Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 14, 4 April 1885 — NA NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII

I ka hora lOkakahiaka o keia PoakaM iho, Aperi!a 6, e noho ai ke kau kiure o Honoluln nei. 0 ka nui o na hihia o keia kau. kiuie 0 Apenla nei e noho ana ma Hoaolalu» he 72. Ua aeia ke Kauka lapaaa Kisamoro 1 eramura e lawelawe i ka oihana lapaau ma keia aupuni. Ua make ma Kohala Akau, i ka la 22 o Maraki, o S. M. Kamakanepa, i ke 33 0 kona mau makahiki ma keia »o. Inehinei ka Poalima Matiyd a keka hi mau hoomaua © malama uei, hoi ka la o ka Haku i kaulia ai uia ko V»» Ua hoan aku ka mokuahi Huaka. i ke kai mawaena o Honplulaa me Waianae 1 ka Poaka nei me ka Moi ma koaa oneki. 1 ke kakahiaka nui Sabati aku nei i hala, hooihoiho lua i ka nukuo Mamala na mokuahi Hawaii Maiulani, Paeli, Likelike a me Iwaiaui. Ua kohoia o Rer. J. Bikanele i ka Poakahi hope aka nei o Maraki, i hoa »kolu no ka Papa Kula kuloko o ka apana o Honolala hei, tJa banakarupbia o E. C, MeCandie», ka mea nana i malama iho nei i ka ha le paina ma Alanui Moi, O ka aie kaa ole ka nu hou ano nui o Honolulu nei i keia mau īa. I ■ Ua nee aeaei ko M. Thomp«on (Ka■mikana) ioio Keena hana aia i ka hale ilona o ke Knea Haie pohaku o Kimn Campbell a ma na Keena helu 8 a me i: 9« Aia ma ke alanui Papa e kau kehakeha la kona papa hnailnn^ la makou i hoi ai e pai i ka kakou nnpepa i ka Poalima i hala, aia hoi na iheka» mai ia kamokuahi * ( Oxiyoi New i iork"' ma ka nnka o Mamale, a hoolele \mi la ia 301 oinia iauoho ioloai uka ,Bei o k& aina, mai Kina ioa ae a Kapaiakiko, a rr < <t *i | wlft ianei- ' l ka Pōalaa iho nex, ua kuai ku4aJaia ma Honolula nei he 20 mau kuleana y Jame« Wooā» i maka iloko o'ka Mal HeMko o Uaiom ma Eohala Akan Hmii, a oa UU> ako ia Jfr, i, Wm mm knkaaa la peani ■ h* U lfgi wa pak*&*im6Uiāmm Mā k& |>nkalit, O kt kaWp* 1 u*ytejM i ka ulm \ w u* wte kim ia «wo* v b& u*6iies * m» m I

Mii la ft k» **MhluUnl* ! hoi 1 m»i a! me m haw an* Kn!» i holo ai f ka hoike nn? ma Waiohinn, a mawaena o Hookenn nno Mahakona j na nalowale he pahu lole no kn lnnakanawni apana o Hana. K nnan i kana olelo hoolaha ma ka pepa o keia la. -■; - - 1 Urf laweia mai i o makon nei ka lohe, aia ma Kapalama aenei ma ka hikina ae o Paeaki, i kela a īne koin anina lb Sabati, ke hoomuimuia man ia noi kolwla poe ma ka lealea paani koroke. O ke kupono ame ka ole o ia hana, ke

