Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 24, 12 June 1886 — AHAOLELO O 1886 [ARTICLE]

AHAOLELO O 1886

La Hnna 31, īnne r» J 1880. Uulawai ka hale i ka inanawa ai{iu ina Palapala Hoopii.

JNa JS»hftie. mui Kona Akan mai, X, iM hookuu lo.i na • -\Mua mai'lia aelike 00 i mahuka'e. 1 lu pn, mulama eopo»f %il kuai ia j*ku na aapuoi i koe i ka poe e uoho ana iluiiā oka aina t E Uoopau loa aku i ka aie miliona. 4, E hoonoa ia na m konoliiki. Waiiioia ike lvomite Huikau. Na Kaukau mai Kaanapali mai, e x»oi ana i luua alanui okoa no la apana. Wailioia 1 ke Komifce o na Hana Hou. JSa Nahale mai Kohala. Akau mai, e noi ana e maliele ia ia apana elua. Waihoia a noonoo pn me kekalii hīia imuu 0 kahaie. Hoike i£omite K'umaa. Na ke Komite Malama Oia i lioike mai, oke noi ako Puua e laikini liilii ia ka awn, ua mana"ok:eKomite ewaiho 1 ka hoopii ma ka papa a noonoo pu me kekahi bila e pili ana ia ano. Aponoia. Na Lilikalani keKomite Kaleau Poepoe i hoike mai, ua ike oia ma ka ' nupepa "Elele" o keia kakahiaka, ua hoolahaia mai ko kanawai kuni liilii i ka waiona, a aia no ke paa la ku huar olelo "hookahi" ma ka pauku 16A o ua kanawai la i liooponopono ia ai. Noi o Kaāi, e kauoha ia ke kope i kakau poepoe ia ai n kakau inoa ai ka Moi> e lawe in mai imua o ka hale. Apono ia. Na ke Komite Pai 1 hoike mai, na pauikepaliakekahi m&ubila. Aponoia Na ke Kuhina Kipikona i waiho mai i ka hoike a ke Komito Hoona.auao, Na Olelo Hooho'o me na Bila. Np Nahale he oleln hoopāne6"T "ka Holo ana o ke Komlte i Molokai a holo pu me ke Kbmite o Lanai i ka Poakahi. Kamailio mai o Kikaha, nole i hoo-' holo ke komite o Lanai e holo ilaila, a ! eia hoi kekahi, aneane hiki ole i ka [ mokuahi ke hoopae i ke komite o'Blolokai.

Olelo mai o Kalua, ua hoolala oia e loaa ike komite o Lanai ke holo i'laila i kia Poakahi ma ka uku moku emi īoa. Aka ika hiki ana mai nei ianei, maopopo iho la ke hoopaapaa nei ke komite ō Lanai e hoopaneenee ai. Nin ka aleale oka moana ma kn ponei, a nneane hiki oie i kahi mokuahi kolo meku uuku ke lawe i ke konfite.

Ua ku mai o Kaulukou a hoopololei, a iaia e manao nna e kamailio, oieloia mai e Ahold. ua halahu ka luna o Hilo me ke ao mai, he mea pono ia Kaulukou ke hoike i kana kumu ri.aila uoho iho. i

Kamailio mai o Ahelo ika pono ole ke hoopanee ke komite o Molokai,; oiai ua makaukau. Ua hiki loi ika lala i komo i'.oko ona komite ulua ke hol.o i Molokai n hoi mai maniua okawa e holo ai 1 Lanai. Aole ia i ike ikĀ hewa o ke komite ko han.i I ka la Sal)ati.

Kumailio mai o.Bihopa, ina ua ;nele loako Molokai poo i ka ai, alaila he mea pono e lioouim koke ia ka mokuahi i keia ahiahi. Ina aolo, alaila aole ia i ike iki i ko kuuiu k a pono nō ko ko komite liolo ahu i koī?v p.» a Uana i ka lakou haua i ka la Xul loa ka poa i hoi mtū ta» k« Likoliko i ka ponei me ka olelo, uui loa ka iuoi i k moaiia; Malia paha ao!b \ nl 1 ko hoh> i L:ui\i, nka m:i ua olelo i īoho ia ilio uei, me he uiea ia, e 1kh»o ia aua wote o huli ihmu> i un mw i kauoliaia e keia hale no moa o pili 'auai ke komite 0 Lanai. 'No"ka holo o kela k mit x Lan.'il a uo ku 010 uahn, aole ia o ka uiea )HK>aiuua ai ke komite o Moiokai 1 keia po ma ka euokuahi lnlu.

