Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 3, 17 January 1885 — Nu Hou o na Aina E NA KUIKAHI PANAILIKE! NA KEKEUE MA EUROPA! KUKULE LOA O ENELANI! OHI HAPUKU GEREMANIA EUEU FARANI AME KINA KE OLAI LUKU MA SEPANIA Na Ola Lehulehu i Make A PELA AKU, A PELA AKU. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Nu Hou o na Aina E

NA KUIKAHI PANAILIKE!

NA KEKEUE MA EUROPA!

KUKULE LOA O ENELANI!

OHI HAPUKU GEREMANIA

EUEU FARANI AME KINA

KE OLAI LUKU MA SEPANIA

Na Ola Lehulehu i Make

A PELA AKU, A PELA AKU.

9« aa Ittfca!ti Ksa>tlke £iake kaikaln paua3ik<? -a-. Aifteri<m Haipuk « me 0 u «Jb*ole!o nai c Aastrk?, kaki'e Vso Lala, A.'. pēti wa!e lf kullsl?" a:-. ks !.. 11. .. ika o kelwiii »oao liala kaH&i; ; L.^ %* % . % \ 1 ♦ « IM* •«n t.- S % u', ,'. *• m Nolioo Raw«ii m» W&?;_■.. .. Imi am «ui mti ik*l 11«. .% * ; bookHū bou aku Ao!<? lom e 1 *.„i. Jmm m inkii a&» kei* kuik&li c ; .x. . ta«ka&ei. Mdt* p*Lin i< U/. m i kai* kau, «k* m* k<? *uru-.. _ _. «M ao kft ūui o liokeW U'-i.v--«ko Aawne* poe ie» kuifcfti:: S "mm aaw ftu>a i*c>miz>igt> ni . L ■»ka &ot ka Looula waliii . S i pooi teaei« e book<HSK> x iasl; k. 4 WOM w*m*i Jak o3c*la : M«ktt|MlU o B*««u i Y« I&k «M& Loouiu imu i±vx kik> «a|n&ī i»U* kekaliī e i-.vi.. „ i* ū iioko o k« kuik&Lī. Ik lohe »mt Mi<inrKU # S.^1 bk iL*rt*im«k«, o boomnu\ .1kn aaponi o i><>pims 1 koua Jvu „n aobo m» Wasicoto&« # e sf . feaopoitopotto a ka ahaolelo o A::^:n *k» kmk*hi paumilike me , . o» ka mm • hooholoia ai ke > >c • Amwioa 11» ta 87 o Dekemab« i »nn!..' U H«J* Ah«o!e!o o SeisuuA, wn '' i olelo hooholo e >an*u nns ; m poni iua na ikeiaTs hooauu ' > .. *: ke wio noi o ke kttik»hi n\m..rs: SQ»a!a a nie Amerio3 e waīLo r .. » wā no ks nooiioo o oa j*hao*o!o : b nnpepa w Manaws\" o I 4 hi, ; '.~j «ole i i«»lam«via te V.\l ; :?? k» ma!uloa a hoolioloia o r.:\ • , o Americs, nw miaa oka pulea >v ka iinpepa; a ioa paha ua ileoia "kam&K e kn»i sna iua k\iifcafci ■"' w O ka pano rko nu- 11 ' fl 18 palapala i hoounaia m« lea d mau olelo malu lakou, e hiki oV ai' kekalii maim k«j kcakoi\ :\ku. Ka La Hape Kuia īua "\Vasiuoiou.'. U* mai&ma lokahiia ka la Hape uā m« Wasinetona i la kulaia. Eia hk. lw la maikai ole, ua, liuihui a msta lioko o keia auo maikai ole, aole !c« i lilo i mea e ke&kea ai iua kukai alohs ana maloko oka Hale lieokeo, ka Ik> me oka Peresidena, Ua oi ao ka n4 oka poe i hele i keia ike Peresitieas aua mamua ona anaiaa o keia auoi oa wa i hala. Ua ukaii a kokua ia » Peresideua ma keia ike aioha ana,e na wahiue i lae oo ma ka launa auaiw | kiekie aua, a' K pu aku hoi me kJ i Pere«ideua ūoiw oke Keena Liliuli. 0 ! ka poe komo aku e ike i ka Peresidcrs na komo mua ae lakou iua ke Kee# Ulaula; a mailaila oku a ka Keeua L'!> nli; a mailaiia aku & x ko JKecn/i mao a iuki io/t ikr ke&iia im kn H uhi a mbi kt> Kwuu ililūun <> »ku ū k>la & mt> kaL ik> laki/u »■ '■[ 0k» wakiwi a ku Kuhimi ' iu» kum, kuikw limuoku km kowo hūh iloko o ke Kwna •o »a wahine m a m kuhhi». '* w •"■' IūnHkMDHWb! Vklk, '/ I-' : '' muh tu& u m uhilti ua h'/oL/ !M &fc i& k& jU«vJwg kytM9 1 0 m Mmkum mhu u m mstuu) *

