Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 35, 29 August 1885 — HE MOOLELO KAAO NO KALE KEOKI, Ke Keiki Ilihune o na Waoakua o Suedena. KA MEA I KAPAIA Ka Moi o na Medala Kila A o ka mea hoi i hele a kau i ka Noho Moi o Pelekane. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KALE KEOKI, Ke Keiki Ilihune o na Waoakua o Suedena.

KA MEA I KAPAIA Ka Moi o na Medala Kila A o ka mea hoi i hele a kau i ka Noho Moi o Pelekane.

Helu 36 OIAI OIA i hoomaka aku ai e lele tia kau pono aku la oia rrfa kahi ana i makemake ai, oia hoi ka hookui aba o na puoa elua, a i kona kaū ana aku malaila, ua hele huii aku īa oia maluna o na puoa, a ua loaa aku la iaia kekahi ouka e iho ana ilalo, nolaila komo aku la oia a iho aku la. Oia oia e iho nei me ka palanehe ole ua hiki aku la oia i kekahi mau rumi nunui, kahi hoi e noho hoolai ana o ka IU Losehiia a me kona mau ukali, a 0 Kale Keoki hoi aia no oia ke noho ala me kona mau ukali. I keia manawa a Liona e ku nei, ua kiei aku la oia iloko a ike akii !a oia i kana mea i kau nui ai, ua emi hott mai: la oia a piii ae la mahope o ke pani puka, a malaila oia kahi i hoomakakiu ai me he popoki la e hoomakakiu ana 1 ka ioie. la Liona e ku nei me ka makaukau, ke kau pono ala kona mau maka maīuna o ka Ui Losehila, a paiīe iho la oia I iloko iho ona, ina no hoi e make ana kau wahi kane ia'u, alaiīa he mea maopopo e lilo aai ao oe ia'a, no ka mea aole kanaka i oi ae ka ikaika mamua o'u, nolaila eia wale no paha ka mea pono, e hooikaika au a lilo mai oe ia*u, | alaila, iawe au e huna ia oe iloko o ko'u mau lua huna, aiaila kii hou mai au e pepehi i ko'u euemi a make, alaiia liio ka hoi owau ka Moi o Pelekaue nei. Oiai o Liona e nalu wale ana no iloko iho dsa pela, koeīe ana ka beīe o ka hora 1, a lohe pu aku la no hoi oia i ke kamailio ana ae o ka Ui Losehila i k&na kane, i ka i ana, E Kale Keoki, © hoi kaua e hooluolu, ae akn la kana kane a ku ae la a hoi aku la, a ia wa no i»oi i ike pono aku ai o Liona i ke auo o Kalp Keoki, a pane wale ae ia no oia iloko iho ona, Kai no he kanaka nui o Kaie Keoki e like la me a'u, eia ka he wahi keiki opiopio ai waiu wale iho no. Ia Kaie Keoki a me kana wahine e hoi hei no ko laua rumi, ua hahai aku la o Liona mahope o na kapuai o Kale Keoki ma, a i ko laua komo ana iīoko o ka rumi moe ua ki mai la laua i ka puka o ko laua rumi, a hapīe aku la lauā hooipo me Niolopua i ka aina moe uhane o Kanehunamoku, me ko laua manao ole ae eia ka' pilikia mawaho kahi i noho ai. Ia īaua nei e hiamoe ana aia hoi, ku ana ke aka o ke kupua Milaka i mua'o Kaīe Keoki a pane mai la, E kuu keiki eia mawaho nei o ko olua rumi kahi! hoomakakin ai o Liona, me ka manao aia a hiamoe loa oīua, alaila komo mai e hoopoino i kou oīa, a o kau aīoha oia kana e lawe malu me kona manao, oia kana watine e noho ai ma keia