Ko Hawaii Pae Aina, Volume VIII, Number 50, 12 December 1885 — Untitled [ARTICLE]

J. U. Kawainui, Aloha oe: . Eia mai ka'u paee no kekahi mau maaao hooikaika ba!ota o kahi naea ikēia ma ka nupepa Elele o ka la 1 ka mahina i hala, e oluolu oe e hoopuka ae ma kau nupepa <£ Ko Hawaii Pae Aina." Eia Ua ike iho au i kauwahi mea hou ma na mea hou Kuloko oioko 0 Ko Hawaii Pae Aioa o ka pule i hala, e i ana ua huolanlea ia wau e hooikaika 1 ka balot.a o ka L Kanawai oia ku'u kumu i pau nle ai. Ē ka makamaka. aole pela ko'a hanaia ana. a aole uo au i hana ia, ke au nn'u iho, a i ōīe, no ka mea a'u i makemake ai, e ike ih<» - ana oe ma ka'u pane e hoouna pu ak» nei ia oe. Ua ike au ia wahi euea hou me ka na.an oiaikai no, na kahi |ioe paha i* puiwa a uuika-e aku, aol« au na i-ke au i ke kaooa o kau he hooh»ili: wale no i ike ia ka aoao a ka laau e hina ai. ; Ke hoonna afen nei au )» oe i ka moo j lelo o kekahi kipu weliweli i hanaia (ma Kaneohe nei o keia apana o Koolaupoko), a me na mea e pili anama mua ibo oia kipo ana, a ma hope boi. Ke Kipu Weliweli ma KaneoHe. Ma ka po o ka la Poaono Nov. 19 mawaena o ka hora § a me 7 jmha, na hiki mai kekahi wahine o Rebeoa L>trisch konā inoa, ma kah: o Kahao ina Kaneohe ma kahi kokoke i ka hale ihu kofe ma kahawai o Auwaiwahiue, na loaa ao ma kahi o Kahao i oleloia ae īa, ua hai mai la o ua o BebeM i kooa uaanao i hiki mai ai ilaila, oia hoi e hoopii t kana kane, no ka makau ? ka olelo a kaoa kane oia o Chas Larisch e ki iaia S ka pu (Kebeca) ua nioau aku au ia ia i na he hoike kekahi, olelo mai oia he hoike no oia o Ēdward Hore (he Kumakula olelo Belekaneno Kaueohe nei), ua olelo au ia Bebeca e hele maua i ko Ed Hore wahi e ninau ai iaia iua he hoike io ia no ka Hihia, ua hele maua me kahi poe a lehulehii wale, a o ka hopeoa aole i loaa he hoike uo keia hoopii, oiai, ua b«ole m*i oEd Hore aole ia i lohe i k« olelo "Kipu." nolaila , u i hoi heu mai makou a ma kela wahi no o Kahao, īia hoakaka 'kn au i ka hiki ole ke hoopii , no kekahi mau kumu kupono, a ua pao wale io no ko Rebeca manao hoopīi. i

A aole paha i hala he hppalua hora mahope iho 5 lohe no wau a me ka poe po maloko o ka haīe o Kahao a o Belw ca co kekah', i kani ana o ka pu jra Dapfti\a no elua ia wa ua helo koke an e ike i kahi o keia pu e ki nes, me ko'u manao he hannaele i waena o na pake hana o ka maliiko o Kaneohe, ua holo pu mai o Kahao me au, a ia'u i hiki aku ai i kekahi ahua, ua ike aku !a »a i ka owaka pono atm mai o ke ahi o ka pa panap»na mamua pono mai o'u a kaui mai la, a ia wa au i ike aku ai o C Lari?ch ka mea nana ka pu i ki mai ai aia oia ia wa maluna o ka maloko o} ka pa o ke Kauka Peterson i noho iho nei (a he hale pule Biho{)a hoi ia mamua) a oia hoi kalii o Ed !lore e noho Dti, « aneane ana oia (G L«ris\*h) e he mo mai i waho o ka pa a hiki mai i ke alanni anpuni, ia wa au i kahea akn ai Larigch 3 a m>ihope, kahea hou, eia no o Rebeea me a'u, a mahope kahea hou, owau no hoi ka Hope Lun* Makai "Niii, j akahi no a pane mai o Lur sch, (uia ka olelo haole nae,) "Hele mai eia wau maanei." Ia wa i hele hou aku ai au, aka, holo loa aku la kela no kona hale, he hapalua mile paha ka mamao mailaila 'ku, aka, ua kahea hou ak'i au, aola pilikia i koe, aohe oia i huli hou mai. Komo aku la maua ma ko Ed Hore hale e ooho ana oiā maw&ho m* ka lanai o ka hale, hai la oia i ko Larisch kiki ana aku m-i kona wahi ia wa, e makaukau ana oia e moe, aka, ua henio mai nae oia a ike mai la ia Lar)sch, a uiaohi ae la oia i ka pn panapuna ma> kona pakeke a* 1 , a olelo akn la o Ed H«re e hookomo 1 ka p« iloko o ko eke, aole we pU, ua ki aku la oia no elua manawa i kahi e, ua holke mai no hol o Ed Hore maua i ko maua pakele maf ka i %e kani hope aoa o ka pn; mahope mUoi maua a hoike aku i keia taea ia Rebe'.a i rue ka oloko o 1?» hal« o Kahao, a ia wa i ala hm mai si ka »akau iloko o a paa 'oa kom manao e hoop». im kona i mai i -'u "«ll* %#ia oaao han» am mai h a Larkch t mo t m h mm i hwh mit} ; \ -. of«io o ōMo %*a e k1 Wn i \% pu,

