Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 28, 11 July 1885 — HE MOOLELO KAAO NO KALE KEOKI, Ke Keiki Ilihune o na Waoakua o Suedena. KA MEA I KAPAIA Ka Moi o na Medala Kila A o ka mea hoi i hele a kau i ka Noho Moi o Pelekane. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KALE KEOKI, Ke Keiki Ilihune o na Waoakua o Suedena. KA MEA I KAPAIA Ka Moi o na Medala Kila A o ka mea hoi i hele a kau i ka Noho Moi o Pelekane.

Helu 20 OlAl LAKOU nei e ku aiia, ia wa i no iku ae ai ua ukali, i liiki aku ka iiuina i ka 112 kaikam&hine m» ka t>oao oka Ui Loselula, a pela n.o lioi ka nui ona keikikane ma ka aoao b Kale Keoki. , ' „ Oiai na iwa eku nei ame pa ukali me he mea la aole i lielu ia ka nani o na keiki alii i mua o na alii opio o Pelekaue, ai ka pau ana ona webewebe a ka Bihopa nui, ua hooh\ii ia ae la na lima ona alii opio a kamailio mai la ka Bihopa, a pau ia, ua hool*uuia ko anaina mare, a hoi aku la ke anaina no ka nanai ahnaina, kahi lioi ī lioomakaukauia ai o nn mea a pau. Oiai ke anaiua e noho ana, a e haup» ana hoi i na kuhmia o ka papa aina aia hoi, hooheia mai aua ei ae he mau moku kaua ke holo mai nei, he 50 ko lakou nui, a ika nana pono jta ana aku ua ik© ia aku la oka hae oke aupuni 0 Suedena, nolaila na hai ia mai la tte mau mokn Sn<viomi ; & i waena komi b na moku kaua he 50, e welo aua ma ko kia o kekahi moku ka hae moi oke aupuui o Suedena, I ka lohe ana o ke alii opio Kale Keoki i kēia mau olelo, ua kn'u iho kona mau waimaka, no ka mee iia mlopopo no iaia o kona mats inakun a m'e kona mau knpuna no kēia e holo iMi nei. Aole i liuliu iho, ua ike ia aku la ke kuu ana iho o na waapa alii i lalo, a o ka Tra no ia oke kaa alii ame nā kaa eae i hoouna ia aku ai akn ana ika uapo, a lele mai la na alii a kaīi mni ta iluna ona kaa, a o fea wn no ia o ria kahu kaa i hao mai ai i ka holo o lio aia ka pono o ka hiki aku i ka lmle alii. * I ka hiki ana aku o na alii o Suedena a ike mailao Kale Keoki ikoiia mau inakua, ua ku mai la oia iluna a hela mai la me na waimaka e hiolo ana m& kona mau papalinā ā puliki mai la i kona mama aloha ame kona a nie na kupuna, a hoohiolo nui iho ia Ime na waimaka oke aloha i ke keiki, | a pela hoi ke keiki i ka maku.a, aia lakou e lilo ana ina lupea a fce alolia ua ku mai la ka Ui Losehila a hele mai la a Imi pu iho la me kona mau makuahonowai iloko oke aloha, a pela iho la na haawina Jike i loaa ia lakon, a i ka mao ana ae o keia mau o ke kaumaha e hoalii iho ana maluna o lakou, ua hele aku la lakou no ka papa aina, a malaUa lakou kahi i hoOnanea ai. lloko o keia manawa e inu ana na alii ai aupuni i waina no ke" ola ona alii opio 3 "V pela mau lakou o ka inu ana ahiki ika hora eha oke ahiahi. A ika uhi ana mai oka malu! po.ua ikeia aku la na lamalama kukui a puni ke kulanakauhnle o Pelekane, a ma ia po i wehe ae ai o Kini Keokihe anaina hulahula nui, a e wili ana hoi kela a me keia i kona hoa iho, aua hoomau ia keia lealea a hfc ika hora lo ka wanaao 8 hookuuia aku la na hana. , 1 ka hiki ana mai ika lua oka la, m leaiea hou na alji ame na mea a pau, ama ke ahiaHi oMTa 'ni'knkala aku la o Kini Keoki ina moi a pau, ioa he maa Naita ko lakoa e hiki ai ke Iwlea, m ae mai la lakou. me ka i m&i aa makaukau hioa i raea a pau. I ke. lohe aaa oka Mol Kini Kaoki, 6*Jttt»k».ukaa ko lakoa īuh.u uh***. k&uoha Loa aku la "it, ? n HLa U msi keia ln oi» 5» r U#koto ai " E8 % pnn w, Va fAU'„ *mtē k« o ko lakmi i k* UAt* '> a* a p&e

