Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 26, 27 June 1885 — HE PANE AKEA NA KAUKA HENRI MAKALU. [ARTICLE]

HE PANE AKEA NA KAUKA HENRI MAKALU.

3 kumn e hoopauia ai na manao nune maopopo ole oka lehulehu no na mea e pili ana no ke komo ana mai o ka mokuahi lapana iloko nei o ke awa me ka mai, ua anuhi makōu ake hoolaha aku nei ma ke akea ika palapala pane a Kauka Makalu e hoakaka ana no keia mea ma ke akeā, a penei e heluheluia ai kana palapala: "I ka o ka nupe* pa "Advertiser": Ma kau pepa oka !a 19 iho nei, ua ike iho au ilkekahi ma* nao o kau pepa e hoahewa ikaika ana ī ka'u mau lawelawe ana ma ko ano Kauka Awa i ka mokuahi paahaua lapana Ma na hiona ka-waho oua manao la, ua hiki loa ia'u ke ike ilip, ua hana oe i kekahi hana kupono ole no*u, oiai aole i maopopo ia oe na mea a pau e pili ana no keia ninau nui, ahe manao ko'u ma keia mau hoakaka pokōle malalo iho e hoopololei hou ana oe i kau mau kamailio ana. "Ma ke kakahiaka oka la 18, ua telepone ia ka mokuahi lapana shiro Marn. Ua iho aku au i ka uapo elike me ka mea mau, no holo āna akn ilnnaonamaka waapa pailala. la'n i kau maluna oka waapa, ike iho la au e kali ana ka waapa pailata no kekahi mea okoa aku, ao «a mea la oia no o Kikaha, Kakauolelo oka Papa Ola, la eaakou i pili aku ai ma ka mokuahi, p\i koke aku la aw i ukali koke ia mai e Kikaha. Ma ke poo 0 ke alapii halawai iho la maua me Kanikela Irwin. Ninan aku la au iaia no na mea e pili ana no ke'ola kino ona . ohua, a i mai la oia ia'u he mai \>.lalii kekahi o lakou, a hoike koke mai la oia i ka palapala hoike oka moku ika kau inoa ia eke kauka ke kapena. He palapaln hoike keia i kakauia me ka moakaka, e hoike ana ika la mua i puka ai o ka \aai a me ka Ia hope a ku ( wale ika aina nei. Ua hoakaka pu inai nohoi"ke Kauikela Irwiu i ke ano o ka lakou malama a hoomaeoiae mau i na wahi a pau o ka moku. "Alaila, olelo au ekn ka moku ma waho o ke. awa a hiki ika manawa e waiho aku ai au i ka'u hoike i ka Pereeklena oka Papa Ola, aka., manao iho I nei ke kakauolelo o ka Papa Ola he mea pono ole ka hana pela a ao ae nei oia e komo no ka moku iloko o ke awA elike me ka hana ia ana ona nioku mua, ? ilaila e hoomalu kupono ia ai oka meku a hiki ika wa e waiho ia aku eka hoike imua oka Peresidena oka Papa Ola. 0 keia alanui a Eakaha i olelo ai, ua hooholo koke ia iho la, aia manawa i hookomo mai ai ka mokuahi a ku iloko nei o ke awa. "Mamna ae nae o ko'u haaleīe ana kka moku, nana pupnahulu iho la au ;he elua a ekolu ona mea i olelo ia ua ! ; loaa i ka mai ulalii, a ike maopopo iho la an he mai ulalii io no ko lakou. A oiai na ike au e komo hohonu loa aku aua na nana ana no ka iehulehu .aku o na eliua e a'u ame kekahi mau kauka e ae, aole au i nana hou aku i kekahi poe e iho, aka haalele koke iho la au i. ka moku me Kikaha ame ke» Kanikela , lrwin no ka hoike koke ana i keia mea Ika Peresidena, me ke kauoha pu