Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 20, 15 May 1886 — AHAOLELO O 1886 [ARTICLE]

AHAOLELO O 1886

La Haiia 8, Mei 8,1886. Noi mai o Keaa, e nana ia ka hookoha o ka lana o Kau, Hon J Kauhane. Kaaoha ka Peresidena ina Komite mua 5 koho ia ai na lakou e nana. Noi mai o Aholo e haawi i ke komite hookolhkolo. Aponoia. Na Palapala Hoopii. Na Dole he hoopii na kekahi inoa hookahi, e koi ana e hōihoi aku ike koena%uhau papalna maluna ona. Na Lilikalani he hoopii mai W&ialao ame Maunalua mai, e noi mai ana e hoonoa ia na i-a a paa' mawaho &e o na i-a kapu ake konohīki; a noi mai oia e kapae i iia rula, i heluhela ia ka paInoala hoopii. Aponoia. Maiiope iho oka heluheln ia _r.na o ka palapala hoopii, ua haawii» i ke komlte hookolokolo.

'*"Na C Brown he mau palapala lioopii maf Koolauloa mai. 1 Aole ke aupuni e aie i $10,000,000. 2Eaeia na kanal&a Hawaii e hele mawaho aka o ke aupuni me ke keakea ole ia. Kana no i waiho hou mai he mau palapala hoopii--1 E hoipnolioia i kauka no Koolauloa. 2 E kuai akea ia ka awa me ka laikin' ole.

Nn Kakina he palapala hoopii mai Molokai mai e noi' ana, aole $ aie ke aupuni i 10,000,(KK) dala.

Ka Likikini he palapala hoopii mai Wailuku mai e noi ana, eaeia na kaaaka Hawaii e lapaau me ka laikini ole. Waihoia ma ka papa.

Na Dickey he elua mau palapala hoopii mai Makawao mai. 1 E haawiia ka laikini iua kanaka Hawaii. 2 E hooaohoia na kanaka Hawaii uia na haua aupuni. Mai iaia mai uo. 1 E haawiia i laikini ina kanaka Hawaii, 2 Aole e koopaahao ia na poe paahana. 3 Ē papa ana ike kuai ame ka inu waioaa ona Hawaii. 4 Kukulu Bna i maa kula kupono ma Makawao.

2sa Likikini lie palapala hoopii mai Houuaula ui&i, e aoi mai ana, e welie ia ka eko leta o Kiuau ma Makena. Waihoia i ke Kuhiua Kalaiaiua.

iNa Nahiuu mai Koua Hemaiaai he hoopii e noi ana, eao ia xoa ua kala aupuui ua ha&a lima ike, ka paikau, ke puhiohe, ame na mea like. Waihoia i ke komiie kupouo.

Na Likikini mai Wailuku mai he hoopii e uoi aua e hookuuia ka auhau malana ona makua elima keiki aoi aku. Waihoia i ke komiie hookolokolo.

NaKe&uhe hoopii mai Moanalua mai e uoi mai ana, i #2,500 uo ke $}ahaka oia wahi. Waihoia i ke komite o nh hana hou. Hoike ake Komite Kumau. ' Hoike mai ke komite malama Ola, ua nana a noono lakoa i ka hoopii mai Puna mai, e piii aiia no ka hookaawale ole ana ina lepera mai ka ohana aku, a me ko Hana, a me ko Waimea, Kauai, no ke kukulu ana i mau halemai lepera raa ia mau apana; ua hooholo ke komilie e hoole ! kteia mau noi, no ke kumu he hoomahuahua ana aku ia i ka poino o ke ōla o ka lehulehu me ka hoonui pu ia o na lilo. Na Kakela i noi mai e waiho ia ka hoike ma ka papa. Aponoia. Hoi mai ke Jkomitō hookolokolo a hoike mai i mua o ka hale i ke kupouo o ka palapala hookohu o ka luua o KauApono ka haie i ka hoike. Kauoha ka Pere&ideua i ke komiie mua ua lakou e kii aku ka lunakanawai kiekie no ka hoohiki ana ia Kauhano. Waiho mai ke komite waiwai ika iakou hoikia i mua o ka haie no ka uku oka lawe leta o Hana; ua noonoo a hooholo lakou e haawi i umi da!a mai Haoaa Makawao, a i ehiīea da!a mai Hana a Ulupalakua. Na Kaiua i noi mai e waiho i ka hoike ake komite ma ka papa a noonoo 1 pn me ka bila Haawiua. Aponoia, Hoohikiia ka lana o Km eka lana- ' kanawai klekfe. 1 Hoolaha maike Kuhina Kaiainina I ua pm i ke paiia ua bifa kanawa! I ho- | oiahe naua ia aku « ma ka la ebs.

