Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 37, 12 September 1885 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANAKA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Eueu hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo. [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANAKA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Eueu hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo.

[*;;;(/[{!*(! m> Ko Ikwaii l\w Aina. Helu 9 E KA POE HELUHELU, Ke maiao mai iiei paha oukou ua. ike keia eaikamahiue alii ia Biute he keiki kaue »ia. Ke hoike aku nei ka mea kakau, iole i ike keia kaikamahine alii i ko 3iute oia hoi he keiki kane, aole i ioaio ka noonoo iloko o keia kaikamaliae alii no ia auo, o koua uiauaomaoli to lie kaikamahine no o Hinie, a o ke iumu o keia kaikaniahine i makemake oa hī, no lnute Ui me ka nnni o xma luau heleheio»!), nolailn kona mea makemake lou ai, ano kn oluolu uo joi kekahi o kana mau olelo ke puka nai kona mau heleheleua aku, aole e ,)aa iaia kekahi huu olelo iuoiuo ma ;oqb waha, nolaiia paulele loa keia kai:aiuHhine maluna o Biutej a ua kuni ia loi kona mauai paa e īilo o Biute i ai:ane uaua, A ia laua nei e holoholo hele nei ma?ko o ua pa nei, aia hoi ke kaikaiuahie a ke kiaaina ke kn maila nia kapnka

niani, e nana nna oia ia Hiute a me ke uikamahhv«e alii, me kona liuhu uui ia alia no ke kohu ole i ke apo wale aku o o koua iiuia maiuna o kana aikane ia hoi o Biute, a aa huhu no hoi oia ia !iute no kona apo ana aku i kona lima īaluna oke kaikamahine ake alii, a ūa e nana nei me ke kuln ana iho o ona mau waiinaka uo kona hutm ; eia ana noonoo īloko ona iho, E lilo ana paha oe e knu aloha i kela aikauiahine ino ? Ao!e pahn ? A. olelo hou iho la ua kaikamahine ei iloko iho ona penei, e hele aua paa \vau e hahai i ke knmu ia oe e Biue, no ka inea, aole oe he kaikamahine, ie keiki kane oe, ake Wkemake nei u e hoohoka hoi m oe e aela knikamaine ino lapuwale, kii waleihonoi ka'u lea i hanai ai, e manao ana paha oe lau iho la ia loaa, o kau liana hookano na iho la pela o kan apo aDa wale ana ku uo i kon lima palaualelo maluna o a'u mea i hanai ai a nui, koliu ole iao!i no kela kaikamahine.

A pela iho la ua olelo a un kaikamaiine nei īloko iho ona, no kona īke ana |na hana a ua aloha nei ana n hoehaeta nei hoi iko ianei puuwai, aole nae te ike mai o ua Biute nei a me Julia i te ku aku oua kaikamahine nei, oiai iilo loa o Biute mn i ke kamailio ana oe kn naue hele ana no o ko laua mau aoka laua mau mea e kamāilio tei, oia no ka laua kumuhana mua no, f noke ana no o Ja!ia iko koi 0 lilo o siute i aikane nann, ao ka haua no pi a Biute ka hoole, me ka olelo aku, kali oe apopo e like me ka'u mea i kalailio mai-ai, meke kahi mau kamailio ae iio hoi a laua e kamailio ai, a o ka Eiua haua wale iho Ia do ia, a hiki 1 ke :ani ana oija hora ekahi. A kani mai la ka pele no ka hoi ana 'Ua iiaumana iloko, a ua hoi aku Ia na i&umana a pauj & Biute ma no hoi ;ekaki, a hoomaka aku la ke kula ana 10 na haawina aku 1 koe, ma ua !a ika paa ana oka lakou kula ana oia oi ka hora ekolu o ke ahiahi. ! Ua hoi aku la no o Bmte i loko o ko Mia rumi me kana aikane hoi e noho l&i nei ma ke ano he ma-i. A iaia nei hiki aku ai iloko o ko laua rumi a na- & aku la keia mslana oka inoe, kahi 01 a koiia hoamoe e moe a5, aia hol, ole oia malaile, koHiO loa aku fa keia uaaa eialalo oka moe, me ko ia nei ianao ia hoi ua holo malalo oka moe i>ee u t me ko m «ef u&na m«e m«* Ppe <j ke paei o ka a iaia nei « a&i o kn t3&oe, he !oii«

ka ia nei i ta nakete a koele arta ko ia nei poo i kekahi kamaa no o ua kaikaloahine neī; Oiai, ua lobe mua oia i ka hele mai o keia mea mawaho o ko ia uei rumi e moe nei, a ika ia nei hoomaopopo ana i ka mea nona keia wawae e hele mai nei, no Biute no, oiai ua maa mau piā i ke ano o kana hehi ana, no kona manao an& o Biute keia e helo mai nei, aolaila aia ewiwi ae la ua kaikamahiuo nei a helo akū la mahope o ke pani o ka puka e pee ai, m& kona paa pu ana i kekahi o kona mau kamaa, a oiai hoi o Biute 3 halo ana malalo me kona ike ole eia kona make mahope, ma keia pa ana o ko Biute poo i ke kamaa aole nae oia i eha ma keia nou aua a ua kaikamahiue nei, a huli mai la ua Biute nei i hope, a ike mai la i ke kaikamahioe a pane mai la, ea pehea la oo e haua raau nei ia'u e like me keia i ua wa a pau. Ke kokoke nei au e haalele ia oe, no kou hana mau ia'u e like me keia.

