Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 25, 20 June 1885 — HE MOOLELO KAAO NO KALE KEOKI, Ke Keiki Ilihune o na Waoakua o Suedena. KA MEA I KAPAIA Ka Moi o na Medala Kila A o ka mea hoi i hele a kau i ka Noho Moi o Pelekane. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KALE KEOKI, Ke Keiki Ilihune o na Waoakua o Suedena. KA MEA I KAPAIA Ka Moi o na Medala Kila A o ka mea hoi i hele a kau i ka Noho Moi o Pelekane.

Hehi 18 AKU la o Kiui Kooki, i kauoliaia aku uei oo o liole uiai o mare &o. i na aliii opio o Pelekano nei, I ka lolie aua o ka Bihopa nui ua knlou iko la kona poo ilalo a pane aku la, ua makaukau auei na mea a pau, e liookanohano ai i ka niare ana o ua alii opio ? Hoole aku la ka Moi Kini Keoki, a pane aku la, mahope aku ia,, Ia wa no i pane mai ai ka Pihopa me ka leo nui haalulu a ku i ka eehia, a kamailio mai la: E ka Moi Kiui Ke* oki, o hana ana anei oe e liko mo na ilio, a i ole e like paha me na keiki $ ka poo haahaa, a aole Lioi e like me, kou kulana he moi nui no ke o Pe.lekane nei, Noloila e kuu moi, e. haliu mai kou mau pepeiao a o hoolohc mai i ko'u leo e kuu moi aloliO, a eia ka manao o kau kauwa net E kuahaua aku ae ma na pea a puni ka honua nei e hele mai 1 ka la e tnare ia ai 0 kau kaikamahino nfci, a o luu «ku no hoi oo a puni o Emjopa holo okoa, i ( hele mui ai na a!» aimoku a me na) hooilina o ke kalaunu o na aupuni a, paa. Nolaila, e hoolohe e kuu olii i keia leo, a e ike auanei oe e loaa ana 1 ke aupuni o Pelekane ka hanohano nui. I ka lohe ana o ka Moi Kini Keoki i keia mau olelo a ke kahuna nui, ua knlou iho la kona poo i lalo, a ea ae la, pane aku la oia i kana keiki, e kuu keiki pehea la kou nianao no na olelo a ke kahuna Piliopa nui ? Pane aku la o Kale Keoki, o ki. olelo a ka Pihopa nui, manao au he maikai loa ia a he ku i ka naauao, no kr. mea, o kaua wale no ia e kamailio nei īio na mea e pili aua no ko niaua n>are ana, a aole hoi i lohe ko'u mau makua a me ko'u aupuui, a nolaila e pono o kali ik l " ko maua mare ana e like me ka ka Pihopa i kamaiho iho nei, a pela auanei au a me ko'u aupuni e olioli ai. ī ka lohe ana o ka Moi Kini Keoki i keia mau olelo, o kona xva no ia i paue aku ai, e auhea oe e kuu keiki, no ' ko'u manao pupuahulu no, e ake no j au e mare koke ia olua, nolaila ua manao au, he ekolu mahina mai keia la aku alaila o mare ia olua. Ua ae aku Ia ke alii opio. I keia manawa i kauoha koke ia aku ai ka Puuku o hele koke mai i mua o ka Moi Kini Kedki. I ka hiki ana mai 0 ka Puuku i mua o ka moi, ua kamailio aku la oia i kana Puuku, e kuahaua aku i na aupuni a pau o Europa, e hele mai mamua o ka manawa i makemake ia-, no ka mea, he ekolu malama mai keia la .aku, alaila e mare ia ka Hooilina o ke kalaunu o Pelekane nei me kana kune hoopalau. Nolaila r ua makemake ia na aupuni a pau e hele mai, a ua makaukau ke aupuni o Pelekane i ka hookipa ana aku i na alii ai aupuni a me na kaukau alii, na poe koikoi o kela me keia aupuni a me na poe haahaa loa. A aole i emo mahope iho o ia mau kamailio ana, ua