Kue loa o Nahalo ik i I M ken po iuu uela iuoku.»hi uvi \ i, mo<vu> ahi uuiua o oielo hku uoi, ue nui ka ino ms ka '

Oiolo n»?»i v» ~ ,*,>V •» i |ko i ka kuuiuo Uvkvl.vuk.au >.vi k.i holo tuiH « u,h kowuo eiua, Ta liauoha ka haU l i keknhi konut-> o h.*K> i Motbkai 0 liko uie m> \v. \ h-pin-a o hu!i i kaj lakou uinu i . h'v 1 nak-o hl ( 1 kiuioh*UH K.ouui; 1 o lioio i kek&hi mauawn i hoop-v:> ;■». ;ik'v ■ iiooiakoia nae Aia ibo ia !akou Ko r.iauro\ !u>!o. TT|> P a 10 pali;. i-eo V l iu.owl.o \ ao ia o a i uiHkoui:>ko u o *.>v, o hok i k&ui

j poe ma oae o Lanai; Oiai hookahi komiie e iaele ana ma ka hana J. ke aloha, a Lealia lioi ka ke o Lanai? Eia, o huli ma ke ano kue pilikino i kekahi hoa o keia hale, he Kuhina no ke kalaunu. Ma ka wa i laweia mai ai na kumu hoopii ma ka oleio hooholo, ua ku koke aku oia e kokua no ke koho ana i» komite, no ka mea, ua manao ia he iaau knmu koikoi "Bku la. I kpia wa, ke ninau nei oīa , ina paha o M ula kupono ia e lawe mai aS c^oalī6Wa-i.keJxuhin^ l _a. īna aole i pili pouo na hoahewa ana iaiā „a ma ke noi paha e hoopii luna nui ? kaukau oia e huliia kana mau hana pili aupuni, ina no' ka pono ole o kana mau hana aupuni. Aka ina no kekahi mau me& eae maluiin oke kumu ua komohewa i ka pono o ka hoaloha, n!nila na na aha kanawai ia o ka aina.

. mai o Dole r ke hele loa aku nei ke kuhina mawaho loa o ka olelo hoohblo.

Oielo mai o Kipikona, na komo na komite elua iloko o ka olelo hooholo.

Oielo mai o Nahale, ua lohe oia aohe e hoīo aua ke Komifce o Lanai, nolaila, aa noi mai oia e hoihoi hou aku hapa hope o ka olelo hpoholo.

liula mai la ka PeresklBnB, oiai ua uuuhiia aku kahi o ka olelo hooholo i hoopaapaa ia ai, nolaila aohe mea imua o ka hale.

Na ke K.omite Hooiaī" i hoike mai, ua 110 Ie kope o ka bila 1 knkau inoa ia e ka Moi, na ka poe pai o ka "Elple" ka lioonoho lalaa.

Na Hana o ka la. Holuhelu ekolu una i ka bila kauawai no ka hoi hou aua ona aina ike aupuni. liooholo loa ia ka bila me na hoololi.

'Ma. b« noi via hoopanee ka hale a n(>ho liou i ka hora 10 o ka Poakahi. Hoopauee ka Hale.

La Haun 32, luue 7,1886. Ilalawai kn hale e hke oie ka uiau. Na Palapala Hoopii. Na Kalua mai Honolulu iaai. 1 # 1 mau ipukakui no ke alaoui o Kāwaiahao. 2, E hoomoe xa ī olie wai ma ia alanui, 3, E hookaawale ia ka hale hoahu aila ma kahi e. 1, E lioopiliaia ka lokowai oPaki me ka lepq. Waiho ia i ke Komite o na Hana Hou. Hoike Komite TTae.

Na ke Komite Kakau Poepoe i koike mai ua pau i ke e haawi ana i ka mana i, k* 3»nftkanjg,\yai hoomalu e hoolohe i na hihia e pili ana i k§ kukuiu ia an» o na hale ma Houolulu. i

Xoi uiai ka lunahoomala o k.e Komiholo i Lanai j manawa hou »o lakou Ae ia.

Na Oleio Hooholo me uu Uila.

