Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 2, 10 January 1885 — HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI.

Ke'Eiiikamaliioe Holo Lio kaulana o m Iliiaua o Wale—Ka mea hoi i kap»ia ka Makani Puahiohi o ke ®Muanmoe—Ka mea nana i hopu pio \ ka Naiia līomiano, ka Haku o Europa—Ka aiea hoi i JE|pa i&ia iho ka Oiali o aa Pali. Eiw& l H«ln 16. 0 «liiA UAKOKO &n&. aole me ka oaei *k& maka on* mea kaua, &ka he liiwnp he iima, ua p&k&hi kela ame ke» mea o iakou i kona hoa p&io iho, •oi»Ae elua no ka mea hookahi» a o ka poe lakou na mea kaoa. ea ka w&la lakou me k& a&na &na iko !akra«w> iKMihauau oi&i lakou e paolu» ui y» i&kou mau enem me l& puu"E aaoa iko Ltua poe poku."l>a iawa iakou mo ka piha ehiiioie aa ī ke oolea o kekaki poe ke ka JMki imua o lakou. oki loa aku sut oa BMa kaua, oīai he waiauau la no iakoivJ*ohuia, aohe kanaliia &na ko kaua wiMt) ko kaua m&u pokii, w&hi a liare i ae ai ia Uiiama. aUpu eku an« ma kekahi ao»o v «r*a Ana al&, u« k&ili ia akula «.ahpH «Ja. a ua lmki ia aku k iluna %• iho la ka puka oke Ana. Aia aa aa \rahi al& i huki ia &ku ai o tia alapii !a. he ana ofco* aku no m, al& maia wahi kahi i malamaia &i ke keiki alii Koaiano me kona mau Naiia he nm wale, Oiai na aoao elua e hakoko nei, o na kanm a me na halulu ke lohe la aaa, na ala mai la o Eomiano a me ka poe pn roe ia, s oiai lakon e nana ana, a e kka iho ana ma ka puka o ke Asa maInna ae. na ikf iho la lakou me ka h«>maopopo pn itio. «a Hke ko l&kou mau hoa kanaka tae he opala la e puhi ia ana e k«Vahi -makani nui e lele īiilii ana i o a ianei a e ahu mokaki ana ma* lalo ona kapnai on& k;eiki Polekane 4 Ua komo koke aku !a ke anu iloko o ko lakou man punwai, aole hoi e hiki ia lakou ke haawi i mau kokua ana ma ka aoao oko lakon mau hoa, no ka mea, oka hapa nui o lakou kai haule pio, ahe hapa nuku o lakou i koo j noho ana ma ke Ana maluna ae. "E huki mai iko alapii, ae uai?^ 10 Ika puka a paa, o kiki mai au^ ei 138 poe ala ilnna nei, alaila,.e' oa RBa kakon i ka paa pio ia *" a > eia wale no £.a wa pw{ n0 k ß kon e haalele iho ai i keia r- 'a e no ka ! iioopakele ana mau oln iho, oiai ke ike pu (/* no " kakou * ka Pifikia o hana ia * a ma^aua obo kakou mau ho»! w/ a ka naita i pane ae ai i kor' ronn 08 - ka mea hiki ia oe 0 makou e hoolohe." ; mii iakakou iho me ka hapa nui ? u e h°ho mai nei ma na iuahu? « n,f> i« wale no paha e liiki ai ia ke hoomakaukau aku la lakou. t wiki, e hai aku īka lohe iua na wa-

►iii a pau. Ho manawa ole, ua ike ia &ku la aa poe ala e puka mai aua uaai kekahi wahi mai oua paii ala, a e pinana ana hoi lakou i ka .pali me he mau kao ahiu ala, ao ka leo hoi keia ona Ole e wa. walo knpinai ana i. na welelau pali, a e ikeia akn ana hoi na lua huna e luai mai ana ina tausani kanaka he uui wale, a e uhi paapu ana i ke kahua palahalaha ma ke alo iho ona pali, oiai ud hni aku la o Homiano a me ka poe i holo pu aku meia me kela poe, "E waiho pela iua pio e paa i na kopee, % e poka aku i w»h9 t a e paui ae i ka puka niahope o kakou, h ! y hzluu& a I#jUtiJsiiu a Jj4vka. t puka xoai ln ium'o itft paji,' wiihi oka Ux> u ktkahi kfeiki alii i y<i.U l ; IUHI 'al UiiiWnluj f OUŪ, A<4## j»kt/U i j/fau i iluko, m uu « o ikitī . kfcia mm % W>i» i» h t m wiiuwiii nkuh kki*u i k* * kb i(H * Utk L