puka mai la kt, hoo. laha ma na pipa alanui a puni ke kulunakauhale o Pelekane, a ua hoolaha ia ma na nupepa a ua hoounaia ma na kihi n pau o Earo'~~ holo okoa, a na ia mea i hoouluku aku i ka manao o nii alii ai aupioi a ka poe malalo | īho o lakou. O na kaikamahine alii hoi ; kfci*, ua km aui ko lekou m&nao e ike | na heleheJ«na o ka mea nana i hoo--1 pnkehi i ke aapnni o lialia. A o »a ; hiii kHUh hoi, ua ake uui lakou e ike i ! kti ( '< ka maa a lakou i lohē 1 \jt y. H eeni o *us mm, k« me* i Le.ultu.u n puui ao. 1 J lfx IoU im o aupaei a s Lvvwt-k a'ike iu na «lii 6 tu*- ne

trisa a pau no ka lioohanohano ana aku ! Ika Ia mare ona alii opio, ama keia no hoi, ua kauoha pu ia na |Jaita helu ekahi o kela a 'me keia aupuni e hele pu mai ikala e mareia ai oua alii opio o Pelekane, a o hele pu mai me ka makaukau ina mea kaua, no ka mea, e haawiia ana he mau hookuku kakapahi a me na lealea a pau e pili ana ika oihana naita, a e haawiia ana na makana ho nui i ka inea e loaa ai ka lanakila ana. i I kei» manawa i liuliu iho ai na Naila o na aupuni a pau no ka hele ana oku 6 ike maka ina Naita nana e kau ika hoopai maluna o Momi"hna a nao kona mau ukali. ; Maauei e o'u mau makamaka heluhelu o ka moolelo o Kale Keoki, e hoklu iki iho kakou i lee kamailio ana no r.ā"mea'ti piU aua i ka mare ana o na alii opio, a e hnli ae ko kakou kamaiI lio ana no na mea e pili ana no ka ho- ! ohanohanō ana ina alii opio no ko la- ! ua hnli hoi ana mai mai Italia rßai, Ika pau ana o keia mau kamaiho ana, f» e noho ana hoī ke anaina me ke kaumalia, ua huli ae la ka moiwahine a pwie aku la ika Puuku, e kauolia f aM i na makaaihana o komo ma! iloko nei. Nolaila ua puka koke akulaoia ! i waho a kukala leo nui aku la, ua ae |a na mea a pau e komo iloko e ike i ha alii'a e lulu lima pu me laua. i Ika lohe ana bna makaainana, ua komo koke aku la lakou me kn hokeke puu e ake aku «na kft manao oka jke fiku i na ahi, ahe mauawa ole un plha kui aka la ka pa alii, a e komo ina hoi na makaainana ma ka puka komoh«na a o puka aua mft ka puka hikhia. A o na fūn opio fio! ua helo &o \a Uoa ama ke alanui e puka ak.u ma ka puka hikina oka Halealii, ku*'iho la laua i waena konu, a hai hou mai la ka Puuku, oka wa keia ona makaainana e ike ai ina alii no elua hora, a mahope aku o ia, na kaukau alii no hookahi hora. Oiai na makaainana e koino nei, e lulu lima anaa e kunou ana hoi na keonimana, ao na iede hoi keia e hoalu aua, a pela ka hele ana a hala na hora elua, ua paa mai la ka puka, a ua hookuuia aku la na kaukau alii e iko ina alii hanau oka aina, ai ka hala ftoa oka hora hookahi ua pani ia ae la ka puka a kukala ia mai la eka Pn uku, he kai kukui ko keia ahiahi ahi ki i ka hora 10 o keia po, a ma ia hope aku he ahaaina nui ame na lealea a pau, aua makemakē ia na kaukau alii a pau e hele mai ia manawa i oleloia. Ikauhiana mai oka malu po, ua ike ia aku la na kukui o kela a me keia ano e kau mai ana ma na wahi oioi o na Kakela, aua hoomalamalamaia ke kulanakauha'e holo okoa t kukui like ole o kela a