Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 19, 8 May 1886 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANAKA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Eueu hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo. [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO BIUTE. KE KEIKI HAPA ILIO A HAPA KANAKA Ka Olali o na Aupuni Hui O AETO ELEELE. Ka Eueu hoi nana i wawahi na pani paa o Ainapo.

Unuhiia no Ko Hawaii Pae A ina. Helu 42. PANE nku la ua walii ilio uei, e knn Ltiku, o kula mai ia'n, pa liewa nu. Aole iiu e kiua aku aua ia oe, aua ke au oka uiauawa e lioike mai i fea l\ua o kau mau liaua, walii aua Piuke iieī. I ka lolie aua o Leina Hiu 1 keia mau olelo a kona kaku, ua lieka wale iiio la uo oia aole i pane hou aku. Aka puue hou aku la o Piuke iaia, Pehea he oiaio auei kau i olelo naai nei ua paa ka uioku ? Ao, walii a Leiua Hiu. Ninau hou aku 'a o Piuke, ua kupo--110 auoi uo ki' 1k»1o ann aku i kom manawa ? \o. iia maknukau loa no ka holo aua, a i hakaiia walo no ia kaua. la wa huli ae la ua Piuke nei a pane aku !;i i kaua aikane, e hoomakaukau oo īiou, a e haalele kakou i keia aina aia a loaa ka'u mea e kau nai nei, alaila hoi hou mai oe e hooponopono i teia aupuiii. Ae aku la kana aikane, lalelale iho hi lakou nei, haawi aku la ke aloha i na kamaaiiw. a nane lakou no ka moku. īa lakon o iho ana. kahea mai la na kanaka, E ko makou alii, e hele aiia keia huakai au i hea P E lioi ana au i kun aupuni i keia ma nawa, no kekahi pilikia i kau mai maluua o'u. a o kuu aikane nei ka mea e hoi hou mai ana i o oukou nei, me koia mau hnaolelo i pane aku ai, a iho loa nkn ia lakon.

Ma keia walii o nn maknmaka o honkaka aku ko oukon moa bakn monlelo i ko tu\o o ke kapili nna i kn moku.

OI;ii o Piuko iua i luki akn ni i kni, 0 liaua uiai nua 110 ua pot? kanaka uei 1 ka u be kaawalo nne mai ia !akou aku, O ke auo o ka moku r keia poo kauaka o hana nei, ua like me ka paliu polona ka liuina ha, na kukulma ke :« kia, Uo i kīa ma na aoao eha a hookahi kia i xvaena konu, aohe hoe o kekv inoku, Iko mai la nae keia poe ka- -- -»ka ia riuko ma o iho akn ana, hooho , 0 i a |~;v OU) oi ao ua mau kanaka kn* puii uoi o, ē pau aua kakou ika make, eia walo uo ka r lie ' e kftkou f mi * hi a holo like a? la keia manao ia !akou, nolaila haalelo aku la lakoa ika mokua lakou i haua ai n holo mai !a.

Aka iua kanaka i holo aku ai, ike mai i» kaUi ilio, manao īho U oia ; ina e hiki aku keia poe kanaka i mua o Piuke, a hai aku lakou ao'.o i P«a ka moliu, alaila aole e nelo ko Piuko ninaia mai uawai H hoi i hana kela moku ? holo pololei aku la ua Lewa Hiu nei ma kahi a na kanaka e pn mai ana a aoa aku la oia me kona leo nui, ana ia mea i hookuemi aku ina poe uei i hope a auhee nui aku la, me ko lakou manao e alualu ia aku ana lakou epepehi. , Huli oe la o Piuke a pane aku la i kana ilio, E aha ana hoi oe i na kanaka oiaiuahana lakou i ko'u makemakoi' aolaiia mai hoopoino wale aku oe ia lakou. . Ika iohe ana oua wahi iho nei, olu ibo la oīa, a lioi mai la, a bele aka la lakou m> knhi U waAo ana o ka waapa. Ia lakou i hiki akn ai, pane ae la o Piuke i kona hoaloha (malamamoku) peUeakoumanaouo kakou e oh. ane. kakou i uiau s ela no ko kakoa «oku ? Ao, pela ko'u manao. nohiakona

hoa aloha»