Waibo bo« mmi ka īmm īīwmahi o Vf> koraite waiwal i t» J«ko9 hai%4, « pili nea I ka lioopii maS FffO* »0 I» nkfi o k« i*w« I«ta HSJo a on n>*"&y ttk«§bfel<* fce %ma fcoo|wĒ4o # h k»iit« taoQS9«|}a«li3o »§ i k« I k« • m4 m«I ksmil*e

waiho I keia lioopii ma ka lima oke Kuhina Kalaiaina. Aponoia. Waiho mai ke kahioa o ko na aina e ika hoike oia keena i maa oka hiale ma na elua, a hoakaka mai aolo i pau pouo ka Loike, a e makaukau aua paha ma ka Poalaa ka pakui. 0 ke kumu o ka paa hapa ana, i hiki ai ke hoouna ia i ko na aina o ma ka mokuahi o ka Poalima. Na Olelo Hooholo me na Bila. Hoolaho aai ko Kuhina Kalai&ina, uapau i ke puiia ka bila »anaNyai y pili ana i ka" pala au» Ina alanui o Hilo, Lahaina, Wailuku amo Kahului, Heluheluia ma ke poo a w t aihoia o na rula.

Noi mai o Dickey e ae ia mai oia e heluūolu ika Liia kanawai, e pili ana Ina hoailona pai q ke aupuni. waihoia no ka heluhelu elua.

Hoolaha maikaLoio Kuhmalie mau bila kanawai. 1 Kanawai e kuke ana inaiuna o na "Waina. 2 Hoohuihui ana ina kanawai oke aupuni, o Kana>vai e pili ana ikē Sabati, "Waihoia no ka heluhelu elua.

Heluhelu mua mai o Dole i ka bila kanawai ana i hoolaha mua mai ai, e hoololi ana i ka pauku 58 o ka mokuna 43 ona kanawai o 1882, me ka pa|kui pti Hnai ika pauku 59 oia mokuna no.

Noi mai o Kakela e hapaiia ka īioonoo ana no ka hila kanawai palena |pale ahi o Honolulu ake Kuhma K&laiaina. 1