JS r a Kaulukou he oielo hooholo, e iiookomo ia ī $3500 ma ka Biia Haawino ka hoomaeinae ana i na alanui o Hiio. Waiho ia a noouuo pu. ia uia ka Bila Haawina. .........

Na Keau he olelo hoohoio e kauoha ana i ka bita kauawai uku hoomau. np Mrs K. Kanoa ma ka Uma o ke KoioiWno e huiUoi |a »ku, no ka mea, u& make ka wea i mauao ia. Apeuioia.

IS«binu i helahelu in&i uo ka wa mus i ka bi)a o pili aua ī ke aua ikaika oke kope e iou ia aua. TVaihtaa uo ka heluhelu olua.

qo i lielaheia uiiii uo ka wa mu» ika biU e pUi «ua i ua kopo i hookomoia uiai īloko o keia aupuai «ifti ko nu «iua e mai. Waihoia ao ka ke iuholu al«a.

Ma ke kap&e i& au« o ua r«l«» ua, ka Komite Wao ia l&kou ka bila e pili «41« i ka iioaken aua i ua «lauui o Houolulu ma ka pnkui a\ia i pauku Uou i kn jmuku 12SA i hoike, Ue ko iiooUola i«, uie kokahi uiau, A|H.moU lioiko h wiiihoia uo k;\ ho» luhoiu okolu iua ka / i?a īa Konnlo ao 1 lnb 0 pili aua i ua a» uiauao ko lvouiit<; liooliolo i*. ,too ua koololi Uiiii. Apouoia Iwike & w Ailio tto ka heluliolu laa ,i|i Poaka luno 10. .

Ka i;\ KouiUe uo i hoike uy bila 0 piU su?v i kc kukulu aua i na hale asa HoiK>iulu a mn u$ w&hi 0 «.e ? feoohoto\A lUe us hoololi a ke iouiikWaihoia kn ka i. i& iu»i ks bsU uo i& fii<% a3sU& aooi^x>-

Ka ia Komite no i lioike mai no ka biltt e pili ana, no ka u]u ana mai onn ona ahi poiuo, ua manao ke Kōīaite e waiho m» ka papa. Aeia. > Na Kekoa i hoolalia mai heman biia kiiulehu. 1 HoolaH i ka panku 2 a h)d 9 moknim 48 ona kaowai o 1882. 2 Hoololi i ka panku 1 moknna 14 o na kanawai o 1870. 3 Hooloii ana i ka mokunu 45 oau kanawai o 1884. 4 E papa una i iia olelo iuo maloko o na nupopa i ka ohana alii. | Kahale i hoolaha mai he hila e' laikini ni i ka poe ako lauoho. Na Kaunamano he mau olelo hooholo. 11 alanni mai Kaula a "Waimanu i £3000. 21.5500 i alanui mai Aiku a Kukuihuele. 3 $800 no ka hoakea ana ike alanui o Waipio* 4 fBOO no na alanui oae o Hamakua. 5 1600 noka hāna ana i ka hale paahao o Honokaā a rao Waipio. Waihoia a noonoo pu me ka Bila Haawina. Na Nahiuu i hoolaha wai, he elua mau bila. 1 Ē pili ana i'.ka auhau anh i na luna aupuni. 2, no ke koho balota. Ma Kalua he olelo hooholo e kauoha ana e hoihoi aku ia M. Kealoha $65. Haawiia ka olelo hooholo ike Komite Waiwai. Na Hana o ka la. Naouoo ana ika Biia Haawina, ke 'iii Ake nm ka noho lunahoomalu. Oihana Hooraauao.

Uku Kahukula Nui me na lilo e ae. lie §7000, hooholoia.

XJku Kakauolelo oka Papa Hoona auao, $6000, hooholoia.

lloomaha ke Komite a noho hou i ka hora 2 auina la.

Noho hou ke Komite i ka hora,i hoo. panee ia.

Hapai hou ia ka noonoo no ka Oihana Hponaauao.

Kokua ana ina kula Hawaii a me BeriUt)ia, $100,000 Kokua i na Knla Hawaii, $10,000. Kula Hoopololei ma Keoneula 20000 Kukulu a Hoomaemae ana i na Hale Kula, 15,000.

Na Pahia i waiho mai no ke Kula Hauai o Hilo, 5,000.

Na Kean, no ke Knla Hanai Kaika. mahine o Kawaiahao, 3,000.

