Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 49, 5 December 1885 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANAKA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Eueu hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo. Unuhiia no Ko Hawaii Pae Aina [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANAKA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Eueu hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo.

Unuhiia no Ko Hawaii Pae Aina

" Hehi 21. KA, 1111x1 lua ' }ua I )oe kafik(i iila i mua o Piuke, ua kulinli iho t lakou u pane uiai la, E ko makou ei alii,, o oluolu oe e kala mai i ka lakou Aiau kaiaailio i paue iho nei ia e ii)6 ke kuhihewa, ke railii aku nei lakou ia oe uo ia mea. La wa, pane aku la ua Piuke uei, e oi ouko;a iloko oko oukou mau hale, e lawe hoi kela me ke?i mea pakahi welu ulaula, a e uuki ae eia ko oukou au pahu hae iho, a o ka mea e hooko e aaa i keia; kauoha, e make no oia 'u. Ika lohe aua oua ix>e kauaka nei, i hoi aku ln poo o lakou, a o t hapa nui uao, ua pipili aku la ma »l'iuko wahi e uolio ana. Paue nku la ua Piuko nei me ka

■>lo kuoo, E hoi koke oukou, a iua o H kauaka o oukoue hooko ole aua 1 Ba mau kauoha, alaila e make no oia. mauawa, ae mai la ua poe kanaka holo aku la lakou no ko lakou H home, a lawe ae Ia lakou i ko laEmau kihei ulaula a huki ne 3a iluko lakou uuu'i pahu Ime. ■Ma keia wabi e o'u mau umkamaka Hluheiu, e huli iki ne k;>!.ou a naiiīi K kahi moku kialua a lvo ka poe o lu- ■ Oiai o Piuke i haalele aku ai i ka H>ku, e like me ka mea i kuhikuhiia la ka helu i hala, a ke ku nei ho hoi Eeiki Alii Alago Maka Li, ke KaHna a ine na sela, me ka haka pono ■a o ko lakou mau maka maluna o na ■hu hae. ■Oiai lakou e haka pono ana,' a i ka Kla ana o na hora ekolu, aia hoi ua Htipvuvi'ftia ka immao o ko Keiki Alii Hie na mea a paa o luua o ka moku, i Hlakou ike aua aku i ka pii awiwi ana Ko na iiae ulaula maluua o na pahu He a pau o ua kulanakauhale nei, īa K i pane ae ai ke Keiki Alii.. E auK oe e ke Kapena, oia au ke ike nei Ka hae iilaula maluna o na pahu hae I pau o ke kulauakauhale, a me he ■ea ala, ua Janakila al:u nei paha kuu ■kaue, no k-a mea ua hai mai oia ia Ikou, ina e kau ka hae ulaula maluna ■mi pahu hae, alaila, e hoomanao kaftu ua lanakila oin, a nolaila, e hooKu ka iloko o ke kai, a e holo ■u kakou i uka o lia aina e na na, ina B oiaio keia rnau haekau mai nei. ■Ia manawa pane mai la ke Kapena K, e hoao kakou, o ka eleu like ae la m ia o u8 maii sela nei he 10, a hapai ■ la i ka waapa a me na pono a pau, Kmule aku la iloko o ko kai, kau aku ■ lakounei, a holo aku la. ■ Ia iakou nei i pae aku ai, ike mai la k kaeaka o "uka, holo mai la lakou a Kpainui aku lā i ka waapa a me ka■ika. k ka ann i nka, olelo mai la ua ■>q kanaka nei, O kela keiki ui i holo ■ua mai nei mai luna mai o kā moku ■a ka mea nana i pepehi iho nei i ka ■likna, hookahi no peku ma ka lae ■ka inake loa no ia, aole elua a ekoiu ku Ia hoi. II ka lohe ana o ua Keiki Alii nei i «ia mea kupaianaha i hana ia e kana ■kane, pane koke aku la oia, auhea la i Ba i keia manawa ? ! ■ Panemailana kanaka. Aia no oia Ha kahi i waiko ai o ke kmo make o K Pilikua, a i kauoha mai aei hoi īa Hikoa e pii aku. Ja manawa o ko laftm nei pii aku la no ia a hiki i kahi ■ waiho ana o ua pilikua ala, ■ i fea ike ana aku o ua poe nei i ti,i Hlikua af!i. he ka i ka -weliweli kona Hau nan&ina, mn poo a huluhala ■unui hoi mHaia, nui no hoi ka opa, ■ aohe wah i nui ole, a o Piuke hoi %i& H» oīa ke uo io k<i, me koea n&!s am Ho iloko i f k'jm Dbj>nyi i kons Krpfehi hUb K 'ii&l &oūt pthn t

