Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 19, 8 May 1886 — KELA A ME KEIA. [ARTICLE]

KELA A ME KEIA.

He hookahi pule 4 a-€Taku o ka Hale Ahaolelq.v fckfrti£oa ai no ka īakou mau JiBe!lSr.*Mai ka uoho ana ahiki i keia la, aole he mau liana ano nui i hanaia, a me he la, oia iho la no ke ano ahiki i ka pau ana o kau. I keia mau la aku nei nae, ua hoea mai kekahi olelo hooholo, i waiho ia ae e ka Hon J. W. Kalua o ka apana o Lahaina. He wahi olelo hooholo no keia, ahe hoailona i ka poe hana hewa, eia no ke nla aktx nei na kiai ma ka aoao oka pono oka lahui. He oiaio ua hapa mai ka poe i komo mai ma ko ka lahui aoao, ahe nui aku hoi ka poe a ka ai a me ka ama ka uaua aku e hamo puna ia ana na hana a ke aupuni. O keia ka manawa e ike ia ai oka pono a tne ka pono ole o na liana a keia Aha Kuhina, ina e kuu ia ana iko akea, aka e like mo ka helehelena oka hapa nt»i oka ahnolelo, he mea kanalua loa ia ia mea.

He kaualua ko uiakou mamuli oua hua uiua ona haua a na hoa o keia kau. Md he la, he kau hemahema loa keia ona hana. Ma ka hua mna loa o na haua makou i hoomaopopo aku ai i keia mea, oia hoi ke koho aua aku i na komite a me ke koho aua i ka Feresidena o ka hale. I ka poe th»onoo dibikai a pau, ua akaka o ke alii Bihopa ka mea i inakaukau i ka malama ana i na h?u»o o ka hale, e loloiahili.

Ua hoike koke mni ka Peresiclenā i J ko&H kuJ»oa eoa kana raaa hoonohoao- | ho ana i na komit<* o ka ha!e ahaolelo | aole oia no ka imi akn i ka pono p. no j ka poiolei. He mea maopopoia ma ka heleheleoa o ke koinite waiwai i koho ia no ia hana a me na komiie e ae. He poe no aole i nele i ka ike, aka he poe uae i uelt? 1 ka mea i oi akw mamua o ka ike, he pc>o a ka ahane o ka hoopo no 1 haalele mua ai, I ka Poaha» ua la>re mai ka ffo33 J, W, Knlua i kekahi olelo hooholo, e no. noi ana i ka Hi& E* ke Kahiim Kini. kona, © waiho mai oīa ma ke kakan i ka pane, no ka hiki nai ana mai o na pake, oiai aa hoolaha akn ke anpnni e papa aaa i ka hiki nui ana mai. He nui qo na oleio e kokua-'mih i ka Olelo Hooholo, aka 110 ka pakela no hoi o ka ike i na hoa pili kahina, i ka hoopilikia ia o ke kahina ma keia ninaa a Hon Kalaa, ua ka ae ka Hon Kannamano e hookamaemae i ka olelo hooholo ma kekalil hoololi, e pane vraha mai eo ke kuhina. He mea maopopo ua kapiiikii ke kahina, nolaila ua olioli oia i ka holo ana o ka olelo hooholo me ka hoololi, no ka mea, o ka pane waha he mea hiki ia i ka hoopaapaa a hooloH hou ia, aka o ka mea kakan, he hoiko hiki ole ia ke holoi ia. Ma keia ke hoomanao nei makon i ko na Komisina hoole ana aole e kamailio waha me ke knhina Kipikona, ke ole e hoopaaia ma ke kakaa na olelo e paka ana mawaena o lakou. Ur. pololei oe e Hon . Halua, a ua oia mau r.o hoi oe e Kau namano, a ua pakele no hoi ke Kuhina o ko oa aiaa e» Ua nalo aku na maka o ke&ahi mau hoa kuhina i keia mau la. TJa hoomaopopo makou i ke kumu o keia, no ka mai; ua mai ke kino, a ua mai pa me ka naau, a o ka mai o ka naau, ua pili ia i na hoa a pau o ka aha. He hiona keia i ahuwale ma na helehelena o na hoa e ike ia ana i ka hale, no ka mea, e noho ana lakou me ka hailepo a hopohopo mau, aole no ke ko aku o na imi ana i ka pono ,ma ka aoao o ka poe kue i ia liana hewa, aka na hopohopo wale iho ao mamnli o na halia a kuko īno o pua ae na mea a lakoa i hana ni. He aloha makon i ka nana aka i na he lehelena o na Kuhina a me na hoa ona knliina ma ka noho o na makaaina m> me he la, o loko e koni mau ana

m<& s» nj*Ebo a ī}:>!&js» <• ījo«J* m*a »0« Oft hooui 6ka !uu»ik<-b&ia i ti bcf - ■ -u a ka olelo, be !a e hiki aiai huh s o lilo aus ka onkoa rusu Laaa i mea liuikan e Ihqwī!\ ai i ko oukou noonoo. Vb. ane aue keia ke kulaoa o keia i>oe i keis wa, a he mea mioaioiiia i ka i.ke ia aku oke kanaka e hoopouli ia »na k6na mao noonoo maikai, ao ka mea, ue bilinai la oia ma ia wahi no ka pooo o ka leuuieliu.

