Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 14, 3 April 1886 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANAKA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Eueu hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo. [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANAKA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Eueu hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo.

Unuhiia no Ko līawaii Pae Aina. Helu 37. X KA lolie ana o kona mau makna i keia mau olelo, ua kanalua loa ia ko Jaua manao a pane mai la laua, Ke ae aku nei maua ia oe e hele e imi i ko kane, aka e kali nae oe a apopo, alaiia oe hele, ina no ka loaa a loaa ole paha. I ka fohe ana o Lina Kula i na olelo a kona mau makua, akahi no a hoi pono iho kona noonoo, oiai ua hooko ia kona makemake. Hookahi wale no ana mea e kau nui akunei oka hiki mai o ka la e hele ai.

Ika hiki ana i ka la i manao ia oia ka la o Līna Kula e haalele iho ai i kona aina hanau no ka hele ana aku e imi i kaua kaue, ua aku la ka Moi i ke kauolia i kona mau kuhina e akoakoa mai ma ka hale alii. Ika hiki ana aku o keia kauoha i na knhina, na kankaualii ame ka poe koikoi o ka aina, emo ole ua akoakoa mai la lakon a pan ma ka halealii e like me ke kauoha a ko lakou Moi.

Ika akoakoa ana ona po? a pan ī kauolia ia, ua pane aku Ia ka Moi, I kauoha ia aku nei oukou a pan, e hele msi i ko'u hale nei, he makemaka au e hele oukou e huli i kapena akamai i ka hookele moku, e pii ole ai ke kai ma na aoao o ka moka a ulii paha hiki iioi ke ike i ka aina kahi a

ku e holo aku ai. No ka mea, e holo ana kuu kaikamahine i ke aupuni Eube a iloko o na mahina eono e ku liou mai ai ianei. E hoolohe hoi kela kapena i na oltlo a pau a ke kaikamahine alii ame ka malama ana i kona maluhia, a luki i ko*u ike hou ana i kona mau lipiehelena, Nolaila e hele aku oukou e imi i kapena akamai loa, e hiki ai ke hooko pololei i keia mau kauoha a'u.

Ia wa ku ae la na kuhina a me ka poe a pau o kona alo alii a pane mai la 5 E ola mau loa ke alii, ua loaa kau rfrea e makemake nei, oia no kekahi o makou nei. A oia mea, oia no kou puuku malama waiwai, He mea oia i lehia ma keia hana he holomoku, a ua puni hoi ka Uomia hol<x>koa i ke kaahele ia e ia ma keia hana me ka piipii kai ole.

Ika lohe iana oke alii i keia mau olelo, ua ae koke aku Ia oia, a hoolilo ia iho la ua puuku la i kapena no ka moku imi kane a ke kaikamahine alii Lina Kula. Aka, ena makamaka oka nanea, aohe i loaa ka moku, eia nae ua hookohu eia iho nei ke kapena. Nolaila oka kakou mea paha ia i koe e nana ae ai, o ka imi i ka moku.

Ika loaa ana oke kapena, ua pane hou mai la ka Moi, Hookahi mea i koe e kamailio aku ai ia oukou a o ka pau no ia. He makemake au e hana ia kekahi moku mailoko mai o na laau aala loa o ko'u aupuni me ka mikioi a me ka nani loa, aole hoi e ike ia ka hookuina Oke poo o na papa, ame ka hui ana o kekahi laau me kekahi laau, aole hoi e ike ia ke poo o ke kui i kakia ia ma na wahi a pau oka moku, aole no hoi e ike ia ke kui ana o ke kia i ka moku, a pela hoi na i-a. E hana ia hoi na pea mailoko mai ona lole ailīka nani loa i awili po ia me ke gula maemae, e kinohiaohi ia hoi oloko o ka moku a me ka oneki me ke gula a me ke daimana, a o kona heleuma hoi he gala ao na kaulahao he dala. E liana ia ka moku amo na mea a pau a paa i keia la me ka hakalia ole, a i paa ole ka moku i keia la e make no na kamana kapili moku a pau ia'a, aole hookahi o lakou e pakele mai kua lima aku. Nolaila, e hele koke aku oukou a hai aku i keia mea i na kamana kapili moku, a aole hoi kekahi o oukou © hoi hou mai a paa ka moku.

