Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 37, 12 September 1885 — KE AUHULIHIA ANA O KA MANA ALU NU MA HAWAII NEI. [ARTICLE]

KE AUHULIHIA ANA O KA MANA ALU NU MA HAWAII NEI.

He man hiohioon "hoomahie luna" ko pa nanaina o na hana mikiala kuloko o ka aina i keia wa a makon cr kakau nei, i ōi ae ka hoihoi i ko na wa loihi i hala, mawaeua o na haole kalepa, na agena mahiko a me ka lehulehu noonoo a pan o hakilo nei no ka. nee ana o ko kakou aina. O ke knmn o keia ulu maliiehie, oia no ke auhulihia aua o ka "ooai ho iiookano iho nei maluna o na lawe. lawe kalepa ana o Hawaii nei no ka wa i hala, ahiki i ka wa a na poe kftnu ko i ike ai aohe wahi kanaaho i koe no ko iakou kalepa kuokoa ana i keia mua iho. Mamuli o ka hui lokalii ana malalo o kekahi mau kumu, u» kaihiia aenei Icq koena o ka mana kanu ko a hookauia aku uei maluna o na hokua o kekahi poe i niakemake e kokua noka pomaikai o ka heluna nui, no lakou ka hua kumu i kahakahaia na huaolelo po kole penei, "E ola a e hookuuia e ola." Ua ahaiia mai keia mea hon hoohnnoli manao e ka mokuahi Zenlcvndia o ka la 0 aku nei o SepatemabK i hala i keia kulanakauhale, a oia keia. Ua haaa mai nei wa Kapalakiko ke kuai ana o na kopaa a pau o Hawaii nei, mawaho ae o na kopaa a ko ka ona miliona mau mahiko, me ka hui hoomaemae kopaa okoa nona ka inoa, ka "Hui Hoomaemae Kcp-va America," no ka manawa he ekolu makahiki ka loihi ma ke kahua o ke knmukuai o Cuba, e hoomaka ana mai Dekemaba aenei s pau na makahiki ekolu. Ua koho ia ma keia kuai, ua pau ka elua hapakolu o na kopaa a pau o Hawaii i keia hui, a i ole ia ua oi iki aku no paha. O keia hui hoomaeuiae kox>»R i lilo aku la ku elua hapakolu o na kop&a Hawaii i ke kuai, he hui opio no ia, oini he manawa pokole wale no ke ku ana, a he $300,000 wale no kolakou! kumu maiwai o ka hoomaka ana i kinohi. Aka mamuli o keia aelike i lilo aku la na kopaa mawaU-o ae o ko ka ona miliona, na hooaiahuahna hou ae I&kou i ko lakon kumn wwwai a hiki aku la i ka $1,000,000, i lawa pouo ai na hemahema 110 kft hoomaemae a me ke kuai ana i n« kopaa. Malalo o ka aelike na ka poe mea kopaa e halihali mai i na kopaa a piK ma ka uapo o ka hui hoomaemae kopaa, alaila haawi mai, a i ole ia ms ka uapo paha a ka hui e kena aku ai malaila e kioia ae ai. Alaila kuai hau akn ka hui, hoomaemae iho a kuai hou aku e like me ka hiki i ka hui ke hoolilo hou aku ia hai. Na kela a me keia mea kopaa e hoouna i kana kopaa i ka hui ma ka moku aua e makemake ai, me ko ka hui komo ole mai e keake<i. Eia na kukai olelo i ikeia ma kekahi nupepa Kaleponi mawaena o kekahi inea kakau nupepa h me na alakai o ka hui America.4 'Ua lohe ia, wahi a ka moa kakau nupepa, " o keia hana a k<\ Hui Hoomaeuiae Kopaa Amerioa, he makemake ka e hoopoloke i ka Hui Hoomaemae Kalepom o ka ona miliona. He oiaio anei ia? " "He aelike mawaena o ka ona miliona Spreckles a me makou," wahi a ka pane & na alakai, "a ma ia aelike ua ho opaa na aoao elna e hoolawa wale no i na kopaa no ka lawa kupono o ka raakeke, aole ka hookupai aku a nui. E hanaia ana keia aelike i kela a me keia lanuari. Aka i ka hiki ana īna: o ka lanuari i hala, aohe mea o ka hui o ka ona i hele mai, a mahope o ka hala ana o elua a ini) ekolu la, manao iho la makou aohie o lakou makemake e hana aelike hou, a nolaila i manao ai makou ua pau." "O keia kuee," wahi a ka mea ninau> "oia anei ke kumu o keia emi ana o ke kumukuai o ke kopaa ? " "Aole, aole", wahi a ka pane, "ua emi aku no ke kopaa mamua aku, a o keia emi o ke kopaa aole ia no kekahi kuee iki, aka no ka piha kui maoli no kekahi o na makeke kopaa a puni ke ao nei." "A heaha ana ka hopena," wahi a ka ( g mea ninau, "o keia hui hou o ka hoala ana malnnao ka poe nana e ai ke ko- . paa?" "A, owai «uanei kai ike ? wahi a ke kupinai a na &lafcai, "aka hookahi mea a naakou e qJMā 1» aole makou e lawe 'ae an%*,i ke mann alunu a hoo- , * haiike ko kekahi, a nokila ma L Vkord,« nei a hoopili mai i ke'ia m-.i ko makou. hai, "E ola, a e ?*>iookuu aku e ola." * Ma keia mau hoikeike mamaa aenei iae ka hoomaopopo ana l nn knkai ■ kunailio. e ike iho ai ka inea aole 1 paphLi toaf kei* hui kopaa nn ona mahiko a mn $jh