I Hiki no, wahi aua kaikamahine nei, | aole no o'n makemake ia oe e moho mai |oe me a'u, ina oe e hele koke ana eiai ! loko aku o keia kula, ua oi loa aku U o !ka inaikai mamua o kou nolio ana vnai ! me a'u, e hoonlnhua mau ai oe ia'u ina ia a pau. No kēia mau olelo a na kaikamahine neī, ka ae o Biute iluna, a noho iho la oia malun»; oka moe, ao ua kaikamnhiue nei lioi he nukunuku wale mai no, a i ua kaikamahine nei ao e nnknnuku ana, ku ana ke kumu mawaho o ka puka a ninan ana i us kaikamahine nei pehea ka hoi kou ma-i, wahi a ke kuain, ua ano oluolu hoi, wahi a ke kaikamahine, a e aha ana oe e nnknnn¥n nei ? Aole nu e nuknnnku ans, aka e huhu ana au i kno «ukftne 3 no kona hole aai e hoala i ko'n hiamoe, no ka mea lie ma-i ko'u. I» wa i pane aku »i ke kumu ia Biute, pehea na hana io anei oe pela ? E like me ka ko aikane e kamailio nei ? Ae ua hana no au pela, aole nae au i hana aku nei iaia me ke ano inoino, aka me ka hana maikai wale no. la wa pane akn la ke kumn ia Biute, i hele mai nei au ia oe, na makemake au ia oe e hele ae oe ma ko'n lumi i keia ma nawa, no ke kahi mea nni a'n i_manao ai e hai aku ia oe. No keia rffeu olelo a ke knmu ku koke ae la ua nei iluna, a hahai aku la mahope o ke kumu, a huli aku la uo hoi ke kumu hoi ana i konalumi, a o ua kaikamahine uei hoi e nuknnnkn aua mihi iho la oia iloko iho ona no kona hana ana aku i kana aloha ma kekahi uiea pono ole, oia hoi koua hai aua aku i ke kumu no kona huhu i kaaa aikane no kona hele mai e hoala i kona hiamoe, a manao iho la ua kaikamahine nei ua huhu paha o Biute iaia no kona hai ana aku pela imna o ke kuniu, a ia Biute hoi e hahai nei maliope o ke kumu a hiki iloko o ka i-umi, ike aku la o Biute e noho ana ke kaikamahine a ke alii iloko o ka rumi o ua kumu nei, a komo akn la keia a noho iho la, a o ua kumu nei hoi noho ae la oia ma kekahi noho okoa, a pani ia mai la ka puka oka rumi e ua kumu nei, a lakou nei hoi e noho nei. A liniiu iki nana mai la na maka o ua knmu nei ia Biute a pane mai ln, e ke kaikamahine maikai ke ninau aku nei au ia oe. Owai la kou inoa ? la wa pane aku la ua Biute nei, o Biute ko'u inoa'.

E ka poe īieluhelu akahi no a loaa ko Biute inoa i ke kumua meke kaikamahiue a ke alii, a o ka ia nei aikane hoi, aole i loaa ko ia nei inoa iaia, a me ka poe e ae a pau i ike iaia nei, a akahi no lakou a lohe o Binte ka ka inoa o keia kaikamahine a keiki kane hoi. A ninau hou mai la ua kumu nei, pehea he alii no kou mau makua, pane aka la ua Biute nei, he alii, aole aa i maopopo i ke ano oia mea he alii, i ko'a maaao aole palm he alii kō'a man makua, aole no aa i ike ia ano kanaka he kanaka elii. Pane hou aka !a ke kamu, ao!e 10 ka paha oe i ike ia mea he alii, o ke a!ii, oia ka Moi o ke aupani, he poe kiekle loa kkoa a o ka lakoa hana ka ! hooponopono i ke aupani," oia ka mea nai malana o na mea a pau e noho ana ma ke aapnii).. e !ike me ka M.oī. o ko kakoa aapani nei oia hol o Mark bee he a!il oh. a oia bof ka mm nui malaua o m mm a pau, a eia hoi kun* kaikataaW »e me kaaa e aolio m oei oia keia Imlkamahiae, s H« alii oiaio k«w no

keia aupuni, ā ina b kou mau makua a , ua like me ko ia nei mau-makua, alaila he alii oe. Ia wa pane aku la ua Biute nei, a he, pela io ka ke ano oke alii, ae, ke hai aku nei au ia oe aole au he alii e like me ia, ho alii noho walo iJjo uq Uo'u mau makua, aohe a laua hana aolie no hoi o laua noho Moi maloua oke aupu'iii, aolt iio he wahi haaa loaa ia laua u po ka la aao ka po, a o ka noho wale iho no ka laua hana, nolaila au i manao iho ai aole paha laua lie alii, lie mau mea noho wale iho no, nolaila ke hoole aku nei au aole au he alii, a aohe no he alii ko'u mau makua, he kauwa uo, aole e like me ke kaikamahiae alii nei he alii kona mau makua.