I lio'ikkoii llau'ōli no ko Takou ike maka I ana i na na!ife o keīā a me keia aupuni, a%ae v ko laliou noofioo nui ana, na wai īa apanei e 'papiii i'lka hanoliano o ka ! la, a o na'naitfi liea la aiianei ona aupuni like.ole ke lawe a kaili i ka hanohand o k$ la. Ma k,eia. ahiahi no ua puka ae ka nui o na naita e hookahakah'a .ana ma na huina alanui o Peleknne a hala loa aku ike kahua kaua kahi e hookukuia aku ai ona moho kaulana 9, a m<} keia,aupuni. Ika lolie apa 0 Kale Keoki i keia 1 mau olelo a ka Moi, ua liuli aku la oia & pane aku'la i'kona Puuku nui, oiu o jlVtero ka n'ui, elioomakauknu ina'mea j a pau e pono ai o iona mau naita ke [ niki'aku ia la, nola meajia lohe wale mai no an i na .uaita Far?ini, o lakou ka na nr»ita e hiki ole ai i kekahi mau | nupuni o Etiropa ke aa* aku e ku a pa- | io, fio ka hē oi aku ko lakou aka- ' mailoa ma'kā ohin ana ina pahi kaua, I ka lohe nna o Petero ka Nui i keia mau olelo a "koha Haku, ua pane mai ls oia, na ka la apopo e nana i'na hana oia la e~kuu aliī, aole loa keia mau lima e Waiho aku ikā oniu an& ika pah'i kaaa no hanohano o kona aioi a n» kona aiua maknAhiHe, a kani ae la fikftV f a lo'n pA fho !a hoi me kona hakrrt nli» Keoki. Oini ua kokoke naai ka manawa e ]iooko in afk'efa mati manao oka Moi &ini Keoki, A 1 ka puka ana mai o ka la ke kak«ihial:ft nui. n e hoolele pau aoa hofl kona inau kukmna malamalama maluna tt Petekane holookoa, a o ka haa paa hoi keia e halii paa ana ma ltfaa"o ftīr iian 61fie ha kuahiwi, &eī 'ne aila hoi ta mannmann knhikuhi hora 0 hiki ae ika hora eono» aia hoi ua puka mai la ka heluna nui 0 na NwtA tne ko lak(hi mmu aaho like oTe>, & e kaxe#R ans hoi ka lakou mau 1 pahi kaud ma na aoao/ a e hulali 6linoI iino ana h6l kā makaO ka lakou mau I koi kaua, $ e moe loiii ana lioi ka lakou | mau ihe'maka wini 'ma'ffitrft o ko !Btdii mau aio, a e kui «eae ana hoi ma ko ! iakou mau poaeae ne pana, a 0 haawe ana hoi ma ko lakou kua na aa pua. [11»' nānailku i u& poe tfaita a!ā e hoo- [ kahakaha mai ana ma mi alanui e hiki aku ai ike kahua kana. E kahiko ana hoi ko lakou mau alakai me na kahiko nani ame ua mekala hoohanohano q na kahaa kaua nui a lakou i papahi ai Ika hanohano cka la lealea, aka aole paha iakou i moe uhano mua e haulehi§ ina Hma wikani o na kefki Pelekane. 1 ke kemi ana ae o ka hora ehiku aia hoi, ua ike ia ak'a l» ke kahua ua hele a piha pono me na makaikai, a e kaii ana hoi oka hiki aku ona alii opio a me ka Moi Kini Keoki. Ika aui ana ae oka lima kuhi hora i "ka hora ewalu, ua ike ia aku !a ka iho ana iho oka haē alii i lalo, a hoohoaela na makaamana, ei ae ha alii ke hele mai nei, a aōle i upu iho hoea mai āna ka huakai alii a komo mai la ma ka puka pa, ia manawa no i haawi ae ai ke anaina i kekahi mau leo haro j ekolu e wawalo helē ana hoi i ka lewa I ai ke kuu ana iho o keia man leo, ua 1 lele iho la na moi a pii aku la ma kahi ] i hoomakaukau ia no lakou.