I ka lohe ana o %e anaina a!il i keia maa olelo a ke alii, ua ku ae la kela a ioe ImU o lakon a hele aku la e hooko i

ke kauoLa awiwi a ko lakou Moi me ke kaualua uo ka hiki ī ka poe kapili mok|i ke liooko raai i keia kauoha. Aka asle nae he mea o lakōu i hiki' e pano aku i I:a Moi no keia mea, no ka mea, he ftelo mana ka ke alii. ' i Hele aku la lakou nei e kukala ma ke jkjanui, ina mea a pau i kauoha ia īā liākou e hana, e like me na mea ! hoike ae la maluna. > - I ka lohe ana ona poe kapili nuoku akamai i keia 100 kukala, ua pane pakike mai la lakou xne kīā i maij aole. loa' Lie kamaua akamai ike kapili moku, e liii£Ī: e kapili i kekahi e like me ia ke i oke Akua wale no. XJa pupule ia ; paha Mpi i hoopuka ai oia i ken& mau oielo.

Ma keia mea, aole he mea o na elele e hiki ke haalele i ke k«uoha a ka Moi a hoi aku ioha la, no ka na paa ka olelo a ka Moi, o "ka hoi hope aku me ka paa ole oka ■mokn, e naake ia. Nolaila, tm hoomau no lakon ika !mi ana ike kamana a hikl i ke kani ana o ka hora 4, aole hookahi kamana kapili moku i aa mai e hana i ka mokn e hke me ko ke alii makemake.

Oiai na elele alii e tfoomau ana ml ka lakou hana a hiki i ka hora 4. ua hiki aku iakou ma ka uapo, aia lakou e nalu ana no ka loaa ole o ke kamana nana o kapili ika mokn o ke alii, aia

hoi ike akn la lakon i kekahi moku nui e hookomo mai ana iloko oke awa knmoku oke aupuni Huila, ua hele a ūluwehiwehi me na hae 0 kelb a me keia ano, mai ka hnini o na kia a luhe ana ma ka palekai, a mai ka oioi o mua !oa o ka ihu a hiki i ka hopfe o uamoku nei. He nani ame ka Mehie laxtna ole mai ke ktilttna ona mokn nei ke nana aku. Hele hoi na pea a piha pono ika makani, a he ken akn a ka pakfta o m moku nei ika ilikai, Aole i mißnte ae ka lakou nana ana aku i na mokn nei, oka pih mai la no ia ika uapo. Oka mea kupanaha loa oua mokn nei i ka lakou nei ike aku, oka maaloalo wahf

ole o luiia o bs he ike ana aka ka lakoo ika pa'a ia ana se ona pea, a iho mai la he elna maa aianni pii, me he la e kono mai aua ia lakou nei e pii akn ilnua.

Ika makaikai ana aku o lakou nei i na wahi a pau oua moku la mawaho, he ole ka ike īa aku oke kni, pii aku hoi lakou a luna o ka moku, nana iho i ka papahele o ka oneki, e anapa ae ana ke daimana i awili ia iloko o ka lelo o ke gula maemae, alawa ae !a hoi i na kia e hulali mai ana ke aiai o ke dala mai ba huini a hiki ike kumu, kilohi ae hoi i na ī-a ame na likini a like no a like me Limunui; o na pea hoi keiak> ua moku nei, oia no oe ka alohi a ka wailiula o Mana, ka nani oke silika i kipona ia me ke gula a me ke daimana. Iho aku la hoi lakou ilalo ma ka rami oke kapena, aia he mea e ko lakou eeliia, i ka ike ana ae i na paia a me na walii e nioe ai, lie anapa wale no a ke daimana, a aohe wahi aka maka e loi iho ai.

Oiai hoi lakou nei e makaleho hele ana i ka nani o ua keena la, loaa aku la he wahi ilio uuku e moe ana, oia kooiua ole wale no. Pane ae la kekahi o lekou, na keia wahi ilio paha i hookele pololei mai nei i keia moku ianei, i moku no ke kaikamahine alii, no ka mea» o na mea a pau i kauoha ia mai ia kakou e hana, ua like loa ia me na mea a pau a kakou e ike nei i keia moku, aole niea i koe, nolaila e hoala kakou iaia.