hoi ua wahi ilio nei a kau ana ilana, pane aku la no ua wahi Leina Hiu nei mamua olua e noho ai a mahope nei hoi au, alaila ka hoi hoW ka waapa o kakou, a na iif>lo hke ne la ia ia lakou. Ia vva i ku ue ai ua wahi ilio nei ilana a aoa ae la oia no' liookalii manawa, aiawa no i nee aku ai ua wahi v/aapa nei a nie he imo ana la na kamaka, aia hoi, pili ana lakou nei ma ka aoao o ka moku, ike aku la hoi o Piulw ma i ka nani lua ole o keia moku a mahalo ae la laua, haule mai la hoi ke alapii Io ua moku nei, a pii aku la lakou nei. Ua ano poweiiiweln ko Piūke noonoo 1 i kona ike ana i keia moku a e ahu mokaki mai ana hoi na mea nani, a i iho la ua Piuke nei iloko iho on&. Akamr»i' inaoli ka lioi kela poe kanaka i ka hana īnokn. Ke mahn!# kuhihewa uei ua Pi- ! uke noi, me ka niauao ua keia poe kanaka no Ia i kapili ka moku, eia ka na ka eu o ka muliwni make. Oiai lakou nei maluna oka oneki o ka moku, aia hoi e holoke ana ua Piu- ' ke nei i mua a i hope me kana aikane 1 e kilohi ana hoi ika nani oua moku '■ nei, a e hoopuka mau ana laua i ke' akamai o keia poo kanaka i ka hana ! moku. j Ia wa no o Leina Hiu i pane aku ai ia Piuke, Pehea kakon, e holo avia anei i keia manawa ? j A pehea ka hoi, kai uo e holo ana i; keia uianawa, no ka mea, ua olelo mai. oe ua lawa ia oe ka hana ana ina mea j a pau, a oia ka'a e nana aku nei oka ■■ hiki ia oe, oiai ua olelo aku nei au īa j oe i mau sela, aka pa pa mai nei hoi oe ua lawa ia oe na mea a pan, nolaila , e liana koke oe, a aole mnua e kokua aku ana ia oe. j Ua lawa īa'u k?ia mau mea a pau, j wahi a Leina lliu i pano aku ai, aia wa koke no i liolo aku ai oia no hope o ka moku, a kalele aku !a kona naau wawae mua i ka huila, a me he mea la i ka nana akn e ul'i ana oia i ka hoe, a hoomaka ae la oia e aoa tio ewalu nianawa, a o ka, wa no hoi ia i pii ae ai o ka heleuma oaa moku nei, ahe owe ana o ke kaula hao ka Piuke ma i lohe, kau ana hi helenma īluna, aoa hou ae la ua wahi ilio uei no ekolu manawa, aokawa no hoi xa i huli ae ai ka iliu oua moku nei no ka moana, aoa hon ae la no ua wahi ilio nei r»o eonoma naws, aia hoi, nii malio ae la na pea a aie na mea a pau, a ia wa no i nee akn ai ua moku nei no ka moana kai lipolipo. Ke nana nei ua Piuke nei me kana aikaue i ka liaua a knln ilio. pane ua Piuke nei inia ilio, kupanaha maoh no ka hana n kuu w«hi ilio, he mea pii wale no ka 11 a mea a pau o keia moku ike aoa in. ua akamai io 110 hoi oe ma kau hana.

la lakou e holo nei, ua maopopo i ua 1 walii ilio nei oku ana lakoīi i kekahi' la ae no ke aupuni o Eupeuoka'wanao, iuaila e loaa e ana no ia lakou ka wahine aole i oiaie uie kana kane, nolaila, noonoo iho Ia oia ina paha e hooku koke aku ana oia ika mokii, alaila e pihkia ana oia i kona liakn ia Piuke no ka moa ua hoopunipuni mua aku oia iaia o mave e ;\ns\ ka \vahins iko kane, nua hoopuka c> imi hot ua Piako nei ina olelo oka pilikia, nol&ila, ua makau loa ua wahi ilio nei. Oiai lakou nei e walea ana i ka holo o na wahi moku nei, ai ua wahi ilio nei no ka maopopo oke ao, ake kokoke aku nsi lakou e ku, a eia no o Piuke ma ke noho nei, aole i moe, aia wa no ua wahi iiio nei i aoa ae ai no ekolu manawa, a oka he.li hou ae la no ia oua moku nei no ka aupuni ai kanaka ka ihu. O koia mau hana a ua wahi ilio nei, he makemake e hoolohilohi i ku like ai me kana mea i 01010 ai, a i pakele ai iioi kona ola mai ka make mai i na !i--ma ponoi o kona haku Piuke.

Oiai ka moku e holo nei no ke aupnni ai kanaka, ai uā wahi ilio nei no ka ike ke kokoke aku nei lakou, aoa hou ae ia no ua wabi i!io nei no ekolu manawa, a huli hou ae la no ua moku nei no ke aupuni Eupe, a pela wale no ka hana ana oua wahi ilio nei a hala na la 5 i ka moana. I keia wa i ninan ae ai ua Piuke nei s i kana wahi ilio, Ahea kakoa ka aku i ka aina ? Aole paha kakou e ka koke aku ana ika aina, a e hala ana paha he mau mahina ia kakou, wahi aua wahi iHo n«i.