Hoakaka mai ka Peresidena, ua loea mai iaia he leta na ka Puuku o ke' 'lii ka Mol, e kono mai ac« i na hoa o ka hale s ua makaukau ka A<!imarala £>ev. mour o ka niokn knnn Borit!»nia 7Vf. umjp7} e hookipa aku ia lakou ilaiia o J ka mokn mr, ka h»m 10 kakaliialla o ! ka Poakahi Ae ka Halo. Na Haiia o ka La. Hoike uiai ka Isoho, o ka bila kauawai e pili ana i ua palena pale ajhi o Hauoluiu, oia ka hana iuaua o ka Ma ke noi, ua koautd ka hal« uo ka aooaoo ana i keia bila. o Kauaam&ao i lunahoouialu. Mahope o ka heluheluia ana o, ka pauku mua* a ms ka hookomoia ana mai o na hoololi lehnlehu, ua hoopauia ke Komite o ka Hale. a na waiho ia i ke komil? waē Kuhina Kalaiaina. Bihopa, Kikila. Keau a me Beka. Noi mai ke Kuhina Kalaiaina e kapae na rula. • a hoolaha mai oia ua 'pan i ke paiia elua ruau bila knnawßi. 1 He hila e pili ana i ka pakui o ka mahele 20 o ke kana\rai Kivila. 2 E pili aua i ka poe aea haukae, eto. 1 loopanee ka hale a nolu> hon i ka hora 2 o ka Poakahi. La Hana 9, Mei 10,1886. Noho ka Hale ma ka hora 2 auina la 0 keia la. Helahelu ia ka moolelo o ka la hana ewaln a aponoia. Na Palapala Hoopii. 1 Na Kakela he hoopii e noi ana, e Klo ua.apana o sTuu, Pulehu a me Honuaula i apana auhau okoa. Waihoia ma ka papa. Xa Palohau he hoopii e noi ana, e hookaawale okoa ia i eke lēta no Lnmahai, Wainiha a me Kalalan ma ka apana o Hanalei. Waihoia i ke KomiHookol^kolo. Na Kale&ika ha elua mau hoopii e uoi aua, e kookuu ia ka auhau o na makua he ekolu a oi aku mau keiki; ae hoīhoi ia na mai lepera ma ko Iftkou mau mokupuni iho. Waihoia i ke komite kupouo. . . Na Nahiou he ekolu mau hoopii e noi ana t e hoopau ia ke kanawai gula; e hoopouopono i ke kanawai e pili ana inainamoui; ae hoemi ia ka uku o na luna aupuni uku kiekie. Waihoia i ke Kouiite Hookolokolo, Hoike Komite Kumau. | Hoike mai ke Kuhina Kalaiaina i ka lakou hoike, na pau i 'kē pai ia kekalii mau bila kanawai I hooh<|loja. M# Olelo Hooholo i»e na Uilaj ffoi O Dole a ae ia aku oh e heluhela msl i ka bi!a kanawai ijhoolalia mna mai ai, e ptfi aua f ka hhololl 1 ria paukn fW n m* o ka mokflflja 4% »a t«nsw«) n I**B2 Wailww'a no k« f pif«l $n M* V*f «iiH o tm rol» t ua »e ia ¥««»«* K*thihwh «h«duh«Ju n'< fc* m*iutw» wm Um i | e et)R i *« fw«k a !§W o fc4 Kft-: 'I , . '