Hoala aku la keia poe i ua wahi ilio nei, ala ae la oia aikemaila ialakounei fael« aku ia a pii ae iluna o ke pakaukau, laai aku la i kekahi wahi apana pepai kakau ia me kekahi mau huaolelo, leleiho la ilalo a holo aku la iluna o ka oneki a leie aku la iloko o ke kai a emo ole nalowale aku ia oia iloko o ke ehuehu o na ale o ka moana.

Ua lilo na hana hookalakupaa a ua wahi ilio nei, i mpa hoopahaohao i ka noonoo o keia poe e nana aku nei i kana mau hana. I ka nalo ana aku o ua wahi ilio nei iloko o ko ehuehu o ka moana, ua hoi hou aku la keia poe a nana iho la i ka apana pepa a ua wahi ilio la i waiho iho ai iluoa o ke pakaukau, ike iho la lakou i na huaolelo i kakauia penei: 0 ka moku kupanaha o ka Muliwai Make, no ka m Lina Kula i&. 1 kn ike ana o keia pm \ sa olelo o ka palapale, ua olelo ae lakou,. o km&

no ka mokn kppanalīa, aole moku okoa aku. Nolaila o lioi'kekahi poe o kakou e hoike aku i ka Moi, tia; paa ka moku f like loa m'S' bpna makemnke, a holio hoi kekahi o liakou i fcai J nei e ki ai ika moku, Ua holo like ae la keia manao ia lakou. E ka mealieluhelu, ke haohao iho la paha oe no keia wahi ilio akamni i ka 'hookele moku, a e ake mai ana paha o ka hoike ia aku o kona inoa. Ina j>ela b< to'6o ae kana ina poe ht» '" w oku o Dfifā Knia bq© ko lakou lalu a e nana ae"kaua no ua wehi ilio la.

O keia wahi i!frt p.kamai no fka hookele moku, oia no o Lema Hiu'a kaua «ifteka mealieluhelu i ike ai mfi nahelu nma aeneī. Oiai oia i haalele Aku ai ia Piuke i ke āupuni Rube e 2xak<mkau ia ana e lawe i ka aina aiknnaka, "ua lioi pololei aku oia uo ka Muliwai Make kahi aLkona kahu e noho hooaianawanui ana ika inea ame ka huihai oka wai. A iaia i hiki aku ai i mua o koua kahu, a me ua maka hulili o ka huhu i pane mai ai kona haku, oia hoi ka lio keokeo o ka Muliwai Make, Heaha mai aei kau oka hoi ana mai nei, a noho ole aku nei e uialama i kou alii? makemakeaneioe e wake ia'u

i «eia maaawa? Ano e heie hou oe e imi|Hjffiuk<j a loaa, no ka mea, ke ike nei aiqp poir,o oia, aia mawaena o.ua kai uliuW o ke aapuni aikaiiaka, kahi i I&ua ai mo kona wahi hoa njaluua o kekahi waapa, a o ka moku ua uahaha, a ua poiuo ua poe e ae oka moku. Aka e kali iki nae oe a poeleele alaila hole, uo ka u:ea e hoouua aku aua au ia oe uo ke aupuui Huila, oini ko makaukau Liua Kula no ka hele aua e imi i k&na kuuo, oīa no o Piuke kou haku, e lawe i inoku no kou haku >vahme, a malaila ao « imi ae ai i kou haku kaue. na pupule no kana keiki. A ia oe, alaila noho aku oe me ia jato ka manawa mau loa, a o kanajßiSHi a pau e kamailio mai ai i® oe£ om e hoolohe ai, e noho ae bof au p iioowo- - i ko'u mau la i koe o ta iioohiM ana me Aeko Eleele u pau, alaila hūli aku au ia olua. E kamaiiio aku hoi oe laia raa kau olelo, uo ka mea, ua hiki iaia ke kamailio ma ia olelo, oiar o kona lahui makuahine ia. Lohe auej. oe l keia? Ae, ua lohe au i kau mau olelo a pau, wahi a kahi ilio.

Ika poeleele ana iho o ua 1& nei, ku ae la ka Lio Keokeo a liookani ae la i kona ihu, a poha ae la me he hekili ia, akn ana h© j> mau lio ulaula a pane mai Ia f heaha ka manao o ko makou hjvku i kahea aenei i kana mau kauwa, he make anei, a i ole he ola paha? No ka pomaikai anei, a i ole, no ka poiiio paha?