la ana o ke kapena aole e ae i kekahi mea e ae e pili aku i ka moku. "Ua waiho aku au i ka hoike mai oka moku īka Pereaidena q ka Papa Ola, a o kona manawa no ia i kauoha koke ai e nana ia na ohua a pau oka moku. Me Kauka Uwepa a me Brodie, holo hou aku nei makou a kau hou iluna oka moku. Huli aku nei makou me ka nana pono ana ina mea mai ulalii a na ohua no a pau, ua kulike ko makou mau ike ma ko makou olelo ana he mai nlalii no ko ka mea mua a makou i nana ai, aka ia makou i nana aku ai ina mea mai a me ka poe a pau loaa io aku la he elua mea i loaa me ka mai samola poki, Ua hoike ia aku keia mea ike kapena a ua kauoha pu ia aku e huki i ka hae iaai, ix waiho hou aku ia m&kou ika uaakou koike i k& Pere»ideaa o k& Tnpa Ola me na olelo m mk& hooaulū a»a ina oh&a ma Kakmulma, a , » hoomalu ia ka mokn imw&ho oke bw&. "O kbin k&'a mau hemkaka e piU '' > U'j keh ie i*juoyjuo t *kb . waiLo mi m mk& I I e!ikg a». t'j kli u iU hst i i! "Qvm m ' "UvU.'j G 'M*GrileW, M * i*u*n> w.

WA EOOKWEīī IKĀIKA MA AK&i & Ma ka la 13 o keia mahina m» ke kiilAiiakiiuliale o ĪOkako, ua ulele puuf»ī& ihola ka moho kaulana o ke ao Ml J. & SoliiYan, me kekahi moho iho »f ma ka inoa Jack 13urke. 1 ka maotta i kuhea ia ai o laua uo ka ulele &e mino aka ano hooheueheae ka i ike ia"ui& ua papalina o ka moho kaulana ao ka poupou peke o koua hoa leulea e ku ana imua oua. No ia mauawi wale no nae ia mau hioua ona, no ka mea, ma ka puiii mua a iaua, ua kouo ia ua moho nei e liooi ae i kona makaala me ka ikaika, oiai ua amaamau ke kn ana o ka puupuu iaia mai ua liuia haiia mau a kona hoa paio; no keia mea ua nni ka hnhu o ua moho kanloua a!a Ma ka puni elua, akahi no all'e na moh.6 nei he hoa paio kona i niakaukau ma na hana palepale kuikui- aole nae ; he mau hana ano nui ma keia pnni; ; pela no ma ka puni ekolu. Ma ka pu* 1 ni eha, loaa pono ua wahi moho pou-'i pou nei i ka puupuu a haule kukuli īho la oia ilalo; ma ka puni hope, liaule kakuli liou ua wahi moho poupou nei, a rca ia nae i!aTVī hooiele aku ai oia o kona mau puupuu ikaika i ka molio k"ai\!aua a "loāa aku lā oia iua ka a-i a nio ka auwae. O ka puni hope koia a eo aku la r& Bu!liTnn ka hanohano. ] O kela haole Pelekaue e k:uilaua 1 mai nei hia keia hana liookahi uo, oia ' 0 Mlieheil, ua aa ia aku nei e kekalii haole moho ma ka iuoa Cleorv, no ka hakaka kuikui no ka mōlio o ke ao nei. Ua puka pu ae no lioi h| Loolaha hookuku ma America na kekahi paele ma ka inoa o Wiison, & kono aua ia e hakaka hookuku me na moho a pau o Ameriea po 10,000 dala pili o ka aoao hookahi. Ua puka pu no hoi he hoolaha hookuku na kekahi haole o Alameua, Kaleponi, ma ka inoa Goe. Tvlor, e kono ana ia i na haole a pau holo i ka au, e heihei au me ia ma kahi auau kai ma Alametla, no ka mamao lie liapalaa mile, no ka makana he mēda!a gula me ka inoa moho au o iia kapnkai komohana o ka moana Pakipika. I keia la e hoomaka .ni