Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 33, 15 August 1885 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANA KA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Euen hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo. [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANA KA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Euen hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo.

Unuhiia, no Ko Hawaii Pae A ina. Helu6. Pela Iho la na kaikamaliine nei i adao ai ia ianei ina mea a pau ana e "liana ai f a he ae wale nolioi kā na Biute nei. •" Aia lsna nei no e nolio ana, kani māi āna pe!e aina, oka aina k'akahiakn a oka iho kolee akn la noiao tia kaikamahine nei, no ko īakou paina ana, a nohb iho 'la no hoi ua B!tite nei iloko o kona rnmi, a e nana ana no hoi oia ika wati hka hiki ae i ka horn umi, alaila o kona wa no ia e uleu aku ai i kana liana e like me ka mea i hahai ia mai ai iaia.

A i ua kaikamahine nei i hiki aku ai ma ka papaaina, a aia hoi kona mau makua e kali ana nona, a īaia nei no a noho iluna oka noho o ko lakon nei ulele iho !a no ia no ka ai ana, aka o ua kaīknmahine nei ke ai a!a no oia vnr* ka hoomanao ana no kana aloha, aolepaha i hala he umi minnte mahope iho, o ka hoopuka koke aku la no ia o ua kaikamahine nei i kana mea, i kuko ai, penel, oia i olelo akn ai i kona man lōnkua.

E o*n mau makua, na loaa mai ia f n he !eta f keia kakahiaka, ma! ku'n aikane mai, e olelo mai ana oia ia'u e hele mai ana oia i a nei nei i keia la, na hiki maī oia ma!utia mai o kekahi moku maī kona aina mai i keia man la iho nei, a eia ofrkr~eho net i kekahi hale hoolimalima, oia walMto, a ke manao nei hoi an ina oia e hele mai ana ianei, a!ai!a e manao ana an e ana akn iai(V e noho pu kakon ianei, ake uinau nei tm ia o!na pehea la ko oluafnanao, Pane mai!a kona mau malhia, nohea mai ia kāikamahine ? a owai hoi ka inoa o kona man makua? a heahahoika hana a tta man makr.a a!a ona ? a i holo mai nei hoi ōia i ke aha ? Pane koke akn !a no xin kaikamahine nei. No Mskanere mai oia, a o Makuisa Bolubna"ka inoa oieona makuakane a oia no ka inoa o kona makuahine, aohe hoi he hana a k6na makuakane i keia manawa no ka inea ua elemakule oia, a i holo mai.nel oia i ke Kula, oiai ua makemake oia e komo i koonei kula alii oia kona mea i holo mai nei, no keia mau haina maikai a ka laua kaikamahine, nplaila manao iho la kona makuakane he olaio keia mau olelo a kana kaikamahine, a olelo aku la oia i kana kaikam&hine, ina e hiki io kai. alai anei, aua aku hoi oe e noho pu mai kakou a hiki hoi 1 ka wa e hui ai ke kula, alaila hoi pu hoi olua i ke kula, alaila he maikal loa hoi ia loaa kou kokoolua o ka noho ana i ke kula, no keia mau olelo maikai a kona makuakane ua olu loa iho la ua kaikamahine nei, oiai ua hooko ia kana mea i manao ai, a hookahi wale no mea i koe o ke kali wale aku no, o ke kani' mai o ka hora umi. I ka pau ana o ka lakou nei paina ana, ua hoi aku la no ■ kona mau maleua ma ko laua rumi a o ■ ua kaikamahine nei lioi noho iho U no' oia ma ka rami hookipa a hiki i ke ka- 1 ni ana o ka hora umi, a be mau ! pau o ka hora umi, ala hoi iho malu mai Ia ua Biute nei a hiki i lalo, a hele loa ae la oia a mawaho mai, a kikeke tnai la ma ka puka o ua haie nei. la lohe ana no o ua kaikamahine nel i ke kikeke, o ke ku koke m 1« no la o ua kaikamahme nei i luna a hele aku la tna ka paka a ike aka fa oia f ua cte nm; oa he!e kona mau jbe!ehelei» a ftke me ka !a I paka mai f V.e katafciaka ka ola 0 kana pajjM!na, « 1 0« kfcbi ia tod koma laadao * % o! Iwl « kn *6*s wm *S* kiukam&hm* m k*l*bf'

