Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 23, 6 June 1885 — KA PALAPALA KAUOHA A PETERO KA NUI O RUSIA. [ARTICLE]

KA PALAPALA KAUOHA A PETERO KA NUI O RUSIA.

O Petero ka Nui, Emepera o Rusia, ua lianauia ma ke kulauakauliale o Moscow i ka 1672, a ua mako ma ka Ia 8 o Feberiiari, 172ō. Mamua o kona make Aoa, u» hana oia i keia palapala hooilina malalo iho e waikoia aku nei no ka nune ana oka leliulehu \ keiaj ano kauoha: lloko o ka iuoa o ke Akua Hemolele Loa a me ka Ike ole ijp, o makou o Pe-. tero ka Mua, Emepera a me ka Makua ona Kukini a pau, a pela akii, ika makou mau mamo a me na pam no ka nolio alii a me ke uupuni o ka laliui Eukini: { Ike Akua, nona mai La loaa aua o ko makou kumu, a laia makou i aie nui ai np ko inakou noho alii, ma ka hoonaauao ana mai ia makou we Kona uliane a kokua mai ia makou Kona mana lani, e ae mai ia'u e kau aku ko'u mau maka maluuu o ka laliui Kukini e kalieaia mai anu ma keia hope . aku e paa ia Europa. O ko'a maL'uo ma keia noonoo ana ua kokoke loa na laliui o | Europa i ka hapauea o na makaliiki, a j i ole ia, ika awiwi ana palia |e Mki aku ia kopena. Alaila, e liiki wale 1 mai auauei ko lakou hoopio ia e ka laliui ikaika ma ka ui a me ka eleo, i ka va e pika ai keia poe liope me ka ikaika a me eleu. Ke kau aku nei ko'a mau maka ma na kaua ia mai p kela | mua aku e ko ua aiua ma ka a ; uie ke koiaohana me ke ano lie kia | hooanauao no kela amo keia wa, i po- | uih o ke Akua, kei uit_a uaua i lipoulu i ka lahui o Koma me ua kuua hoomana kii, . O keia komo ana mai o na kauaka Hfai ks akan inai,. ia aua- īka ; lioolehnleliu ana ika aina o Nile, ka aina" ma kekahi mau w_a o keia aku e hele mai ana e lioomomona i aina i hoomakakeaia o Aigupita ,ma o k,ona hoahuia nua la. Ua aku 0 Rūsia ia'u, na like me ke kaliawai, aka ke kaaieie nei au iaia ua me ka mnliwai, 2, kaalele iho auaāpi ko'u paui uia ka noho alii e like' me ke kai ka palak&laha, kupouo uo ka koomomoua ana i ua aiua ma Europa; a o kona mau wai e pii auanei a liu i ua keakea a im manao wai kue, i ena lima uawaliwali; iua e ike aua ka makou niau mauio 1 kaki e kookjakekake aku ai. O keia ke kuuiu uaua|ikouo niai ia*u e wailio aku i keia maij koonaauao ana malalo iko uei. Ke kaawi aku nei au i keia mau aiuu ma ka maia* ma akakele a inakaala loa aua a ka f u mau pani e liko me Mose i liaaw) mai! ai i ka papa pokaku o ke Kauawai i ka lakui ludaio. .. I. E malama ika lakui o Rusia ma ke kulana kakaka kaua mau i me keia wa, ī mea e maamaa ai ua koa 1 ka lawelawe aua i na mea kaua | a uie ka makaukau no ke kaua, koe wale no ke ikeia ua mimino ka waikoua <lala aole e kiki ke koomau pela. Paikau mau iua puali koa; ae ika wa maikai loa e kaua ai. Ma keia auo, e ma« kaukau loa ai oukou uo ke kaua. i aa wa a pau, ina no ia ke wa uo ka uialuhia. O keia kaua, no ka pomaikai uo Ta oua puni aiua o Rusia i keia uiua aku. 11. E kooikaika ma ua mea a .pau i ka kookomo mai ina aliikoa i na wa kaua ame na kauaka uaauao i ua wa malukia, mai na ajua uoko piUkoke mai i Europa; a ma ia kaua aua £ loaa ai ia Rusia na pomaikai a kekaki mau e aku e kauuu aua, me ka lilo ole 0 kekaki o ko lakou mau mea ponoi iho 1 mahaioia.

