Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 1, 2 January 1886 — He Moolelo Kaao NO REPI DIMESE NURONI-HA KA Opu Hapai Pahaohao O KE Kiai Hoi o na Alanui Ekolu. [ARTICLE]
He Moolelo Kaao NO REPI DIMESE NURONI-HA KA Opu Hapai Pahaohao O KE Kiai Hoi o na Alanui Ekolu.
; I Unnh ii-a n$ Ko Haimu Pae Aim j MOEUKA IV, .; j jHO IHO la aa aniani !a a i ka hapa j iua o 6 ka hale, alaila ho*ana{?u! mai la i kona malamalama n!ohi o like | me ka uila, a ia wa 1 haule pahu iho ai | ka Moi Semiremi a me ka Moiwahine! Mauredina maluna o ka papahele a oiii akn la laua ilalo, me he la ua komo ia | d ka wai • hoopupule kino; e huki aua! ko laua mau !ima, ua wawae hoi e ka-1 palili ana, me he i'a !a ua make ika j hola, ka onin| ika ili kai. E hoopuka j ana laua me ka leo nui; e olelo ana ka j Moiwahine iloko o k©na opulepulei e i ana, M Ua pepehi maua ina keiki a maua;" ao ka hoi, o hoike I ana ika uiea huna iao ia iaia, ika i ana iue ka leo nui, "Aole no i make ka'u mau keiki," a pela uo ua uiau alii la i hauwalaau wale ai a hiki i ka lohe aua mai o na kauwa i ka uunui o ko laua mau i ka walaau, a hoio paai la na kauwa e nana i ka, laua mea e walaau ana.
Ika hiki ana mai ona kauwa, ike ako ia iakou ina alii e oni aha ika papahele, iele mai la lakou a noke Iho ia ika lomi a pohala ae la ua mau alii ia, na oielo eae a paa <a laoa i hoopuka ai, ua lohe maopopoia ia e »a kauwa, a aa liio ia he mea nuue nni ia iwaeoa o iakoe me ke pahaohao; •« o «a *nau Moi la «ae, aoie laus i hoi»maopopo i ka l&ua mau olelo i il» «i- !
I Kka mea Eelahelk&ua i o keiu «niaol »af, ofa ke k&iki a ka i me* t*>m keia kaao f !isnea «ī iaalvl<v f « ka «fsit*v, a nonaka fnoa a fca.fcod I ( Uc4 *i bm ka (Mf« o k« puU \ huh, i „ i K»foof>« ih9 o fcela me*x«W6, u& Vih * Mi t»e« 5 mm fea«m*li.6 I
nao ona Moij aua nla mai ka noonoo iloko o laua, ua hooyai mai kq akua ia laua no ko laua Jxewa. |r - I kekalii po ae, oiai ka Moi, e aioe nua iluua o ke kpki pulu, a okana Mnj. ■waiiiue» e hilinai ana oia o. nolio paipai, aia laoi Jobe aku la ka Hoiwalune i ka nakeke mai o Jkajpaia o ka hale, a ia wa ike aku la oia ika iko ana ilio o kekaiii amani nui aku iho la ilalo o ka.papaliele, ia wa hoala ; aku la oia ika a i ko-_i&utt nana pono ana aku i ua aniaoii la, ike aku la , lftna ina ululaau amo na awawa, na | kualono a me na kakawai oka ( mauna o Hjigara e kau mai jipa iloko o lua apiaiu nui kupanaka la; iluna hoi o kekahi ona kualono oua la, ike aku la laua i ka iaua inau keiki e u moe ana ma ka aoao o kekahi poha laau nui. Ika iko aua aku o kaMoii ke aka o kana mau keiki maloko q ke nm'am' e noe ana ma ka aoao o"ka puha laau, .kulou iho Ia oia ilalo me ke kaumaha a kulu iho la kona Traimaka, a 9 ka Mgiwahine hoi, haalula ae la eia me i naka o kona inau lima, a pu-ke ae la j kona mau kuii (e like me Beleh&zara), me ka.weliweli nui, Oiai na Moi e nana aku ana i ke aniani kux>anuha ma kana mau hoo-j jpafiaohao, aia hoi ike hou ak,u la laua j īloko o ua aniaai la i kekahl puali koa' nui e iho mai ana ma ka aoao o na puu; | a mamua oua paali koa o¥ e ana ke Keiki £lii Azareda maluaa 0 ka lio, a o kona kaikualiiue e manelje ia ann q nn knnnkn. Hooho mai la ua puali koa !a iloko o ke aniani me ka leo "E msto kr\ Moiwahiue MauWlina! A p mako ka Moi