Na Pahia, no ke Kula Hanai St Mary o Hilo, 5,000. , vN T a Kaulukou no ke Kula Ilanai -S't Louis, 10,000. :

Haawiia keia mau itarau a pau maluua i kekahi Komite Wae.

Na lako palapala, kela me keia lilo he 800.

Uku o ka Elele me ke Kokua Keena he 2,100.

Pai ana ika Buke Wehewehe Olelo Hawaii me Beritania, 1,500. Unuhi ana i ka moolelo o na Kula o Ko Hawaii Pae Aina me ke Pai a Humu ana i na Bukc la, 2,500. Kokua haumana ma ke Kula nui o Puuahou, 720. Kumuao ma na Ike Akeakamai ma ke Kulanui o Punahoo, 2,400. Knla Ao Akeakamai, a pela aku 5000 Hooholoia keia mau itamu a pau, e like me ka BiJa Haawina. Ma ke noi a Likikini, ua hoopaui» ke Komite, me ke apono ia o ka hoike. Ma ke noi, ua hoopanee ka hale a noho hou i ka hora 10 apopo. , Hoopanee ka Hale.

La Hana 33, lune 8, 1886. ka hale e like me ka ma«.. Hoike Komite Kumaa. Na ke Komite Pai i hoike mai, nft pau i ke pai ia kekahi mau bi!a kanawai. Apouoia. Na Palapala Iloopii. Kapae ia na raīa, a waiho mai o Kalaa he hoopii ua M. Kealoha, e ooi ana e hoihoi ia aku iaia $615110 kekahi aina. Waiho ia i ke Komite "Waiwai. Hoike Komite Wae.

Na Ljjdkini i hoike mai ua pau i ke kakan poepoe ia ka bila e piii ana i ka ae ana ina kanaka Hawaii e holo ina aina e. Āponoia. Na Pahia ke Komite Wae he 13 lala i koho ia no ka noonoo ana ika uku o na makai, i waiho mai ika lakou hoike no ka hoopn a Keau i waiho mai ai, e pili ana no ke koena uku o W, H. Tell h.e $480, uu hooholo ke Komit«, e hookomo ia iloko oka Bila Haawina no elua makahiki e hele aku nei i 1240 no ke koena uku oW. H. Tell. Ua kakau inoa ia ka lioike e ehiku iala wale no o ke Komite.

jSoi o Kuiua e waiho i k& hoike » ka hapa mu o ke Komite nia ka papa a hiki i ka wa e waiho mal ai ka hapa uuku o ke Komite i ka lakou hoike.

Kamailio mai o Dole, oia keV*hi lala 0 ke Komite } aole oia i ike o ka hoike a hapa nui o ke komite i kakau inoa ole i-i e ka hapa t»uku o ke komiie ■ua lilo ia i hoike piha. Noi mai oia e hoihoi hou ia aku ka hoike i ke koiaik 1 noonoo pu me ua hla i koe.

ī Olelo iiiuī o Kikila l»aiauuu, oia kēj kahi lala a ke komite, aole aae oia i ike ] o w-aiho koko'ia aua ka lioike ia kaka'hiaka, TTa ninaa ia mai 'kona manao | no ka $240 e hookomoia ma ka Bila i Haawiua oia ke koeua uku o W. Tole, | ua hoole aku au ia mauao, i Kokua o Pahia i ke uoi e waiho ka j: hoiko a ka hapa uui o ko komite ma ka papa. . Ma ke uoi a Kalua, ua uiuau auo ia, I Apouoia. | Kinauia ke uoi e waiho i ka hoike Nua ka papa a waiho mai ka liapa uaku ) o ko komite i kakkou hoiko, Hooholoia Ma ke noi, ua hoomaha ka hale a ( uoho hou i ka hora l:o0 auiua la, Noho hou ka haie i ka hora 1:30 ' nuina !«. ! Hoiko Komile Wae. Ij K*pae ja ua ruta a waiho m&i ke 'lu i lioike a ke Kouiito Hoo> ■ naauao o aua i ua lioopii ! mni n-\ *pan» mai, ke kukulu aua i I man kuk haoie, ua uianao ke komite e jiwaiho i koia mau uoi ma ka papa a |,uix>ihk) pn t«e ua haawiua malka Bila iHaawiua, a o ka lula uo ka la Sabati, e

wāiho pu ia a nooooa pu ka bita n ka Loio Euhina. WhiUo ia kn hoike ma ka papa,

OLelo Hooholo me na Uila

NaKakina he olelo hooholo, b kauohn ana ike Kuhina Kalaiaina e hoike mai ina o ka hoonna ia anr, o "Hiiaka" ike S&bati i hala i Waialun, ' nnei ia omi lilo oke aupani, a i ole o ko kf; Knhina Wnjv>T>i mmi Js?<s poūoi paha. * ' * ' : V' V !'"'" / Mahopo qna ke'u ame ke kinai nrm o »a ho», ua hoopaneo loa ia aku 1a ka olelo hooliolo.