ka hoihei ana, Poao-iio lune 27 a e hooman ia ka lieiliei aua »0 elna Poaouo hou aku, a o ka mea nmmv na eo iloko o keia imw'h heīhoi ekolu, nona ka inoa moho au 5 a uie ka mnkana medala gu!a. " O kekahi haole e kaulana m?.i nei ma America ma ka hana lioo'eile! hamare kanmaha o "Onnean Ross kona inoa, e haaTri ana oia he anaina lioikeike o kana hana ikaika ma ke kulanakauhale o Bosetona. I ka makahiki 1882, ua kio!a hoolei ia e ia he liamale umikumamalua paona ke kaumaha no 11G kapnai 6 iniha kn mamao; he hamare iwakalua kumamaluilu paona. 78 kapnai me hapaloa iniha. Fa hau!ft nae keia ikaika hooleilei hamare i keknlii haole Bekotia ma ka inoa Geo. I>aTidson, a o ko ianei ikaika' hooleiīei penei no ia: Hamai'e umikumamalua I»ona, 118 kapuai me G iniha ka mamaol hamare 1G paona, 103 kapuai me 1 iniha; hamare 21 paona, 79 kapuai. ! Ma keia anaina hoikeike a Eoss, e ! hōao ena oia e haule kela ikaika hoolei- ! lei o Geo DaTidson. I O keia manao malalo iho, hehoolalia j hookuku ia i hoopuka ia ma ka nupepa j puka la Alta o K'npalakiko, e ka ona o ka nupepa " Poliee Gazette" oia o j Bichard K. Fox, uo ka raoho heihei j pukahi i haulehia mai nei ma Kikano oia o Hanalana, e aa hooki.ku heihei waapa pukahi ana me W. I3each o Kikaue, ma na wai o Ameiiea; penei ua lioolaha nei: O ka hauiehia ana mni nei o ka mo lio heihei waapa pukahi kaulana o ke ao nei oia Ed. Hanlan ia W. peaeh, he mea ia i komohia ia na manao, kanalua iioko o ka noonoo ana o na kanaka o America nei a me Kanada. Ke kakanalua uei au,a pela pu me kekahi poe oae, aole i holopono a maikai na hooiala heihei ana o Hanlan me Beaqh ma Kikane, a ke manao paa nei au, a pela pa ine kekahi poe leh.ule.bu e ae, ioa e heihei hou o Hanlana me jJeach ina kekahi o na wai o 'oaenea nei, he paa ko'u a o inakou no a pw, e k>k hoa ana ke au o ka lanakila hanokano ma ko Hanlan aoao, a e eo hoa td iaia koiia inoa inoho. U ke hooholo nei au e haawi makana i 5,000 oala i ka iaea e eo ai ku heih<ji pokahi hookukii, iae ko'a iaanaa la hoi e m ana q Beucu e iioio m&i i Autejciqa Ut>i M> d«4a i ui&k&uii ia akū iaiu hp - 3j£!QQ uo ka aku i mokp & ptiUf Jl oi&i U% l&l lh m&l ia'M j h& iifc o t> L.olv iuhi īaiiei a Lai- j im hi&hak* Jk kukaia^ , hm mi sUt k*- r u ku m& j mm> o ut » \ \ k«k« km3**i pulki: ' i m b jiw, »4, m i i uji-, u j hiki } ka LuiĪK, 6 &U, %JssJ <J4 ' » !

XK) ka. pīli o ka apno, a ame ka moa moho pa oke ao Lolookoa. Me keia huina dala mduna, e ae iio ?u e haawi ī 500 dala ia Beach no ka «ik»i ann ī konn mao lilo moku. Fox. O keia malalo iho o na olelo ia i hoouna ia aku ia WilUam J}eack © ki. mea nona ka inoa maluna ma na uwen olelo: , - E aa no o Edewada Hanalana e heihei waap'a pukahi pu me oe no ka pāhu heihei mai ka 3 a i hiki i ka 5 mile. ma na wai o America, no ka uku pili mai ka 2,500 dala a hiki i ka 6,000, me ka haawi pu ia aku he 500 dala no ka uku ana i kou mau lilo.