Pane aku la ka Lio Keakeo, i kauolia ia aku nei oukou, e hana i kekahi mokn nani loa e ike oīe ia ai ka hui ame ke kni aha ma na wahi a pau o ka moku © Kke me ka makemake o ka Moi o ke aupuni Htdla, Pane inaī la na poe lio ulaula nei, kai no paha he olelo kau. E alawa ae oe e nana ma kela aoao, a e ike no oe i ka moku me na mea a pau, i ku like loa me ka makemake o ke alii, Alawa ae la ua lio keokeo la, ike aku la ia ika moku eku ana me ka nani nui, a o na lio ulaula hoi, nalowale aku la lakou i ka imo ana a ka maka. t: I keia wa, huli ae la ka lio keokeo a pane aku la ia Leina Hiu, eia ka moku e lawe oe a waiho aku i ke aupuni Huila, me kou kakau ana iho i kekahi palapala, e hai ana no Lina Kula ka moku. Ae aku la kahi ilio Leina Hiu, a holo aku la ka moku no ke aupuni Huila. Ua pau ae la ko kakou aana ana i hana a na kamana o ka moku kupanaha oka ui Lioa Kula, no ka raea, ua kii aku !a ka moku ike aupuni Huila ; a $ hoi hou mai kaua ike aupuiii Huila noho ai me na kuhina oka . Moi o ia aupuni e hookaha la ika naoi ok« raoku kupanaha o ke aupuni Mnliwai Ma r ke, alaila nee aku kakou i mm. Oi&l na kuhina ekolu i hiki aku ai | mn& oka Moi, pane m&i la oia me k$ ano hnhu, ua paa aeel ka moka? Ae, wahi a ua poe kuhina nei. U» iike anei mn ka'a mm i kauohfc aku nej ia oukou? wahi a ka Moi, ' 1 A«, oia no a pau loa, wahi $ na kuhina # ! i No keia mm, us hsuo'i soft nS M/i i

la, a kanoha ae la eia i kana kaikama-' hine e hoomakaukau i kona mau mea a" pau no kana huakai hele. Hpouna loa nku la hoi.ua.Moi,ngij o na tcuhina o liele i ka liale kula no ka wae aua mai i kekahi mau o ia kūla i 52 kn nui, i'īnaU Eiela no ka moku o Linā Kula. pōe" kuhina nel, a emo olri hiki m"fe la ua poe kuhina uei me na k&ikamahine ho 52 e like me ka m&kemake o ko lakou Moi lioonuihana. * 1 k& hoi aDa o ua poe kuhina uei, ua kena hou ia aku la lakou e hele aku ma na lialekiiai, o ohi mai i na lako no ka huakai au moaha a ke kāik&mahiūe alii a m.e ona mau' aaliu nani loa ho ng kāikamahine lie 52.

Ika makaukau ana o na mea a pau ona sela ame ka moku, ua ike ia aku la ka huakai alii e kamoe ana kaoo no ka uapo, ike auo liula o ita la la, aua lilo hoi keia huakai a ke kaik&maMne alii i mea haohao i kekahi hapa o kona mau makaainana. XTa h§le ka uapo kahi oka moku kupanaha e pili ana a c 'le-i Kohala ika nuku na kanaka/- ka ua me a o ka piha i na kanaka e makaikai ana i ka moku uu hou a lakou i ike mua ole ai. īka huakai alii i hiki aku ai i ka unpo, ua ibe aku la lako i ka moku he mauia pu wale no, pii aku la hoi ka huakai alii a hiki iluna oka moku, ki» ohi iho la k» ui Lina Kula ma o a maauei, aia hoi, mea eka nani ona mea i hana ia. A o kona makuakane i ka ike aua iho iua moku nei, puili ae la oia i kona mau lim» ike poo a hoopuka ae la i k«ia mau huaolelo. he mea oiaio aole ua ko'u |x>e kamana i kapili 1 keia moku, aka ua kekahi mana kupua no ia, H£le makaikai ae la ua Moi nel ma o a maanei oka tookū, e kilohi ana ina nani o ke kakela au moana n kana kaikamahine, ua like loa ia me kona makemake, aohe hoi wahi ana e loi iho ai no ua moku nei.

