Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 9, 28 February 1885 — HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI.

Ke Kaikamahine Holo Lio kaulana o na Hilana o Wale— Ka mea hoi i kapaia ka Makani Puahiohi o ke Kuluaumoe —Ka" mea nana i hopu pio i ka Naita Epmiano, ka Haku o na Powa o liiimipa—Ka mea hoi i kapa iaia iho ka Olali o na Pali Eiwa Heln 19< | /"\NA hooponopono aupuni ana o Italja, aia no ia maialo o ke keiki alii ka Naita o ka hua Ohia (Night Apple) ike au mamua aku oka Moi Pilipo a hiki niai pda. Ua ike ia, aole i hololea na hoopoßopono anpuni ana, ua hookuia mau if ka noho alii e ka poe opuino. Aka, iloko o keia au aka Naita Apala e noho mana nei, ua ike ia ka maluhia ame ka holopono o na hana, ua ike pu ia no hoi, ua lokahi ka manao o na mea a pau, niai na 'lii a na makaainana a ho mea hoi nau e ka mea heluhein e olelo iho ai, "he wai ua lana malie". Aole hoi he hana a ka Moi Pilipo he hoononoho wale no kana i muliwaa, 8 he kipu wale iiio no i ka hoeuli, E kamailio kakou no Eomiano ke gorila mua o ke ao holookoa. Mai ka pakele ana 'ku o Eowiano mai na I\ma aku ona keiki Pelekane, oiai oiu e pii ana maluna ua halawai ikula j oia me ke k»ena o kona mau wahi kanakja.£iku i koe, Oiai lakou e pee ana' an na awaawa, a ma na Ana liilii iīoko o na kuemaka pali, aka, i ko lakou lohe' ana ika leo oka Ole ako lakou Haku opio Homiano, wahi a lakou. Ua pakele | oia a me he mea 'la oia keia e kani kne-1 kue mai nei ka Ole ika welelau pali, | ma ko lakou hoomaopopo ana. o T?omi- 1 ano no ia, aohe mea e, ua haalele koke, aku la lakou i ko lakou ma\i wahi e pee ana a holo koke mai la lakou no ka hui-1 pu ana me ko lakou Haku opio. He opio wale no o Uomiano ia manawa. * ■ Ua houluulu ae la ia i kona mau wa« ■ hi kanaka i koe, aua loaa iaia he wau' haneri kakaikahi. Aia hoi lakou maluna o kekahi kuahiwi kiekie, ae huli po- j no ana ua kifthiwi 'la i kai oke Kaona, J He mea mea weleniahoi ■ no ko lakou mau naau ka hoomanao ana ae ina mea i hana ia.ma ke kahua mokomoko, oiai lakou e nana mai ana i ko lakou īnau hoa kanaka mailuna mai o ua puu 'la, ae a ia ana lakou ma ke kula me he mau pua hipa 'la nalalo o ke alakai ana ana keiki Peiekane. Ake alawa iho hoi ma ke kumu o ka pali, e ahu mokaki ana hoi na kino make. E kukulu no wau, ae lawe no hoi i ko'u kulana maluna o keia puri, no na makahiki pokole ma keia muaaku, eike mai auanei keia maurwahi, na kualxiffi 0 "Kaukaweli". Aole i hoopalaleha o Eomiano, oiai oia e noho ana ina iaufā me na wahi haneri kanaka kakaikahi ona i koe iho, ua holapu ae la io ma na apana e piii ana ma na kuaaina o Italia. Ua hao ia na' pono, au lawe ia na pomāikai a pau mai na kamaaina aku, a ua kauoha pu ia 'kw no hoi lakou, e ha-! alele i ko lakou mau home aehahaiaku mahope o Homiano. ao ka mea e hoolohe ofe ana ia mau kauoha 6 make ia, na keia mau oielo weliweli i kono aku i ka manao o na me& a pau, "e aho kahooko ana 'ku ia mau kauoha mamua oka make ana", malalo oia mau kumu ua puipui hou ko Eomiano mau aoao m na makahik'* he elima mahope mai, ua 1 piha a ua nui na kanaka i hahai mahoIpe o Botnīar}o, ake hele aku nei <- ol | mamna o ka kona nakaakane mm mea i hoolako ai. \Ja ike kakoo, ua loaa ia TJero ke kakakA i koai ia mn kow dal« poKoi. la hoi, ua loaa ke tanal<«i 'h'in, a tu*} ki vraivrb,j fyu hoi iUikh o koiih oiaū kanafc«, * me k* ih o l r;j l"- 'ik hf V#. i'" i'.a.i-lL l*QrefclB * rr.f I* ;flrfcOfi *!t VJ *■ 'h-. hī.f " r LoVtre >. t y?tJt t