O na nkali o ke alii Kale Ke6ki, tja kahiko ia lakou me na aahu kila paa loa i hana noeau ia e ka poe o Irelani, e kuuwelu ana hoi na huihoi gula ma ko lakou mau kipoohiwi, a o na maawe lopi gula hoi ! keia luhiehu ana raa ko lakou mau umauma. O keia mau ukāli oia iio o Pekelo ka Nui a me kona mau naitā. 1 I ke kuu ana iho o ka nae o na ua huli ae la o Kaīe Keoki a kauoha ! aku la i konā māu ukali e hoi aku ma I kahi i hoomakaukaū ia r no lakou, ui kn ae !a u& maa okall nei a hoi aka la no ko lakou halo lole, a aole i liuliu iho, ua kauoha ae la ka Moi Kini K.eoki f ka'mē ole, e kauoha aku I na naiia o ka mahele ekahi ameki mahele elaae puka mai 1 weho. E na raak&tflfika o ka nupei pa P&e a ptrat moo1e!e?o hoi, k j33Bi pafeā! ot»kou ! ka n 1 He ekiihi a me ka roahe!« noi.1 ' f '& * I oakiAa iki ata aw i» * O k« "8 neiH | o Hhp&nii., e B?«iraJ (« e ke K#fti ' iWoha, te kai»ke iwlm* oh no 14 ! a be k#»w ko Uk*i*hi m U 4 moi c iH k« 03** k'* i

ia ka Bulu o .-jSepania. O ka mahele elua, no PerAia, e alakai ia ana eka Naita Oreba, *a meā i kapaia» ka hiena o na ulu la.® o Perusīa. I ka tnakautau aua o na aoao a elua ua kaiii iiou la.ka pu, aoka wa no ia i ilio ai na aoao & elua, a i ke kupalulu hou ana mai a ka ole, o ka no īa o na aoao a elua i hooliu|r like ae ai i na lio a ho--10 aku la i mē "ke kuupau 'ana i ka holo a hoo£u£ ae la i kahi hoōkah}, a ike ia aku Ta feoi ka pale ' ana 'o kela ame keia me'na laau Ihe, ai ka nana aku ua ku nol"ka elēu na mahele a elūa, a i kh ha?a ana o ka hapalUa hora ua Ike ia aku !a nn naita ona aoao a elun e waiht> nai ana i ka houua, a koe iho la na alaka , nolaila ua nonoi mai la ka Naitß I e ana, pahikaua pu laua, ua ae nku ta ka Naifa Oreba, a hoomaka laua e hoomiakaukau no laua iho. m "kahi hou mai la ka pu a hookuene poāo iho la laiia iko laua mau kulan», »«ole i liuliu ua hookui ae la Ha a laua nei, holo ae la ke kani oeoe ona mekala kils ika lewa, a lalapa %ai la na huna ahi mai ia maa ae, ai k& nana aku «« like no a like ko laua mau, akamai, aka mahope iho o ka hala ana o ka hapalua liora, ai« hf>\ aole ka naita Pomelia ma kona' lif» a e waiho ana hoi oia he kino ptnmuanu ma ka ili o ka honua, no ka aea ua lo&a pono aku la oU i ka hauna pahi aka Naila Oreba, au& kaa ka lapakila ma ka aoao o na Perusia ka huū&ila a hoihoi ia aku 'a no ko laua m&i hale lole, a kahea ia aku la ke kolu a ste ka ha o i\A mahele. 