Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 5, 31 January 1885 — HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI.

Ijukamahiuo Holo Lio kaulana o Hilana Ka mea hoi i kaa ks M&kaki Puahiohi o ke hiaumoe— Ka nana i hopu i ka N&ita lu/mimio, ka Haku o Pow& o -Ka moa hoi i A irtia iho ka blali o im Pali Kiwa Helu 18. I, m&U ° koopoh&ohao * no Neba, na ia mea i hookau aku S6li maluna iho ona makaain&ua 0 li&lia, &ka aole ia he mea no e m&kau &i. oiai ua >po no ia lakou kahi i hiki m&i mau h&awina, no ka mea oia 1o na mamo kiekie !os o Pelehbe ohana alii hoi mai ka po 5 ke anaina e noho aua, n he mabttbopo iho, ua hwilelo koke iho; m ike kahua hoopaliaohao me iwawo. No keia mar t mea hou s I ikt' ia no Neba, ua li!o ia i kamaiho nui ia ai i waena o na « pr*u i ike maka. i paa ana o na h&na, ua kukuluia he kia hoom&nao no Nelia ma koih; Vino kupapan i vm2»o W.»boopaUWha ia ka manaw* e na no ka Iw!i f»r,r% ia ni» īin knaMwi, inamn!) oke |a ke kr,lmn» i&kmmila. Ak&. oae ka ike ia, abe nele hoi ka «a nui ka manawa i huli ia ai, le hook&hi i h&i mai na ike oia. fco l&kou aele ana i na ike, ua a ia l&keu s ua hoopan i ka huli Bomiano, Aka aole n&e i pono »i mua oke kahuna Batoromio, k maopopo no iaia na mea a pau mai aua no ua R-omiano ala. ipoea pau o Hero i na keiki o Pelekane, na hoohop lakmi h.oopai he inake maluna BQ&na, aua hoko ia na haawina »ke maluna o kel& mea keia mon ; o lakou. A ke ike ae la no t>e tea heluhelu. ua pau ka lnhi o ki Pelekane, ake makaukau nei Bo ka huli hoi ana iko lakou liiau. kekahi la, oiai na mea a pan ma 6 aina, oka p&ina awakea p&ha hoopuka ae la ka makua Pilipo manao i mua oke anaina ona lii o Pelekane, wahi ana, "ke 5 mai nei ka m&nava, a e haalele 6 oukou ia'u, aka aole au i poina Wanana & ke kahuna Batoromio, mau kana mau olelo, amß he a, oka mea Mana Loa kekahi nolaila ke makau e wale mai wau, in& paha eko io ana ua kea ala, owai la auanei ko'u puuame ko'u hoopakele, e aho pa|we aku oukou ia'u malalo o .malama ana, a na oukou e ina£a noho alii o Italia nei." rjaanao pela e kuu makua, wahj laa. He nui wale makou r, pau 15 kou ato, aka e n&na oe i keia tta opio e nolio mainei ma kou iia, aole i kaawale ko lakou koi maua, o kekahi poe o lakou, ua ikou ma na koko a me na kulakekahi poe hoi, ua oi loa ae ke oko lakou koko i ko maua, aka 01 e hihi na ko maua mau kupu>ho alii o Pelekane, psla no a hiia maua i keia manawa, malalo jo la no o ia kumu i lilo ai maua Haku no lakou, nolaila aole ma&ahewa ia mai ika h<x>maikeike ji i mu& o kou hanohanoi oia hoi Lia he nai wale o ka poe i aahu aahu ulaula, a o lakou nona jka pape akahi s a mai loko mai o ; e wae ai oe i mau allī no kou Le loonoho ia lakou e like me | i ko<; toanao, a ua jy.no ia mea ia att la ka kauoha i mua g*i£i»>, ilio oka pau ana I *

o paina, e nolio na mea a pau no ta hoolohe ana i kek&hi manao e paholq ia aku ana i mua o lakou. I ke anaiun e Inalai ana, a e kali ana hoi no ka manao e hoike ia aku ana ! inua o lakou, Ua ike ia aku la o Rare e ku ae ana i luna ma ke poo o kekahi pakaukau, a he mau hiona o'ke kaumaha ke hoapi i|to ana maluna o kona mau naiißiCs, a e puili an n hoi kona mau liaia m& kona iim&uma, ame ka leo hatfta'n uwe oia i lohe ia aku ai, a e Wolo makawaln ana hoi na kulu vaimaka ma kona mau j»palina, walii ana i pane ae ai. "I mua o oukou e o'u m&u pokii, nft liOft uhaiaholo hoi ona kuahiwi anu o Wa!s, auo, i keia manaa\n, e pahola ia aku ana i mua o onkou kekahi nmnao i hooīala wun ia 010 kakon Haku alii opio kp Moi Uiiama a me makua penei ua manao ala: M E waihoia aku ana i mna o he hoailona. a oka poe a pau ? koho ana ius hoailoi* ala, o lakou auanei ka poe i makemakeia e noho no lialla nei, » o ka poe ibo i koe o lakon ke boi pu me au e honi hou i na ea hyihui o na Hilana, kahi boi nona ka olelo ia ana, N Uka iuiu 1»« kanaka i na mann" na kupa o ia uka." 1 ka lohe ana o lakou a p*u i v>a manao oko lakou H«km opio lUre, he um eka mokuniolPōāhua ōkā dmh i' ike aloha no ka ike hou ©le ī ka aina I hanau, &v> ike sa ak« «uia hoi ua poe; keiki alii opio ala e hoopulu ia aua ko | lakou mau pap&Hna ena kulu waimaka. Oiai lakou e hookau pau ana i na waimaka ake aloha, ua ike i* akn m eku mai ana iwaiiua k» 1 &»&;■..& kol,-. hik<yuJMui opiē he mni.v plhiWi loil» )&m p#«k\i r, lvr h; ; - * i~.fi hekoea smm am®|r,*. s ■» • hoi kott« m«n onU; (SUolh> u'iaU m:w- : uuau Woa ma koea man kipoohiin, a *t> a» opio «k, o Sir App!« £? * Ī5, k-a mes ikapaia '"Ka ffatu Kaits o i ka hua Ohia," he ho&h&nau ponoi hoi ] no S&re, a he rauli ponoi hoi eona ms | o na m&kua &!&• I