Pil aku la ke te kapena a me na selft* waMne opiopio iluna o ka motu, aa boi »nai la na alil a pau i ka uapo, ia wa tia ike iho Ia ke kapeua oia hookalii ka mea auo ē itraena o tia mea a pau ola mokn, n o kona maii lioa lie poe waLine wale no, Huli ao la ua kapeiia la a noi aku la I ka olnolu oka til Lina Knla, 1 ka i ana &bi, Ēke aliiwahioe maikai, ke 1101 akn ne! au ia 6e ioa lie mea oluolu i kon manao, e hookuu niai ia f u maika nolio kapena ana no kou moku, a?o ka'u kaikamaliine, oia ke pani ma ko'u wahi, no ka mea he ike liookele mokn kona i like me ko'u nei, a ua puni na aina a pan i ka hele ia e maua, a nolaila na īnakaukau loa oia ma ia oihana. Nolaila ua pono paha oiS ke holo pu me oe e pono ai, oiai* he poe wahine w&le no oukou a pan loa, owau hookahi waie no ke kaiae, »olaila na kue au i kau huak&i e ke alii.

Ika lohe ana oka ui Lina Knla i keia mau olelo, ua ae koke aku Ia oi» me ka pane ana aku, ina pela e kii koke aku oe i ua kaikamahine la au a lawe mai iaia i mua o'u i keia manawa, no ka mea na makaukau loa au no ka hoīo anaakn.

Ia wa, hoouna aku la ua puuku nei, e kii koke ia aku kana kaikamahine a lawe mai i ka moku, Ha manawa ole ku ana ua kaikamaMne nei i mua o kona makuakane a me ke kaikamahine alii Lina Kula, haaawi mai la kona makuākane i na olelo ao i ka i ana mai, jē kuu kaiknikamahine, i ke kakaliiaka o keia la iho nei' ua koho ia mai au I kapena no ka moku o ke aliiwahine nei, no kana huakaī imi kane, Aka 1 ka hiki ana iho nei i ka wa a f u e Looko aku ai i ka hana i hooili ia mai ia*n, ua loaa ia'u ke kanalua, a noi Fvku nei X ka oluolu o ke aliiwahine e hookuu mai ia*u, a waiho aku la hoi i kou Inoa i pani ma ko'a wahi, no kā mea, o lakou nei a pau au e ike ae la he wahine wale *no, ā o kou maknakane nei ke kane hookahi. A mUiU ua pono oe ke lilo t kapena no ka moku o ko kaqa haku. no ka mea u» makaukau oe r»a keia hana, aoie hemahema I koo, NoJaiJa e hoolohe oe i kana mm olelo a pan, m» kam. mm a nm al„ o km e> m, a'hikii ko oakm bol hou sna msl \ ka n'ma ml mo kn MbluhU> j'Toko o m malama taai kela !a aku, t fc» ioh« o fc* iiiikaiasbSue S m oUU, a koaa makaakane, ua haawi wal !s ofa

i*Ī£orm ae roe na he!ebelen« o1& hanoli T» wa koke no i kauolm ao p ? L°> kapena e huki ina j>ea ka moku, ua eleu ae la hoi na sela wahine e liko rae ake kapena, a emo o!e ua j m&kaukau na mea a pau i Kauoha ia, a iloka pna ani peahi ame na kowelo hain&ka ana a ko' ka aina ak"u^~Hēlūrlm~mōku~pāi; na pakika pahee' aku la ka helena a ua aliiwahine kamahao uei o nae kona mw. Jima lawelawe o ka" aōao palupalu a īne ko lakou haku nohe», a nc na īninnie pokole ua na!o akif la k?» mokii mai ka ike ema āko ka aina aku poe. - .*• Ke holo !a ka moku me konā iiani mgla!o o ka hookele ana o ke kat»ena Mauna Rose. Ike ano poeleelē anā iho, aia ka moku o ua poe kaikamāhine la ika moana kai uh kai lipolipo, ahe keu no hoi a ka holo o ua moku nei ma ka ike iho ake kapena Mauna Rose. No ia mea, ninau aku lā oia ike aliiwahine Lina Kula, no liea la ka a kuu haku e holo nei? Ko ke aupuni Rube, wahi a Kula. Ina pela 3 .apopo no kakou ka I ka aina wahi a ke kapena. . AheaP wahi a Lina Kula. Apojx>, i ka hora 6 a 7 psSia o ke kaf kahiaka, ke mau ka pa ana a keia makani, wahi a kapena Mamia I&DEe. Alaila, e ike ia aku ana ka nani, a e loaa ana he maha, wahi aka ui Lina Kula nse ka leo hauolī. " īna eku ana kakou ika liora 7 oke kakahiaka o ka la apopo e like me kau e olelo mai nei, alaiīa e haawi no au ia oe i kekahi makana kiekb loa, a e IHo oe > hoaloha no f u a Mki iko kaua mau la hope, i pans hou aku afka ui Lina Kala.