age&», »a !&kon na moku 6 hooans «isi 1 Wj&.le to o ko l&koa mau mo t ku 6 !awe ai fec kopna, skn sa hoonii akeaia keln nme keia mea kopaa, e iwoili i kana kopaa maluna o kona moku ponoi, iaa he moku kona, hooli oaalima aku paba i na moku e elike me : leoaa a hoouku aku paha i , na komiama e like me kona anoi. Ma lieia hana ana, e hoouiu iuuku hou ia > ko kakou awa eka olohelohe nei ika hapa nni oka manawa, e haawiia na hana i ka poe poola, e loaa auanei na pomaikai oke lupuni ma ka wai oma ns napo, a e hoi auanei a like rae ka wa pomaikai i hala. iL ■ Kh manao nei makou, oka laweia ana mai o keia nu hon hauoli mamna ae o . o ka 1886, ua nookomo mai ia i hanu hou iloko o kela a mer keia mea e manao nui ana i ka pono no Hawaii nei, e hooikaika ai e koho kela a me keia i ke kanaka kupono no ka hoouna ana i ka ahaolelo e hiki mai ana. Aole hoi ika poe nana i haawi i uka mahuahna i kekahi malihini hookahi, a papa aku i oa moku pea lehulehu e ae e kipa mai ana ianei e hele pela, aohe ukana maanei e loaa ia lakon, oiai na paa mua i ka hikiikii ia koonei poe eua mana ia. Ona mokuahi o keia mana alunu e kipa pinepine nei, aole ia i haawi ina hooili lanahn ana i ko Honolulu nei poe poola, no ke aha, no ka men na hoopiha mua ia kona mau moknahi i ka lanahn i Kapalakiko e lawa ai no ka holo ana mai a me ka hoi ana aku. ■ Nolaila loaa ole ka haua hooili lanahu iko Honoluln nei mau poola, a ina he j wahi hooili lanahu, he unku loa. Iko makou manao, naoi ae na dala a kn mokuahi Kikane e lu nei i koonei poe poola ma ka hana lanahu, mamna o keia mau moknahi ku loilii he mau la. Eia hoi kekahi, ua emi na !oaa Avai ma o keia man moknaM ln, no ka mea 5 e lilo wale ana he mau haneii da!a eha o na loan wai ī ke kn hookahi ana a holo akn oka mokuahi hooknhi, oini he loihi na la ekn ai keia man moknahi a holo aku. Ao na moknahi Kikane ekn mai nei a holo aku, he uukn ka wai lilo ia lakou, no ka pokole o ke ku ana maloko nei o ke awa, a pela pn i emi ai na dala HIo oka wni ia ' lakou I Nolaila, ke knn leo akn nei m;»kon i j ka lehulehu, e hoouaauāo oukou i keia I manawa no koia mau mea e hoike ia • aku nei, a mai noho a hoouna mai i na! lunamakaainana nana i hola i keia po- ! po aahohu maluna o ko kakou waihona' waiwai. 1 "No ka mea, ma ko lakon hui 1 ana me na kuhlna a me na alii ī hoīo 1 ai. A i mea e kuhihewa ole m onkou i ko lakou man ano, ke waiho akn nei makou i ko lakon man inoa malalo iho ne, ia oia keia: Kaulnkou Kamakele Kean Kakana Keoni ?>eka Kannamano I4!ikalani Nahinn Amara Palohau Asa Kaulia Knpihea Aholo Nakaleka