Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 23, 6 June 1885 — NA NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII

I ka la S»bati, Mei 24, ur hoouolioia 0 Rev 7,. !$, K, Paaluhi, i kahu no ka ekalesia o Wailukn, Maui. E hiki īuai aiia maluiia o ka mokuahi Mariposa i keia Ponkahi ihu, luue he puali keaka. K hooliloia aku aua ka uupepa Elek' mahopo aku o ka la 1 o lulai aeuei, i napepa hapn haolo a liapa kanaka, 1 keia la Sabati iho, eku mai ai ka mokuahi CHy of Sydney mai Nu Kilaui, mai no ka holo loa i Kapalakiko. ( 0 ka nui ona loaa oka fea o Kau- j makapili 3 ke unuhi ia ae na lilo manuunuu, he £1400 a keu i koe mai. 1 ke kakahiak» Sabati Mei 24, ma ka Home Luaalilo, ua kiiia mai la o Kanakaokai e ka inake. Ua manaoia he 83 ka nui o kona mau makahiki. Ua holo aku o kokua Lunakauawai Kiekie Makale, i ukali ia e ka Loio Kuhina i ka Poakahi iho nei e malama 1 ke kau kiure ma Wailuku. Ua hoouna aku ka Luna Leta Kui Winī, ma ka Alameda oka Poakahi nei, he sjooo ieta a me 1,845 nupepa no Amenen, Eoropa a me Asia. oka nui ona make o Honolulu nei īloko aku nei oka malama o Mei, he 46, oia, he 83 Hawaii, 9 pake, 2 haole Pelekane, 1 Ameiiea a me 1 pukiki. 1 ka po mahma lailai o ka !a 27 aku nei o Mei, ua holo lealea kaa ahi aku kekahi puali oko Hilo poe maluna o ke kaa ahi o ka mahiko o Waiakea, no ka loa he 5 mile paha. Ua hoonuanua aku ka oneki o Alameda i k& lawe he heluna nui o na ohua ike awakea oka Poakahi iho nei no Kapālakiko, kahi ana i manao ai e kamumu aku i keia Poakahi iho. Ika hora 12 awakea o keia Poakahi iho e halulu mai ai ka Mariposa i ko kakou nei awa mai Kpalakiko mai, me na mea hou mai ka la 21 mai o Mei a hiki i lune 1. Iloko aku nei o ka malama o Mei, ma ke kulanakauhale o Honolulu nei Wale no, ua unuia ae ma ka hale paahao o ka poe hakihaki kanawai, he 50 lamaka Hawaii a he 20 haole, he poe oaa ran2su TJa hopuia keia kulanakauhale i ke awakea Poalua nei, e Kapeua. William Tell, kekahi pake i lom aku e pahlopiuma awī, O ko«a Imn, o Chung Loek, he pake k&m&aiua, Ua paa i ka hale paahso uo keia hewa. Ua boar>onoia e kf, ALa Kiekie i k& Poalua im, m koi i; m kanaka he II ka nai 9 ka hihia o ka w<Aū£l um m lako» k» hwm 4sla he $506.3 loehiaei, i h«>t> «i ivi t mm o ka Ahn KU'

Ua 3awp nka ka moku kuaa Nt*ti Mela he naekioi eli lua wai aniani no Lahaiua i ka Poakoiu nei. Ke mahalo aku nei npkou j ko Oihana Leta fiia i keia keena nie ka p|S>a| kuhpeulii j|i9-1 uawa hali.leta ame mokuahi holo.piU aina o ka malama o lune nei. Ua hoike mai ke Keena Kaiko inma ' kou, eia no o J. 