nawai Kivila e pili aim i Ua auhau waiwai. W&ilioia no ka heluhelu elua. Hoolalia mai ka o lawe mai ana ia Le Lila e pili aqa i kekaLi AUa Niele no ka wa puu alii, -Na ka, Leio Kuliiaa ik> i heluhelu mai lie bila e liooponopoiio ai ike ana dala oke aup.uui. "Wuihoia 110 ka helulielu elua. ,Na Niahale i heluhelu mai _he bila e hoololi ana Ina ppaiku 587, 588 o ke Katift"tt ai Kivil« e pili ana i na kai la■waia. "Waihoia no ka heluhelu elua. Helnhelu mai"ka Loio Kuhinahe pakui 'io ka bila e pili ana i ka pili waiwai a me ka bila e pili ana i ke dute malunaona wainn. "Waihoia no ka heluhelu elua. Na Kakela he o!efo hooholo, e koho ia i ehiku lala o keknhi komite nana e hooponopono a hoohuihui i ke kanawai e pili ana i ke kbSb balota. Hooholoīa. Koho kā noho ia Kakēla, Loio Kuhina, Kaulukou, Dote, Hayseldet). Aholo am© Wighti Kōmite. Waiho nlai o Kakela he olelo hoohf>lo & kauoha aua i ke Komite Fai e kapae i ke pai ana i na pauku hope k» o kela a me keia bila e heluheluia, peaei; "e liio keia i kanawai i kona la e Spono ia ai, M ke ole e hoakaka ia ka aanawa; he hoemi ana ia i na lilo o ke pai ana. Aoie no hoiepaiia na hoololi kanawai ke oie e hoomaopop j ia ke kupono. _ Haule. Hooiaha mai ka Loio Kuliina, e hwe mu aoa ia he bila e auhau ana maluna 0 na pake kamaaina a pau a me na pake komo hou mai< a o ua loaa a pau e kMwiia iio ko lakou po« i loohia i ka nawaiiwali. Waiho mai o Nahalo he olelo hoohoio e ooi ana, e hookaawale ia ma ka iiiia iiaawina i ?I,ĪKK) i kula elelo ha<de ma Kahaluu, Kona Akau. Haawi ia i ke Koaūie Hoomaauao. Hooialia mai o Keoni Beka he biJa a kaaoha ana» o na Lelu o na Keexia, Aupani a pau, e kakau ia uia naolelo elua. . Hoolaha mai o Kakina, e lawe mai ana oia he inau Inla kauawai e pili ana Ina keiki kamehai; e hoololi aī i u» pauku 12S6—S7 oke Kanawhi e ,:ili ana no ka hoohui ana a lilo i hui. Hoolaha mai o e We ana oia he mau Inla kanawai lohulelm e laikini ai i ka ojpiuma; e h<x>raau ai i ika noa ana o ke kanawaī waioua* ae laikiui nna i naliale kuai rama iiiUi i $1500, a o na hale kukaa i floooj, e laikiiii ia na t?la hnmuhumu lole; e aua ai i ka ikaika o ke kope e inu ia nei. Waiho mai o Paehaole he olelo !kx>liol<re hookaawale ia ma ka Inla Haawina i $ISOO i uwapo no Kaiualo lok&u Waiho ia ma ka papa a noonoo pu me ka Bila Haawina. Heolaha mai o Kikaha, e lawe mai ana oia ho bila e hoololi ai i kekahi mau pauku lehnlehu o kb Kanawni Kivila. Oiai e noonoo ia ana na hana o ka la mamuli o ke noi a Ahole, ua jioi mai ka Loio Kuhina e hoopanee; he iholoia Hoopanee ka Hale,

La Haim 10 : Mei 11,188«. Noho ka Hale c like mo kft nian. Heluhela ia ka moolelo o ka la i hala a aponoia uie na hooponopono. !Na Palapala Hoopii. Na Likikiui uo Waiiuka mt>i, e papa aua aole o laikiui ia ka opiuma. Haawiia i ke Komite Malama Ola. Na Nakaio īoaai Koua Akau mai, e hoiboi 1 a abu $-110 ia Kama no kona auhau papalua ia. Waihoia i ke Komifce Waiwai, JSa Palohau mai Ilaualei mni, e haaaia ke alauui mai Waioli a Haeaa. Haawiia i ke Komite oua Haua Hou. Na Paehaole no Molokai mai, e noi aua e woheia ka oke !ota rna Kaanakakai, aole raa Kafae. Waihoia iko Komite o m Haua Hou. Na 01010 Hooholo me na Hila. ia Kapena ]>>ke mai, he olelo hooholo <>, knuofia nnn 5 ka Peīmiānna oka Papa Ola, e knka pti aka m« kauka (P!Jrai) lapaan wai Mr R«eve«, m#ha o hikl iaia k<- hwla f lra mtf lepftrB, Kdioa m«i o Kakina <' ka hool*r>lo, m» Un oi? a'<u nae i ke Mj;/urii iloko o na hoolilo 'lala wa!ft «na aifj ( « se f« »Vy na-" k? feenka

