Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 44, 31 October 1885 — HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO RUSINIA KA NANI.

Ke Kaikamahine Holo Lio kaulmm o na Hilana o "Wale—Ka mea hoi i kapaia ka Makani Puahiohi o ke Kuluaumoe—Ka toea nana i hopu pio i ka Naita Eomiano, ka Haku o n» Powa o Europa—Ka mea hoi i kapa iaia iho ka Olali o na Pali EiwaHelu 28. Ina makamaka heluhelu oka nupepa "Ko Hawaii Pae Aina", Ua loihi aenei ko kakou manawa i kui lima pu ole ai me ka kakoa "Rusiaia Ka Naui," |ka haupu haiia ako oukou mau puu* wai, kameahoi e moe ole ai o ko oukou mau po. Nolaila, eia • mai ua makani Pnahiohio ala o ke Kuluaumoe, ke kakele hoa aku nei ma na kolamuoka Pae Aina, a o ka ike inai hoi ko oukeu, hooipo ia iho, Ua haalele kakou ike kamailio ana nona ma kahi o ka papa kuhikuhi a ke kahuna Batoromio . hoolala ai no na koa oka Naita Apala, a nolaila e ; kamailio kakou ma kahi oka he!e ana i ke kahua kaua. ī KA PAU ana ona kuhikuhi a ke kahuna Batoromio, aua pono lioi ia ika manao oka Naita Apala, nolaila ua niaki aku la ka Naita Apala a me kona puali kaua i ke kahua kahi i kuhikuhi ia aku ai iaia. Mamua ae oka uhi paa ana mai o kft noe, eku mak&ukau aua na mea a pau. A oiai ka noe e aaki paa iho nua ika iii honua, ahe hapaha hcra paha i ka*hope ae, lohe ia aku la ke pahupahu mai o na kapu si o na powa a «īe ka hamumu mai o na leo kamailio. A iloko oka pouli paa oka noe e pahola nei, aia hoi ka puali kaua oka Naita Apala e ku ana me ka hanu malie. Oiai hoi na powa e aweawea ike iki ia aku nna ka maaloalo ne iloko oka noe, me he mea la he elima a he eono paha iwilei naainua iho ona koa oka Naita Apala. Me he olai la e hoonaue ana i ka hoana, i lohe ia aku ai na kapuai oka paalikoaoka Naita Apala oiai lakou i lele aku ai maluna o na! koa powa o Komiano me na leo huro ehoohoaua; "Hightlander i?eritania,"; 0 ka inanawa koke no ia i lohe ia aku ai ka nakeke a me ke koele o na mea j kaua, a e 'lohe pu ia aku aua no hoi na leo u u, a e auwe anu mai na koa powa j mai oiai hoi lakou i loaa pouo aku ai 1 Ina mea kaua *na keik: Pelekane. j No na īninute pokole loa, aia hoi e j ike mau ia aku ana ka lalapa oke ahi j ona mea kaua iloko o ka noe, oiai hoi j na powa e uoke ana l ka hili aku a hili j mai īa lakou iho me ka lakon mau mea kaua, me ke kuhihewa ona keiki Pe ' lekane ka lakou e paio nei, eia ka aua-! nei, ua emi hope aku la lakou he mau j anana ka niamao mai na powa aku. ' No elima paha hora aoi iki ae keia j paio ana mawaena o lakou iho, afa hoi 1 ua meha iho la ka nakeke o na mea !

kauā, a o na leo o ke kamaliu o ka walohia wale no ke lohe ia aku aoa iloko o ia manawa, e ana a e huhnlu ana kela a me keia no koila mau minu'te hope, a ua piha pu hoi ka lewa t)?e i'a hohono paoa koko o ka poe make. ' * Iloko oia manawa, ua niao koke pe la ka noe a kaiae hoi, a e waiho wa!© aoa na mea a pan, a o ke kula palahaiaha hoi e u!u ia ana e n% maiiu uliuli i ike ia mamua, aa npīowale aku !a ia mau hiona, a he nla wale no i ke koko, a e halan* io ana na knla a?a e kekahi moan&wai koko. He kakaikaii loa o na ksa ;oova e ku ana ma ko !akou maa wawae, oiai o ka hepana! o na koa powa e waiho mokaki ana 5 ka ili honua, ua hanlele ke poo I ka plll ! o kn. apaha kieo, a o m ?irm hoi, ?' ka pHiua me ka poohiwl, a e kn ena hoi pwli koa o ka Naiia Apala me ka awihi heae «-ka no ki lanakila kan»āhw i loaa !a lakou. ■* m o kein mmaawa I 'nt'> pp r>\ jgM 8* ikft ia aka I& hf *•* p tK>k4w « hoelei pm ana M* r A o |»