Ia manawa, haawi m&i la ke kapena Mauna.Jiose i ka hoB|&iksi no na olelo & Lina Kula. ik - U& hoohiaa lob ia M mXina Kula ia po & hiK i ke Vu» ana oka hora (5 o ke kakahiaka, a o na self,Jtoi ua hi&a loa nul o kaholoo ka moku.

Oim W kapena Maūna e ku ana i ka boe, e wiiwi ar»a hoi 1 ka naiia i ka nonoho mai aka optfa kakabiaka| oiai ka lew* laui nakalae, ike aku !a oia i wi knahiwi oke aoptmf Rube e oili ae ana iluna oka ili kai me he maau kaupu la. Ia wa huli iho la oia a paae iho la ike alii, ©ke atii, ke ike nei an i na knahiwi oke anpuni Itube, aia Ia k» an wm la i ke kai me ha manu la.

Ikn lohe ana oka ui Lina Kula a me sela i keia olelo ako lakou kapena, na knkn !ike ae la lakou iluna a nana akn la ma kalil a ke kapena i ku» hiknhi akn ai, ike aku la lakou i ka tthi mai a ka ohu 1 ka piko o na mauna smehe la e hoike mai ana aoiie k:a opna ika aina, aia Ika moana kai aliuli kai lipolipo ia e pehia la eka huna kai aka puuwai eleele o kona hoaloha. : ?

la lakou e nauea aua i ka nana i ka aina h iloko lioi o na minute pokole, ua pili akti la ka moku kamahao i ka uapo, tia piha koke mai la no hoi na kanaka ma uka, no ka makaikai ana i ka mokn kupanaha. TTa lilo keia moku kupanaha 1 mea tcfekaikai nui la e na kanak», na alii a ka poe hanohano o ka aina, 1 no kh mea akahi nō lakou a ike i kekahi e like me keia, he kala ke kia, na na likini a me ke kaulahao, a he gula hoi ka heleuma' TTa holo aku keia mea hbu a hiki i mun o ke keiki a'ii Alago, ua nilani ae ka manao o ua keiki alii la e hele e makaikai i ka moku kupainaha o ka ui Lina Kula o ke aupuni Huila. No ia mea, kauoha ae la ua la i kona mau kauwa e hana i kona kaa lio, ua hooko ia ke kauoha me eleu launa ole mai, » holo aku no ka «uapo moku kahi a nn kanaka e ana i ka nioku. 1 I ka hiki ana aku o ko keiki alji i kahi o ka moku kupauaha e ku ua ike aku la oia i ke kupanaha io 40 0 k&' Ak» nao, o like no lue ke vma o kfeia kmki aUi h& mul, m | w 1 Uele aku ū n pioaw aku Ja iluua kh ku Wi k»> hmo oU> itt iqni, A ū»* h hka mn» ub koi, ua ikb h kuMkU* i kaiuuhi n'fa hukt>u*b>UiM * khl il<, k* h % k&u p9ūo iho aū& M i ka w&h* o ku U>īh Ut% q pu 0 »» pan !• Jbo lu&lun kau keia

kanaka 'uahaoi © pfl mai neJ, e hoi kolee akn oe !taīo o nake aktt oe ia maua, īeaaaela na naka o Alag6 īliina a pane maf'lioi ha oīna ike lioi an' 'ilnna, no ka mea 4 he na moku "malih?ni a pan e īike mē teia, a owau no feo! ke "keiki alii o ke aupuni-Knke nei. Pane akulauaman kuikamahine kiai nei, aole maua i ninau aku nei ia oe i kon a aole no hoi mana i olelo akn nei'kia a he"alii alaila pii mai iluna nei, meieou olello m&i he knleana oe maluna ona moka a pau. Kahaha ! Knleana no paha oe ma kon mokn ponoi iho, a kuleana no hoi makou iko makon moku, oiai, k'e olelo mai nei oe, no keia anpnni oe, aole makou i ike ia oe, no ka mēa, he anpuni okoa noko makon, a pieliea la oe i manao ai lie knleanA kon