M&ma. Oiai aole ī liiki mai ke H&>Hayti r ke poo onn Kuhina Hpn aupuni e ma ke kaliiko o Hpm makaliiki, nolaila, ua lilo ke Rhāa i ke Kuhina noho o PotugaKn malalo o ke poo'maka hauERI. Mahope oka ike ana a kela HKna ae, ma oka hoolauna ana Ha Knhina nui, aiaila ona luna Hrme na liinamakaainaLa mai. Hnnai o lakou, na aliikoa ame wale ia no hoi o BSilale Keokeo ina wehi o ka ua hele wale a puia i ke ala. Telegarapa hou. Hppka pioo ma ke kulanakauha®|§ako i ka la Karisimaka i ka HT&na ae oka lohe, ke hoolala aKilleiki lalawai J. Maekay, gKßpnnott ; Eobert Ganett, ka Wpliei i na bona, na poe banako Hpielppa, no ke knkulu i Hui HPWaea I ua e huiia moe moaua a mo nn mile HHp hon aku o lioolalaia nei ; ai:a 11 a inilo a lakou e 110Bjjpi ma kahi o ka 200,000 niile, ■KLwai io e kannia ai 110 keia 0 hiki ana i ko §30 } 000no k;' liO'HnalīuahiiaiH a Hmllhwiu oki o Nioaragnn, Hftuka ih' ka liiipopa "Tologiimilin::. oka I;i o PokiMualu>.>l)oiboi ke alafi|Qicavagna ponoi; O ko. Ala. BHj|3Sieftragua. he jx>maikai lua H§|k kino kanaka a pan. Aole HB laanao e kok\ia anr. ;a Eneole aku ola e noho malnhia mo Aiuei'ien, mam«w o koea Ht aku e hooi ne ! kona makēaupnei e Hkn. Aole 110 0 manneia aku r»i, lio kana- ] Hakn OranviUe. ke hoow.nhi wniwai lo ia kni7>eritania Kui. HKkoa nui nna o ua poe kaui EQBanīKvK> he '2000 ka nui uia Kaneimaka, a ua haawi HKahi ia lakou n;e ka liapawaH loa akahi no a pukn 111 aL Hmoohohee ilala niai. He 200 oi akn i«aiuaa 080 mai piua ke keneiuna Wm kook&Iil waliine lie elua |Bhe piha ke keueturia. ■ne i Ladana ka lohe, mai ke■Hhkau nupepa mai ma Beie■Ke ana, he ahakaka malu iko Hp&ni a me Oei'emania, A ma.ro:'i. nnaeiao Fai'ani Hp palena ole aku ia Moroceo Hpa me Tonquir, ma Kina, |HS-ereinar.ia aoao hoi, oini e H ana o Geromama i ko FaBKjvann!:\;va ma Aferien, aka H aku o Farani 'ia GeremaHUiui mai i na aiua a pau e Huai ai i loko o ko Farani HK kuleana ia ma Aferiea. Hpelo aka nupepa "Nu Hou" ka hoohaahaaia o Enelani H e fte 0 Europa; Oka mea Hpiii i m: hann hoohāahaa ia PKa no o Bisuu:ik:i, oiai ua Hk oia ka Pohakuhauoli mau HK:'b nolaila makemake oia e HBi i ka aaa Kuhina o I3eritaHwheia ua olelo ka o Blsimaka Hpke oia e hoohui aku o EneHnpit a nona, i hiki ai ia GeHp nlapa ole ia kana kumuhaHppai nei i ona panalaau noHg(a&u aku ana o Farani ame Hfi ka nana ana, aka me ke koBfl|ia Bisimaka, no ko lakou BBg,uli 0 ko Enelani hoopapau Hm Aigupita e hoopau ai oia Hio ake hoohui inau aina hou e aku. ■RpDec. 25, Ua lnii aenei o HHi me Queensland me VicHp kue ana aku i ko Gerema H ana mai i kekahi hapa o HBa awe na moknpuni e ae, sH>le na luna aupnni 0 New Hp3s ame Australia ike ko■Haku. Ua like ka manao o na ma ka hophewa Hplia ma keia hana ana, HBbc. 30. Ua loaa mai he lohe Hnaai i kakauia mn ku hora 1: [Hoieia la, e hoike ana. aono HB|& G'enerala Helawaii, L'a |H Generala Wulese i rxa koa HHmile, alaiia paikau iho la ia ala kahi ana koa helo HH Hi7ia mehameha waoakua HMkeia aku eku !. Geremaai&. HUbl V.l.h.V'r: J