'Kauhnne lte iioho kapena makai nei i lohe oe e ka Eīele. Ina oia i hihia ina pekeia, tia pēkuia e ka oihana ana e paa nei. lauo 25 aenei, e malamaia ai ka ! hoike makahiki o ke Kula Hanai Kaikamahine o Makawao, Maui Hikina, a ua kono ia na makua a me na hoaaloha o ka naauao, e kipa ae a e luakaha ma ! ;na hana hoike oia la, ' y. j Ua lilo aenei ia A. F. Cooke o keia kulanakauhale ka mokuahi "W. H, Reed" no ke kumukuai he $1,805, a e hooliloia aku ana ia i moku kuna holoholo pili aina no Hawaii nei ma keia hope akū. Mamnli oka eu ana aku nei o Hon. j W. O Kamika mai keia kulanakauhale j aku a i Kapalakiko, ua lilo ka liooponopono ana o ka nupepa haole puka malama Monthly" o keia kulanakauhale, ia Lorena Kakina loio. Ma ke koho Luna Nui o ka Oihaaa Kinai Ahi nui o Honolulu nei i uiaia ma ka Hale Kaawai Helu 2 i ka j po Poakahi iho nei, lune 1, ua kohoia j 0 Jno. Nott i Luna Nai, M. I>. Moneanal ī kokua mua; ao J. Ascii i kokua alua. Ua ku mai i ke awakea Poakolu uei ka moku kuna Fanny Gūmorco ka hui o Allen & Robinson iloko o 11 !a mai Kapalakiko mai. E hooliloia aku | ana i moku holoholo pili aina no ko J kakou mau kai nei, a e kapa ia ana o 'Ku!amantt. I - - j Ke uianao nei makou, o ka makahiki j lomaloma loa keia ona hoomauao aua. 1 ka la 11 o lune. Aka, ua maopopo j no ia makou ke kumu, no ka huue mai o ka aina a nui ole na lima kokua i na hoomanao o ka la Kamehameha. Ika Poakahi iho nei, ika wa a La Alameda e liuliu ana no ka holo, ua paaia kekalii ohua wahine eka makai aole e holo a hoolaaia ka aie o kana kane i mahuka. Nolaila, na uku koko 1« ia i mea « poho ole ai koua uku, eeiuoku.

Ua makana mat ko makoa haku kanawai e puka mau uei m$ keia pepa i ke Keena o ka Pae Ai&i, i r aa noike o ka 1884 a na Kuhina Kaua a me Aumoku Kaua o Amerika Huipuia nona makou e pahola aku nei i na hoomaikai aea iaia, no ka inea he m&u mea waiwai ia no makou, oiai na kaawele hana ole. ; i Ua make emoole loa o J)arid , Haeaphreys hapa haole, a keiki a ke kalkuaRna o Kimo Ailuau lunakanawai apana [ o Ewa, maluna o ka oneki o ka moku- ! ahi Kimo Pelekane, i ke Poftkolu nei, iaia e kamailio, ana me r | kekahi poe. He mai ma ka puuwai ko i kumu o keia make hikiwawe loa. I ka hora 7 a me hapa o ko po o ka la apopo, Sabati lune 7, e hai ai o Ber| H. H. Paleka i ka haiolelo makahiki o ka Ahahui Euanelio nui o ka Pae Aina nona ke poo "na Misiona Kuwaho,* maloko o ka luakini o Kaum&kapili. Mahope o kahaiolelo ana, he lulu aloha na ke anaina no ia misiona. La lawe ākn ka Alameda no ]>•» keke o Kapalakiko, i na waiwai Hawaii he 33,687 eke kopāa, 3,143 aiiui maia, 234 ili pipi maloo a me maka, 4 kukaa ili kao, 100 pua ko aki, 11 pahu hala kahiti, 11 pahu lau laau a me 1 eke. dala.gula ( £1,665.). Huinaaui .o na kumukuai o keia mau waiwai Hawaii i. laweia aku, he $199,884 72. 