Ko Hawaii Pae Aina, Volume VII, Number 43, 25 October 1884 — HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI.

Ke Kaikaoiahine Holo Lio kaulana o na Hilana o Wale—Ka mea hoi i kaI paia ka Mak&ni Puahiohi o ke ! Kuluaumoe—Ka men uinu i liopu pio i ka Naiia Komiano, kn Haku o ua I\nva o Euiopa- Ka mea lioi i k«pa iaia iho ka Olalio na Pali Eir&. Helu 8. • Ua LANA mai la ka manao iloko o ko kaikamahine alii K,aroke ma ou ala ka i ku ai ka kaua keiki, ma kona hoomaopopo iho, aole nona keia pepeiaome he me» la no ke keko, hoomanao koke ae la o Karoke no ka moolelo o Neba, oiai ma ka olelo knahaua alii a ka Moi Uilama, na pahola ae la ia ma Europa holookoa a puui, e hoike ann i k<> ano a me na heleheleiia a pan o Ne--I>r, a ua mahuka hoi oia no kahi i iko o!» ia, e hoike ana hoi e haawiin ka uku mak«tia i ka mm nana e hopu in Nelui Nol&lla, m&lalo oia mau kuhikuhi, ua hoomaopopo iho la oia, o ke kane nna e noho nei, aole ia he kanaks e, o Neba no ia, aka, ua waiho pu wa!e iho 1& no ia mauao iloko ona me ka hoike ole ne. He m&& mau ia Karoke a iue kana kauo k& iho an» iloko o ke kulanakauh&le no k& ike &ua i ko laua m&kua alii, Pilipo. i Oiw o Hero i k&awale iki aku &i mai ka rumi »ku & l&kou e noho pu ana, ua h&i m&l u &ku I& o Karoke ia Pilijx> no na m«a a pau e pili ana i kana kane* me ka hooia pn aku aole ia he mea e, o Neb& iio ia. j I ka lohe an& o ka Moi Pilipo i keia meft," ua pane ae la o'" me keia mau hn&olelo, "ehia moa makau o ka Moi opio L'ilama, k» Liona o Pelekane, a o k& weii hoi o ke kahua kaua. Ina paha e lohe &ku ana kel« eia o Noba mo kaua, he&ha ls kana haua maluna o k&ua & me ko kau» aupuui, oxsili pu ia ma l p&ha kakou no ka huna hewa." Aole pola ko R«re manao, ua hoopuka oi& m& kana olelo ku&haua alii, "aole e inmo se Inmaiia ke oia o ka lehulehu no ka hewa a ka mea hookahi i h&na Ri," pela kaaa olelo naauao, wahi a Karoke i pane aku ai i kona ma* kuakane h&n&i. In» pela e kanaaho ana no kana ma* iaila, wahi a Pili|x>, oiai laua i hookuu iho ai i ka laua mau kamailio ana, ko_ mo mai ana o Hero iloko o ka rumi e noho mumule ana hoi kana wahiue a me kona makualionowai, ila komo koke mai 1r ka manao hoohuoi iloko ona (Hero) a e ike ia aku ana kona pepeino e onioni &na iloko o ka palulu. "Aha!" wahi a Hei'o iioko iho ona» ke hoike mai nei ko'u pepeiao e kamailio ia ana wau no kekahi mea, ua hiki ke kokoke mai nei ko'u wa e lawe ai i ka noho alii e Italia nei ma ka poho o ko'u lima, ua hamau o Hero aole oia i hoopuka aku i mua o kana wahine i ke- ( kahi mea a kona manao i noonoo ai, he hoomaemae maka wale iho no kana hana wnua o kona makuahonowai a me kana wahine iioko o ia mau la. Ma kekahi la, ua kamailio aku la o Hero i mua o kana wahine, e noho oe me ka makuakane o kaua, e hoi ae au no ko kaua Home kuahiwi e ike i ka pono o ka kaua keiki a me ko kaua maoi kan&ka, a ua pono ia mea imua o kana wahine, ke kuhi nei he pono. Haalele iho Ia o Hero i ka Hale alii no na kuahiwi, h&la ae la elua la» a ma ka po ana iho o ke kola o ka la, ua huli hoi mai la ua o Hero no ke kulauakauhale aiii me ka ike ole īa, maiaio o kona kamaaina i na w&hi a -pau o ka pa alii ameka h&le alil, ua komo zuaīa malla oia iloko o ka Hale alii tu<<. ka ike oie ia e kekahi mea, Oiai oia iloko o ka h*Je -o j*}oa k o k» po, mnr ola j. hoike i«i« iho ī muH o \lm -,h wftLi/j.e fck&, Mki Oi<Ji aku !& oia, t wth<; aku lt I