Ntt ka noho i wailio m.ai i na ieoa o ke Komite Wae no na haawina o ka Oihnna Hoonaauao i waiho iiī ma ko lakou lima, oia o Kakela, Kihopa, Kipikona, Kauhane a me Kaai. Na Pahia he olelo liooholo, o ka bila kanawai e pili ana īna mahele apana aūhau lion, e lilō oia kekahi o na hana muaokala. Hōoholoia,

Na Kaai he olelo hooholo, e hookomo ia ma ka Bila Haawina i $2000 no ka hana ana i ke alahaka ma kahawai o Waiohua. Waiho ia a noonoo pu me ka liila-Haawina. Na Hanaoka la. Helnhola elua ana ika bila 0 pili ana i ka mahele ana i na apana anhau. Noi o Aholo, e hapaiia ka hoike a ke Komite Hoonaauao e p'ili ana i keia bila a noonoō pu. Aponoia. Noonoo pakahi ia na mahele ana o kela a me keia mokupuni me ka hoike pu a ke komiie a hooholo ia ka bila e like me na hoololi a ke komite mai Hawaii ahiki i Kauai. Waiho ia no ka heluheln ekolu ana ma ka Poaha, lune 10.

Heluhelu ekolu aua i ka bila kanawai e pili ana ika ae aua ina kanaka e haalele i keia aupuni. Kamailio ikaika mai na aoao elua, e olelo ana keknhi aoao e hoomau jo e like me ke kanawai mua, a e pale ana hoi kekahi, he mea pono ke wehe 1 ia kela kanawai; a iloko ona kamailio loihi ana, ua holo aku la ka bila e ae ana ina kanaka Liawaii e holo i na aina e.

Noi o Kakina e kakau ia na ae me na hoole. Ae ia.

Eia ka poe e aua ana i na kanaka Hawaii aole e holō i na aina e:— Na Kuhina Kipikona ame Kale Kulika, na 'lii l)ominis a me ('leghorn, na Hons Kikahn, Amara, Kaulia, Pahia, Wight, Nahale, Nahinu, Kauhane, Kekoa, Aholo a ine Kaukau—lo.

Eia ka poe ae e hele na kanaka Hawaii ina aina e:—Na 'lii Kihopa, Kaae Kuihelani, Martin a me Sam Parker, na Hoc.3 Keau, Lilikalani, Keoni Beka Kauhi, Kikila Halaunu, Kaunamano, Kalua, Likikinī, Kakela, Dickey, Kaai, Kakina, Paeliaole, Dole a mo Pa'ohaa 2(X Oka Loio Kuhina ua koho oia ma ka aoao o ka hapa uuku, aka mahope iho ua hooloh i kona koho ma ka aoao o ka liapa nui, a o Kaulukou, '* ua kanalua oia i kinohi, a mahope ua koho oia ma ka aoaoāo ka hapa nui, nolaila, ua like me 22 eae aua e hookuu i na Hawaii,

Ma ke noi, ua hoopanee ka hale a noho hou i ka hora 10 A. M. apopo. Hoopanee ka hale.

La Hana 34, loue 9, 1886. 0 alawai ka hale e like me ka map. Hoike a ke Komite Kamau. Kapae ia Da rula a waiho inai o Kau» kau'he hoopii mai Kaannpali raai, e;noi ana e hoomahuahua ia ka uku o na kumu kula Hawaii olelo haole i $60.00 o ka mahiua. Waihoia i ke komite Eoouaauao.