Ua lobe maopopo mai makou, ua like ole kk pili ona hoa o keia aha kuhina. He elua e huki ana ma kekahi alanui a he elua ma kekahi. Malaīh o keia ano ua palupalu loa ke kulana o ka aha kahina, oiai aa like lakou me ka hale mokuahana o ka noho ana, aohe he lokahi iloko o na kuka ana no ka pono oke aupani. Aka ē like me ke ano ona powa, ua mokuahana iho no lakou mawaeua o Ihō, a ua uumi malie no ka hopohopo i ka noho mai o na moho oka lahui. Nolaila, o ko lakou ano e nōho ne;,he hookamaemae wale iho no %oiS paha ke kumli e ano ohojtnajole u€i o na han,a o ka ahaolelo ka aoao o na alakai # ke'' Sapuni Ua puka mai ka hoike a ke kuhioa waiwai me kona mau ano ole. Ma keia iioike, o kekahi o ua mea nui a makou i hoomaopopo iho ai, oka hookamani nui ona hua helu, oiai ua hoonuiuai wale ia aku ua ioaa i manaoia mamua oka oi hewahewa aku iko ka pololei, 1 kumu i ano like ai me na hoolilo i manaoia a i kumu hoi e mahalo kuhihewa ia aku ai keia aha kuhioa. Oke ano nui keia o keia aha kuhina heliookanaani, mai ke poo aka hiu, a o koua ano iho Ia no ia ahiki i kona pau ana.

Ua hoea mai na nouoi hookainani a j ka Hon Kaulukou no ka apana o Hiio | ma kaiii oka elua miiiona ameka ha | pa. He mea iki ka olelo, aka he mea j uui ka Uooko ana. Ua ike uo kakou . aole ka inoa o ke aupnni i keia wa ma ] kaki 'e hiki ai ke hoaie ia mai 1 ke dala j eka poe mea dala. Ua hooholoia he j bila kanawai hoaie mamua, aka he ho-1 okahi hapaumi wale no oia mea kai loaa mai, me ka hooikaika nui o na kuhina a mai loaa ole mai no ia mau dala*jna aole ke aupani e komo pu aku uei a e i «e aku i ka ka mea da!a mau kahikuhi aao ana, penei ookou e hoolilo ai ae akn au i ke dala, h<K>hehee mai au i ko dal», lawe mal an ika lapana, a pela aku. A heaha ka hopena, he aie ko ka waihooa auponi aole he dala, aole he pomaikai, a o ke dala ke omo liou ia I aku nei ka e waihona o ka mea nana i j hoohehee mai. a hoaie mai i ke aupuni Hawaii, Aka, pehea la kakou e hoohewa aku ai ia Hon Kaulnkou, oiai kaua mau lawelawe a hooponopono ana no na iho ma ke dala, he mea ia eka poe e launa pu me ia ma n» hookau ana mai. Nolaila e līke me ka ahuai oke kauaka nona iUo, pela ilio la no 1 oili kohaua ae ai ka eiua milloua me ka hapa mai kōoa waha ae, me ke aka ka ole oke kuniu āme kaM i loaa ai hookahi wahi maopopo iaia aole m&i , kpna waihoaa ae, He haawina ano uui nae keia i kekahi poe» i ka j hoolilo i ko hai a he kukule nat na leo i ko ka oiwi iho. Aka ona loiua a lia awiua auo nui iho la nae la i makema ke ia e kekahi poe.

Ua lohe wale mai makou e hoaoia ana ma keia hope aku o hoopouopono hou ia na kulana o kekahi mau oihana. Penei: E hoihoiia ke Kiaaina Dominis &me ke Kiaama Pomaikelani ma ka haawiua mau, ahe uiau uiea okoa aku ma ko laua wahu 0 ka Lunakanawai kaapuni ame ka makai uui o Maui e waiho ia aua maluna o ka papa me ua haawina mau, a he poe hou aku ma ko iaua kulana. Ahe mau loli ano nui e ae uo hoi kekahi, kulako a kuwaho. A eia waie uo kahi hapakue a makou e hoouiaopopo a£ uiai hea mai la ka mo ni no keia mau mea, oiai, i keia mana wa, he wahi lauoho wale iho no koe e kau ia maluua o ke kua o ke Kamelo, a o ka haki no ia o ke kua.

Ua eleu aenei kahu o keis uupepa uia ka hoopuka aoa i uupepa puka la naai ka Poakahi mai nei a liiki inehinei aku la, me ka mniiao paa e lioomau aku a liiki i ka w.a aka Aliaolelo e Uoopanee ai. Ke paiia uei ka heluna ma ka 3(X) kope ka aui i kela a me keia la, he 10 keueta 110 ke kope, a he mea hauoli no makou ka hoike ana aku, ua lilo i mea mak&hehi nui ia ua nupepa puka la iiei.

I ka hora 8 oka po o ka la 1 o Mei, ma keia kulanakauhale, ua halaaku la i ke aupuni uhane o Mrs īsabela Iliee, wahine a Kapena Rice o Hiiaka, a kaikuahine ote a!u Eaeh, mahope o ke kaa mai loihi ana> ai ke kokoke Joa e piha ke 47 o na makahiki. I ke ahiahi Sabati, uauk«*li ia aku kana hu&kai hope ena makamaka ame na ho&loha a 1 konaloa hope.