No keia mau olelo a ua wahi ilio nei ua ano kanalua ia ko Piuke manao, a pane ae Ia oia', kai no hoi o ka holo Ia 0 keia moku a kakou e holo nei, eku koke aku ana la hoi kakou ika aina, ua makehewa loa ka hoi keia moku. aole ka paha wau e ike hou ana i kuu lei aloha a mare e aku oia me kela keiki molowa, aole 1 ike ka imi ana a loaa hookohukoliu nae kela. Ia wa pane aka la ua wahi īho nei ina oe e hoolohe ana i ka'u mau alaila e loaa auanei īa oe ta pomaiikai a o ike auanei oe i na maka o kau wa - hine mamua o kona mare ana me kana kane, a aole no hoi e mare mo'ia ahiki aku oe, a me oe no auānei oia e mare ai. Ika lohe nna o f iuke no keia mau kuhikuhi aua wahi ilio noi, ua pane mai la oia, K.e ae aku nei au i "kau mSTi kauoha d pau, aka ina aole e loaa ana kutt wahibe ia kana, a ina e hoea aku kaua ana mare oia, alaila maluna auānei ou ko'u inaina n'ni. v Ika lohie ana oua wahi ilio nei i ka olelo a kona haku, paiie aku la oia, kg ae akn nei m i kau mau olelo, a e make au maloko o ka poho o kon limB, eia nae hoi ka'u kaaoha ia oe, e hoi oe ilalo oka moku, aole oe © pii hou mai ilana nei ahiki i kuu wa e olelo aku ai ia oe na ku kakou Ika aina, alaila oe pii mai, a ina oe e pii e mai ana mamua o kuu olelo ana aku ia oe, alaila aole ka hoi e loaa ana ka aina kahi i noho ai oko wahine, a oiu ka olelo ia oe, a e hoi ilalo, ua makaukau na mea a pau non. 1 ka lohe ana o Piuke i keia mau olelo aua wahi ilio uei, na āo aku la oi» # a hoi aku la ilalo oka moku me kana aikane, a haule aku la laua hiulnui, a uoho iho ia ua walii ilio nei iluna mo koua hoohulihuli ana i ka moku i o a ianei oka moana, a hala hou ae la na ia he sma ka nioana» ahe elua hoi la 1 koe alaila hoohui ia laua ma ka mare, ka Ui Lina Kula me Mon do Host 5 a 1 aole 110 hoi i pii iki mai o PiuKe ma | ilona ahiki i keia la.

A oiai no lakou e holo ana i ka moaua, ai ka 12 oua la o lakou i bolo ai oiai ka aiua ai kauaka aku, a ma ko ahiaiii oua la uei oia palia ka hora ō v h&ulaui aku ai ka ihu o ua moku la no ke awa o Eupe, a iiauU> ilio la ua uiea a pau. Xke aku la ua wahi ilio uei i ua kauaka © hi-o ana i o a iauei a x>uni ke kulanakauhalo, a ho mau wahi kauu«t kanaka wale 110 kai liele liiai e uaua a ike. ibo ia.lakou, o ka moku mua uo keia i hoio wai ai, nolaila holo aku ia lakou akiki ika Haiealii, a hai nku la, ua ku hou mai nei ka moka i hiki mua uiai ai, ka moku hoi oka Ui oke aupuui Huiia. Ua lohe uo ke Keiki alii i keia mau olelo, aolo mie oua manao ae eia koua mea naua e ixlupa aku iloko oka iiiako weliweli, oiai ua liio loa oia i ka hao a paihi, no ka mea ke kokoke mai uei ka wa e hoohui ia ai kona hoaloha me ka T T i Liua Ku- | la, a e M-o aua lakou.

E waiho kakou ike kauiailio ana i na keiki alii a me na hoa . hanohawo o ko alo alii elino aua, a e ake'"ana hoi oka ike mai o ka' Ui Linu Kula, ake naua aku oe houiai kamaa lua kela, ka~ pakahi papale piva Iu& kela, a e huli ae Uoi kakou no Piuke anie kana wahi lUo.

Ika pau ana ona hemahema a pau o ka moku, ua iho aku la'ua wahi Ilio nei ilalo, a hoala aku la i konn haku, E kuu haku, e ala a 0 hoolana i kou manao, eia ka aina ma !ja aoao oka moku i keia manaWa.

Ika lohe ana o Piuke, ala wikiwiki ae la oia a komo iho la i kona lole, a hoala aku la i kana aikane, ala ao la a hoomakaukau iho la īa laua iho, a pii ae la laua iluna o ka oneki o ka moTtu, a ike aku la laua i kekahi wahi kanaka eku ana ma ka aoao oka moku, ia wa kahea aku la ua Piuke nei iaia e hele mai, hookuuia aku la ke alanui pii, a pii mai la oia, ike koke mai la Āo ua wahi kanaka nei o Piuke no keia ka mea 1 pakele mai ka amana li kanaka mai, ka mea hoi i laweia e hanai na ka pilikua ai kanaka, hele mai la oia a pane mai, heahala ka makemake o kuu haka au e hana aku ax i keia manawa ? He makemake au e hai mai pe, XJa īke »ua iohe paha oe no kekahi mea e piii ana no ka Ui oke Aupani Huila, no kona me ka ole V ' l (A maliaw ulm,) ■