Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 22, 30 May 1885 — NA NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII

! I keia Poakalii iho, e niau aku ai ka Alameda no Kapalakiko. Ma ka la 24 o Mei, i lioonolioia ai o S. Kaiapa i kahu no ka ckalesia o Anehola ma Kauai. Nui na holo nui o ke kulanakauhale nei i kela mau po aku nei o ka poe hakihaki kanawai. E hoike ana ke Knla Kanla o ka Pakipika Akau i ka hora 10 o ke kakahiaka Poaono, lune 6. He Claame 22 hora aka Alameda i liolo mai nei mai Kapalakiko a i Hoiiolulu nei ma keia huakai mai neī ana. Ua loaa hou mai nei i ko J. T. Walakahauki mau haleknai lole na waiwai liou e lawa ai ka makeinake o na poe a ke kipa ae. I keia la, e laukannka ai ke kaona i na lala oka ahahui euanelio nui oka Pae Aina e hele mai ana i ba halawai makahiki. 0 ka aie o ka halekuai ma ke kihi o na huiua alanui P«pt'. ame Kalepa, i panikuia iho nei no kf. aie t ua hiki aku i ka $11,308.10. Ua hiki mai nei a ke lawelawe hana nei, he Kakauolelo hou no ka Hui Imi Pono Kari9tiano o na keiki haole o Honolulu nei, oia o S. D. Fuller. Ma keia ku ana mai a ka " Mariposa " i Ea la S nenei o Itme e manaoia aku nel, e ku mai ai ke Kuhina ]$pha America Democarata ma Hawaii nei. aku ke Komisiua Hawaii iKa Olina ame kana wahine i koua j home oiwi ma na kuahiwi anuanu o i Mana, Hamakua, i ka Poalua iho nei, t T a e!iia iho ma ka aina oka Papa Ola ma Waialua Oahu, kekahi !ua wai aniani, aua puka mai ka wai ma kahi he 17 wale no kapuai ka hohonu. 1 ka hora 7 o ke aliiahi saba{i i hala, ua liio pu i ka wai kahe ke al&haka kumaku&i uui o a lisx>lioka iho ( 1& i ka lohulehu hele niau ma ia ala loa, ( E nana ae ka lehulehu i ka N, Hachs olelo hoolaha hou loa o keia !a e puka aku nei 4 a e nane loa aku ilaila ka poe puni hakali, I ka auiua la onelūnei i wehe mua ia ai ka fca imi dala o Kaumakapili, a ua: hoomauia mai a hiki iko makou wa i hoi rī e pai i ka kakou nupepa.

I ka hora 10 kakaliiaka o ka Poalima aeaei, luue 5, e hoike aua ua Kula Sabati oka mokupiiui o Oaliu iiei, oialoko o Kauiaakapili, He hoike kala Sabati ka ko Makawao ame koiia mau ap&na pili kokoke maloko o Pokeln, ke liiki aku i ka la 11 o lune aeuei. Ua liana liou aenei ka aliahui Poola i kumukanawai liou loh uo lakou, a ua kohoia ua luua uui malalo o īa kumukaaawai ika po Poakahi iho aei ma

Peleula. Ua wehe hou aeuei o Hauale J. llari i koua hale ai hau paa mua ma alanui Hotele i ke ahiahi Poakolu ilio nei, a e lioomau aku ana oia ma ia liaaa i maa iaia. Ua ike iho makou ma ka puka aniani o ka Halekuai Buke o J. M. Oat & Co. !i ke kii puua i kapiliplli ia o ka Moi Kalakaua, e ka haole noiia ka inoa John Bowler. I keia Poakahi iho, luiie 1, mawaeua o na liora 7 a me 9 ahiahi, e koho ia ai ka luna nui o ka oihana kiuai ahl a me elaa mau kokua, no _ka manawa he hookahi makāhiki mai ia po aku. Ma ka nupepa haole pili kuhina i ikeia iho ai, e hiki mai ana ma ka la 9