Moi, ole na kekahi kanaka waiwa loa ia manawa a au kaika?jaahine ] nei i ik| aku ai, o k<? ia nei 'lele aku la ] no ia teui a honi maila no hoi ua Bi«te nei,, akomo maila laua nei ilo'kooka liale n, nuho iho Ia laua nei ma ka rumi a olelo aku la ua kaikamahine nei ia mtite e noho oe maanei, a'e kii*' ae au mau makua, e hele mai © ike ia ae mai la no hoi ua BJnte nei a nalo irpi la ua kaikamahine nei* m«i' la oia kona Mu ae kuu aikane ua hiki mai nei«&'& eia oia ma ko kakou xumi hookip(Tksfi! i noho ai. r I ka fohe ana o kona mau makna ua hiki mal ke aikane aka laua kaikamahine, kti koke ae la laua iluna a hele aku la »0 ka rumi hookipa, a ike akula laua i ke aikane a ka laua kaikamahine he. oi aku o ka wahine Ui a maikai no hoi, ama ka laua ike aku aole e loaa kona Ina apuni ia mau mokupuni, olelo iho !a na makuakane nei, ua noho' ae nei au mai ko'u mau la opiopio mai a hiki i kēia la, a ua o mai hoi ka hiiia 6 ko*u lawoho ahe hoike ana mai hol ia ua elemaknle art, aole nae au i ike i ke» 1 kahi kafkamnhine TJi e like me keia 1: ke hni «e nei nu; ina o keia kiiAiimah!- 1 ne n n?fn ponoi, nole au e hoohele iaifc j i ke koln no na mile loihi, aka o ke fumu hele mai i ko*u hale nei, e ao ai iaia, iho la na olelo a Ua makua* kane ne#"iloko iho onā, no kona manao maoli nfc he wahine !a hoi keia, eia ka j annei «s?e, n pela pn no hoi me kana Trahine"*Tjn knhihewa loa no hoi oia he kaikamlhino'no la hoi keia, aka hbij nole ti«Stei ho mea nar>a ! hahai aku lt ! Inrtn mea huna. i

A ia Ilio Ia kekalii mauawa loihC uo nauea ana mawaena o I us kaikamahine VI nei hoi me na ma- ' kua o kana alkane, a mahope iho oia ! ua kono koke aku latfk'kai- | nei a ke Kiaaina i ua j nei, e hele laua ma ka papaaina, a ; naue akn la !aua nei no ka papa*ina me ! ka ukali ana aku o ka maknakaiie ā me ko laua makaahine, "e hoohanohāno hoi i ka ai ana a ua kaikamalime nei, noiaa hoi na helehelena nohenohea, a i ka pau ana oka lakou nei paina ana, hoi hou aku la lakou nei no ka rūmi hookīpa, oiai he makemake loa ua mau nei e ike mau i na helehelena nani o a he makemake no hoi lana e kamailio man me ia uei, ano kekahi manawa loihi hou ka lakou nei kamailio ana, a oiai hoi ua Riute nei e kuu pau ana ika aila pahee o kona mau lehēlehe ma ke ka- ! mailio ana me ka pahee imua o kona! mau makua, oiai ua īilo makna iho la 1 hoi keia mau mea nona nhe aka wale no hoi ka ke feaikamfthine a ke Kiaainā a o na maktia hoi he "hikikii wale n$ 1 Kanaoena" me ko !aua mino aka mau ■ana no ka lealea o ka ia nei mau kamailio ana iniua o lakon, a hiki wale ike kani nna oka hora 12 oke awakea, ua nane hou aku la lakou nei no ka papaaina a paina iho la lakou nei a maona a hoi aku In no lakon nei kamailio hou no ahiki i ke ahiahi ana, a ua piha lea- j lea loa na makua o laua nei i na kama*' ilio maikai a ua nei.

