Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 11, 14 March 1885 — HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI.

Ke Holo Lio kaulana o Mt Hilaaa o Wale—Ka mea hoi i kapaia ka PualiioKi o ke Kulua.f gioe— tgea nana i iiopu pio i ka Naita Komiano, ka Haku o na Powa o ĪTtrropa—Ka mea lioi i kapa iaia iiio ka Olali o na «Pali F,iw^ Helu 20. OIAI H.OI O Eomiano iluna o ka one ki oka aokr , ua kahea ae la oia i kopoe umikumamalna, a ua akoakoa •e la lakou « pau i mua ona, lawe ae la oia ika Palapala Aina o P»lekane hoiookoa, ka mea hoi i kaha noeau ia e kona makuakane Neba, a he palapal* hooihna hoi ia no ko Neba mau waiwai e waiho ana ma na luahuna i waeaa o na kuahiwi o Pelekane, a ua hoike pu ia no hoi malaila na palena o Pei«kane a me na Hiiana o Wale. Aoke wahi i koe aka mauao e hoohuoi •i» oiai ua hu® pau ia na mea a pau oMloke o ua palapala aiiia &la, hook&hi wdle no hana i koe, oke kii aku a lawenwki. 1 kāā manaw* a lakoa nei e kaniaii» «aa, ua kalewa ae !a ka moka ola kou nei ma kahi he mau mile loiīii ke kuianakauhale alii aku o Pelekane, •he mau wahi kauhale kakaikahi hoi m&l&iia, ahe wahi maa mau no nae ia ! ei» moku, wahi ana i mua o kona mau kanaka: Hookahi wale no a kakou na nui au i noonoo ai, eia ma keia waLhi oka Palapala Aina e kuMkuhī nei, aia maia wahi e loaa ai ia kakou ka pc« maikai, nolaila e lawelawe mua kakou e hana la mea mainua ona mea eae & NoLaiia lawe ae la aia he eono okoMapoe kanaka ponoi ahe ©Bho o na kahu moku.

Mamna ae o kona haalele ana iho I k»hi moko o lakon nei, tn waiho iho !• oi» he kanolia paa I kona poe kanaka i koe iho, wah! ana, e aoho ou"kou me ke kiai me k» makaala loa amo ka makaukan mau 1 na manawa a pau 4 lie eHma la mai keia la aku o huli hol tuai no makon me ka pomalkai, a o na liana aku 1 koe me au wale aka 110 ia. Ma keia huakai a Uomiaao no aa knahiwi, na loaa iaia na mea a pau o Kke me aa kuhiknhi aaa a kona maku* akane maloko oua pr.lapaīa aiiia ala, aka ua lawe lakou e like me ka mea hiki ia lakou, ahe makena wale oaa ■waiwai i koe aku, A,o na waiwai a pau a lakou i lawe jaai ai, ua lawaia no lakou ola a me ua mea a pau a lakou e makemake ai. Uiaī lakou ma ke kuahiwi mahope o ka loaa ana la lakou o ua mau waiwai alu, aole i poina o ltomiano i kona mau inauao ana no kana mea i lia ai, ke kupiu nui hoi o kana huakai i hiki ai i Pāekane, TJa hoouluku mau ia oloko ona iua manawaa pau e ake no a hooko ika makemaie o kona makuakane, oia hoi ke kāu ana ika hoopai maluna oka mea nana i hoahewa mua i kona maknakahe, wahi a Homiano i mua o kona poe kanaka: He ia, na lawa [ kakou me na waiwai o hiki ke kokua i ko kakou mau pilikia, nolaila, ua iko no oukou i ke alanui a kakou i pii mai fcei, a malaila no oukou e hoi aka al me ka awiwi a ē hiki maa oukou ilmia o ka moku mamua o ko'a hīkl ana no ka mea, aole au e lawe aua i kekaīii mea o oukou, oiai o kahi aa e manao »ef e hefft ho wahl paakikl !oa ia, n |tc wahi hīkl ola hoi f ko kakou ikaika kf> hoomn aku, h m m&h&Amm uu, m<; ka aihue no ekoal ka uu„ im maknakane, a loh t Liki hh, <m ifao la no, nl aku uo ua u>Au.i* !a e kfaī ouk'/u me xiuibuilu ht nl*& !a m Uw»U jut«uaw« ko 'mh;* Üb'i fcUfe i fc* m/)kn, * w> h umuinw® aku a i <%« ? kefc£.lf h<#&> m m m o lul4 v1« u*j%u v kāk&u t dāii& v