wai e hoaa i kona makaakau lapaau, a ina he kupono alaila apo aku ka Papa Ola iaia. Olelo mai ka Pereridena, ua halawai muflr oia me keia kauka a nieniele iaia; o kona ake nui e loaa iaia ka laikim lapaau, aole no hoi he mau f)alapala hoakaka ua ao ia oia ika oiiiana lapaau, aoie no hoi oia he kauka oki a haawi laau, aka he kahu mai wale iio; a mamuli o keia ano i ai oia ua hiki iaia ke hoola ika mai lepera ma ka hoauau ana me ka wai mehaua. 0 ka hoauau ame ka hoomaemae ana i na mai, ke iiana ia nei _ ma Kakaako iwaena o na maij a malia he alanui hele kupono no keia no ka hoola ana i ka lepera. Aia maloko oka hoike aka P H l!i Ola e yaiho r ia mai ana i mua o Hale kekahi mau mea e pili ana i mea oka lapaau ana me ka wai a

hoauau i na mai. f , Na ke 'lii nana ka olelo hooholo i hoakaka hou mai i koiaa kuka a niele pono ana i ua keonimana la, a ua hoike mai oia oka wai wale no kana laau e hana ai maloko o ka mai a mawaho me kekahi mau laau lapaau i pa'ipa'i pu ia me ka wai. Noi o Dole e naua i ka olelo hooholo me ka pakui ana, ina e ike ka Peresidena i ke kupono a kupono ole paha o ka makaukau o keia kauka;i kokua ia e ka ike o kekahi mau kanka kamaain» ua hiki no iaia ke*hoole aku. Kokua ikaika o Diekey i ka olelo hooholo, a wahi ana, oke ola o ka;lahui ka mea auo nui a keia Hale e noonoo ai, a he mea pono ke nieniele pono iaia ma ke kokua ana a kekahi mau kauka e ae, malia he pouo hoea mai ana mai iaia inai. ! Noi o Keau e kapae loa i ka olelo;

hooholo. Ninau ia ka olelo hooholo me ka hoololī a I>ole a hooholoia. Hoike mai ka Peresidenft, ua loaa mai iaia he palapala nt\ ke Kakauolelo mai o ka Aha Kiekie, e lioike mai ana ua pau ike pai ia ka Uoike o ka Aha Hookolokolo ma na olelo elua. Na Brown i heluh«lu mai he olelo hooholo no ēlua noi, e hoihoi ia ia Mose Nakuaau elima dala, a iaLohe ekolu dala, iio ka auhau palua īa ana. Haawaiia i ke Komite W&iwai, Na Keau i heluhelu mai no ka wa mua i ka bila e papa ana i ka lio-a ia o na pipi ma ke alanui o Moanalua. Waihoia no ka heluhelu elua. Na Likikiiii i heluhelu mai no ka va 1 mua, ika bila e haawi ana i ks mana i ke Kuhina Kalaiaina e ae aku i na noi uo ke puhi ana ina wai ikaika uia na wiliko. Waihoia no ka heluhelu elua^ Waiho mni ka Loio Kuhiua i ka hoike a ka llaiunku o ke aupnui a olelo oaai aole i paiia keia hoike. Noi o Aholo e Uaawi ia ka hoike i ke Komifce pai uo ke pai aua, Hooholoia. Ueluhehi mai o Kaai, h-.- olelo hoo-

holo e hookomoia ilok > o ka Bila, H&awina i $1,000 uo ka pai ame ka hamulmmu aua i ua kauawai. Hawaii a pau, Waiho ia ma ka p&pa | a noonoo pn me ka Bila Hwwina, j Heluhelu aiai o Kakiua h<? olelo | «bqgkoaio;a rua k« BUa Haawiaa t j $100 i mea knai i na buk(? a me na nu* ' pepa i paiia «is keia aupuni vk> | hool&ko ana 1 ke Kwua Puko o kv k aupum. Waihoia a pu k* Bi3a Baawioa, Heluholu i»M v* T>i\ k«y !io v»lolo hooholo (p noi ana s uo ko kukulu « i lula haote ma Makatrao> Waihoia i kc Hoom&u&o. Ho«.4aha mai o Nalialo e l&wo mai aa« oi(4 h« M!«» & haawi U i k»&wiiiA IwawAU no rtx>ai*ik<»l*in Ma kē noi aa %«ia o IV*haole o holuh«lu do ka w* wea i kans Mla e hoololi «i i ka paaku <50 o k« KAti»« ai KĪkiU. f#«» ao k* elua. Ma kf i-« «• i% &iu ō Likikiiu «» W4ttU«4u mas no U ws HiUa. ī kwii ln. | la f hoc4oh ai i ka o ka moku-! na 1S v» ua kanawai o IVCi. o"pii* ««■ i * ka ts\>h\> aua o ke kau hookolokolo xu& ! \V«Uakt. Ms k* k.*|*ao i* a:.a .< na j ima» un «iio uk« luU u:a ' k# |v»iv LUo ti,i hft!? ik* hvV{ia,ai|>aa , M* 'ie ikm a n» kt.' Halo » tk4io ika hom t nuiua U ■ k« H«k r l\l* »«■ V* *m | ilawaAho mū o ts.- W i* k« M» a iv>h» fcofcsV>*tf* ok« «^ana M* k« r,msr. i» a@a ?}e ka hv , ufMk.t:fv Kw I U ttt bvVpWsff ia