ano ma na apana kuaaina, ua holopono aohe mea nana i keakea. Aka, ua lohe mau ia nae na leo uwomai na pea mai a pau o ka aina, e uwe wahine i na kane, ae ku'o ana hoi na keiki i ka makua ole a me ka pilikia ika ai ole, ao na pono no a pau ua lilo. Ua hao ke Koolau pau na mea 'loha, ahu iho la k§ hokīi i ka kai, wahi ana makaainaua. Eia hou no ua pilikia, kai no o ka pilikia aku la kela i ike ia i ka wa ia Hero, eia ka ka I oi loa aku. Ke hele aku nei o Komiano i ka piha J 'ana o na makahiki i ka umikumamaono, ; aka, he keu &ku nae o ke kanaka ikaika. ! ae ku ana oia no na kapuai ehiku, a he I oolea kona i ike ole ia ma ke ao holookoa, ua olelo ia: E like me ka ikaika I hoolele o ka pu raifelaikonapoka, pola no ka ikaika o ko Eomiano lima ke nou i ka pohaku nona na paona he elima ke kaumaha, a ua hiki hoi iaia ke haihai i ka hao, me he opala 'la i maloo i ka la ka hele a uuina, ae mokumoku no iaia na mea uaua me he welu iole popopo 'la ahe hiki hoi ?sia kb haehae ina holoholona hihiu me he mau apana pepa 'la, imua o ka makani nui, a, he mea no hoi » nana i kaena ai, aole e hiki i kekahi ikaika o ka honua ke ku aku imua ona, ae aa aku hoi e paio pu meia, o ka mea e ku aku ana imua ona e halawai koke oia me ka make» aka, ua halawai oia m« kekahi kuia, oiai, na loaa iaia he mea nana e hoopauha i kona ikalka, ae hoohoka hoi i kona oolea. ma konahalawai kino pu ana me ke keiki alii (Ka Naita o ka Hua OhiaO. Oiai o Homiano e powa hele ana ma kekahi mau okana aina o Eoeopa, ua laha mna aku la kona inoa ma w. wahi a puni o Euwpa holookoa uamua o kona hiki kino ana 'ku ma ia mau wahi, na kekahi poe i pakele aku mai ka powa ia ana e Komiano, na lakou i hoike aku i ka lohe i na mea a pau, no ka lanakila mau o keia powa nui, ake hele nei oia i ka loa, ai ka laif!a me kona puali kaua nui hewahewa, na ia mea i hoopilipu aku i ka hanu o Europa holookoa, ae naka haalolu ana hoi na kuli o na mea a pau, ke lohe iki ia ae no ka inoa o Komiano, me he uiea la no ua make mua, aohe hiki ke onioni ae. Ua hooholo mua o Komiano a me ka poe pu meia, e powa mua lakou ma na wahi e ae mawaho, na wahi hoi e noho hemahema ana, ai lako ole hoi me na pouo kaua, ai hiki ole hoi ia lakou ke pale no lakou iho, mamua o ko lakou manao iho ana e komo īloko o Italia, kahi i makaukau mau me na koa, ai lako hoi me na pono kaua i na manawa a pau, wahi a Komiano. E waiho malie pela ia Italia, aia au a nui, a lako pono hoi ina mea a pau, a puipui pono hoi ko'u mau aoao, alaila, e komo aku no au iloko o Ita!ia, ae lawe no auanei au i ka noho alii ma ka poho o ko'u lima, ae luku aku no hoi au i ka poe e hoole mai ana, ae kue mai ana ia*u, o ka poe a pau e hoolohe ana i ka'u o lakon na makaainana o ko'u aupuni, aole hoi au e hookoe i hookahi o ka poe koko Pelekane, a hapa koko paha e hehi hou i na lepo o Italia nei. He oiaio rio, he kuleana io no ko Komiano i ka noho alii o Italia, ina ho ka pono nei, aka, malalo o na hana puuwai ekaeka a kona makuakane, i huipu ia hoi me kana mau hana ele9le, nolaila, ua ku mamao loa pia mai ka noho alii mai, ahe mea paakiki ka manao ana e lilo ana »ia ia knlaawa oiai, aia kanoho aiii ma ka lina o ka eueu o na Hilana, ke keiki alii "Naita Apala" ao ka zaea hoi i kapaia, ka Haku elua o na mea kaua a pau i ike ia ma na Hilana 0 Wale, ao iiare hoi ka hiki mua. Ua lohe no ke keiki alii (Night Apple) a oae ko ke alo alii eo a pan i aeia mau hena a Eomiano, oiai oia i hoomaka mua ai i ka powa, he nui wale na manawa aka "Naiia Apala" j huli ai we ka manao e loaa o Komiaao, aok nae he iki Ua |un3>usa aku om i m k<M m* ua a puai o lUlia, aoha ike m, ua akamai o Aoialano, m 1 ka U!u o wnbo V&lu l lou al, w&hi nim Hh loaa wal#* ko loko Vīa ika Mma m V/ih o Tt«!i& ilvko <> ka kfchi l ? >S,fj h) 1-ah! bhu w&hūli aU. \t } y »ife? fifs WBP \U'jK WJlliUJ9i ' V., rrfy! holookoi ! kfi hi, b. o %■, 1 ikUW' ua'lew* oit, h Ub rutikh>2\t>u h<4 '» & n. e a: ?feiB S> A■, b 'yi -.