0 kei» mao naita uo Belegluma amo Heltoe, o keia na puali he-' lu akahi oia ma« aupuui, oia! lakou e | ku kaawale ana, na kani mai la ka pu k&la aka haku Puuku, ao ka wa no ia ana aoao elua i holo aku ai a hookui ae la aa »ea k&ua a puehu liilii ae na kuna fthi, ka hapalua horāj «ose he »€*JMakotr i poino uā tīke no a like na aoao a e!ua, nolaila ua kāuoha ae "la ka Moi i kona Punku e kaaoha i aku e hoomaha, he manawa ole, ua hooknu aku 1& oia i ka leo o kana pu kala ma na knm ana ekoln, ai ka lohe ana ona mahele naita, ua ku iho la lakou a hoolai inalie me ke ka!i auā uo ka manawa e kauoha hou 1a mai af. Ika hala ana o ka hapaha hora ua kani mai la k« pxi 110 e!na ttanawa & i ke kun ana iho ua ike ia aku lā na rūAhelē naita ona aoao a elua e hookikakaha mai aaa a e kuene pono ana hoi i ko lakou mau kulana, a i ke kani hou ana mai oka pu, ua hookui ae la ka lakou mau mea kaua, a i ka hala ana o ka hapalua hora, aia hoi ua ike ia aku ia ka heielei ana mai o na naita, a i ka nana pono ia ana aku ua ikeia ona naita Belegiuma ke waiho mai ana i ka houua, kani mai la ka pu a ki; ia mai la na poe i eha, ao ka poe hei i lanakila ke hookahakaha ala lakou ma ke kahua kaua me ka hiehie nui, e ka--11 aku ana oka hoea mai oko lakou , mau hoa paio, aole 1 emo ua puka mai la ka mahele o na naita Farani a hele mai la a mamua oka mahele nana i lawe haaheo ka hae oka lanakila, a emi hou aku la i hope no elima anana a ku nui iho la, ai ke kani ana mai a ka pii, ua lele like mai la lakou a hui i kalii hookehi, a ike ia aku la hoi na naita Farani e lawe palanehe ana me ka mikioi l&una ole, ai ka hoomaopo po ana ake anaina, ua kau aku la ko lakou mahalo palena ōīe maluna ona naita Farani, a aole i hala ka hapaha hora, aia hoi e waīho mokaki mai ana na Naita Hēlene i ka honua, a e ku haaheo ana hoina Naita Farani, ma ka hoomaopopo aku a na mea apan, aole he mau puali nana e hoopio i na Naita Farani aka he au ko ka manawa. I ke kaawale ana ae o ka poe i hoeha ia ma ke kahua ' kaua, ua kani mai la ka pu no ekolu manawa, ao ke ano o keia, e kahea aku ana ina ukali oke alii opio <3 paka mai i waho, a 1 ke kuu ■ ana iho o to leo oka pn aia hoi, ua ike ia aku !a o Petero ka Nui me kona mm he 18 aku ana i mne. oke kakw kaaa usn ka h'&hih nui, a a?4e i iiuliu, ua knui lū&i !a Vf% pu hwmakauksu s Ike ia aku la na niahele nafta e book«Aw«le « m fa lakoa iho no %0Q j mttei k* ka*wale m&wwm o 1»kon a k*ai iJ* k« ieo '> ka po, « i | *.<; kuu m iUo t u* \V*t i* *ka Utn oiu--4i usMuVi sju« ik« j/jQ oko | rmn 6. hOi'Auei iho U ' ! > k.'j mw kali, />e ] t JLote4 pm, '