mua aku. Nolaila, e kuu keiki, e ala a e hoomakaukau i kou aahu kaua, a e ku me ka makaala a me ka makaukau e paio me kou enemi, Aīa'aela oia, a e hooīohe anā hoi, aīa hoi ua puia o loko i ke aīa o ua kupua wahine nei, a ia Kale Keoki i aīa ae ai iīana, aa kulu iho'īa kona mau waimaka/ a hoopuka ae !a oia, e kuo makha, e ke kup'ua Miīaka, nahī kou ahonui no'a a me kou makaala ! ko'u ole, sna aole ou ahonui, !na paha afa au ma ka mullwa! eleele o ka maki kahi i lioolpo a! me ko'n mau kupana. I ka |>au ana 0 kana kankau ftjja s all hoi !k® hou aka la oia f ua kupua bc!, am mal Ja iam. Hma a owaka w ?a kom. ha, a paee m«l!«, JS kuu keiki, # a e kauoha sku ) kw mm uksīi* pU mm tm k# « e ike halawal eaa Uk m meīl'

ona mawal.o o kou rumi nei, e kakua i kau mau meā kaua, a e ku me ka makaala, Alolia oe, eia koa makuahiue ke hele uei. ' I ka nalo ana aku o ke kupua, ala ae la oia a lele aku la iaai kona wahi xnoe aku a hele aku la ma ka rumi e kau ana o kana mau mea kaua a me kona | kapakila, komo iho la oia a paa, hopu ae la oia i ke kookoo e kau ana, ,a wehe ae la i ke pani o lalo, a o ka wa no ia i lilo ae ai o ua kookoo nei i pahikaua nui a kakua ae la ma kona puhaka, a i ka paa ana, hele aku la oia a ma ka rumi e kau ana na hoailona o na rumi a pau, kaomi aku la oia no ekolu manawa ma ke ki e kani ai ka bele nui, a ia manawa no i kani aku ai ua beie ala no ekoiu manawa, a i ka lohe ana o Petero ka Nt»i a me na alii malalo iho ona, ua 41a like ae la lakou a komo i ko lakou mau aahu leaua, a i ka maka nkau ana, ua nofio iho la lakoa me ke kali ana o ke kani hou aku o ka bele, a o na mahele naita hoi keia ua ala ae la lakou a ku iho la me ka mākaukau do ke kali ana i ke kauoha mai ko lakon mau poo mai. Oiai lakou e ku ana me ka makaukau, aia hoi kani hou ana ka belo no eono manawa, ua maopopo iho la la lakou nei aia ka pllikia i ka rumi o na alii, nolaila pii aku la lakou ma ke ala e hiki aku ai i ka ruml o na alii opio, a o Liona hoi, ua lohe no oia i keia mau bele e kanl nei, aba aole nae i niaopopo iaia nei he make nona a hikj mni. I ka pau ana o ka Kale Kepki lioo-, kani ana i ka lioi aku Ia pia a kolauawahi a hoala kana wahine, ala ae la oia a ninau mai la, kna aloha e he'e ana oe i hea e makankau nei kou kapa kaua? Pane aku 1a kana kone, e ala a e hoi oe i ka rumi h«na o ko kaua kakela nei, no ka mea eia o Liona nmwaho o ko kaua rumi kahi i hoomakakiu ai, e wiki. Ua manao au māluna iho nei ka iho ana, no* lalla e pii mua au a maluna mai c iho iho ai, a o Petero ka Nui me na ukali 0 kaua malalo mai lakou. A!a ae la ka Ui Ijosehila a holo aku la do kona rumi kouio kapa a puka mai la a holo aku ia no ka puka 0 ka lua huna a iho akn la ma ke alanui pohihihi. ī ka Ui Losehi!a i hala aku ua pii aku la o Ka!e Keoki ma kekahi alanni e hiki aku ai iluna, a i