3 kuka malu loa inawaena o Ger"mania V a me IWani, a ua hooholoia kekahi ) maumea pili i keia mau aupuni po--5 maikai wale iho no. Ua hoopukaia ae maloko o ka nupe-; ■ pa "Fress" o Berelina o ka la 28 o De- . temaba, he manao pili aupuni e pili i ana i ka huakai e hoolalaia nei e holo - o Bisimaka i Parisa, a penei na olelo: O na lauoa makamaka loa ajna mawaena o Farani a ma, Geremania i keia wa aia no ia ma ke kahua e hiki ole ai ke hoolaumaniaia. No ka mea, o ko laua mau Amahaeloa, ke lawelawe nei laua malalo o ka hilinai a ko laua mau aupuni pakahi. Ina e hiki mai ana ka wa e holopono io ai ka launa kino ana a ko laua mai* elele no na mea pili kiino wale iho no, alaila aohe ia he mea e lilo ai ko laua halawai i mea ano nui. Ke hoolalaia nei ma ke alo alii o Berelina ke kupono ke hoonoho i Keiki alii ma ke panalaau o Congo* Ua kukuluia he waea kamaiiio mai ka hale noho aku o Bisimaka ma Berelina a i ke Keena o ko na aina e ma ienna, a aole he inea e ahewa ia nai ai ke olelo ae, aia ke noho hoomalu nei 0 Bisimaka maluna o na kumuhana a Auseturia Hunegari. Kokoke o Insimaka 0 hele i «Sana Marino e halawai kino ai me ke Kuhina 2sui o Z-'arani. I a hoolahaia aenei kokahi mau leta malu a /?isimaka ma ke akoa, a mai ( kekahi mai o ia mau letii, ke lawe mai j nei makou i kei:t hapa wale no malalo iho: "Aole au i ike no keaha la e hoiloli ia nei ko kakou moku kiapa apulu me ka pioeoe ai moku Auseturia. 0 ka ī wa makani ino ko kakou manawa maikiii loa. Ua Mki Io& ia kakou. ke hoeueu i ka kakou mau mea kaua i ka pilikia me ka hopohopo ole, me ka uana ole aku ia h&i. Ina i makemake kakou e lilo i mea uai me ka 400,000, m&i j makau iki kakou ao ke ku hookaiu &u& a haalole aku i na poe e ao e hakaka no lakou. O ka nui auauoi o ua pilikia ma Eni opa, o ka oi nku ia 0 ko kakou ku lukii paa loa m, a o loaa auauei ia kakou n& makana maikai." Farani a me Kina, Ua hiki ae kekahi louo i ka nupepa ''Naiional'* ma Parisa mai S&n&hai Kina mai f e hoike ana j>enei: Ua kauoha ia mai nei k» knhina noho o Fsrai>i e hoike aku i ke aupuni 0 Kina, o ua kukaknka ana akn ma keia mua, he men I hoopnn nisnswß walo no. "Na ka pahiI kana 0 hooponopeno i keia hooi>aapas. Ua hoapono kn aha kuhiaa o Farani 1 ka hoolala kaua hou e hanaia aku ai no Kina. O na koa kokua hou !oa a pau e hoounaia aku ana e Farani s e hoopaeia lakou a pau ma Tonquin, aole e lioouna i kekahi hapa i o Adimarala Courbet ia i