0 kola mau huaolelo i pae maī laJ Tfca pepeiao oka M Mwahine, 'ua 130 īa he mea e hocnaws!iwali ana i leona noonoo, ame l:e men la e liiti io mai'! ana no la hopena iaia. Ae; e iiki īo' mai nna !*o ia hopeua iaia, me lie makani paahiohio la e lioohiolo ana iaia," a e lilo oia ī mea ole. Mahope iho o keia nalowale aku 3a ua aniani la me ka»»» mau liauakapanaha. E like 12(1 ka-loihi nm k|a na. tamahele ma ko laua alahele, pela k* loihi o ka hoopahaohao ana a keia aniaai, a mamuli oka hana mau & keia auiani, ua kohu pupule maoK ta Moiwahine: a mahope o ka hiki ana o na kamahele opio Ike kuknpkwliale a Enakamene, Alaila wpī»r>* U i konn hiki ana 1 mua o na J&£u a ikela a me keia ekolu po jbila aku, a, 1 pela man a hiki ikn mpke kna o '"ka j Moi Semiremi, alaila nalo*a!e f ; mai ike hou ia na aniani ?a j, h&aaliipu' t mai la i kamv mau p haua kup^nalia. He mnn la i hala ae, «a hoopnka ae ia ka Moi Semirensi i kana <>!elo kua haua, e hooili ana i ka nohoalii 6,Peresia 'hialuna o ke Kaikam&Juae Alii Baratloana } ai ka lohe aua 9ka lahui Pevesia i koia leualiaua hooili aupuui a' ko lakou Moi, ua lilo ia he mea haohao t a kaumaha no ka li»h\ii holookoa mai.o, a o, ka ili ana o ko lukou i ka mea okoa aole i ka lalani alii pololei o ka Moi Susania, ko lakou Moi kahiko.
Ua pahola loj\ aku keia ioho & pifhi ka lionua, a ua holo loa aku a pa ma na* popeiao o ka ktvkou,mau kquiaiki> na iwi pouoi hoi oka "nohoalii i ho#Ui ia aku la i kela kuawa. e npho la iloko o ke kulanakauhale o TifQf ' He iaau la i hala iho o ka aua o ka noho ajii i-ke kaikamahine alii I>uradouuu, uiu ae ia ka m&uao h&uoli o ka lloi SemjLreaii e hele i jta hahai Uoloholoua īlokp o na ulalaau ona kuah*jyi o nolaila wae mai ia oia i u*au hoahelp nona mai waena mai o na keiki alii a epe na lieiki a ka poo hanohano o ka aina, ahtjbana i maa mau i ka Moi >%miroini ka hele ana i ka hahai holoholona. ""O ka hahai holoholona ana o ia manawa rae ka pana a me keoo hopn ia »i.
Muloko o k'-Ia huakai hahf.ti holoholona n !; ; i M'/i, un hiki aku ko lakg& huiiia a i ka ! naea 4ku, kualuwel:; l<i kul-i i k-- o na fio # a e ukali i * itiju kt;i", hu-iUni e- uira be wakeiia wa]«, '
l J-.'j hll-ī 'J <t ki:bt f|uakfli UUI i ua, fcu jt,ivr?, Kiikul i Hr. !h !/jkou l UM ! • '.-hL', [r,i ilSUilm:lht} $W:lth •) |Jw lil Ui-o-i >. y, i Wa<; 4 lk* vnu»«> o k«k*hi 1* ius t a!a ls«s W; 'fc i"'.t > l».'i h b , l ■ • 4 a 2a
ka naliina o kona lio eleele jq aij, Iv. maa jpa J ka hele mau i iea iiab%ilioloiioUpa, aua kaulane le» hoi keia lio * iwaoua q ka poe Peresia no ka hjso a" m Q ka ikaika. A.ola i ko lakou iiele.aaa aku* ikejikvi la ko, Moi i 14 lioki ku. aua maialo o kokaiii kiwuulaau i kahi ipauiao I-.» 'ffp. ano e ka ,waihooluu o ka httlj^iusi£hf»j ki. Mai kona poo ai ua uha mua Jae iiuln eleele, .a mawaenakonu o kona kino he hulu kepkeo, & o kona man uha hope a hiki ika huelo he hulu waiapo, £he ku maoli ika nmi ke nana aku i Jte ano o hoki. I ka ike ana o ka Moi, huli ae la oia i hope a kauolia aku la i kona mau hoa hahai holoholoua, e i-oopoIo!