No keia mau olelo a ua Biute nei, pane liou aku la ke kumu, aole nae paha oe i lohe ika olelo ia, he alii kou mau makua V Ae ua lohe no au ika olelo ia pela, aka aole o'u hoomaopopo no ia mau niea, wahi a Biute e kuu nei i ka aila hoopunipuni imua o ua kumu nei ana me ke kaikamahine alii pu hoi kekahi, e hoolohe nei i keia mau olelo aua Biute nei, aua nauki loa nae ua kaikamahine alii nei ia Biute no kona olelo ole aku ike kumu he alii oiaio oia, oiai o ka makemake ia oke kaikauiahine alii o kona olelo aku no he alii koua mau makua, aīaila p&a ae !a no ke kauiaiho ana, a i keia olelo ann a ua Biute nei he.alii no kona mau makua, akahi no a olu iho ua kaikamahine alii nei. A pane hou aku la ua kumu nei, iua pela he alii io no kon mau makna, ma kou helehelena wau i ike ai a me kou kulaua mai luna a !alo, nolaila mai hunahuna mai oe ia'a, e pono no oe e hoike pololei mai oe ia'u, oiai e hooili akn ana au i kekahi pomaikAi maluna oo i keia manawa, a ! keia hora no, ke ae mai nae oe i ko'u manao, ia wa pnne koke akn la ua Biute nei, e kun kxtmn maikai, aole au eae ana i kau mau noi a me kou mau manao, oiai ua maopopo aku la no ia'u kou manao, ea e Pinte maikai, alia paha oe e wikiwiki i ka hoole ana, e kali malie paha oe, a lohe pono oe i ke ano o ko'a manao, a me ke ano a'u i makemake ai ia oe, oiai eia au ke imi nei i pomaikai maluna ou a o oe no ke pomaikai ana, aole owau pu kekahi ma ia pomaikai.

la manawa pane hon akn la ua Piute nei, pela io no paha, aka aole no o'u makemake no ia mau pomaikai au e hooili mai ai maluna o*o, aole no hoi o'n manno no na pomaikai hooili wale ia mai oia na pomaikai au e manao ai, e pomaikai io ana an, a he mea maikai ole no hoi ia, oka lawe ana mai iko hai pomaikai, a o ka'u mea ia e malama ai, a e hookano ai hoi iko hai pomaikai i hookan wale mai ai, ao!e o'u makemake e hana ia wan pela, aka aia no a loaa ae mai ke kino ae, alaila oia ka'u pomaikai i makemake ai, aole o ka on6onou mai ame ke noi mai, aole o'n makemake ma ke !a ano au e hana ia ai. No keia man olelo a ua Pinte nei, na kahaha loa ia ke knmn no keia pane wiwo ole ana Pinte nei, aui ao la na kumu nei i ke kaikamahine a ke a!ii, a pano aku la penei, aole e pono ana, no ka mea ke ike like ae la no kana ina olelo p ke alii wahine Pinte, ma kō'n manao na lilo no oia i kekahi mfea okoa aku, me he mea ala ua hoopalau ia p&ha oia i keia manawa me kekahi mea, pe!a ko'u noonoo wale no, me ka o!e!o hawanawana nae leeia mau olelo ana kiimn nei imua okō kaikamahine alii, i o Piute hoi ke noho nei no oia me ke ano kuoo, a pane hou nlai la ke kumu' ia Piute, na pau ae īa no ko'u man mālnao ia oe. no ka mea ua hoole loa mai la no hoi oe ia*u, a oia iho la no hoi.

Ia manav/a ku ae la ua Pi«te oel iluna a puka aka ta i waho, a iaia i puka ai, ike aka la oia i kekalii kaikamaiiine ika nalo ana aka ma kekahi rami a o ka rami 1 na!o aku ai o na katkamfelJtne ala oia no ko Pmte ma ramt e ai, a iaia nei i Mki aka ai ma oa rttml ala ike aka la keia i kana aikane e no» ho mai ana no ilnna oka ipoe, a mino aka mai la iaia nei, a pane mai iaheaha kau mm hoa, pane aku ia aa Pinte uei } ooe no hoi paha ka'a mm boa, i ko hele aoa m nz\ a \ na ole!o amakw» kam«i!t« ana *floko o ka r u i - j A hda pdt m. \