a1hr i kahi Eooiooana. Loaa iho la ia laua na mea a pau ua makaukau no ka ana. Puka mai la o Kalaka a fiinau īnai la: Ua pau iho nei ka oukou hana no ke kanaka? Ua pau! wahi a ka pane a Idaho lake, a puka aku la ia hele me he mea la aohe ona makemake e kamailio no ia mea. Haka pono aku la ko Burata Kalaka mau maka maluna o Giritiman a pane aku la me ka leo kakana; Ua nawaliwali kela poe kanaka! ! Mai manao oepela, no ka mea, ua ' hana kela poeme ka wiwo ole. Ua xke anei oe i ka hana io ia ana? : Ua ike au i ko lakou huki ana ae i ' a pau i ialilali me ke koko mai ku .. j£.mo mai. 4 Maikai! Ua make aku la ke kamkn ino, & ke kau hou aku mi aamanao lao j aaalutts o ekolu po& e aku i l la wa, ua hana ano e ma! la o. lee a me Matti«. Ua trn*Mm uku hm e ta»u l ke klno make o kp mm f jx;wa ia j Aole Um i kaeu, aka,, i k& a ! r}timaBs & me ĪĀAho lake f j ei t m hafcj m$l9 ?»ku k.js, ml» īZ'«kev \.f holin pn Iho m* khi'>%£&,i,i- kh n k i «3 * 1 A >)\t i 'iuHa dka Ve tuik kjas q t-«i L-ji tui U 15 l īi'> tw&*- « i īi,'.. »3 * K '> M- U '• % Ojp4/ u»* 4 vnsv h* f i pmt 1