A i ka pau ana oka lakou neī paina ahiahi ua noho iki iho la lakou nei no kekahi manawa pokole, a noi mai Ia ke kaikamahine ake Kiaaina i kona mrtu makua, e hookuu mai olua ia mauā e hoi. maua e hooluolu, oiai ua luhi loa paha kuu aiknne, no keia la, oiai, aole i loaa iaia kekahi manawa hooluolu i keia la, aua hooluhi loa olua iaia, no ke kamailio ana apo wale no keia la, nolaila e hoi maua e hooluolu. Ia manawa i pane mai la kona maku- ! akane, ae e hoi olua e hooluola ma ko olua wahi moe, oiai ua ' haīa i'o no ka manawa kupono no ka moe ana. Ia manawa kn ae la ua mau kaika* 1 mahiae nei iluna a haawi aku !a i ke aloha ahiahi, a hoi aku īa ua mau kaf. kamahine neī no ko laua lumi me ke apo ana aka o kekah! ī kekahf a n&lo aku la Hoko o ko laua rumī a o ko !aua mau makua hoi aku !a no hof !aaft ma ko !ana mau ramf īho, e waiho hof kakou i ke kamai!fo ana «o ko !««*« rnm? ibo, e hio!««f ana, a e kamaf!lo ik! ar* hoi kakoa no «* maa k*fkftmah!» ne ne!, 1 T me-i kafVara*hfne « k«fkf k*n# nm h'A thm aka af, fko Ukoo rarai, wl* lam i fi '# kawwa!»», aka, t?e amoe t*fce f* no i!«»« o k* mm

aua hooko ia ka manao o ke kaikamahine ake Kiapiaa maluna oua Biute nei, oiai, he po liookahi 'mamua ae ka 'noHo ana o Tca makemake o ua k'oikamaliiae nei no ua Bia'te nei, me 'kona imi ikaika ana i kumii no lana 0 noiio pu aij a e hooko ia ai na manoo!ftna a kona p'uuwai nō na helehelena nanl oua Biiite Uei, a akahi no a hoi iho ka manao, a lana malie, no ka inea, tia nalō ka la'ua mau hap' l hoopu'iipuni aua hooka īa no hoi ka'p.a kuk», aua lioolala ia" līoi iie loilii o ua po nei, ī manāwa no laua e kamailīo* ai kekahi a me kekahi, me ka hai ana aku hoi o kekahi i kekahi i ko laua moolelo pakahij a hiki walo i na hora makalii 0 aumoe, a ua liiamoe aku la laua, a i ke kakahiaka ana ae ala ae la laua nei, a hoomaenaae iho la ia laua iho, e like me ka mea mau i u& kaikamahine nei i ka hana mamua, aka, i keia kakahiaka ua poina ua kāikamahine nei 1 kekahi 0 kana mau mea h'anā ua hana ia kekaBi aole hoi i hana ia kekahi, ke kumu 6 keia poina ana" aole hoi e like me māniua ka p'au pono o na hemahema o ka hale Ika hana ia, no ka 1110 loa o kobi manao no kana aloha oia hoi o Biute. v -' A oka paani wale no ka laua nei hana apo ka a pela mau laua hana ina!a a pa'u. Aole ' nae 1 o k'eia j»ikn! ana i faua, a e 1110 hoi ia 1 mea iiWko laua mau makua e huhu ai ae' noonoo !ho a! no kekahi mea ano e i ham ia e lan'a nei, aole i komo ikl ke- j kahi a<nft6 ho6huoi iīoko o ko laua | mau makua pela Vhe o!e loa na 0 Wa mau hana a laua nei na lilo do ia 1 1 m®a maikai ika manao oko liua mau I aakua, aua lilo no hoi ua Biule nei 1 puwahele ina maknn o Inua nei, pela Āai» ke mk> oka !»na nei hana, a hiki 1 #a!« iko laua uei hoi ana i kie Kula 1 ASi Oiw he mai? mahina elua mahope [&©, hoomak» iho la ka hoi ana o na' | haumana oke kula alii iloko o ke kula [ā «a kanoha ia hoi na haumana o ua 1 kula nei e hoi lakoo, a komo ike kula mamns o ka hoomaka ana o ke kula, A 0 keih kaikamahioe hoi ake Kiashia trekafci e hoi pu afia iloko 6 ke knln, ano ka hiki ana mai hoi o Binfe ke 1 kaikamahine kupaianaha hoi a noho J pu meia nei, a uaTi!o hoi laua nei i mau ] aloha pilipaa kekahi ame kekahi, no-1 Im!s ua tesa la laua nei ka maii&o mai-' ka! e hoopunipnni aku ai i kona mau 1 makua, e !ike mo ka mea i hai 1 mua ia 1 aku nel ma kela helu, !