; 111. I kela ame keia wa, e koi»o pu iloko ona haaa ame na hakaka oko Earopa, a malnna aeoea mea a pau i ko Geremaiiia mau mea aku ka p|, no ka mea he aioa pili kokol.e loa ia i ko kakou. , IV. M mahele ia Poiani ma ka hoo. pioloke aua e liaunaele kuloko; e laaua n m mai mnhiun ako <) uu a]jj hb fctpe; e imi apuka iim ahaohilo, i W « ktt mana t Vh wh e kohoia ui u* Moi; « Iwokwio I na iuh I,U o,'^' ••iMpuwi walnwa Ukou; l^wo #ktp f tta fcoa Jf ueiii iiHĪlu i„ L<*<sU'jh{jW)i ka w& h "tft !«>& ī# #fcii «niaiia. ī hH Lo*|* to |»i " pili koke nnn \ u H Ivju ,041 ' kooluolu akii ib ]jikvi( utj ** y^ lf(r *U U'J, tub k* iaun»| kAui fe Jf U j k*fcv iiiā WM, b liiki ikM

p l-ii Kku ni * nniH Jn nlu iil,~ * ( I. V. E KU u* ' kcl.ntii mnn •.inn -• S-i u l yUh( p ' hnli Tvninii i ]..] u i., nt^ n lilo i kumu <• K i.n ; ..i umu I||M ** «iiv. T mea o k«> n> Koia 9 knnwnlp ifi IVi,.-ui l ,k rt luai u mni, n!n Sup«T.-u t Ik-ī m a j, u mni, nio kn mnlauila lon i ka kn mon lionnno ikaikii y laua. VT. F, makniilu luu i kii kolio ana' na wahino ann Kuki Alii « ii mare ni mai ua Kaikumahiue aik mai 110 o Govemauia, i iue;; o mateaa. ; hna ni ka pih oluuiu lua.auu a m e pomaikai, a ma ka kaJtou uiau uoi j } < Geremania no Ka nrau iutQu hei akoia malnlo o kakou. ' . Ēnelaui wale uo ke i o na moku ka.ua, a oia waio uo ka na e hiki ai ko.kokua la kakou kakou hooholo aua ia. kakou i ttQs 1 nolaila e imi aku e ia uia kj kalepa ana, mamna ae o ka aku me na aupuni kalepa e ao. E kai aku i ko kakou mau \yahie a me ai| ' mea hooulu oko kakou aiua no kan» gula, a e.kukulu mawaeua o kouapoei j kalepa, na luina moku, a uie ko kahu, " ma ke ano hoomaumuu loa; he uieake. ia o kokuo ai i ka liooholo lea aua iai' anmoku Ilukini no ka holo aoanai' kal6Da rina.

