Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 18, 1 May 1886 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANAKA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Eueu hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo. [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANAKA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Eueu hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo.

Unuhiia no Ko Haimii Pae Aina. Heln 41jyj AHOPE iho o kft hoi ana oiai o ttft bb ili ab no ka poli o Piuke, aia boi np-i naliolo ae la k» hoo'aa, mp be o!ai ! 1« e hoonanene ana, o keia ka ikaika o ai Pilikua nei e noke aūa i ke knpaka. e ake aua e hiki hon oia ilana, aka' aole e hiki, oiai na kakia kuinao ake nknmai iaia. A o na kanaka hoi e nana mai ana. he ike ana ka lakon i ka! walawala oua pilikua ala, aole hoi lakou i ike i kona ku hou ana ae iluna a hala he mnu minnte, nolaila manao mai la na poe kanaka nei, nn make ko lakou alii Pilikun, holo mai !a lakon i o Piuke ma ala. 0 Piuke hoi, ike iho Ia oia i kaua ili iune nona na opi he 12, lalau iho la oia, a hoihoi ao In iaia e like me kona wa uiamua, a hoo iho la iloko oka pakeke, ike mai la lioi kona hoaloha iaia (Malama moku) hele mai la oia a apo ae la ma kona mau wawae, a pane ae !a; £ ola mau loa oe e kun Hoaloha, oiai ua ike au ī kau man hana hoopaLaohao i ko'u noonoo. Pane iho ia hoi ua Pitike noi, eka hoaloha mai hopohopo no keia ao ka mea 3 he mau haua paaiii wale no I'U. īiki ana mai hoi o keia poe kaii ike mai la lakou i keia keiki anaka ai, a lakou hoi i ike oie ua, aole iioi e loaa ka lua ma a aupuni, a pane mai la lakou, maka Ui. auhea la ko makou aku la o Piuke, aole au i ike ia pane nku 1h kahi Malama ua make iho nei oia i knu aikafv nia kona kino i lalo i ka eono ,v;kr. o ka houua noi, oho aaa oua poe kanaka nei iau olelo. kukuli iho la lakou Piuke a pane ae l la, e o!a makou ahonui. akn )a o e ola m»u loa ;ou, ko haawi mai nae x>ukou nnras, a ius aole pela, e ukou a pan, a 110 i paiie mai ai «a p°e ala, le mea uni, "no ka mea he nni me ka ia ma ko makou nei aina. i no hoi i hai ja aku ai ka lohe & -e kulanakanhale, no ka make sv nilikua a me ka makemake a nana i pepehi. I ka lohe ana naka, ua huki ae Ia na a hauoli, e hookani ana lioi 1 na ii, a o kekahi poe ke hMia mai a, i kinohinohiia me n«fn*#hooole, a e hana ana hoi kekahi i mea ai helu ekahi.

Wm ba makaukau ana o ke kaa, ua hooB| ia Rku !a i kahi a Piuke ma e noaole nae he Ho, aka nana keika Kfepj o ehuki ana, ua hai ia aku ka PKI j a piuke e kau malana o ua kaa mZ Uolo aku no kahi i hoomakaukau S|ioiia. Ua ae aku la oia, a kau ae la : % mā-nnn hoaloha maluna o ua kaa a holo aku la no kahi i hoomakano laua, a 0 ka laua wahi ilio nomako laua aoao kahi 1 nof ho ai i na wa a pau. Klakou hiki ana aku ma kahi i kaukauiaaio na mea ai, e kn na hoi ka mahu, a e hokeke ana kanaka no ke ake e ike i na nani o ua Piuke 'la e like me ka lohe ma na minute i hala ae. , lakou ike ana mai, ua haawi lakou i na hoomaikai ana i mua. w ra e t»a huaolelo i ko lakou -aha pakahi, E o!a mau loa ke a ui lima hoopakele. .pauanaoka lakou mau hooi ua noho iho la ua Pmke ma o kekahi noho nani, 1 kmohia me na n&ni 0 ia a ma