Ai ka mafcaukau aua oko nei mau lieiualiema no £a lioi aua lioi īloko o ke kula, a i ke kakahiaka ligi o ka la a laua nei e hoi ai: ke kala. *Oiai !aus nei me ko !aūa nei mau makua ma ka lakou o ko Taua 11 ei ai T \ope aua lioi keia i luaa oka papaaiua ako laua mau makua, a ia lakou nei no e ai ana, ua pane maila ko laua makuakaue penei: - ■ 1

E kuu mau kaikam'ahine o ko kakou paina hope pu ana paha keia a hoi aku olua no ka' Hoine hoonuiike oke kiilanakauhale nei, a eiā wale no ka'u mea nui ō k:amailio aku r ai" ia olua. E hoi olua īloko o ke kula me ka noīio īnalie, ame ka malamā' kna hoi inn Ruīn o' ke kula, a hoohaki no hoi ? ;utia mea nui e hūli ai oia hoi ka ike ame ke akamai, a 0 loaa ananei ia olua ka naauao, a he mea hoi no'u e. hanoli ai i na wau e*t&he anā o olaa ka 07 o īoko o ke 1 I kula ma ko akamai, ame ka noho'ma- 1 f !ie, alaila e loaa nō he makurt no olua !ma k'eīa mua aku, oia' hoi ka ike i ioaa I !ia olua, ke loaa i'o nae hoi ia 1 mea ia \ olua, a iloko 0 keia mau o!e!b ao ako I laua makuakane, aole hookahii mea i 1 pane aku <f!aua, aka o Biute nae he 1 mau mino aka wale no kana no kefa mau o!e!& a ko !ana •naknakane, oiaiua tt» lfco 1« ia i ke kopinaha o '■*» kmm mnn iiana a kana aloha, oiai ua ike »0 hoi ia he keikikane no hoi o aka, paakiki no oia ike koi ana • hol pn no laaa !ke kufa. Oia} o keia kal« #Hi f he kola wa!e no ia no na kaikamahine, ao!e ao na keiki kane ke- f kahi. Ao na kaikamahine waie no a m* na leaakan •!Ii ame na poe | Eabina, Kwwlna a n« ka poe hanoha•o, A 0 k» po# kaikamahine w»!e m k*» m I» f iwm ilo|« 0 kfto Jc^«

Aka nw f ka p*n »b* o ka !akou mi pafn« im «4 hol f« !«Voa mf m ka rami h&4rip*, tw kg nnnm hop« wniu o l Am o«f, * mw 1 tka hof

ika man kaikamaīime no k& Home 1 a * an i ae o ka ho|ra eiwa ua hoomakaukau jho la laua | nei no ka hoi ana 110 ka HaKKula, u» kauoha ae la ua makuakane nei i kona kahu lio e hana mai 1 kona kaa i kaa „ no kana mau kaikamahine e lioi aku ai tfoka hale kula, a i ka maka'akau ana o na mea a pau, ua ku ae la ua mau kaikamahine nei iluna a haawi aku la i ke feToha īko laua mau makua, a puka ak'n la no ke kau ana iluna o fe>la^_iawa makuakane penei, eke nele ala oīua & a r u l mau keiki e noho like olua, a hoi m&i ! olua i o'u nei me ka haalele ole' hoi o 1 kekahi i kekahi, uh ae aku la no ua mau kaikamahīne nei a naue aku la, a kau aku la laua nei Iluua o ke kaa, ahelo aku Ia no ka Hale Kuīn. Aia laua nei i hiki aku ai i ka hale kula, ua kii ia raai la laua nei e ko kumu, o Ve kumu o keia hale kula he kumu wale no, he ekolu ko lakou nulj aole hookahi kumu kane malaila» a ona haumana hoi oke kula ua hiki aku ko lakou heluna maluna oka lianeri, floko o keia komo ana, a e nonoho mai ana no hoi lakou, a o ko lakou mau maka a pau aia maluna o ka kakou Eueu, oia hoi o Biutej oiai na nanaina malkai maluna oua keīki nei, a o ka msnao no nae hoi o na haumana a pau he kaikamahine no la hoi keia a o ka lakou mea nui iho la ia e kamailio aī no ka nani o keia kaikamahine, oiaa aole lakou i ita i kekahi kaikamah a TT mamua e Ilke me keis, ka mohaha maikaī o kooa mau helehelena ame kona naai maoli uo hoi kekahi, a o ka lakou mau kumu pu kekahi ma keia haawina o k& kuhihewa a me ka piha mahalo no hoi i ka naai luaole o ua Eiulē nei.