$i i ke alu»lu ana i ka hoki; aole e pana i ka pua, aole hoi e pahu ike o, aka e alualu maoli no me ka mama o na Uo a hikī i ka maloeJoe una o ka hoki, alaila hopu a nakii i ke kaula, a o ka mea Ms& e hopu i ua hoki la a paa in* pi> ie aiea hanohaup, awila p kona uku inakaua, e hookau ia aku malunaona na hoohanohano gna he uui, i0 he keikialii oia, e lilo ia i kana hoopalau nake kaikamahine «līī Baradouaa«, Naiēia mau huaolelo a ka Moi ae' la ka mauao o kela a me keia uaiioki hihiu nani la* ahooaku la īakou ika uhai. I ka ike «oa mai o ua hoki la i koia lehuleku e n&holo aku āaa i ona la, hydi aku la oia a holo aku la 0 Vatf»hi ī»6ttU m&ik&i noua mi laalaau uiv . iluiia » na I ka wa a ka hoki i huli aka ai* e holo , o la wa 110 ia i uleie liku aē ai m kne- , wawae o kela a me keia ika pdku ma na aoao o ko lakou m&u lio, a hoio aku la kela a me keia me ka poahi n 1; e ukali mamao aku, «"<t mahope 0 > hoki 4 a0 ka mea oi loa o ka; - j oia no ka Moi mal uua o kema līo sg| , i nuL Iloko oka iiolo ona mea s „ > aole hookahi 0 lakou i hoakokokēuL—--s iwakaiua auaaa ka mamao naai Jfa hofci aka oka Koi no ka mea ha- ; -aiaa m&hope oka hoki. n 1 Se maaawa loihi keia holo aua, ( lukoke oku la ua hoki la ina l&e ]»au Twaiho mai anaa mua owC& t ke hpq- p ■ kokoke aku la ka Moi i nmi' anann t kaawale m&hope aku oka Loki., I 1 hooiaaEa a\u U.ka hoki e kemo aku"" l 3oko oka ulula&u* a oia uo hoi k& m&- *. 1 nawa i oi loa aku ai ka holo oka lio s o l i»JKoiSmiremi» a ualo akula < me ka hoki iloko oka . > ike oua aku a ka lehulehu. t I kekomo aaa aku oka 3loiJioko 0. v ,k& ua pakela loa aku ka holo " ,
o koua uo, a aole e laia. ke Loo- , 5 maopopo iua mda & uia ixa &o&Q a. mawua o fealii & lio eholu a Miiio ana boi na kijiiao makāni oml- « koua papaliua, aka aoie oae L. liookokoke aku ika hokī. 'He iiiilepa4ia i hala maliope oka Moi, aia hoi ku hoaua iho b kooa lio aue ke anā e a ano pioo o m p«peiao* a kaui /e ]a kpnaiku aje ke »110 puiwa, a o ka lioii . « nalo\yale aku la ia iloko oka liihipea loa o ua laau, * «*" fka wa iku liouua «i ka lio .0 ka ua lioomaka ae la oia e upaupa ma » 4ta aoao o koua lio mo ka hih aaa; aole uae i ueeu iki aku. A uo ka holo 010 aku o ka lio o ua Moi uei i tuua, lele iho la oia i lalo a huki mai Ja i ke kaulawaLa 0 ka wa ao ia i puwa ae ai jia lio la a lele ae la iluua" uje ka ikalka, iuoku aku m la ke kaulawaha a 11010 aku la ma kahi o hoki i ualowale aku ai, a aluaiu aku la ka Moi mahope o koua lio. A ojai ( ka Mai e uh§i aku aua i koaa lia* s*& hoi iohe aku la oia i kekaki. leo mplp 0 '* t kekahi mta kiuo kauaka maoli iualkahi mamao aku, uo ia mea^awiwi oku. h cd&.} j 1 ka liolo i kalii o ka leo mele ipaam&i i koua mau pepeiao» a 1 koua hoea m . aku ma kekahi pouaha uiauu' ms£B|it €ia hoi ike aka la oīa lie wāhiue gpiop|p # e noiio ana llana o kekahi laau* i liiaa * 0 moē ana I 0 kona Oo t a e luh?' aoa B« laooho uliali loloa 0 aa I* mahope 0 koea mau po<>hiwl, a <jW?," m *k» e ht»U 1k» hikim- * ' X** fke elea <f £» Mol l iho. Sa lloko on», lea&ak» no ka hol » fc«i* wehi." Awiwl »kq )» m Jks **m r ' akē«b»tāw»i *ka m» u» wjUu|£[a, , , X La3tt]u Bim» »ku "WiW ffi«i Ja m wnhlm h ī hobt » lks mal a ofai i U* Mot, a!«|fa k>)ioT« w s9«k*#M o*s jgM **» <•*> *****i* $~V