' oolail» U» pla kuu lŌ»a&0 «* boOpt! I *» M* k« kakahihk* S*bati m aa hiki o B«beo* i mua u \h lanakaQiiwa! Am Kaalia ut hoohikiia k» pālapala hop«, u ua lawe mai o B«bec& t ka p«la,|»I» bojm ia'u a na'u i haawi ma ke, llma o B Maikai (he makaī.) M« ka po Poakahi hor» 7 paha, oa hiki mai o Ed Hore ma ko'u wahi, (a maiaiia o Rebeca, o ka lqa ia ona po i moo ai ma ko'a hale), a hai mai la )a, '*ua pii aku ne! au e ike ia Larisch a ua kauoha mai nei o Larwch !a oe e hoi," ua hoole aku o Rebeca, a olelo aku, "ua hoopii an." "loa paha an e hoi ēTmake aha a■a.' , .Ua ui mai o īlebeca ia f n iua he poao ia ia e hoi, na hai aka au, aia do ia ia oe i na oe e manao e hoi me kaO kane, alaila, hoopau wale do hoi paha ko hoopii, hoole hou.

A ma ke kakahiaka mii o ka Poalua Nov. 24 ua kii ka makai ia Lnmeh e hopu h īawe mai i mua o ka aha, no kn mea, oia ka 1a e noho ai ka aha v ao ua hihia la, i k« hiki ana aku o B Maikai tna ka hale o L»ri«scb, na komo ma ka mmi moe aole, ua kahea ao!ē," ua liele mawaho e kahea ai a< he; ma,hope hoi hoa mai oia a hui me a'u, hai mai, io!e i loaa o Lariech, nolaila, manao au ua mahuk» paha i Hooolulu, noWa »nē» # ua lohe p«ha oia e hookolokolo ana iu la, ua hooima hou aa ia R M e kii hou; ua pii hou, ua komo hou ?loko o fea hale ua huli a ike ako la oia ia Lariech e moe ana ma kekahi rumi e aku (oia ka rumi e waiho ai ka pahu hao kala a tae na mea hana, e laa ka pu, a pela aku.) Ao le he ike ia o ke poo a me keknhi hapa o ke kino, a o kekahi hapa a hiki i ka wawae he īke ia a ua ike ia ka lioia akau me ka pu panapana e paa aaa i hamama pololel mai i ka puka komo o ! ua rumi la, i ka ike ana o ka makai na : mnkau oia a kahea aku Ia e Larisch, a pela ako, aole nae he oni aole hoi he paōe, nalaila, makau loa oia \ ke komo a'nn iloko; malia paba he moe ola hoololo kona moe aoa, nolaila nianao o!a i na ōia e k«mo aua, e ki koke la mai ana oia i ka pu, ooluila, ua holae oia a loaa hou an. a olelo )Va e kokoolua hou nona e hopn ai 4 aa.loaa no he makai hou, a o wau na au e hui me ka luuakanHwai e tlO ka mea jx>uo e hana ai ( ua hooliolo eaaua e hoouua pu ia Ēd Hore me au e pn aka i kahi o Lari«jh. Ia wa, ua kii au ia Hotv ,oia kona ht»le kula a ua noi i koua oluolu e pii pu me au i o Lariscb; ua ae mai oia* o |te kum» o f o i ai ia Hore» he aikaoe oia ha Lani-eh, a aa aloha laaa kekahi i kekahi; malia o hana ia na liana oia la me ke kuanui ole a me ka poino ole.