kona hiki , ana īlnna.. ua iho iho la oia nia ka puka a Liona i iho ai, a iaia e iho ana, ua ike iho la oia i ka waiho o ka lepo o ke kapuai o Liona, alaila manao loa iholanooia maluna iho 110 ka kona iho ana. Ia Kale Keoki e iho nei īlalo, aia hoi, ua lohe aku la oia 1 ka Ipo 0 Petero ka Naiika pane ana mai, A ha ha! o oe ia e Liona, i keia hora ano, e liio ai kou oia ma ka poho o kuu hma 1 nku panai no kan mau hana puuwai eieele. I ka pau ana no o keia mau kamailio ana a Petero ka Nni 3 ua halawai 1 koke aku la ka hauna koi a Petero me ka pahuna ihe a Liona, eia ka mea ku--1 panaha, he nui mai raa kekahi aoao a hookahi no o Liona ma kona aoao. Puko ae la ke ahi enuena o na mea ' kaua a Petero ka Nui ma maluua o : Liona eJjiolo makawalu āna'ka lakou ' mau mea kaua, eia nae he wai auau ia 1 no Liona, a oiai lakoii nei 0 knim ana, i ua loaa mai la kekahi man nkali 6 ke , alii opio i ka pahnna ihe a Liona, a ; oala ia aku la a kaanini ana ke alo ila- , na o ka papa hele, na kulai akulao Liona ia lakou a koe elna waleno, o Petēro ka Nni a me kana moOpuna, a 1 0 ka wa no hoi ia i hooi loa ae ai o Liona i kooa eleu ma ka pahunia ihe, ke hele ala a pilipu o Petexo ka Nui 1 ka paia, a i ahona wa!e no 1 ka nioopnna, I!oko o keia wa a lakon nei e hakaka «na, ke holo ala ka h«!nlu ma na rumi a paa, a ke ikek nei ka olopa ana o ka ttwila mai ka ihe mai a Liona a me ke koi kaua o Petaro ka Nni, a o ka wa no hof ia i pii mai ai o Kini Keoki me kona man ukali i !awa !fke me na mea kana, a o ko K«!e Keoki wa no hof ia 1 f liik? mai al ma ka ramf a Lforia ras 1 « ksq« nef, « o ka poe fiof i f>6ohloafa e nn «1« hon tnnl 1k a kana, s o k« poe i «h« kukorM3kojj«, ke moe iohi aia no !akon.. a Kale K«K>kf 1 hf V: ak« af; «ktj !a oia f kftkar> krm& ma« uk«?H, p iho a e taI f

āoha aku i ko'u mau kahu lio e hana koke i ko'u lio kaua a e lawe ae a ma ke kihi hikina o ka lanai o ka hale atii nei, jbkanoha pu aka la no hoi oia e pani'īa pukā o na rumi a pau oka hale alii. I ka lohe ana o kona ukali i keia mea ua hooko koke aku la oia ī ua kauoha a pau ako lakou alii opio, a i kn ukaīi i hala aku ai, ua hopv\ iho la ke alii opio i kana pahi a paa ae la ma kona lima akau, a kahea aku la oia i kona Puuku. e hookaawale ae, a e hookuu mai ia Liona me ia e hakaka ai a aole e pono e hana puaa iaia, no ka mea he rula ia no ka poe manao ole i kona mau hoa kanaka. 1 ~Petero ka Nun ua- - I hōokaawalē aku la laua a ku hookahi ! iho la o Liona ma ke kahua, aia wa no * paneaku ai o Kale Keoki, ua manao au na pau paha kou aho, a e hoomaha iho a maha alaila ku mai e paio me a'u, aua kii mai hei oe i kuu wahi* ne me kou manao e kaili iaia a lilo nau, ais wale no ka loaa ia oe a haulehia au malalo ou, alaila uau ia wahine, la manawa i pane mai ai o Liona, oko'u TOfikemake no ia, ake manao nei au p.ole