8 pīi maī al, oiai," aole liakoa he poe makama&a notT' nolaila, tip makehewa kau man olelo a Wahi aua keili alii nei i pane mai ai, Ina pela, e hele Vote aku keia moltu mai keia anpnni f bti, oiai aole makon i pili ia onkou. E'kekanaka hoopololei, wahi a ke kaikamahine e paa ana me ka pn. He mea oiaio aole īo no makou i pili ia oe a aka, he kanaka nona na helehelena 1 oi pawalu ae kona nani i kon. a oia ko mnkoli makamakl oka hikī ana mai, ao!e o oe, oia la i lohe oe, a heaha ho! kau e pane hou mai ai. Pane aku la ke keiki alii, Owai ia makamaka onkou ? WaW aua Kaikaimahiūe uel/ Hesba kou kuleana maia mea, ooe ka luna o ko makon makamaka, he ken aku oe o fes kaiiaka mele ntti wkle, he niaa wale ae no k« hoi-a aole e leaii ka laa» elike me oe. No keia man katfiai!io loihi loa ōua kaikama'uine nei me ke keiki aliī. hele m&i Ja ke a®ypahii>e a pane maī la ma •kiai. Owai keia olna e kamailio | nei. I Paue mai la kana laan kanwa, He k&naka, mea mai nei he alu ka oia no keia aupuiii. Ia wa, pii ae la ua ui Lina Kula la* a kiei aku la oia mawaho o palekaā o ka moku } a ike aku la hoi oia 1 ke keiki alii e hioio ana na pil&li ma kona mau poohiwi a me kona umanma.

Qiu o Lāna Kula i kiei aku ai. «i« hoi, ike m&i ia na kannka i&in me ke k«iti «klii, i« wa i hooho ae ai l&koa i km& wahiae ai a k« Uoaa o!e A uUwi • kekaiti iUii i ike ak« ai» mo he U ua loaa oia i kekahi uia-i haukeke ka Jiele & oiu ka io' o ka la hoi e hooiiioiaaeaua kooa pepeiao i ao lēona mau uaka hoi 1 auwae; ku ihoia ua keiki aiiijaei no kek&iii mau aūaaia, aikama o aua a£o kon* s mau manao kupiiikii, ua kuli ia oia a kau ae ia maluua o koua kaa me ka o ko&a uiauao, a hoi aku la uo kaie alīi. i ka puni ana ae o ke kulauakauhale holookoa i ka lohe no keia moku kupauaha, a lohe puae la hoi ka ui a ke kiaaiua. . la wa, kauoha koke ae la ua ui nei I kona kahu lio, e hana koke ia kona kaa me ka eieu, a i ka makaukau aua. ua kau ae la oia, a lawe ki/>a aku !a ua wawae o ua liouo kai o ka u*\po, kahi hoi a ka kupua w ku aua.

| i ktsia hiki ana aku, ua ike io aku |la oia ina mea ana i lohe al, hele ae la hoi kona kaa aku ma ka aoao o ka ! moka, a ike aku la oia i na kaikamaMne i e paa ana me m pu, pane aku la ka ui Ia ke kiaama, aole anei e oluolu olua I ko'a manao, e pii aku au maluna oka naoku ma ke ano * akaik&i. ! «Pane mai la na kaikamahine, alia e kali oe, e hele ae au e ninau i ko makou a ma e ae ia mai ana, alaita, kii hou mai au ia oe, ae aka la no Ldi ka ui a ke kiaaina. Ua hele aku la ua kiai nei a ha'i aku la ī kei» mea Imna oka ui Lioa Kola, w wa, ue ae mai la ua oi % t mo k ft oleio ana raai, # kii aku oloa iaia a e lawe mai, wka mw t e hoolilo aku aua auiaikane ua'u, l#o keia huaolelo oluolu ako lakou alii wahine, ua hel§ aku la lum 9 hooibo «kn Ui ke alapii, me ka nl e Jo aku hm »m «i »1* s k«si£ut cpH m«i os mm im knu nof. Aehipau. 0 ApMU f*ph VdHlnUi[W 1 m h*oU h<A o fr„l -r'