0 ka nui o na btske a ka Moiwahiue Emma Kaleleonakni i hookaawale ai' no ka panee aku i ka Waihona jßuke o Honolulu a me Hejuhelu, ua hiki aku ka nui i ka 474, a ke waihoia nei rna kahi kau buke o ka hui no ka malama 'maluhia ana a hiki i ka wa e hookoia ai ka mahelehele ana o na waiwai ma- | lalo o ka palapala kauoha. Ma ka Aha Mele i malamaia ma ka luakini o Kaumakapili e na Kula Sabati ma ka po Poaha aku nei, ua eo no ia Maui ma ko lakou miki mau ma, na hana. A ua haaheo hoi na keiki o ka makani "Kaiaulu", no kameaaohehe mea nanae hooemi mai i ko lakou mau kileo kani, oiai ua haule aku la no o "Haulilani Club" ka hoa. kakelep ka makani "Kaiuulu" a nona ka lehulehu e poina ole nei. He maikai na haaa a he malahia ke anaina. 1 ka hora 2 o ka auina la Poapiio i hala, Mei 30, ua puka ae ka Puali Orand Army of the Sepublic (G, A Jt} 0 keia kulanakauhale, o ea haole i komo i ke kaua huliamihi o ka Ak&a & me ka Hema, i alakai ia e ka Puali I'ualu E&iielii q Honolulu uei, a hookahakiiha ae la xm m hlmm Moi, P»pc, Bcrit#nia a iut Nuuauu & lūki loa i ka pa ilina o nu. Lapūī !ako« i mpuM 'm i m lua ka- | papau o m ko& i komu i bb kaua. n | : make ma Ho&olulu im u* « j nae ns !ef. U& malaeaa pu 1 haiolelo hoalohaloh* wj k.<> lakoa uism | faoa i Uaole make, I ka jLo, nwiloiw I o kUki M*rif Hm, i tj k» , k*. ltkwu m.*u hku* wmm q k 1«. *

I ka Poalaa iao aei» ua iho ke kulanakaahale i oa alil lvi! ole, a tia hookauluHi ae lakou 'm 'a'Kon iho e like me ana pci\ei: Ke alii ka Ig>lo aku i ifiB B Pnwi; ke a]iijka MoiwaliiLio, tia aĒk ia OahS nei ms kn ainĀ, o i<MfcroeKß& ma k£ ia Hamauleo; o JjLiēkie ke fi|ii ke ,Kama 4liiwaHine luHiuon&moku, un Lele liolo aka oia i Hanauma ma na lio, n o na 8»fio lweaia ma ka Waapa ae, e imi Ana ia Makuakeke ka lioa lawaia o Kunvclo. Ika hora 10 oka po Sabati iho nei, ' ua ku mai uia keia awa, ka mokunlii hou loa "Kimo Pelekanp/' md Ealapakīko loa īnai, Uoko o 12 la xne 10 hora holo. E like me ka makou i lioike aku ai ika pule ihala no kona uui a me ua inea a paii, peia no ka oiaio. Uā holo inai nei oia lua ka holo he 7 milo ; o ka hofa ma ka averiga ann, me ka hoōkekena ole i kona enegini *mahu e kuti ika holo paukiki. O konn la liolo loa ma keia lluakai mai nei, lie 180 mile, oia ka la 28 o Mei, ao ka nui o : oka L&nahu i pau i ke pulii ia no ka ! holo ana mai a ku iho la, heuini kumamahiku iona. Ike ahiahi Poakolu nei , tia holo akn oia no Molokai, a ua ku hon mai i ka wanaao Poalima. I ka hoia 8:45 a.m,, onehinei, na telepone mal o Hon J A Cummins ia mrkou mai Waimanaio mai, e hoike ano,. ma Poaha, ma ke kahawai o Puha, WaimanalO, ua hele kekalii mau keiki hai>a pako elua ika auau, oia He 12 tuskahiki o kekalii a he 7 makahiki o kekahi, ma ua kaliawai la, Aka, pi- , holo aku nei ke keiki nui iloko o ka wai. la wa, ua hoao aku nei ka makuakahe pake, he 00 a keu paha makahiki ' -e kii ike keiki piholo. laia i kii aku ' nei, poholo pu aku la laua a make like, O ua mare oia i ka wahine Hawaii, a he elua aenei makahiki i liala b" ka haalele ana oka wahine inia a <64 na keiki. Ua noho keia pake īka | , hanai kaka" malaila, ahiki i ke kii ana mai !a o ka make ia ia. Na ke keiki uuku'j ' i hete ae i kahi ona pake i loheia ai.