a me ka poe a pau me laua. E puka ko-, ke mai iwaLo, a lie manawa 110 ia np ka pono ana pna b»na. ttia kg keo ole o kekahi, oiai lakou i puka ai i walao, ua ike io aku la lakou i kanui hewahewa launa ole o ria kanaka e ulii paapu ana Ike alanui ir»hi a lalepu i iiele mai ai. I He kulana kupilikii ioa ko lakoa nei, oiai aia iakou nei i kahi Laiki loa, he ina aoao a pau, aole Jaoi he maiiaoKoa ae no ko lakou lanakila maluaa o keia pūali nui iiewahewh., aka aole nae i hoauhee ia na manao wiwo oie o ke koa mai ko lakou iu.au puuwai aku. Hm ka eleo a me ka hikiwawe nui, ua » «ka ia ke keiki alii Rare e haawi an» 1 na kuhikuhi a uie ua kanoha ikoun mau poku ina kona pahiaaa kekahi 01c« iiaioole aa ike ia Uoa mau naita opio ala eka ana ma k* hūna poiolei mai kekahi aoao oke knmu oka pali a i kekahi aoao, aoa loaa paha ia lakou na ioi aku mamua oka iwakalua ma k& pa elua hi®eri a oi sbu o ka laina hookalii, "?* ka laina mua eku ana k ila a m# k&ia Ke anaea ke kaa-.vsle aaawaaaa o kēkahi a m? kekalii # a pela ao ix& S«ir»a a pau a luki i ka paa loa, ua k*>la i loas ai he kow & kupoiio e ai i ka lakou mau mm kaua iho» i <de ai e hilikau aku ka iue& ka.ua Q kekahi, a i !oaa a; hoi ha kovft no ka emi ana mad ok& T^ a>t i bope los ke hiki ika wa « ike m &ka al lakou ū& kaea, & a |v*ni atis lioi ko lakou kalallāk*, d Iminm. tlf*» & pela a hiki: ka pau O koi* I>ijpa liihikul'i s iii? k<\4* mau t* k»tiā ana, rn.-o.il - „ k e I* (lftāU!U< !:m Iwe, Ho noot»xt pUiA kai loaa wihi walū aua iloko iho In« p»K» mo pu ana kakou a pau iir>fa> q ipn kaka huikau a hiki inai i ka wa b eloe a ano kaea mai p»Hn t he poe nana e ha&wi mail&a fc.-ririy nolaīla e aho o k& laina mua *j«īe no"kt? fcomo Hokooka Vons manawa, a e ka laū» eiu« aku a a t!kī ika j.--au aiii, aWla e loaa j auAnol! ns Mua pau Lo iiauawa kupoio no lakou o 'ai. , 14 h&ua ia keia uiea a pau me, k& hikiwawe ame eieu nui« a aal pau ilako o na* pokoie, a e ku j maikaukau mea a pau & ktiij ana o ka haa?»*ak'a o na kauaha^ o#&i na e hookpkoke āna | i lakou, o wiliwiU ana hoi a e ouiu *ka lakoa uiau moa i lawu a na leo waw&lo aliiu oka } <fj iilll lakou e Ioh«i ia aku ana, & a ikua ana ia mau leo oia na weleiau. pali o ua awapa ala, e nau ana hoi ua a ka hua oka waha ika ua mea o ka ukiuki. Iloko o keia manawa kupilikii, ua hoomanao ae la o Uilama no kona Lio (Euho) oiai oia i luku ai he mau tauvani o me 2*eba, "Ina paha maanei ko'u Lio elumakule Kubo, ina paha aolie olelo ana, aiaila liio na'u ka hpokele aua. aole hoi e hihi, aa hala ia mahope, aua poina ia mau manaolana* ao ka ike ana aku nei i keia pU*liajii hewahewa, hoomanao walo ae la np_i ua mea i hala mamua," wahi a Uilama i pane .ae ai ia Kare.

i - Ke hoike mai net oe i kou hiliuai ole [• i fco kaaa mau pokii, wahi a Eaie, e ku t malie m mā kou kulaua a pela no Jioi an, a mai lawelawe i kekahi mea e pili aua no keia, e kau aku maka malu. nao kokaua mau pokii na lakou ka lwuia a na ke au o ka lauakiia e hoike aiaL "I mua e ke aUi ai hoaua o na Hilaaa o \\ ale, a e hoopau i keia puu opula maloo mamua o ko oukou alo.'' Mike me ka hiki wawe o ka poka mai kft waha aku o ka pu, pela no i oili palelo aka ai na Naita" opio o ka laiaa mna, a e haawi ana hoi i na ēlele a ka make malona o ko lakou mau ene*ni ® JK> aamiunfce pokole, ua ike ia aku 1» na enemi e ahu mokaki ana i ka ili ia mnmwa kani mai la ka Ole he hmUom e hoike aua, uh lawa ka uuwAwaj/> ka kiua iwua, ak» aole no &*ē lahim 1 uu iUa, {ma <» um k» uMm- "** ** l*u*i i* nku I* kn l&kou hakaha- i iu> » k* Imm t|y», * um ltkb w{, « m* a pm t whē m l*kou li w * j titi . 1» * k# ks k&ko, mh m uu # *h#ir* ia <*** «* hiki k* pmm m m» u k& m*j k* Imw* * fj|jifr)| i Īmmm $L