Na Kaulukou ka luuahōomalu ci ko j Komite Hookolokolo i waiho mai i ka I lakou hoike uo ka hoopii e pili anp ia J K Nahale, e hoouoa ana iaia mai ka noho ae o Kona Akau; o keia ka lakou hoike malalo iho e aua aua : liale Ahuololo Kua Kamiwai o ke Aupuni, lutio 9, 1886. I ka Hauohauo iioni. J. S. Waiker, Pf*resktaua o ka Ahaolelo, Me ka Mahalo:— O kou Kr>mite Hookolokolo i haawiia e Jioonco ika Palapaia iioopii mai Kpua Akau mai, i Uakan inoa ia e nā' kanaka he 9S, enoimaiana e hoonoa ia ke koho ia ana o kā Mea Hanohano J K ka Lunamakaaināoa ? kohoia no iu fipa j na ma ka !a 3 o Ftberuari, 1886, a he palapak hoopii hou ae no hoi kekahi! mai'na apana la i oleloia 'maluna e 'noi mai ana, "aole pono ke hoonoa ia' ke koho ana o ka Mea Hanohano i olejloiu malr>na t > Kui?an );> e «a kuj:pao i ke koho o kv, uc, lako\y k* uvn hw 121. ; Auo, ua loaa i kou Kouūle ka haup oka hoike iuia akii uie k.< haahaa iuiua o keia Bale Almololo Lianohauo. Ua haawi nui kou komiie i mauawa Kupono no ka hoomaopopo aua i ua ku mu hoopu kue i ka Mea Uanohauo i oleloia maluna, e like me ia i ia 1 nm ka palapals, a penei na kumu: ' j I. Oka hoolo ana oka Papa jSjaua, Koho, aole o haawi i m:\vi i>ouo koho uo 'kpknln roat» elemakule o keia apau;{, lie 1 8 ko lakou nui, oiai ua luki lakou i, ka- ! hi aīkawa a ka Papa i kahea ai ka j poe 1101 e kii aku; iie poe keia o ana la (J. W. Pilipo; ua hooīeia ua olelo no a kaLoio Knhina e ka Tai>a Kaha. 11. Oka ae aua oka Kana e koho kekahi poe malihini uo kekalu; m&u apan» e, he mau la a he uiau pule' no ko lakou. He 11 ko kkou nui, 1 aole i\o ī konio i ka Papa liioa o ka.poe ' koho, \u\ keakoa ia keia poe o ] ua pauku $01 o ke kauawai Kivila,'ak& \ia &e aku ka Papa Kaua e koho l ka, Imloia o J K B ahal& j 111. Oka ae a,ua oka Papa Nana j koho i kekahi jxx> i auhan ole ia t ka ; hele ole mai e uoi ira.ua o k& Papa na i mau pono koho no lakou» auA ka Luna Olu Autw\ wale uo i hoopuk* i mau i»no koho; he 13 i hoomaopoiv>ia lua koho ia j K Kahalo. He kue kans-1 wai keia hana, ! IY. Ua ae ka iko %Ao aua o kekahi poe keiki aole i u»

matahiki lie 20. he 3 o la poo i kolio m J K Nabale. ' Uanoho mua iioa komiie e Ik»oIo1\o ina hoiko o'kein hoopn ni/t kji in o Mei 1886, īua »ii nono oln!) 1 , a ua noe in a hiki i īnno 3 no kn hooloho ana i r\R mfttmo hoonohonoho o l<u ī(o--|o hoopii W tt Eakoln, a ho kmiiu hoi i ola ae mainuH o fen olelo n na Loikr> :a t ik« maa ia hoi ina k« PaUpahi ■ Hoopii/a oia keia : E lioonon u\ k<koho i» Bt»ft o J K Nahaie, 110 ka īaea, na kue kana lioouoho an;i irt J W Keliikoa j ke knnawni; no ka tata no konu hoonoho jana īaia 1 nani nona itoko o ka Papa Nana koho ma ke iino Hopo, Lana Auhau, e liko ine na olelo o ktt pauku 785 ī hoololi iii iku makuhiki 1868, no ka īaea, aole oīh i knawale aku mailoko nkn t> ka apana o Konn Akuii e hiki ai iaia ke koho i Hope nona;. a o ka eHina iho la keia o, rifi knrriu hoopii ma ke ano pakui. Ua manao no kon komiie o hoolo akuikeia kumu hoopii i waiho ole iu mai i ola honna, no ka meit. o koke komike knleana wale nō d* huli ai a nana mo hoomaopopo ma na kumu wnlo no īloko oka Palapala Iloopii koinu nole ma kahi mea okoa ae. ! Aftn, mamuli 6 ko ko komito maiiao e hann ia me nu manao aken nme ka hoolmiki ole i ke kalana oka aoao hoopii, a oiai hoi lie ninaa ano nui loa keia i ulu ae iloko o keia au malamalama a holo mua, n no ka manao nni ika pono o lui iehulolm ma na kahaa" maikai a me m: knlana maikai oke koho balota o keia mmi