A i k& la maa o ka hoomakH ana o ke kula, ua iooaa mai la ke kamu ia Biat« i ua && hele ma& oia i ke kula a • i oie ua ao ia paha oia e kona makaa na paiax>ala hoonaao&o kooa iieie aua mai, ae hoopunipaei aka la no keia me ka olelo akn ae aa ao ia no aa ma ka m&kou aoo hnke no aole aae o ke>ia aao buke, a aote eo peoei ke auo *> ka km palapala o ke kakau ia aoA iie «oo hua p&lapala okoa no, ia w& paue aku la ke kumu, ae a o ka maka mo& uo kaia o kou .ao ia ana i keia ano kua paUpala ea ? Ae, o k& maka mua loa keia o ko'u ike ana i keia &rto liua palapala, walii a ua Biute nei. faue hou aku ia ke kamn i ua peia ua iiiki no, a hoomaka iho ia ke kula aaa, a ua Uoonohouoho ia, iho la ua pap& kula, ka papa ekahi, papa elua a peia aku, a o Biafce oia w&le uo i ko- . papa kula oiai oia wale uo ka kaikamaiūue ike ole ika hsiuUeluokeiatula a o kona papa i lioonoho ia ai oia 210 ta papa eono ka papa lioi o ka poe ike ole, uei wale uo ma ko īa nei' noho e uoho ai, aka i keia manawa a lakon nei e poko uoi ke noho nēi ua Biute uei me ka hiiahila uui uo kona ike ole. aoka m»k& uae o na kaikamahme a pau' aia m&luua o ua Biute nei, e uaiia ana no i koua naai a me kona Ui, sosa īa nei aioha hoi ua nolio aku la oia i ka papa elua, a mau niaka nae e uana aua 110 i-hope i kana aloha i na w» a pau, aole ona nana iho i kana mau V'aawina. Aka i keia manawa a ua Biute nei e uoho aei me kona piha i ka hilahila, ua olelo iiio la oia iloko ona penei: Aole anei owau o Biute ke keiki ilio i hanau ia mai ai, a pehea la, aole anei e loaa ana ia'u ka ike i keia manawa a me ke akamai, oiai he keiki kupanaha au na Serobianoko'u kapunakane Eupuaana hoi i haawi mai ai ia'u ma o ka opu ala o kana kaikamahine oi§ hoi ko*u makuahine, i na nae hoi he oiaio keia njpu kahoaka a'u e ike nei, alaila ke noi nei au e.haawi mai i kuu ike & lakoa i malama ai, aka, i na aole pela, alaila ua | makehewa ko'u ola ana ma keia ao. I k>ko 9 keia mau olelo a uu keiki mU i oieio iho ai iioko ona, mo he ala i pat la ae kona toāu mak/i a nana hou iiio la i» t kana buke. a>a hoi o nn hm paiapala i lom oie laia m*mn« m īom uua f kmē m*mwa a aa hih' no hoi fafa ka Malwlu i m bak« a pau a me n» boke to<4 a paa loa. o oa kola m*i m mm b«Ja « mn a paana a», a iUAo mh&lo kwi m*»*wa na hik t i&i»k*w mh t u» k«»u <*k fu u UAo (> (M k«la um. < A*U i pau.) ,