0 lune aenei, na lapana hou paahana,; 1 keia wa, ua emi loa iho na wahioe i ■ ko na kane holuna. Ua pilikia loa ia ko makou mea kakau moolelo o Rusinia a me Lau 01iva i kona kaa ana !ka mokupuiii e no ka pllikia o kona ohana, a ke kuak! loa, nei oia uo ka loaa ana o keia ulia iaia. i Ma kekahi nupepa haole kuloko nei | i ike ibo ai makou, aia ke lawe pinepi|ae nei kekahi knpena moku i Hanalei ) 81« na f>ahn waiona, a kuai aku la i kaI oaka ma na holoholena. He oiaio anei jkm*f | Ua kaliakahaia o kekaM aoku koua e li.oloL.oio uū Wh kt> kākau kui, k& iu'j* o K*wtdmit>eU* 111, I keULi o m lūoi a hmiu Uhiii i «k km fai, ua ke aiio aok i mj)eUj pouo u aa ifc»« p»lep»ls Hmhi 1« ka a k | »8of» b*a» *i i oa# o U &okn i Ji*.m d

Ua hala aku ike napnoi uhaue i k»] po Poalua iho nei ma keia knlanakau-1 hale, o "Wainee. kekalii o na lima kokun ( 0 keia pepa i kekaln„jnßiu*ws 4 a hoa no| ka pul!|onai ahi hdu i. Alohn j»f> o!a, , Ua h9qkohu4* 0 Kauk& S, K. Ciaddock ;,i pupum.. no Waiunae Oahn- Ok& nni ona kf»rre, v,ahine a me kamalii o na ano lahui a pau ma ka helu lahui «ea iho nehao Wftianae wale no he 865, UAkiki maima ka mokuahi o ka Poalima i liala maanei ke kahu hou o ka eka!esia haole o Koliala, p, ma ka Poalua iho nei, ua holo aku oia no konalklhapai hou, o Rev. H. S. Jordan kona inoa. Ei ae ke laweia mai nei ma ka moana ma\ Kina le« mai, he 388 pake, he panihakahaka no ka poe i pau aku i ka hoi, a i ole ia, he hookahua mai no paj ha i ko lakoa la paredaiso oia o Hawaii mi- .; - - -y, v•: U> pee iho kekahi kumakahiki Pu. kiki o W. Q. Irwin &Co iluna oka moku T. R. Foster i ka Poakolu iho nei, me ka manao e holo mahuka i ka aina e, ma ka noii nowelo a&a a Uilama Makalole, tta loaa aku la ka mahuka, X k* la 24 iho nei o Mei, i piha ai ke 66 o na la hanau o ka Moiwahiae Victoria o Beritania Nui a Emepeia Wahine o Inia. Ua hoopanee ia mai ka hoolianohano aua i kona la hanau ma Honolulu nei a i ka la o Mei No I» Hon. W. O. Smith makemake e hoomahnahna aku i kona ike kanawai a mo ka makemake e imi i ke ola o kekahi lala o kona ohana, nolaiia, ua hoi aku nei oia i Kaloponi e noho ai no kekahi manawa e lawelawe ma ka oihftna loio, Ua hooulaia ma Kapuukolo, Honoiulu, e Namahoe kekahi ko-aki, he honuHula ka inoa no ka mauawa he 11 malama, O ka loihi oua ko la, he 17 kapnai a lue 9 iniha. īneh£aei, oia kej kahi ona mea hoikeike o ka fca e j makaikaiia ana. I ka auin& la Poakahi iho nei, ma ke kahua o ILapiolaui Paka 4 ua malamaia ka heihei lio, palm kolo ekolu hapa «me no ka puu dala ekola haneri, mawa«na o May D. i onaia e W, H. Corii ; Eva, i onaia eH. .7. Agne«; a nie M»rbe!l, 1 onaia oE. O ka mea nana ke eo, oia no ka lio mua loa. Ua lilo mai i Jie kuai i ka hui o AHen & Sobinjion o keia kolanakauhale, ka moku kuna " Faimy Gilnjocs " e ku la ma Kapalakiko, no ka $5,000. E hoiboiia mai ana na moku !a ianei e Kapena Halcīetead, alaila e hooliloia akn ana i naoku holohoīo piliaina no ko kakon inah kai. Ika la ?abati i hala, ma Waianae, Oahu, ua kipoia me ka oo kope e ke Pnkiki kekahi Pukiki e aku no ia pa, hana hookahi a u.a moku ke poo. Oke kumu no ka ona rama mai. U« hookolokolo ia ua Pukiki lima koko nei mal&Io ona hihia like ole ekoiu, a 1 ua hoopaiia he elua malama nia ka liaIna oolea ame #45.00. Ua laweia mai I oia, a eia ke hoopaauaia mai nei ma Kawa.