akt>, oiai o )sa malia mua loa kei?i okn hoala ia ana oka -ninau o keia ano, a e kae aku hoi ī-$a h«aa maa mau o n« kan koho balota i hala, nolaila na konoia mai kou ¥onSite 6 komo nku iloko ona noonoo nni ana no keia ninau. Mamttlj ona olelo hoike i waihoia mai aole i loaa he olelo hoike kupono e hooiaio ana i ke kvimu lĪI iloko o ka Palapaia Hoopii, nolaila uohe mēa a kon komite e noonoo ai no ia kumUi koe wale no keia, oka olelo ae aohe oiaio ona mea i olelo ia ma la kumu, nolaila ua koe iho ua kumu ekolu ma ka Palapala Hoopii a me ko kumu hou ma ke ano he pakui. Ua knpono no ika uiauao o kou ko- | nrite ka hoole ana oka Papa Nana.i kela poe elemakule owalu, a aole e haawi i Palapala Auhau me na huaolēlo "Kupono i kekoho", no ka moa ua hoopalaleha maolī no lakou iko lakou mau pono; ua 'kali lakoa a mamaa koke iho okawa e weho ai ka pahvt balota akahi no a hiki' nui aku. He mea oiaio, ke mau nei"ke kuhihewa o kekuhi poe ina aole e wehe ia ia wu no ka Papa i hookahi hora niamua o ko ana, alaila ua liewa loa ka Papa; aolo pela ke kanawai eku nei i keia wa no "v' ke koho ana/e like me ia i hoike ia m'a ka pauku 788 oke kanawai &ivila i hoololiia ma ka makahiki 1868, ke kan'awai o ka; makahiki 1868 e'īioopau kanawai q ka* makahiki 1864, e pili ana i kia noho ana oka Papar Nana i hookahi hora mamua ae o ka wehe ana oka pahu, Ua ,hiki no i ka Papa ke npho aole e emi .pialalo o *elua noho ana iloko o ka manaw'a aole e ehii malalo onala he umi, aole hoi eOl akui nalah<? iwakalua māmua o ke koho ana 110 ka hooponopouo ana i ka Papa Inoa oka poe koho, nolaila, ua hoole ia ia kumu_ hoopii. O ka paa apu o na iuoa o na malihini

ma ka Pnpa Inoa o ka p'oe kohu Le huna ia i hooholoia oka hapa nui b ka ua la\y£ Wai «o ,lioi o - G. .W. Pilipo. a l)ookomo mai J kekalii moa m&lihini e paa kona īnoa ma ka Papa Inoa aua koho no iaia. I kona liuna ana pe]a, na like 110 ia me kona apono ana iaanohana. Ajsia 110 hoi kekahi aole no i lawa i kou koaaiiip ua noonoo ann he poe malihini loa paha keia, aole paha, ua hoomaopopo wale ia mai 110