oe i helu ia i mua o ko'u alo. Pane aku la o Kale Keoki, mai pane hou i kena mau olelo, no ka mea na ka bt»a oka laau e hoike mai ika momona a me kn awaawa. Pane hon mai !a o Liona, ua makau» ka» «i i keia naanawa a e pale oe nou. 1« manawa i ku mai ai o Kale Keoki, a hui aloha laua, a mamua oka haawi an* ike aloha, ua palaaaimo aku !a ka ihe maka lua a Liona a loaa līM aku la ke kapa kila o Kale Keoki ao ka hoomaka ihola no ia o ka paio ana. Halawai ae la na mea kaua a laua nei, a ikeia aku la na huna ahī e helelei iho ana, a e ike pu la aku ana nō boi na lapa uwila mai ka maka mai o ka mau mea kaua, a e lele y>» no ' boi o Lionn i o a ianei no ke pale ana i ole, a o k& H&iealii ia wa e haa'uiu ana uo ka iknika o ka laua nei paio ama, ke hele a!a a naka na kuli ok» Ui Loeehila ik>ko oka rumi huua o ka Halealii. Ua hoomaka keia hakaka ana mai ka hora 4 mai o ka wanaao a liiki i ka hora 12 o ke awakea ō kekahi la ae, a akahi ao a īke ia aku ka uhau pu mai o ka pahuna ihe a Liona, a e lohe pu ia aku ana no hoi ke kani o ka puka iiiu o Lioua, aua iike ke kani o kona puka iUa me ke kani ana oka bele, a aa ia aiea i hoomaopopo, inai ia lakou uei e poiuo aaa o Lioua ia Kaie JSo ko Liona ike ana e pilikia aoa oia ia Knie Keoki, ua hoomaka mal la oia e lele mai i uiua o koua hoa paio me ka mama ame ke umi ana o koua ha&a, oie ka uianao e loaa pono mai o v Kale Keoki, eia nae niauiua o koaa manao ana pela, ua ike mua r.< o Kale Keoki i ka maaao o kona hoa uolaiia ua makaukau mua oia uona iho. Ikawa a Liona i lele mai ai i mua ms ka hiki wawe loa me lie olapa aua la na ka uwila, a pela uo hoi o Kale Keoki i nolio ilio ai i lalo me ka hiki wawe, aia hoi, hookui uiai la ka opu o Lioua uie ka pahua pahi hiki wawe loa a Kalo Keoki 1 iko ole ia mamua a komo pu aku !a ;loko. I ka ike ana o Lioua ua kokoke mal ka make maluna ona, n» emi hou aku !a oia i hope a naai la ka pahi, a 0 kona wa no ii i hoomaka aku ai e holo raa ke aknui pii e iho ana i īalo a hiki aku i waho, ua like ka mama o Liona i kona wa i hoomaka ai e holo me ka makani paahiehio, a o ka wa no hoi ia o K.nle Keoki i nhai aku ai ma» hope. No ke ku ana o Liona i ka pahi a me ka nui oke koko e hemo nei i waho» na ia mea i hoemi mai i ka mama o Liona a loaa wale aku no ia Kate Keoki eko ma!ie ana ika honua, aole e hiki ke kai houakn i eloa kaina wawae. Ika ike ana mai o Liona ia Kale Keoki e alualu akt» ana, ua pane mai la oia me ka ieo uui, e ke koa oplo wiwo ole, mai hookou hou 1 kau pa- 4 lii kaua maluna o'a, ua iawa iho la &a b«ftwina walona o ka mea wkaha wale 1 kou waiwai w ka maam ohehi g kniii ka i ka ihi kapu o kau wahki'i, iml iuaikai Im ko'u muk& &@a ina e luake pu kxb kti keiki Hi-hu& t mka muM l.iwl Jk& hwi, *% k\\ m la'u h !oa« na i ko'u m*i'i ko #» # !ajsl«f ana l hom mw paia muh ■ (AH* ipau.)