loaa hou āku ana qna hoa 'paio noila e like me keia kaoaka ka uui. Ike Keiki Alii a lao kona inau lioa e hele nei e naoa, me ka ninau ana aia 1 a mahea o Piuke, aka ia lakou i kaa ae ai ma kekahi aoap oke kinp make oka pilikua. aia hoi ike aku la lakou ia Pinke e noho mai ana, hele la lakou a hopu aku la ma na lima ama na wawae keknhi/ a pano aku la, E ko makou nei kanaka koa a makau ole, e Ola mau loa oe. I ka ike ana mai o Piuke i kona mau hoa, olioli ae la oia a pane mai la, Ano e o'u mau hoaleaa, ua loaa ia kakou ka lanakila ame ka pomaikai iloko o keia la, ke ike nei oukou ike kino o ke kanaka pilikua, a kakou hoi llohe w* le ni mamun, a o k<j. kakou ike maka ann hoi keia i kona mau helehelena hoomakaMka'u, ahe oani ia ua ae la no oukou, eia wale ho ka mea i Koe, oke kanu aku iaia me ka maikai. Pane mai !a na kanaka, na makou e lawe e kanu iaia, oiai ua pau ka pilikia nui, ua make kena lapuwale ntti, a o ke kanu ana na makou hoi ia hana. Ae aku la ua Piuke nei, n holo like' mai la na kanaka e pāeli i lua, *aole i emo ua hohonu ka lua, ā kaiioha aku la o Piuke ina kanaka ē kanu, ma* nawa ole ūa nalo aku la ke lino oui Pilikua alfl« i

I 1 Ika nalo ana oke kino oua pilikua nei, ua pano mai la na kanaka, me kā i ana mai, E ko niakou alii, e pii kakou iia hale oka pilikua, oiai aia iloko o ia liale he elima kaikamahine, aua kailiia kekahi kaikamahine alii o makou, a oia auanei kau wahine. Iko Piuke lohe ana i keia mea, ua ae koke aku la oia, a pii aku la lakou nei a hiki ika liale o \ia pllikua ala, a oiai hoi lakou nei i komo aku ai maloko o ka puka p«, o riuke 110 niamua a mo kaua aikane ke Keiki Alii Alago a me kana aikane kapena |ne jja sela, $ mahope mai hoi na kanaka. Oiai o Piuke i koiao aku ai, ike iho la oia ī ka pohaku i hoonoho ia ai ma kē alanui e hele aku ai a l:omo i!oko o k8 hale o ka Pilikua, he elala ma na hai a he gula mawaeha konu, ia mana. wa, huli akn la ua Piuke nei i hope a pane aku la i na kanaka, me ke kauolia ana aku, e noho oukow maanei a hiki i ko maua hoi ana mai, ae,jpiai la no lioi na kanaka a komo aku !a laua nei, Oiai la\m i komo aku ai, aole i halawai mai me laua kekahi mea kino, nka e waiho hamama ana na puka ona rumi a pau, nana ae la lana nei i na mea nani a pau oua liale nei, a aole no i ka-ua mai ua mea he uani, haalole iho laua ia rumi a komo hou aku la laua no kekahi rumi, aka ia laue i komo aku ai, aia hoi e kau mai ana na lako kana ona ano a pau, a e kaknu īnai ana no hoi k > kii ona Naita i pepahi ia eua pilikua ala ame ke kii hoi o Aeko Eleele ko lakou haku, ahe nui wale aku hoi na kii e hoopuni ana i ua mmi alft. Huli ae la nae laua a puni ua hale ala o lalo, aole he wahi kino kanaka i loaa iki, ia wa pii akn la laua nei no ka hale iluna. la laua nei i pii aku ai a hiki īluna, aia hoi, ike aku la laua nei i na mea naui ona ano a pau e kau mai ana ma na paia o keia hale, aua like no nae na mea kaua ma keia hale me ko ka hale ilalo, a ike aku la laua nei ina pani puka elima e paa mai ana no, a o ke ono hoi keia ona rumi a iaua nei e ku : nei. Oiai laua nei e ku ana me ka hookahahaia o ka manao no ka ike wahi kanaka oie ia, huii ae la o Piuke a pane aku la i kana aikane, E kuu aikane, o ka mea kaua hea la kau mea kaua i makemake ai o keia mau mea a pau ? Pane aku la ke Keiki Alii, o ka pahi no hoi paha, ka Ihe, ka pale umauma kila, ka papale mahiole no hoi paha a me na mea no a pau e lako ai no ka I hele ana i ke kaua. Aka oīai no ua Keīki A!ji Tiei e ohi kau ana ina mea kauh, aia hoi, ua ia laua i ka uina ana mai o ka puka o kekahi rumi a heaio hu;x ke pum, a ike e aku la ua Keiki Alii nei i k«kahi kaikamahine Oi e ku mai aoa. Ika ike ana mai o kaikamahine uei ia la.ua nei, psc« mni la oia, Nawai olua i olelo aku e pii mn} iluna nef o ka hale o ho raakoa alii ? Huli »e ia o Piuke a paue , V\) U», Owai ko oukou alh f \ O Palo Poo lAfjvft, w&hi aka piĀ, (A muhom 'tkv,} /