me keia ano. Oiai lakou nei e nanea ana i ka nana ua hoopuiwa ia ko lakou manao, no ka ike ana aku ina naita ekai mai $na me na lama nuuui he m%u tausani, a mahope ihoi na kaukau alii, a mahope aku na haku a me na balona, a mahope aku o lakou, na puali himeni ame na bana, mahope aku na poe hanohano a koikoi o ka aina, a mahope aku na makaainaua aloha alii. * Ika hiki ana aku oka makamua o ka huakai ika pa alii, ua hookuēne pono mai la ke ku ana o na puali nāita ame na puali a pau, a aole i liiiliu iho, ua ike ia aku la ka nee ana p o ka papa himeni a me ka puali phhi ohe a hookuene pono iho la i ko lakou mau kalana, ai ke kuu ana iho o : "ko lakou nae, ua ku mai Ia ka poe puhi ohe a mele mai la i kekahi mele, a i loko o keia mele ana, ua ku I ka hapoliano a me ka eehia keia hana ana, mo ka eleu no hoi lakou nēi i hookuu p&u iho ai, me ka manao o latou no Ica 01, a i ke ana iho o ia poe, ua ku mai la ka papa himeni a mele mai la. Ika naoa aku m ka uo \ ka e#ila ka papa hieaeiii, me ke kuu pau ana iho iko lakou mau leo kani me ka mmm o Wkon no 1» m, Mk* manpo no k o ka lahui Pelekane a |>au eia ka auanel he ole lakou ! m puuka j;i o J ] lk« hiu&m oJPetei*w a uU'Ui. M.U&, ott keua akf !<t o K»U- fC r - ! '/I.;; papa 4 ! kiiu i» kkoy. /'e «a e* j f k laio« 8 kai !« »0 k*fc? j lfc lhbov jk»3 i •&« ai. «

ana no na puukani o Pelekane, ai ke kuu ana iLo "ko lakou man leo oka wa no ia i kani ae ai o na mea %ani a ua puukani nei o" Italia, ai kē kuu ana iho o in mau leo, a hoaliiiho la ke anoano ia wa i loheia, alsu &i k$ pii malie aua ee o kona leo, ai ka hi)kj ana aku ina anuu oluna, ua malie iho ia ka hele ana o kona leo, a e lohe ia aku ana kona leo me he mauu alā no ka uka >raokele.' ke kikikon i ka pua ctka Mamane, a i kona hoouai po- ] uo loa ana iho, a aiiUu iho la kona leo > i lalo ike aheahe malie, me h§,leo ala no kekahi Meloeliaua ka houhene i ke| kuluaumoe, aua ikeia konaakāmai l lua ole ma'ka' himeni ame ka 0 \ kona leo, a o ka $ani o ka papa himeni' o Pelekane, me he mea la he hapaumi 1 ia no ka papa himeni o ftalia, ana ia mea i hoonaluea iho ika manao o ka 1 papa himeni o Pelekane a pih wale ! lakou, ao na kaakau alii lioi keia, e lou ana a lou mai, me ka manao qa ke- ( kahi o lakou e papahi mua ika hanohano oua Ui neī o Ilalia, efa nae aole e hiki, nh k« mea, ua lik6 ' mai Ia ka' uea r mii a kn moopuna a Petero ka Nni. ' Oiai kn auaina e lealea ana, ua pie ia nku la kekahi puali nui e komo mai nna mn ka puka komohana o ka pa alii me na lama!fema hunui e a ana 4 aku ana i mua ōke alii opio, a hoomaka »ai la lakotf e haro ame ka hoomaikai ana, *> ike kuu * ana iho oia mau leo, tta ik« Itr abu !a 'kekahi kanaka loihi pilalahf e hele ae ana mamua 1 kahiko ia me na hoailona alii, ame ke kulana kilakila a Meliie oia ikn roai ai, a e ana hoi ma kona mau kipoohiwi na hnihui gnta, a kona papale hoi, ua Mnau ia me na hulu o kela a me keia ano, a e moe ana kanp, pahi kaua pia koua aoao, a wehe mafla oia i kekahi liaiolelo ano nui e pili ana i na alii opio. [ AcJe