na aoao o ua noho īa 3 e noho ana kekaiii miau kaikaioahine ui; aole no nae i loaa aku ka Ui oke Aupuni Huila. Ao ka nolio hoi o kana aikane ma kona aoao aua hoomaka iho la lakou nei eai me ka hoonuu ino ana oiai akahi no a komo wahi ai iloko o keia inau la elima, a i kokua la hoi ka laua ai ana ena Ui oke aupuni ai kanaka, a i ka pau ana o laua ai ana, «a haawi ia maUa kekahi hale kakela no laua e noho ai. O keia hale Kakela nani, he hale hooluolu no ua Pilikua nei, ua hoonani ia oloko me na nani like ole, ama na |hale la i hoaumoe iho ai o Piuke, kana aikane a me kana wahi ilio no ia po. Ma kekahi la ae, oiai o Piuke e hiolani ana ma kona wahi moe, me ka noonoo ole ae %:> kekahi mea okoa t a hookahi wale no mea a kona manao e iia nei, no "ka ipo lau a-e o Makana," ka Ui hoi oke Aupuni Huilt\, ano ka pono ole o keia manao iloko ona, nolaila i ninau iho ai oia iloko ona, Pehea aku uei la kuu wahine, ua hiki aenei paha oe i ko'u aupuni, a ua hala mai nei hoi au ika ama okoa, kahi hoi a'u i moeuhaue mua ole ai e hiki ana au ianei, ina ia hoi ua oielo maa aku au ia oe e imi mai oe ia'u ianei. Eia ka hoi ka mea apiki, o kou hiki ae ike ia me ke keiki aiii lapuwale, a manao iho paha oia e hookaha i kou nnni e kuu Liua Kula, a lawelawe iho paha me kona mau lima kakauha, a poino kou ola, Auwe, aloha iuo oe, aole au e hiki aku, no ka mea ua oki ia mai kaua e ke kai nui, kaawale oe a kaawale hoi au, oia na hnaolelo a na Piuke nei i pane ae ai, a kuUi iho la kona mau waimaka.

Oiai na waimaka o uu Piuko uei e iho inakawalu aua, ua iko mai la kana wahi ilio Leina Hiu, a paue mai la oia, £ kuu haku, heaha ka au e uwe nei ? No kau -wahine anei, a 1 ole ua pilikia ia paha kon noonoo ? E kuu Leina Hiu, ke noi aku nei au īa oe, iaa*palia ua ike a ike ole oe 5 no ka mea a ko'u naau e lia nei, a ina ua ike oe, alaila aa lioopau ia ko'a pohihihi no keia mea, oia hoi keia: Aia la i hea kuu lei aloha Lina Kula, ka mea nana e hoonawaliwali nei i ka paua ana a ko'u puuwai? E Piuke kuu hoalolia a o kuu haku hoi, mai hookuihp oe i kou naau ke hoike aku au ia oe, aia la oia i hea, a mai hoolilo lioi i mea na kou noonoo e iia nni ai ke hoike aku au i kekahi mea e pili ana noua, mai kuk«j iuo hol kua a u(Ki pupuahulu hoi, no ka mea ia e poino ai no kou kmo, a aia aae mai oe i ka'u, alaila ka hoi me ka oluolu loa e lilo hou mai no kau watine ma kou poli a nau ponoi īio auanei e kakele mua ua lio ala ou ina ke kahua o "Mailehuna, a e liuua i ka waimaka, a e uumi i ke aloha," aole na hai, nan no. a-e ike no oe iaia 1 kekahi o keia mau la iho, ke ae oe i ka'u.

E kuu liio maikai, ina ua poiuo oia, alaiia maluua anauei o ba mea nana i koopoiuo iaia ko'u iuaina uui, nkn ina ua lilo ou\ i kokahi moa okoa, a ina ho mea hiki ia'u ko hoomauawauui, alaila ko hia aku nei au ia oe, e uuuii 110 au, a e hooko i kou makemake. la wa i hahai aku ai ua wahi Ilio nei, Aia ko wahiue i ke aupuni Rube i keia wa, ko aina hanau hoi, he 12 la mai keia Ia aku, alaila e mare ia ana oia me kekahi keiki kaukau alii o kou aupuni, oia o Mon do Rost, a ua paa ka koopalau uo laua i keia manawa, oiai ua imi aenei ko wahine ia oe a ua kala e mai nei hoi oe, a o kona manao i keia wa nou, ua make, nolaila ua hoo puka ae oia i kekahi olelo kuahaua; O na mea a pau e lawe aku ana i ke komo x kulike me kona komo i lilo mai ai ia oe, o kana kane ka hoi ia e mare ai, ua loaa ke komo mamuli o kona hahai maoli ana no, a ke noho nei oia malalo 0 ka hipuu paa o ka hoopalau, oia la 1 lohe oe e kuu haku, aka mai kau nui koa manao nona, ei aku no ua ui, wahi a ua wahi i]io nei e hoonuinui ana. Ala ae la ua Piuke nei mai kona wahi moe ae, a pane mai la, E kuu Ilio maikai, aole e loli ko'u noonoo no kau mau olelo e imi hou au i wahine na'o, oia no ka'u wahine, no ka eaea ua mainoino keia kino mahope ona, nolaila ke koohiki paa aku nei au i mua ou, aole au e ai hou i kekahi mea ai, aole