Ma ke kapae ia ana o na rula, ua j haawi aku ke Kuhina Kalaiaina i na bila kanawai i pau iko paiia i na lioa oka hale. 1, E hoololi ai ina pauku 58 me 59 o ka mokuna 43 o na kanawai o 1882. 2, E hooponopoiio ai ika momo ke aupuni. 3; E hoololi ai i _na pauku 16,17, 20,21,22, 2p, 29, 37, 38, 40, 43 a me 68 o ke kauawai e pili aua ina auhau kuloko. 4, Pakui i ka mo£una 89 oke Karaima. 5, E liooioli ai ika pauku 2o ka mokuna 28 o na 'ianawai o 1878, e pili ana ike dute maluna oaa waina. 6, E hoololi ai i na panku 387 ame 388 o ke Kivila e pili ana i na kai lawaia.

Heluhelu mai o Dole he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina "Waiwai e waiho mai i ka Hoike a ka Luna I>nte Nui i mua oka Hale. Aponoia.

Heluhelu mai o Keau he olelo hooholo e noi ana, e hookomo pu ia iloko oka Bila Haawina i f 2500 dala no na alanui o Manoa ma ka aoao hikina a ma ke komohBna. Waihoia ma ka papa a iioonoo pū me ka Bila Haawina.

Na Palohau i heluhelu mai no ka wa mua he bila e hoololi ai ika pauku 55 oka mokuna 43 ona kanawai o 1882. Waihoia no ka heluhe'u elaa.

Hoolaha mai o Kaulīa, e lawe mai ana la he bila © hoololi i ka pauku 3 o ka moku'na 44 ona kanawai o ISS4, e pili ana i na m&kua mea keiki.

Heluhelu wai o Kakina lie olelo hooholo, e kauoha ana e hoolakom ua kakau bila kanawai a me na hoike. Hooholoia.

Hoolaha mai o Ahdlo e lawe mai ana oia he bila e hoololi ai i ta pauku 30 o ka mokuna 55 o ke Karaima.

Noi o Aholo e hapai ia na hana o ka la. Hooholoia.

Na Hana o ka La. Noonooia ka hoololi o ka pauku 1053 o ke Kiyila.

Noi o Kakela e kakau poepoeia ka bila, a e heluhelu akolu ia 1 ka Poaha. Hooholoia.

Noonooia ka lioololi o ka pauku 1 o ka mokuua 00 oke Eaiaima, a noi o Aholo e kakau poepoe la ka bila a heiuhelu skolu ia i ka Poaha. Aponoia.

Noonoo ia ka hoolo]| ona pauku 1S a me 23 oka mokuna 44 o na kanawai o 1882, e pili ana i ka hooponopono no ke kuai ana ina waiona. Noi o X>oie a haawi ia ka bila i ke Komite Wae Hooholoia. Dole, Aholo, Kauliane, Likikiui a ma ka Loio Kuhina. Hoop&nee ka Hale.