Uoko.o keia hahnna o ka mawaeua ona aoao elua, ua ulupa ioa ia na eaemi a lilo ko lakou uui i mea ole i mua o keia poe uuku, ua ku ka paila hana ka haawe ika ua mea oka nui o ka poe i make a i hoeha ia hoL Ikaikeanao Earehe manawakupona ia no lakou a pau e hoopaehu aku ail h.c oaa eolaila, ua haawi Luke . 'xe i konarmau pokii, e hoike ua ala, e lele like aku lakou a pau m»lnn> oko lakou mau eaemi, wahi »n*, "E pupuhi aku ēna mwkani wili&hiu oua kaiaulu o Waie iua wahi koe&a opala 1 koo, a e pulum i haaleie i& lakou «***" ke alo aku o keia mau pali." Me ka leo hooho o ka hauoli, ua lohe U aku la ua mau Naita opio ala uie keia iaau hoaolalo, *'E ola ua Moi Upio Ike Akoa a maa loa aku ~, I ka aaua aku ua like a& aneau sae he huna lepo &la i mua o ka aui e lele liilii au* i 0 & iaaei.

"E laaakila aaa au&āei koia wafai ukulele maiaua o kakoo" wmhi * Eomiano 1 pese ae ai i wnf o him 0 ko&a uiaa Kaiia, oiai kkoa ekaka aaa malans o kekalii wahi ahaa, & 1 i>au pooo ae ka lakoii m«n ana, ka aoa i soa o lakou m^.i Xaita opio Pelekaae, & £ pa& aaa a* ko lakoa mau lieia hp ni»n wa hao» i heH>& a lāliiuii ike kcA»ae ike ia aka uu L*>i m o Honiiou e haale iajyktvalu ; a jal iTm_ aka oa h.okaemi hope ia ka *-«""» &&. ** a kekahi opio Pelekaae uia • Sftak«iakau aua e ih«i m.1.», 0 niaaul; o iuaea juite aaa, i Hk»M ts»u haaolti!o aiuakaaka i jpeoe ia raal iala :ua ks oleL> Pelekaae, kae aku i ka !bocp&i siala.aa o ke g»afci alii scas 100 »»■» ke» kalii «*i »c & e ko&a Kaiia, .>!*» als e asa ilalo o ka ■" Wh e kokoke ana ia B>Sniaa. , a *•* waleoo i «omuu ae uka nt&ke«*iia Bamiiu*o ak a, a iaa la aa fw wmm ka oe ahi a liiki ok la »*«* ka ♦ * kao® ©aa haaa iao f ik» Nai%a op»o Pelekai» «p« aaa (>a Imiīim, *rahi aua i poaaa as ai, ua makaoa i£EU& o ko'a °Mo&« k3ob.i hoopohao&ao o ka op»EomiaiKK - H« opīo wale ao o Uonuauo uoioa aa awkmhiki i aoeaue aku e hiki i ka aka N aao kaaalu a hupo k.>^ maiiao, a no ka 01 ioe aku o ka iW.'H 0 fe« kwki Pelekaiio imua 6aa, ooUila ua paa pio īho la oia, oi&i he m ! kna I» keiki Pelekaue, Ua ia akn la o Konn&oo i maa 0 JŪre a ia© Ullama, wahi s Uilama 1 M ai $ fis aaua ia no, e B«ka Nebs mamo ka welo aka ioa. baoo. Oiai kekahi ona Naita o Hoaiiaao i ike mai ai ua !ave pio ia ko lakoa haku opio, ua hoomaka koke lakou e haalele i ko lakog kulana a holo ao ko lakou ola "iho, e piuaua aua ilana ona pali, wahi ana keiki Polekaao, ua ao pu ia īio kakou ika pii paii, i a maaawa i alualu aku ai lakou, oka poe ioi ioa ftku o ka mama ua pakele aku iakou, a oka poe i loaa aku i ua lima ona keiki Pelekane, e ike ia aku ana lakou e helelei mai aua mai oa fij mai > ūa hakihaki a pokopoko iiilu ua au, a-ua haalele mai ika ia ika mea mahaua, he heluua uuku o ka poe i oia malinnehune aku.

Ma keia kaua ana, ua ulii paa xmiīpi ua awawa ala me na heaaa oka poe i inake, a o ka poe i hoeha ia me ke kupono he kana nui okoa ia oka liookaawale ana ae ia lakou niai ka poe a °> a PO* * aili aija ka haau, ua W pu ia lakoo aae ka poe make. * No ka hiki ole ina keiki Pelekane lke haawi aka ina kokua aoa iaa ke kann ana aku ina heana o &a poe | make, nolaila ua waiho la uo pHf_ a na kapaia ka iuoa oua waiu aio "Ke awawa piJaa." A,i ei hoopoiuu \*k* o'a ona keiki Pelekane, aka auie m* i mle kekahi fm 0 I^ u | i na manoheu oa Jilo i» m&u eU» j uk* ole ia iakoa, Muauli o ko i*b<m W manawautil ao k± ok&m i'iW • »* ke kaolwi» i>u o U wo* o Jko kou mw Uāku opk». i/4nraii L'm Aiu* i O&lk* iAāi'i OUM l*su iUw* lu» uuk& mku l kn.