hoi kēkahi mea okoa ahiki i kuu ike ana 1 kona mau helelielena. ■ Me keia mau olelo ua Piuke nei i pane ae ai & 1 puka aku I'a oia i waho, ike aku Ia oia he elua kanaka, kahea aku la oia, a he| le mai la laua. Ke hai aku nei au ia olua ika mea oiaio, wahi a ua Piuke uei, E hele aku olna a kukala aku ina lianaka a pau, makomake au e kapili ia kekahi moku I no'u 1 keia la, a paa no i keia la, a lana no i keia la, n pau na hemahema i keia.la, a iua aole e hookoia keia mau ! mea, alaila, e luku no nu ia .oukou a pau me ka weliweli nni, 'aole hoi e pnkele kekahi mea mai ka poho aku 0 kuu mau linia, nolaila e hele oukoū a mai hoi hou maf i o*u nei ahikii'k'a paa ana o ka m'oku. , ' No kein mau olelo weliweli a ua Piuke nei, huli aio la ua mau fcanaka nei a hele akn la me ke kanalua oka manao, 110 ka mea aole lakou i ike i ka I hana ana o ia mea he moku. Eka poe heluhela, e waiho iki ka kou ike kamailio ana no na kanaka o ! keia aiua, a e nana ae lioi kakou no Leina Hiu. Oiai hoi ua wahi ilio nei e hoolohē" ana ina olelo a pau a Pinke, ike iho la oia ua huhu loa kooa haku, a ua niaopopo no hoi iua wahi Uio ala aole | hiki i keia poe ke hana i ka "mokn, no-1 laila, hu wale ae la no kona aloha ilee I ia poe i ka p'au 1 ka luku ia e kona tiii- \ ku, oiai ua oi loa ae ko Piuke ikaika 1 i keia wa i ko na la'mamna" ae! Nolaila I pnka maln aku la Ua wahi īlio ala tna kekahi paka, a hoomaka aku la oia e lele e like me ka i !oaa iaia, a e !ike me ka olapa aua okn uwila, aku ana na wahi Tlio āei uo ko Aupnhi Huila iloko oua ppkona pokolo lon, a* ike aku la keia i ke ku 'mai 0 ka moku ika uapo. Oka moku no keia aua wahi Hīo»#H lawe "Tfraf"a! mai ka muliwai make mai, a ka Ui Lina Kula hoi i ho!o ai n'o ke aupuni Rupe.

Hele aku !a ua •wahi Uio nei, a ike iho la ua hoopaaia i ke kaula hao i Tika o ka aina, Trehewehe ae la oia i na kanlahao a pau ika hemo, pii akn la oia ilnna o ka inokn a hele nkn la mahope, a aoa ae la oia no 3 naanawa, ia wa i huli ae ai ua moku nei a kau pono aku la ka ihu no ka moaoa, aoa hou ae Sa oia no 6 mauawa, okawa no hoi ia a na pea i pii ae ai a me na pono a pan, a holo akn la ua moku nei me he ma> himahi la no ke kai uli. T keia manawa i ike mai ai un kanaka o «ka oka aina i ka mokn e holo ana, hooho ae la lakou īae ka leo uui, Lilo ka moku e! Lilo ka moku e ! Aka aole he waiwai oka lakon olelo, no ka mea ua kii mai !ft tio ka mea nona ka moku a lawe aku Ift, a iloko o na minute pokole loa, ua nalowale aku la ua mokn nei iloko o na ale kuehuehu. Ma keia holo ana aua moku ala i haawi se ai ua wahi Leina Hiu nei i ka hapalua o kona ike ma ka hookele moku ana, a na oi ae hoi ka holo o keia hele ana iko ka wa aua moku ala i lawe ai ia Lina Kula no ke aupuui īiupe, a aole hoi i hiki ae ika hora 12 o ua !a hookahi nei, halulu ana ua moku nei no ke anpuni aikanaka, a haule akn la hoi ka haleuma oua moka nei iloko oke kai, a haule iho la na pea, a iho koke iho la no ka waapa, kau iho la no ua wahi Jlio nei ilnna o ka waapa a aoa ae la oia no hookahi manawa, a holo aku la ho ka aina, haalele iho la oia i ka waapa a holo aku la no ka hale Kakela, a e noho mai aua uo hoi koni haku me na maka upehupehu i ka ua mea o ka hoonuu i ka loaa ake aloha he waimaka, Ike mai la oia i kana wahi Ilio, pane mai la oia, I hea iho nei hoi oe ? I kai aku nei hoi paha au kahi ina na ai Ika moku o kaua e hoi aku ai, wahi a ua wahi liio nei. A pehea aku nei ? wahi a Piuke. Ka, ua paa ka moku aohe wahi he mahema i koē, i hakalia wale no hoi paha ia kaua a kau aku, oko kakou hoi no hoi ia. Aka ke manao Efei no hoi au, e mare e ana paha ka kaui wahine mamua o ko kaua hiki ana aku. | Kaiikuli ia oe, aole oe i ike, wahi a Piuke i pane aku ai, e noho malie oe aia ahiki aku kaua alaila ninau aku, a ina ua mare oia iho la no, aka ina hoi aole i mare, make oe ia'u, uo ka mm he raau hana hoonaukiuki wal'- no Jkao. (A rrwJt//m ojM.)