VIII. E lioopalahalaha al u m a no Rusia ahiki i ka akao, nia jLa Balatica ae, ahiki i ka liemi», uu» Kai Ēleele. IX. E hookokoke c like īno Konatinopela a me na \valii epoaĪAm, oka men e nolio alīī ana malaila «2 auanei ka Q3i>i uiaio o ke uo lioiooko», E hoohakak» mau i na wa a pau- Ik*' kahi mauawa me ua Tureke, i vra t me na Peresia. E kokulu i m huM niokn ma ke Kai Eleele; okm liilīi mai i na aiua olaila ma im pela no hoi ma ka Balatica, oia nei ka mea eto ai na liool&ia aua. & awiwi i ka wa e emi ruai ai o Pet66Ī&i6 komo loa aku i ke kaikueuo o e kukulu, ina lie liiki. 1 ka Loin kahiko ana o Levaut uawaau* Suria, a e wehe i kou alanui a ai i Inia; o la,kou auauei ma, waiwai oko ao liolookoa, Ko keekeek kulana, īl&ila, ua iiiki īa 00 kō Imii» k© gu!a ole a Euelaui. X. E iiai a e akaiieie ioa i ka liui aua me e a6 &ku i kooi mau eianao nia ka noliu n». iun& aku o Geremauia, a ma la w& kaiu, e iioeueu kuee uie ka niaale&,i ali m&i ai koua maniao lili i na ok&na um e pili koke aua iaia> a e ku xae k& a*. kaukau uo ko Husia kaheaia mai e tua aku i keia, ai keia «oao p&l* uolaila uia ka uoiio &ua auo ua ok& aiua, ua makaukau ke nou 0 uoho hoomalu aku ai ma ia iwa aku. ' ■ j XI. li" U&awi aku i waiii pouo no b H&le o Auseturia uo ka iuu aua e ā-, p&ku loa i u& Xareke mai Enolanī kV* L a apuka aku i koua poauaik&i o ke m &u& 1u& wuiwai pio, ik& w& 0 kk oi&i ai o Koualiuopela, ui& ke auo 1& k&ua i&ia uie ua aupuui kaiiiio e Europ&, a i oleia, ma k& &ua aki, P&h& i&ia i w&hi iiki aiu& au e ikeai i« . liiki wale uo ke kii hou aku & kaiii msi 1 kekaiii uiau&wa makope aku. E hoopili loa aku ia oe " e koakoakoa mai a puui oe, i na Heleaei iiw a pau, & peia aie aa Helene lokaM e kauliilii nei ma Hunegari, Tureke, a i oie ia, ma ka Hema palia o Polani. Elioolilo iaoei kiko. waenM me& kokua uui ia l&kou, alaila e kuko* lu iko i k&iiua mana puni ma kahooka* ttt& aua i aupuni aao alii; e muoiulai* auanei oe e na Helena Salavouica ffii ke auo hoaloha aoho i kana mai ka nui | &u e hookauliilii &ku ai mawaeua 0 koa | poe enemi. s XIII. E hoopio ia Suedeaa, Peresilj ;a me Toreke, e lilo wale maio Polaui, j ®.hui lok&lu ko kakou mau pu&li koflj 4 I kiaiia auanei na Kai Eieele a me B&latiea e ko k&kou mau moku ponoi, alail» e iioolala kaawale oe & pololei peaeiakahi i ke alo alii o Vaseile, alailai Vien&i a e mahele me laua i ka Emepiw oke ao holookoa. lua eae mai kekahi o laua— hole ma kekaiū auo e ae, au®, kani ai ka aka i kj> laua ake uoi ■

ma *~ a^a^a pepeliii» 0 |aus« make loa; alaila, pepelū jao, a mako i M mea mai i koo e oia aba # ho ka mea ao* lie mea e kaoalua ai k© ko io oi* mea, alaila ua liio mna, mm lakaHiki" aa 0 pau, a me ka Lapa aui o JBurop» f XXV, lua 0 iiuoii) Hkt} laua i jm lala a iiui»ia, ku hqlg i tauuuoi&' iik« aua ia© k, poiw ia o» ke Uod* kuma kikake um iaua, u a (hk«. &» pauaiu> k&k-nui & o iaua p&iia a fcitf*s Uia kn UUUMWŪ Ul&lkM hj&p um ka auu mai i ko iiwlaik*' ik* a i/aii U/a /#Aa ka uiwpa ** uuiiin, ia wa, <«iua Mtau UM>*ku iiai fe k,uk* luui auM iuū k* km uuu 'j Azwk, a v k*k*j?i iojh //* W UMUa «* JS^J* i laua m ks * «*, ae 4uu* k*o*

Ikiia Farani ma kekahi aoao, oiui hoi [<3eremania ua komo kaua ia mai Ja kekaLi aoao ■ Ee lilo pio inai keia | B u aapuiii uui, alaila e liio pio wale a i {\Eia ke koena aku o Europa iloko o ? kakou lima me ke kui ole i-a o ka *upuu. XV. ° Europa o hiki ai e pio io ai. Makua o na Kueia a pau.