Ko Hawaii Pae Aina, Volume VII, Number 11, 15 March 1884 — HE MOOLELO KAULANA NO GIBI-SE BALEA KA MAKAI KIU O KE KOMOHANA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAULANA NO GIBI-SE BALEA KA MAKAI KIU O KE KOMOHANA.

J ; KINOHI, me he mea la, ua ola hou inai ka mea make, a o ke kanaka keia i waiho nku ui i ke kauoha a Kalaka me un pu pouapana ua hoalaia mai na kiko ua iike kona helehelena me ke akun. lapa. !-* • Aka o Kinguton, kamailio aku īa oi|, me ka leo mii moaMka, < % Ua kahaha !oa la o Kalaka i kela no ka loaa ole o !na koku&i iaia. Ia wa, pu-a mai la ka leo 0 ke napule mahope o ke ku ekemu olē ft3m ma ka ninaa ana penei: Owai Oe, a ma ka mana hea oe i kue mai jiel i keia mare ana? ~ Pane aku lao Kingston penei: He mea ole ka ninau owai ina e oni ae ana kou lima & nee~mai mau kapuai, e kulai no au ia oe! Aj« ia e kamailio ana, kulai mai la hookue i ka oihana mare i ke kiko 6, kana pu panapana i hope a kftū polol&i' aku la 1 ka puuwai o ke kahunapule. Pehea oe i aa ai e kau aku i kau pu panapana i mua o ke kahuhapule? , Lele aku la o Kingston i mua m<? k& eleu. Ua hookomo ihō la oia i ke&ahi o kana mau ptt panapana iloko oke kaei ili. a e paa ana oia ika pahi liou kanakn ma kekahi lima. JE like me ka anapu ana 0 ka uila pela kona hikiwa-1 \ve i lalau aku ai i ka aphu o ke kaluinapule, a i ke kahuuapule i pale mai ai! iaia, akaaka aku la oia i mua o kona„ mau maka. i Ilokō o" ka' aānaw'a' pokōī£,"Tfa~]aae-j hae aku la o Kiugston i ka papale o ke; kahunapule, me ka huna aku i ka pa* palina umiumi o Nat fefirltimana, ■ E ka Hoāaioha Oiritimana e, ua' ike anei oe i ko*u kumu e kue nei i keia mare? ' '• Me ka eleu a me ka hikiwawe, lele aku la o Giritimana 1 mua o ke kanaka nana i hoikeike ae iaia. la wa, hoomalqi ae la o JKalaka e hu-, ki i kana mau mea mdke Ua paa ia aku la o Giritimana e Kingston, a o Idaho J ake lioi, ua kau āku la oia i kana pu panapana ma ka auwae, 0 Kalaka. Mai oni oe e ke Kapena, e lawe akahele ina mea hana, wahi a vjja hooho mai a Idaho Jake. * ae la na maka o Kalaka a puni. Ua halawai'aku na hiohiona kahaha ia. Kalaka ma keia nana ana ae. " Emōole a kuku aua ;tfaripxT' : na'kanaka i huna ai maloko o kolakou! ; mau kino. 1 U& lawa pouo na meaapau no ko oukou wahi waa, koe o Kalaka. Ku mumule ilio la o Kalaka me ka ekemu oJe, aohe i maopopo iaia ke ano 0 keia mea e ku nana nei. O Brickglee keia, ka hapa Paniolo me eīua kanaka e ae o kona puali a me eha kanaka i hele mai ai i ke kuai dala metala, hui ae la lakou me keIo : poe.e paa aku i ke koena o na kanaka. Aka huila mai la ko Kalaka mau ma ka maluna o ldaho Jake a noi mai la: Heaha keia hana? Kahea mai la o KiDgstOn me ka leo nui: O ke kanaka mua loa e lalau mai me kona lima e make la! Nolaila, e haawi pio mai me ka maluhia, a e pakeīe oukou a pau! Mai hoao e kue mal, 0 iho auanei oukou i lalo! Ku ana he elua mau kanaka mnUhlni loa ma kahi hoomoana. Hele loa mai la kekalii o !a*ia e hoopaa i m lipia i ka h&o o kekahi oka poe e psa ia nei. . Oke kanaka i lio&o mai e kue> j kuliii 'm aJk« h i la.h, % m&uni* o kqm >i hou hua mhi m {>* ak>> !k i u.a umutj# ***' i * M«aepo imoli oukou! wali a w Isq k*k*m 0 JCsl«Jls E6& w& «3tf «S4 ' ' 'A-'u f ¥ 1 j/i/> ib */uk'jL g JSkjg 1 tm U i ki po* 1 Mm 1« '* ili'-' fcot i hili * k» *- »99» i« **■ jti« 1 Hnmnwk %*m «aei 1 m %B®B&,P 1 ws3&w3 ) v k