.laua 'mau mea kaua, a e kakele ana lioi i&p laua maulio me ke akamai nui, awliilaawale loa aku hoi laua mai kafCaka o naheana o ka poe make e waiho ann. Ua hoomaka ua mnh moho hololio nei i ku paio ana ika wa no i hoomaka like ai na mea a pau. oiai hoi j ka noe e uhi ana, m&i ia manawa mni I ko laUa paio atia ahiki wale ika mao aua q ka noe. i He mau minute mahope iho, ua iko ia aku la ka moho huluhulu noho kuahiwi, a iele iho ana iīalo me ka hikiwāwe, i hopu iho la he pahikāua a me kekahi h&pa o kona lima akau, oial ua k»aa pono akula kona lima i ka hauna pahi aka Nait§. Apala, ua moku pu a lele ma ka hai lima. Oiai ua moho huluhulu Komiano la i kau hou ae ai iluua o koua lio, me ka manao o ka Naita huli hou mai anala ua Ilomiano ala e paio hou iaua, eia ka auanei, e ahai ana kai ala pupuhi uo kona home kuahiwl, no ka hoao ana e kii hou, a e lapaau hou i kona lima a hoi e like me ka mau. He oiaio no ua ko ia manao ona, ua pau ua ola, aua hoi hou kona lima e like me mamua. Ua oleloia, aole me ka laau, aole hoi me kekahi mea eae i lapaau ia ai kona lima, aka me kona alelo a xue ke kuha o kona waha oia i paiu ai a hiki i ke ola loa ana, a paa hou kona lima a hoi hou e like me na 1» mamua. E hoomanao o ke kuha o kona waha, he laau lapaauia nona paiapu a me na aliua i ktu aku maluna o kona kino, nolaila \ir in&kēhewa ua eha ke ili aku maluna ona, he mea hiki wale no iaia ke lapanu iloko oka manawa pokole. Oiai ka naita hululiulu e holo aua meinnK o ka Ho eleele o ka Moi Pilipo i aihue ia ai hoi e kona poe kanaka» pela i hoike ia aku ai ia onkou ma nā helu i hala. Ua haule hope loa ia ka Nalla Apala, aka ua hoao oia i ke alualu aua mahope oka naita huluhlu, me koua ma nao e loaa koke aku aua «o la iaia maoiuli o ke alai ana mai o kekalu kualapa pali kiekie mamua pouo mai o kah! a ka naita huluhnlu e holo aku aua, ua kuu pau akn la ka Kaita Apala i ka holo o koaa lio, aka oial oia i hiki aku ai ma ke kuma o ua kafO[Apa pali ala, aia hoi, e pii ana ua ntaitahuluhula ala iwaena konu o ka pali, a e helu ana tiā manea o kona lio, a e lelele hele ana maluna o na kiokio pohaku me he popoki pii pali. 1 ka ike ana o ka Naita Apala aole e hiki iaia ke hoomau akn ike alunlu ana mahope oka naita hnluhn'n, ua hooliuli ae la oia Ika ihu o kona lio, a holo pololei aku la no ka welelau hema qua pa!i uei, no ka mea hewahi kamoe ahe hiki hoi i ka lio ke holo me he kahonua ala, me ka manao o ka N&ita Apala e hiki mua ana oia iluna oka welelai\ o ka pali inamua oka hiki aoa aku oka naita huluhulu Romiano, eia ka auanei ua heo mua kela. I ka Naita Apala i hiki pono aku ai iluha, iia hoi ike lihi iki aku la oia i ka maalo ana akn oka naita hnluhuln me he mea la he hapalua mile ka mamßo mamna akuokahieku ana ka e-a oka lepo, hoomaopopō iho la Naita Apal», ua makehewa oia ke aīualu aku ma-hope o Komiano, oifti aia kela ke holo ala iwaena konu o ke kula !fA»n lepo nenelu, a he hapalua wale no koe hiki aka o Ro:niano ma kēla aoao oke kula iehu lepo. Ma ka manao koho wale oka Naita Apala, o ke kowa mawkena o ia manawa, e piha ka elua mile, ahe mea paakiki hoi ka manao ana e lihi latma iki aka mahope ona, no ka mea, sia ke kai* leha iepo e aiai mai la mamua, a he 1 kula hoi i maa oiē ika lio oka Naita j Apala, aka ika iio eleele oka naita j hnlahulo, he mea ole loa ia kula leha j kpo, na iike no ka mama o kona holo; aaa mM""» ona wahi aia, me kona j mnma ika holo ana ma kahi apaapaa. j Malaio o keia mau kamu, aa hoopau ae j La ka Apala i kona manao alaala auA i kona amwi, lioohali ae la oia i tio « hai aku 1« ma ke alanei am 1 b«|« māl m, aao na mianin poknh, m hiki hoa «ko ta oia i ke kahua kaua ktiM boi a km& paah kaaa e kali m*i Ufi i, W* k* O kooa aiaa koa a o Mmkm, aole ta oin e hoi m«» m ' A<de (pm