0 keia 2s&iia Apala, aole oia i komo ( iloko o ke kaua i& &na o na sanaka o ( Hei i ma n& kuahiwi, ua hoonohoia oia j i haku m&luua o ua naiw e kiai ana ia j H,ero a me na naita hoi *» malama aiia ' i ka malnhia o ks Moi Pilipo a roe ka | pa ahi, waln a ua naiia opio ala i paue j mai ai. "E kuu Haku, e ko alii opio o lUre t\ o kapao ao i kou pokii mawaho ao o ka h&ilona, oiai ua iko no 00, aia ko kaua kaikualūno opio iloko o ka naw&Hwali, a ua lawe aku hoi ka mako i ko kakou mau makua, a ua wai la e hoomama aku i kona naau kaumaha, oiai he mea ehaeha na'u ka hoomanao ana ae i kona mau helehelena nawaliwali, malia paha o loaa ia ia'u ke koho ana i ka hailona i makemake ia no ka noho i Italia nei, alaila, he keu aku ko'u pilikia i ke aloha i ko kaua jK>kii," Na kou lima e hoike i ka ae a me ka ole, wahi a Rare i pane aku ai. "Mai makau oe e kuu pokii, na'u.e inalama i ko kaua kaikuahiue, i na paha o~ loaa ana ia oe ka hailona, alaila aole ia he mea no kaua e kanalua ai, e Ulo no oe i hooilina moi no Italia nei," wahi a Uilama i hawanawana iho ai ma na pepeiao o ua naita Apala ala. Aia he pahi pahu huina ha, a he puka poepoe e like me ka' mea hiki i ka lima ke komo. Ua hookomoia elua mau hua iloko, o ka hua o ka ae a me ka hua o ka hoole, o ka mea e hopu aua i | ka hua o ka ae, oia ke noho no Italia, a 0 ka mea hoi e hopu i ka hua o ka hoole, oia ke hoi no Pelekane. Malalo o keia ano, ua hoao mua ia iho la ua hailona nei i ka Naita Apala a ua ku ka hailona iaia e noho no i Italia. O ka i>oe a pau i koho ma ka 1 ae, ua noho'iakou no Italia, a o ke koena iho o lakou ke hoi no Pelekane. ' 1 ka helu ia ana o ka nui o ka poe e noho ana no ītalie, ua ike ia ua taueani a oi aku. O keia poe mai īoko mai no ia o na papa like o!e eha, ka papa alii o ka helu a ua loaa mailoko mai o keia mau papa. he ekolu hanen keiki alii pakahi, a na piha ke tausani elua haneri, o lakou ihola na keiki g!ii o ke alo alii o Pilpo. pe!a iho la 5 hoopuipui hou ia ai ke a!o a!Si. La hoonoho ia na keiki alii a p&u ma na oihana aepuni a puni ō Tte!ia ; « ua mal&eoa &e ke!a s me keia keiki hYn

i puali koa nona ponol iho ka ma kaukau mau i na wa a pau a ke aUpun! e kahea mai ai, a 9 ke leiki aliii Nftita' Apala, oia ka īnea i mri& o k® "do o Pia ua¥akala akea ia" a0 ifo hōl oia ka'hoellina oke kalauua o Xtali& a oia kai noho hou ae īa Saroke ka mea i kapaia "Ka nam 0 Ilalia', a'naa o laua alaipuka hon ma! ai na alii feou o Italin, he hapa 1 ke koko liaha aīe hapa hoi i ke a mai na ke5K alii "e hoi, na laha mai kr o ! lakon a!a a piha pu"o Tta?la me na nlil ! koko palua. He mau la mahope m&i, ua liuliu ae |la na keiki alii aua makaakau hoi 0« aumoku kaua no ka haalele iho ina 1 kapak&i 0 Italia. Bfa ke awakea o kekahi !a, ua ike !a aku la Tm aumoku kau» e pahola ae &na iko lakou inau oheu ika mak&ui, a e kani ku! laa ana hoi na pu, he manawa hoi ia no ke maw&ena ona keiki alii, mamuli o ko lakou &!oha ia lakou iho a me ko lakou aina hanau, oiai akalii no I&kou a kaawale mai ko lakou noho aluha e hc*okuu P&n aua hoi ina ta|ja YaimaJ.a ake aloha, a e h&awi ana hoi aa koiki alii UilMna a me Sa» ina olelo hoolanalana iko laua mau pokii. ll&awi ke aloha lululuna, o Pelek&ne ka ihu 0 na aumoku.