" • V peku oe e Nat, o pahu "'i.anei ■koi>p'y- O Kingstoii keia e pane aku - no * poku o Giritimana; ua M |bLoia iaia e like me ka hipa i mua ipMPe ako { hulu. Pl«a maluhia loa ua pau ae la lakoaa pāii i ka hoopaaia me ka hao. hoi keia, ua .aiho malie i mua o Idaho Jake me ka pu e ana i mua ona, ua kulai ia ke aaijiaka o ka pu i hope, " Jjoko o keia wn, ke ku nei o Lnee me ke Kahaha a mp ks, paliaohao. (liua iLieu a pau maluna y.euei, ua ™uiteo O na miuute pokole lo£ no ka ka hooko ia ana. o Kingston a i mua o & wa ku aoao ae la hoi o Idaho iho nei oe ia'u, wahi a KingyH£gjelFiq\e nae au l loaa ia oe, nolaila, e hele kino mai i mua ou. aku la na leo hooho L pahaohao, ua pau i hou ia Gibise B&au^aua hanoha--0 kana mau liana kaulana F •3K®Kt mai:awaj ao^e wale I loaa uku iaia, aka mamuli kona wiwo ole, ua LJfcm īie puulu kanaka nui o oa mawaena ona *ISrUKUNA XVII. „XqliMJtoo makou, ho mea pouo e lopoe lioluhelu i ka moolelo .0 i?alea, ua loihi kona laweka oihaua makai kiu, ka ] i noho hoomalu ai me' la. He lehulehu a nui kanaka 1 hoolimalima ia e loaa o Kalaka, a'mahope iho ° jka ia' ana o keia poe kiu hopia ua make lakouno ksip4m o ka manawa i nalowale ai. Ua! ,'a?fta i.ka hopohopo a me ka i loa, ua hoolimake Kiaaiua o ka mokuaina ka makai kiu kaula* . he puu dala nui ia.maji.a lima o no e loāa keia puali powa. , Ma ko hoouna ana i kona mau maKal^hi lehulehu mawaena o na puali māōpopo iaia na hailona a me 0 l&eia ame keia puali pow|. Ua hana oia me ka ulolohi aka nae e holo pono ai ka luku ?ix)e pōwa i lalo ika lua pa-u. 1 nip Idaho lake, he mau laua. Ua hoōj a laua e_J:cyxLO iloko oka a ua ike ina rula ame »a hoopogfflC^Yo.o? 0 aa pu.alL malu, a i ike ai oia. O Mattie, ke ole, kekahi ona mea i ia kona o!ae J?alea, ua lioome na kiu mainua j fa laua. A o kela poe kuai oia no kekahi o ka Gibise kanaka i hoouna ai, i mea e aji konapualikiu., Ahe elua e ae i lioouna ia a i ka wa w aun ' 6 mamua aenei, o ka mea ,6-hiki mai ai i kuhi hoomoana oia no ka Makai Kiu luttjlg|L i- 4Ī walo ona puali powa I h«W.|alo 0 keia hana akamai a hookoe ia no nae he puu makana ia Ba!ea o e hwholo xx>no aii i *uea 0 pakok oh ai jmi |#%x)pai Noiaila, an hooholo Kiu kmhnn,} knhk, hl, i h\ i khm toh>i i £2» Ui<& » p&u u ui, Wi ub e ka | d«la e loopaliele | £&&&%%& i JD# a I IjJtvu| 1*1« /i» 1 : ** t> | UiJ J % W L w ti b U* ! '>» 1 ■ ••: ! WMIIU Mi. u* m ' * hl '