owaa ia, a o ua hoaīlooa ala, be hainnkapoln nui me ke x>oo kii i waen/i. Maiiope iho o ko lakou knkat kama. iiio ana, ua huli hol akn la kona mau kanaka no ka moku me ke kaumaha i ka waiwai, a e kamoe ana hoi kona ala nui ma ke kuahiwi ae no na Hilaua o Wale. # Ua ike kakou, ua hoakakaia ma ua helu mua o ko kakou neī nanea ke ano 0 Komiano a nae kana mau hana. He mama kona e like me ko ka lio, a he mea ole hoi na wahi nihinihi iaia, ua hiki iaia ke holo ma ia mau walii me he kahonua a!a, ua alo ia eia ke anu a me ka ino oke kuahiwi, he puu pale wale no ia i ke keiki Romiano. He manawa pokole wale no keia hele ana aia nei ma keia huakai, he hookahi paha la aōt kiei aua keia ma kela aoao o ke kuahiwi e huli la e nnna i ua Hilana o Wale. Oiai oia eku aria iluna oka pali, a e nana ana hoi i ka waiho mai o ke kulanakauhale alii nani oWale, wahi ana, he mea paakiki loa ka huli ana e loaa ka Halealii. oiai ke nana nei au ake hoomaopopo nei hoi, ua like wale no na hale mai o a o, a aia la mahea ka Halealii, me ka mea hea Ia ame ka hoilona hea Ia auanei e hiki ai ia'u ke ike oka Halealii ia. Ua haule hope loa ia na manaolana o ua Komiano ala. Ua kakali oia ihina oka pali a hiki i ka napoo ana o ka la, me ka manao e loaa iaia kekahi hoailona e hiki ai ke koho aku o Halealii >'a, ua makehewa ka iho kino ana aku ilalo e hnli ai i kahi ikuai o ks Haleahi lie lioonui hana wale aku no ia a me ka pilikia. Ina paha e iho aku ana au a ninau i kekahi poe, aia mahea ka Halealii, alaila aole paha e nele ko lakou hoohuoi, manao mai no lakou ala he malihini alaila aole paha i ike ia aku ka lakou la mea e hana mai ai no'u, aka aole o'u makau no ia mea, koe wale iho no keia oke ko ole oka makemake o kuu makuakane i kauoha mai ai, nolaila e hoo naanaW&nUi no paha au mnanoi i kein {>o a hiki i ke kakahiaka o k;i la apopo. Ma &>ia walii e kaniailio ana kakou uo ke kulana a me na hiohiona oke kulanakanliale alii o Wale. Oke kulanakauhale alii o Wale i olelo in ma ko kakou nei nanea, oia no kahi i kapaia ka aina kiekie (Kapunalii). He kahua nui palahalaha maikai, nona kekahi mau niile kuea, ahe auo alolo iki ka waihona, e moo ana i uka a i kai, a e hoopnni ia aua he elua ha[>akolu oua kahu ala mauka mai £na kskfti p.ili ka aoao e huli ana 1 kai he wahi haahaa ia o ka aina, a he ano ihona iki ka waiho ana oua kahna ala aole i iliwai loa, ahe iiiki hoi ke ike ia aku ka hokua palahalaha o ka moana a me na kahakai o Wale. Mamua aku oka iva o Wale Kikeke Akalii, ua noho no kekahi poe ma ua wahi ala, aka no ka nui o ua pilika a me na poino i ike ia ma ua wahi ala uolaila, ua makemake ole ia ua wahi ala, malalo o keia mau kumu, ika wa e ai ka ino, ka ua uie ka makaui, e kahe mai auauei ka waf inai na kakai pali mai a pahola pu mai la i ua k&hua ala a lilo iho la ua wahi i muliwaī uui oiaio. Ikawa i noho aku ai o Wale Eikoke Akahi ame ka poe pu meia ma ua wahi ala, ua kukulu ae la oia he. walii pupupu hale lole i wahi no lakou e noho ai, a hoomaka aku la o Wale Kikeke a me ka poe pu meia e eli ina ke kumu ona kakai mauna pali e hoopuni ana, i mau auwaha nunni hohonu mai kekaiii aoao oke kumu oka pa!i a i kekahi aoao, e like no me ka waiiio pie ana oka pali pela no i eli ia ai rna ke kae e pili ana ma ua kahua ala, [Aole i pau]