waiho nei na na kaiko e haawi ae i ka olelo hooholo. 1 waenakonu o ka po o "ka ln 15 o Maraki, ma Puueo, Hilo, ua haule Iho la k«kahi kanaka Hawaii i "malule na lala "i ka wai naoa" mailuna iho o ko* na lio, a lawe loa ia aku la i ke aupuni mhane me ka puana leo hon ole ae. O kela ka waiwai a ke kaiko nui a onkon. 0 na make o Honolulu nei njo ka malama o Maraki, penei no iā: 3S> Ha waii, 9 pake, 1 Pelekane, 1 America 2 o na lahui e ae, Huina 52. Mailoko mai o keia Leluna, he 181 make me ka lapaau ole ia. Ekolu ka oi o na make o Msxakio keia makehiki ī mua o ka j Maraki o 1884. j Ma ka hoi ana mr.i a ka "Mokolii" i ke kakahiaka Poakolu iho nei mai Molokai mai, ua hoike mai oia aohe wahi kapa o kona oneki i na ale kuehu i ka po mamua iho ma ke kowa mawaena o Molokai a me Oahu nei, he noa, nae wale no. Ia po, he wa makani pukiki ia no Honolulu nei. Ua minamina makoa i kan mau mea hon e W. Kawaimapunapuna o Makapala, Kohaia Akau, nona ke poo "Ke Kohala mau anoai", no ka hiki o!e ia makon ke hoolaha malalo o keia ihoa i maopopo ole. He inoa kapakapa paha ia, a he inDa iō paha. O kon hoike ole mai i kotl inoa ponoi, na khe ia i ko Bwkon man rula paa, a m kiolaia ma ka p«ia. a holo aku nei o Kapeua G. H, Imoe, ka Lnna ohi anhau liooilma o Uoholnln nei, a me knnn wahine eike i kn hiM makna, īunhopo o ko kaawale snfll mni ka !.v>nie mai o na!aktunatii no katiakoln knmamalima makaliiki. Mamnh o ka neē ana ō ka Alameila, uapapa!Hia aku oia me ke Kea Hoōhanohano o Kalakaua, Ma ka Poakahiuei, Maraki na hoouna maī . Kaiku&kine, kumukula o Kawaiahao, i knua hainaoka nahea a P, Iwa, oia keia: "Kauape«pahokn, Kaupo". Ua kuikahi | keia liaina me ka makemake o ka mea nana km nanea, a ke kanohaia aku nei oia, e kii mai ina poolela ma ko makou K«ena. Ua lehulehu na hoohiki ana aku a ke Koena Waiwai e hoomaemae ae ia mna o ka Hale Dute o Honololu nei, aka aolie nae i liana ikiia akiki i kei?; la a makou e kakau nei i keia, Malia p&ha iie hooliiki "pau pele pau m&no" ole, e alapoho ia ai la e ka mano a pau i ka popaa i ka peie, Ua kukulu aenei na lpio haole \ aliaiim no lakou ma keia kulanakauhale a aa ka. Uka komo mua i kinohi, he?2o, a o ka aka malama, he $2, pakahL O -ka nui o na iala i komo i kinohi he 19. Ua hoolimalima aenei lakou i kekalii Keeua oluna o ke kuea hale pohaku o Kimo Campbell a ualoaa. E hoaha ana lakou i waihona huke loio uo iakoa malaila. E komo ana anei ko kakou mau loio kanaka iloko o ia hui ? 1 ka auiDa la Sahati aku nei i hala 4 , Maraki 29, ma ka nuku o ka pali o Xunanu, ia Wong Heen, kekahi o &a ona a-ka Mahi Laiki nui o Kailua KoolauP°ko e hoi ana no.ke kahna o kana haua, aia hoi, na huliia aku la kona kino e 4 haole hele wawae a me 2 kanaka Hawaii e pii mai ana mai Koolau mai. A no ka loaa ole o kekahi dala ma kona kino, ua hookuuia aku oia e hoi me na hookekena a me na huaolelo hoohenehene. Nawai keia mau mamo pu,uwai eleele i koe e ola nei ? Ke kahea, aku nei makou i na poe malama malujxia, a pau e hoike mai i na kolohe