naamna o kema laooliiki ana i ka pahu liopu e hqtoko i ka iini a kona manao. oka pepehiia ana o Klngston mamua aenei o keia moololo, hc liana akapiaī J a a Balea, no ba mea oia no o kona pnali makai kiu, a !ie mea lioomeamea keīa liana ia Kalaka. H£ mea keia 1 lioolalaia mamua a liolo. Oke koko e kahe mai na puka mai he haneri o ke. kanaka i hoomeamea ia ua make. ua hoolawaia no ia eke koko o kekahi palahu i pepehi ia. Aia Balea 1 ike ai, tia makaukau na mea a pau nolaila, ua hooko aku la oia i kana liana i hele a leliau iaia me ka hala 010. E like me ka hoike ana ina ka hopena 0 ka moknna aku la i pau i ka wa i lohe ia ai ka iuoa Konaila Balea» ua kahaha ka powa pio, pela no i hoolawa ia ai ka haalulu ona "poe powa eaea puni ia eina. Aka o Kalaka, ika lohe ana i kona inoa, eia kana wahi oleio nawa'liwali i hoopuka ae ai: i PeJa no ko'u manao. līoko o ia >va, ke ku la o Luee me ke kahaha nui uo ka haua a keii kūpanaha, oiai e like me ka Alihil-mi» kaulaua, pela no oia iku ai me ke poo fioho"papalc, e hauoli »Tm i ka holo pono o koua lanakila nui. oka lanakila i loaa iaia, aolie ona lua» no ka meā, ua hana ia keia liana, weliweli me ke kalhe ole o ke koko. ' 5 ! TTa loaa ap la ka puali powa holookoa, aka hookahi wale ixo kauaka i iua* kema!ke e hoopio i kana ahi. Awihi aku la o Balea ia Idaho lake* e alakai ae la'Lnoe ma kahi e. Miliope oko Luee kaawale aua ae, pane mai la ka kakou pukouakona penei: ' | E Kalaka, ina e hiki ana oe i Sana Lui e li in ana oe ma ka aniana. He tausani na hoino uiiū.una ou e Bonada 2?a!ea! ona hoino. he hiki wale no ia, ke hoopauia; a ano, e liaawi aku aii ia oe i iekahi iuea au i makeniike ole aiAole a'u mea e noi aku ai ia oe e B&lea. ; O kou manawa keia, o ko'u manawa m*aliope aku. . E haawi aku ana au ia ue e i kekani mea oiai o ko'u wa keia. I kekahi po, ua ike au ia oe e liou ikau pahi i kekahi knmu laau i luuiu olē mai ia me ko kukala ue, i ka, wa e t halawai mua ai nie Ualea, e ana oe i kau pahi iloko min e me kou hou ana iloko oke kumu hewfl ole. A ina kuu wahi hoouioana anei 09 ia wa? wahi aka ninau a Kalaka. r Malaila au. No ke aha kou me i hoike ole maj ai 1 kou mau liiua ia waP wahi hou aka ninau a Kalaka. No ko'u manao e hiki mai ana no he I manawa no'u e hoike aku ai ia oe i ko'u I mau lima, a hiki iuai ua la. Heaha kou makemake ? v>alii a Kalaka i mnan mai ai.. Makemake au 0 hooponopono ae ua i ko kaua mau enemi pilikino,, he . kino ahe kino, pela hoi, he lima ahe lima. Aohe o'ū makee hana wale aku ia oe, wahi a Kalaka. E make ana anei oe e like me ka puaa e a ana ka iuiu ke haawi aku a|u i wa nou e pakele ai:' 1 wa no'u e pakele ai| \pMaka luliluli a Kalaka. | Ae, iwa nou e pakole ai, £ hele ue mai o'u aku nei, a e Jilo oe i kanaka I kanaka lanakila! wahi a ka Miiau mai a Kalaka. Ae. . . . 1.. Ka/ ī.uh •%u luwoluwii lluui aku, ia oe ; hlaijji ; oa 'ike iu ku'u hfc]ulifclu . aku iWa ?<<; uj.uhb i&iiluiu* 0 k^, hmh.rih. waM (. Kīilaka, , Ke iiW'hlli Au n'/i au Ia \xf),ii ( As s iWj </ k&'u uuiii liuuoUilu a <*, u»% H hmkihl ' , k<, Lijoliiki o U//: ltib) 4 <sy. vy # si,vlv j/khi t Mr«|ir h) ; j> 1 ;jjal e. A'/i'- " • »' -i ' lbn (. * yUjjks I *-'• V»*'T" J * *•* I f K>-\h ! h . 1 ■ . { fi I '\. *,■ -1 Le +' u 1 • •'* . '. —t'|{>T|L v Ma-k. r|JU i> X>ili,U