Kelang. E alakai ana o Generala Briere de l' Me i kona mau koa ma na kolamu k&awale elua ma Loug Son a me Oas Bang a ia wa e hui ai na kolamu a elua me ka pukaui e komo aku iloko o na paleua o Ki^aj Ua hoomaopopoia e kwa ana ka S,tXK) koa kokua e hoouna ai ia aUimai al a Courl>et uo ka lele kaua aku maluna o Kehu\g a me Tonsui ma Foamosa. Ladaua, Dee, 25, Ke hoike mai nei na lono mai Sanahai mai, ke kaukoe la na koa pake he 85,000 malalo o Li Hung Chang ma Feiho, O na papu ma Fort Arthur, uia ke kaikuonoo Peehili a na Aliikoa Geremania i kukulu ai, oia na papu ikaika loa ma ka akaa o Kina, Ke kauia nei ua pukunialii wili a ine ka !Nordenfeldt maluua o keia mau papu, O ka nuku kahi e komo aka ai o ke awa, ke hoomoeia nei me na toapido. Ua kau leo akiuna pake i ua Farani, e makaukau aua lakou e lele kaua aku. Ke hoike mai nei ua leta ma Keeiung mai, he omaimai ko Adimarala Courbet o ua aumoku Farani a ua hele oia a pilihua uo kona kookekena ia aku me ka lawa pono ole, a ua hopohopoia, aole paha oia e hoomau aku aua i ke pauiku. Ke hoomau mai nei na lono uo na hookui kaua kihakahaka me ka poe oioi mua loa o ua puali kaua pake a me na Farani ma Tonquin. Ke hoomau mai nei o Kiuai ka lioouna mau ana mui i aa koa iloko o Tonquin a me Foamosa. Ua laulaha ae kekahi lono, ua kahea aku nei ke Kuhina noho ma Pekiua e hoi mai, a o ke Kanikela ma Tientsio, i hoi i Sanalfai, 1 I ka hora 6 poniponi o ka la 30 o De- j kemaba, ua hiki ae kekahi lono i Pari-: ba o ka mokuahi kaua Farani halihali '■■ koa mai 'i'oulona mai, ua li'XJpiho)o ia | e kekahi moku kaua pake mawaena 0 j Singapore a me gaigon. N u i ka pioloke | i maloko o ko Keena o ke Kuhina moku ■ kaua. Uaiioounaia na lono waea ninau k« na wahi a pau e ui ftna 3. kn oiuio o keia lohe, O ka inoa o um moku ala i kōopilioloia xm\ la o B§ttikoL Ke Oki nui ma ! Mai ka la KamĪHiakii »«t l ** j l- •>' '.I- KUh. n IU S '. ka Jok« H.HH. # \.K 'A.ni IK ' a 'M*i nn cup<*pi ) ikr IL'J m

makou i na luka liko ole ana ma kela a me keia wahi, A penei ka hoike aua. Ma Malaga, he 300 ola kino i lukuia, , 1000 hale i hoohioloia a he £500,000 ka nui ona waiwai i poino. Ma Granada, he 526 na ola i poino a make. Ma Alhama, he 350 oia 1 poino a make. Ma Periana t he 60ola i make, a ma Percirana he 30 ola i make. Ma Albuuueln.s, he 900.01a i make ahe 200 i hoeha mahuneliune. He luku nui ana keia ake olai ia Sepania. , * 7 ~

a*.. kt:,* «.«iL <u*.