Ma JL>eleo, Honolulu, i ka !a 12 o Mei, 1885, oa hala aka la o A. Kamakn, ka wahine mare a S. K. Kamaka o keia kulauakauhale. Ua hanauia oia ma Kalaupapa, Molokai, i ka 1840, a ua make oia ma Honolulu i ke 39 o kona umu makahiki ma keia bosi>&< iioko o eiaa la a.me hapa o ke kan ana S ka mai nahu iloko o ka opu. Ua lapaama oia e Kauka Pika, aka no ka ikaika loa o ka mal, ua pauaho mai la oia i keia ola ana, Nui ke aloha o kana kane a rae kona lehulehu i ka ike ola i ka lele ana o kona hanu. He wahine heahea, akahai a lokomaikai. A nolaiia, ua make oia iloko o ke aloha ia. Aia ma ka pa kapili moku.kaua o Kaleponi, ke kapiliia nei he elua mau moku America. Hookahi o ia mau moku kaua, oia o Mohiean, ua kokoke loa e paa, a o ka lua, e paa ana paha iloko aenei o lulai. E lilo ana keia mau moku kaua i mea waiwai loa i ka wa e kaua ai o Enelani me Eusūu Ua manao wale ia ma Wasinetona, ina.e kaua io aua laua, alaila ehoao ana paha Eueia, a i ole, o Ēneīaui e hehiku waie i ke kuikawa ana o ka Pae Aina o Hawaii, wzi ka hoolilo ana i ko Hawau mau awa • kumoku, I wahi hoahu laku kaua uo laua. Nolaila, )ie pono i keja aupuui (Amenea Huipuia; ke kukulu i kekahi moku kaua u-alaila e kiai ai i ktiju& maa pomaikni m ks wa e ah umi ai kekahi ha{«»aele. [ O keia u& msa hem i loaa i ka mes uoii ou houkura3io o ka P&e Afna, a f fke ole xa <; " 31<ja Helūhelo" o ka Elele, I leweia mjti ttaßoko msf o k*k&fif o o ija hlkiii* o Am«Hm SSm t I lUk <At it ' leam kwim A Imhn h kt«ts *Mo w*i m r,Ui* «i-.i i *a#i m makou ««1« iho no ī Uku? ]K 1 kipe « e t u«lu L H.]

Mt»l kela » a aku 4 ua >vt lie seuri >; ?i 1 1 iiui loio oW, 0. K&iaika b aie L- Kn-1 leina, u e h(X)mau aku ana o KakLinv i kf» I«welBwe uua Uta olliaiu' ma ia \v«lji niua malalo o koua iuoa pouoi 1 ia 22 o Mei ua kipa uaai o Mjr,,Fre4. "\Yuudeabnyg i feu makou nei keena.a lioike inai la ia makou i kn moolelo oka hoau iu aua mai nei oka īuokuahi liou lou " Kiaio I'olekane" ma ka la 12 o Mei. Ma ka lioao ia ana ua hoike aekona i ka holo be miie i ka hora, a ua e piha ana ka 10 mile iala o ka hora, kekuene ponoihonameahana a pau. O kona ioa, he 98 kapuaī, ka laula he 20 kapuai, ao ka hohonu/he 8 kapuai, a o ka nuiona tonahe 100. E haalele ana keia mokuahi ia Kapalakiko i ka la 18 0 Meij a e ku mai ana i keia la ma Etonolulu nei, I£e onaia nei keia mokuahi e Mr. FreU Wundeuberg. I ka Poaha o ka pule i hala, ua loaa aku he mau tini opiuma maloko' o na pahu waiu bata i hoomeameaia eia nae he opiuma oloko. Ona pahu i hoouna ia mai ai, ua kauia ka hoailona ano e mawalio O. W. K. Ua loaa aku keia mau pahu hoailona ano e mwloko o kekahi hale papaa malu. Ika liopu ia ana, ua loaa aku ka mea hana i kii māi 1 palapala hooknu waiwai mai ka hale dute mai, aka oka mea nae nona kela hoailonn, tia nalowale aku !a. I ka hookolokolo nnn, na hookuu ia ka pake i hopn in. tfa loaa mai keia mau ukana mai ka moku mai ō ka ona miliona. — I ke awakea Poaono koke mai no ua hopu ia o Akoi pake halekuai mauka iho o ka makeke kuai ia, no ka loaa ana aku lie 300 hapalua tini opiuma maloko o kona halo mailuna mai o ka mokuahi Alameela.