ka pukn o ka rumi moe o kona makua- ] honowai Pilipo. Oiai ka Moi Pilipo iloko o ka hiamoe nui, me ka moeuhane moa ole o kona wa ia e halawai ai me ka pllikīa. Aia he pakaukau iloko oka rumi | moe o Pilipo, a maluna o ua pakaukau j la o kau ana kekahi pahi lxou puuwai... Lawe ae la o Hero iua pahi nei a paa j ma konn lima a hookokoke aku la ma : ka aoao o ka moe o kona makuahonowai, | aohe au mea e makau ae ai ina paha, , eia kekahi mea ke hoaiki mai nei, wnhi j [ ana i namunamu iho rj. j | Onou &ku 1« oia iua pahi la ma ka: puuwai o kona makuahonowai a komo' ibko, a no ka minute hope oia i oni ae ] ai, aka, u& p&a e aku 1& kona waha, a me koLii mau !ima i ka puliki ia e Ho-1 ro t no ka mannwa hope, ua haule a ma- ] 11» aku la o Pilipo, a 0 waiho oni ole, aaa malun& o k&hi moe, & e paa ana no ] hoi ka pahi ma kona um&ume, ao!e nae 1 ike ia he mnu kulu koko ! puka mai, oiai, tis pili pono loa ka palii 1 ka puka i hon ia ai. i Aia maluna oke pakhukau, e w&īho' %m he buke hoomanao na ka Moi Tilipo, lawe ne ]& o Hero a kakakau ilio la maloko o ua buke hi 1 keknln mnu ia!&ni, f* e heluheluia penei: "1 knu K&ikam&hine aloha nunn; Kamke, kn HooiHnn hoi o ke K&launu 0 ke Anpuni o ttali& nei: Ano, Ike hete nei &u sk» make, ua kokoke mai kn man&wa nou, a mo kau k&ne e hoo}yvno[>ono r1 i ke aupuui m&I&lo oko olua m&i3&, m&i lioohuo? no keia, oi&i na ko'u Hm& ponoi i h&na i keia, aole na k& me& e. M&lalo o ke kaum&h& &me ka luuluu o ko'u puuw&l no kek&hi moa. nol&?l& u& onou Hio &u 1 k&u pahi i ko'u puuw&l i hoom&maia &l ko*tt n&*u k&umah& m& kela &o. Kou makua aloha Moi Pilipo. Ai& ma ke k«tnu ona p&h' !&, ua kuniia me kn inoa o Pilipo ahe walii no hoi i maa mau i n& maka o Karoke. A waiho hamama iho la o Hēro iua buke la, a papani ae la ia ika puka mahope ona, a puka akn la me ka nOii m&lu o ke ano popoki. Ua haaleie iho la ia ina paia oka H&le alii ame ka pa alii* ake heo la no kona H<«ue kuahiwi me k& ike ole ia, & oi&i oia e Huii hoi &la, a e hiolani ana hoi o Karoke maluna o koua >vāhi moe iloko ona hoohialaai ana me Niolopua» ua h&lawai mai la ma ka moeuhane ka uhaae o kona makuakane Pilipo, wahi a ka uhane o kona niakuakaue i paue mai a| i kana kaikawahine, ff E naua i keia pahi ma ko'u umauma, aole ia na ka mea e, aka na ka lima no ia o ka mea a kaua i hilinai kuhihewa ai, ua iho malu mai nei oia, a lawe ae la i ko'u ola, a ke hoi &I& no ko olua Home kuahiwi, a mai hiliuai.no kana moolelo hoopunipuni i waiho iho aiiloko o ka'u Imke hoomanao. E wiki ! E wikil! E hoopakele i kou makua !!! Oiai aole i haalele ko'a Uhane i ko'u kino, e kali ana uou ame ka kahuua Batoromio, a nana auanei e wehe i keia pahi mai ko'u umauma ae," a nalowale aku la ka uhane o kona makuakane mai Puoho ae la oia mai ka a e naka haalulu ana hoi kona iino holookoa, ku ae la ia mai kona wahynoe ae a puka aku Id, mai kona keena aku no ka rumi o kona makuakane Pilipo. Oiai oia i komo aku ai, a e hoomalamalama ia ana hoi ka rumi e na kukuj, uā halawai aku la me ka ike a kona inaka i ke kiho make o kona makuakane e waiho ana iluna o kahi moe. "Auwe ka mea manaonao e ! kai no he hoopumpuni fca ka po, eia ka lie oiaio na kuhikuhi." Me ka nae holu malie o Karoke e uumi ana i kona uwe, e pauma malie ana hoi kona hanu ilnna a Ualo, hoomaoao koke ae la oia ao Jsatoromio ke kahuna o ka heiau o ka poe hoano, lawe ae la oia i kona koloka a pulou ilio la me ka huna ana i koiia mau helehelena, a puka aku la ia nuū ka hale aiii aku m ka hale o Batoromio. "E wehe mai i ka puka no'u e ke kumu Batoxoaifo e ke kauia hoi oku poe himoUHa," j Ua makmh&ii wm m k& hth pn uku { f£jc o<i e kfc &lii wahiue opio, uu La hvj j ko t>m aku i m k&mh* n kt f Uhawfc u \ k<m m&kmkMm Pilipo e wailio u oiai ua hiki mm iho u*a kīv, 1 wmim wa mi mmmm o koū bxki \ Uiin i&, a £«jh* JSW»U. hi k ufj kmlMki 1«