Ua piī maua me Hore, a komo o Hors iloto o ka hale o Larisch na huli i na rtxm! na kahea a loa» aka la o LAriscl\ e waiho ana aa māke, ma Va rumi a ka makai ? ike ai, na poka "kona poo auho pe iki o !ca m&kn akau a ma ka aoao hema o poo malaaa ae o ka pepiao hema, ua hemo liou ma» o Hore a fcanoha ia f u e kahea i kahi poe e aku e komo mai e nana i ke kioo make* ua nui ka poe s ike i ke kioo make, ua hoomala koke ia ka hale i kiai ia e na makai, ua telefooa koke au ma Hooolu- j ltr no keia mea. ; Ua hiki aka malaila o Rebec% a me | ka leholehu o n» kanaka, aole i ae ia [ kekahi mea e ike i ke kiao make a hiki ikawa i ūoho ai ke kolonelo. Ua hiki ae malaila ke kauka Emekona ua oaoa i ke kino make u ua ūana i na puka o ka poka, iho o ka pau ana oka hana kolonelo maluna o ke kioo make, ua oia, ua waiho maia la a po, a ao ae Poakolu, a ma ka hspalua hora 11 pahaoia kakahiaka, ua hookauia aku ke kino kupapiu oia ke kao, a kai aku la ka huakai hoolewa no ka home hope loa (ilina) raa ka loakini Hoole Pope raa Kaneohe, a waihoia malalla no na kau a kau a no ka vra pan ole.

He Geremania o L-it>Bcb, ma ka hanaa ana ua kotao oia 5 ka olhana koa o kona aina, ua loaa aiai īa ia elua meta!a hoohanohano mai kooa aioa mai. H« makaahine, he mau kaikuahiūe a me kaikuaaoa kona e ola nei ma koaa ama hanau, Ua mareia oia me Eeheea ika malama o oct, m.h» 1869, ua piha fta makahiki he V> a oi o ko laua ooho raare aoa. He haole lokomaikai a hookjj>a o Larisch i na loaiihini, ioa he kanaka a haole paha, hemo wale aa mea ai, a n» nm no kona mau hoaloha e noho nei. Bia ka mea aplkl a'r. e lohe eei I waee« 6 r* ho«1oh» haole <• L»rmk, m «kloki loa oa h EeW», ko hkem manao o EeWj» le kamy i m»ke % o h&r'>~ r jh t no ko lty! ole Jk& I» & Lar»«ch I k»aoha mai si e hw jk,a # ok k* mm I ewike iī • L*rfsd», ke uu*aio »ei »« ra* ka'o ktihlh<rira

t loa pe*fc. TTa iifi.lt u i kāLl t(9N «I leoimi pSSqa e like ine ks ke ks|,a»WM kukikuki i kamo e«o sī i kauu i kwo*» • e tauk ai he noiio ol&ola ana o |lwk«Mi ftoeka waiiiue. Ee ma&ao I mi «VI, iaa e lioi o Eebeca ia po me ka>iufcl;uie, iaalamake kakaliakaneo ka BMlos t ke msu kioo mske laua, ina ua mako o Rebeea, Ei» kekolii mea kupaualia !oa, (pela ko Rcbeca hai uiai ia'u,) Ika wa a noho ana oJ L Kaulakou i luoakannwai, tia hoopii mua 110 o Rebeca m Larisch no ka (5!e!o ana e wahi i ke pop, tta noho ka aha oia a hoopanee, aua heepau wAle o Rebeca i ia. .hoopn,ft mai atia iho la o Laneeh e ki i fm ia ītebeoa, tia aumeume a Iflo ta pti ift Rebeca a lawe loa ia ka pn i kft hope nai (A Kaulia) aua pau wale, a i keia hoi oka lawe no ka ia i keolalalilo.

Ua mama anei na hoopii mua ia aua ona ? A o keia k& koikoi ? Aole pela, uo ka mea, ua hoopiiia ma ke kanawai. No ke kinai ana i ka hewa, aole he hoopai maoli, aka e noho oia malalo o ka Bona me ka hope, no 1 makahiki i ole e olelo hooweliweli i k&no. wahine, oiā wale ifco !a no. Ma ko'u lohe mai, iua inu iiul oia i ka waiona mjk ka Poa- ! !Imfc po aao ae Poaono a hakaka Vale me Rebeca, Ina ho oiai& ia, alaiia, na inoino kona uoonoo mamnli oka wniotfa 'a hoohna loi hoo«it aiia a Rfebeca 6i !oa ke ano e. OIe!o aiai o R*beca ia'n, i ko Lameh olelo mai iaia, "Heaha ka waiwai o ko oukou kanawai nei ? Aole I ko Rebeca wa e olelo ai e" hoopii, o kona wa ia e olelo mau ai i kela olelo. So*ti ihō, ua liiki ia'a e olelo ae, ua hana o Bebeea i fe& hana ku i ka pono, k* mea hiki ke ike ia ma ko &Io 4 o kaolelo i«K o ko Rebeca koi ole ana ma ke kauoha a kana kane oia ka mea i make ai, ke uiauao nei au he liaua ia aia i kahi pouliuli, a ma ke kua paha aohe w&opopo. Ko'a koho mai pau { liela papaiua e Kamalama. { Owau ao E. Makahalupa. Mepe Makai Nui o Koolaupoko,