noaa, keia i wopleio, a e papahiia auanei lakou e na j mahalo ana a pau o ka lahui. | Ua !eta mai o J, W. Kuawela o Wai- ! pio Hamakua Haw&ii i keia Kesaa e ! hoike ana, no ka hiki ole i kq aiipuni ' ke kapili a paa ke aluh&ka o Eiilawe:,! nolaila, u& lawe ae kulaila poe hqokaa aianni a kapiii iho ia a paa no m ikh h*> hanm kanakoiu, aole hookaia o kt> nupuui lln m iMM* o W'aipio mi i keia mm mal#xoa. iU>, uiii k» Iwi/UMii tn, a kt ku i H u, i£ju(i tm ku flkfl u UU, Uk/ju n k'jk un k<bkMUĪ iuhu b lun W Lb l h& Ut % V UtUMkd O iUi Uu Um.' f*kiuu </ Ma o uhm, , ka ts.Uk o k<ju.h wm.u L LnLi wun U i

0« laooun* »Vu 1« Rs3e t«U 0 1 Honolnlu iqr Ic* AlamMa ota iho nei I r» I©t« he 5 t B4S & me p®p»"be 1.5U6tj6 Amwlo*, Eur u^t *' me A»in. Mnhalo ka Laea LeU J kn elea <» Vn jx>e hooank lcta i mannwn. *■ 1 Ua Uwe aku ka A!ftineda i ua, kopaa he 9,236 n ka hni o T. H. Daviat <fcCo., 9,127 n W. O. Trwin &Co., aP. A. Sohnefer <feCo., 2,054 &h! 4, Widemann, a rae 2,121 a Griabau&' ACo., me 3,098 ahui maia, 310 ili maka, 38 ili x>ipi maloo, 150 puako-aki,.] 14 pahu lau laau, 2 ope ili kao, 4 ili hipa a me 1 eke dala gula*a ma keokeo (he 1.625.71) kawaiwai io. R tt , mukuai ona waiwai Hawaii poaoii hoounaia ak«, ke hui pu.ole ike ek®daia, he «196,349,70. Ke kukuluia nei e Tamaki Le hala uinihapa elua hale ke kiekie a mo lioo. kahi hale i lalo oka lepo ma alajmj 1 Moh mauka pono oka halewai e k%: aei, no ka poe hw. o na Onaliio no ke kakulu ana a me na mea a pau a paa, e hiki ana ikā $14,000. Oka loa 0 ka hale he 67 kapuai, a o ka laula, ha 31 kapuai, O ke kumukuai o ke kolma. kahi e ku ai, he $2,500, a o ke kumuka. ai no ka hoolim&lima i kuaiia aku ai ao ka loihi he ewalu makahiki, he $800. ' Ua leta mai o S. M. Paalina o Puq n hai Hakalau Hilo i ka j_ka Pae Ai lUiii lioike ana, ikala 8 o Maraki 4 ke Saba^ 4 ti i'a, ua kuehu ae la k£i_hfjiu o ka hiko o Hakalau i kona «iau paahanaao, ia hookuu ana i ka wahie e like me m, . hoia hana o»a ia noo, ma ka keaka» , ole ia, oiai aia no ka m&kai ī Halala ka-. hx i hiokni ai, Aifv a piha ka mahiii^ 3 ahi!a palahalaha na lima i muaoka' Luna Makai nui. Ma ka ta 15 mai, Sabati i<i, uf. ku mai ke kuna "Waimala," aua hooleleia no na ukana ia la. anei keia hē haihai tSabati maoli ? s Ua hoike ae ke "Kuoko&'* oka pais 1 hala, ke hoomakaukau nei ke aupuni o, ka Moi e hoouna aku i na hae t Hawaii 1 na mokupum nona na ma* &i ika Moi mamua a\u nej. 0 ' hai\ e hooūnaia aku a!ō| o mokuahi Miaiouaii Ao**. Aelei i akaka ia makoukolea ae ! lte!ft mau lako pakaha aina Hia aku ana maluna oka molsu> ana! ka laeoaku oke ola 4 e hoomsls- . malama ahu ana aole me ka ilaīka oki 3 P<Ta m« ka hae pakaha aina, aka mana o ka Euenelio maikai.