nae e ka aoao hoopii, ehiku wale 110 mano J K. hookahi no G . W. Pikpo, aoie hoi he 14 e like me na olelo ildW> oka Palapala hoopii; a 110- - laila ua kapae kou i ka noouoo ana no keia mea, 110 ka mea, aole 110 ia he nina u ano nui loa. Oke komu 111, aole he kanawai e papa ana i na Luna Auhau uo la haua, aolaila aole i$ he hewa i ka «liuiao o ke komitQ, j Ano JY i waiho ia mai u Ika Mea Hanahano TV. li. Kakeia ka loio 0 ka aoao hoopii, ua noonoo akahele loa ke komite no ia kumu a ke hoike nei penei; Ua ku noi ke kanawai ka lioouolio uua OJ. K. Nahale ia W. iHu Papa 2?a»a Kohe. I Aoie īa ne hana \ hooleia e ke kanawai - pankn 785 0 ke kanawai Kivila i Loolollia i ka mahiki 13(58, O ka hu&olelo (absence) ua lawe kou komite a hoohoio peaei: He hmaolelo pili laula keia, a ho *bsence no inaua noho io iloko 0 ka apana, aka aole nae iloko o ka Papa Nsua no kekahi kamu kupono e hiki ok ai ke aohoi he absenee no ia iaa &iauo 0 a^a 110 kekahi kamu 1 lukA .oMie pak, uoiaiU aole i uoho i lioa ao Papa; ahe ahaenee uo koi iua ua aelo loa aku mawaho o ka apaua, a pela aku. Nolaila a )i«a i hoohaiki , koia huaoklo kauawai i ua pono e koouoho kok&lu 4 >. Hope uoua uia ka la koho UiAoi^K Eia 101 kekahi moii uui e uaua ia» aolo mau huaolelo alweuee m& k& olelo Hawaii uia ke kauawai e pili ana i* iuea, alaila» aole uo ka Papa ia hjeuiaheuia» aka uo % ka poe kau kauawai. lxo IIUD ■< 1 U&na a ua lilo maoli u.» i lula paa> a lie * uawai uo ka air_ uiai ka na kulukv mai, ma ka m .Uaia aua i ke koh j ta a luauiwīi o ke. kolio I\-uo;a a keia ano, ua noho na Al;so!oio «iuiiou» o keia i kela a me kela olu« , kahiU u$ hoololiia a % hov4iolou, Bila Kauawau aua uU:; U khuieūu * hooko la mau haua auu AU*o<e,o a ke nooke uei uo a liiīi ī kūa ii_ s vi & on U a kakou e uoho uei 1 Un>» uv>ai;A uiauao kou komū*

p. hoole i keia komu, a tce hoole mau Joa nei ®l«* He maa olelo holke e se he leliuleliu i hoea mai ma keia hoopii a oh ka koa koroite c lioakaka hou mamua oko lakoa hoike ana aku i ka lakou olelo hooholo 110 keia hoopii. O kekahi mea ano nui i hoike ia mai ua uele ka Luna Auhau ina Palapaīa Hookaa, Auhau i kau ia me ua haaolelo "kapouo i ke koho bafQta,* a ua kono ia ka Papa Nana eO. W. Pilipo e hoopukaia na Palapala o ia aEio e ka Luna Auhau ma ke kakaulima. Oia ano ua minainina kou komite 1 ka hoike aku, aole lakou i apono i keia ao ana a G. W.-Pilipo, uo ka mea, ua kauoha maoli ke kanawai na ke Kuhina Waiwai e hoolako akn'i na Luna Auhau 1 na Palapnla oia ano, ahe kaupalo ana ia i liu manao he hana hiki wale no ia a . ke hoopuka ia na palapala o la ;mo rna ke kakanlima. Mawalio ne o keia, un waihoia mai he Palapala Hoopii i kakau inoa ia e kekahi poe kupono i ko kohp o ka apaiiu i oleloia maluna e noi ana "aole e hoonoa ia ke koho ana o ka Mea Hanohano J. K. Nahale," ahe tnēft kokua nui keia i kou komite ma ka noonoo ana ma ka oiaio ame lea oiaio ole ona kumu hoopii, ahe kumu nui hoi ia e hiki ai ke laweia a noonoo pono. Ma keia wahi ua laweia mai ka Mea Hanohano .T. G. Hoapili ka Lunakanawai Apana o Kona Akau, he kanaka i hilinai a i naha'o nui- ia, oia ka Per?sicTena oka Papa Nana. Ua lohe pono kou komita i kona mau olelo, a mahalo nui nei lakon iaia ine kona ano makee i ka pono oka oihana kohO, a he mea h&uoii no hoi i kou komite ke hoike aku o keia kekahi o haXittnakanawai loihi loa i noho ma ka oihana no na makahiki he 23, aua maa oia ika malama pono i ka hooko ana 1 na kanawai e pili ana i ke koho ana. Ua hoike mai oia ua hanaia a ua lawa ka oihana koho ma Kona Akau, ma ka j la 3 o Feberuari, 1880, me ka poiio a j me ka pololei, a ke hilinai nui nei kwi' ! komite ī ka oiaio a me ka pololei o ralna mau olelo, a elua mau keoninmna 'e' ae i hoike mai mawahoae ona, o J. Kaelemakule a me J. N. i kokua i kana mau olelo ma ke ano ttui, a koe wale no elua mau meapaha i koh«> ma ia la i paa ole ko laua mau inoa nia ka Papa Inoa oka poe koho, aka he mau Palapala Auhau nae e paa ana ma ko lima me na huaōlelo "kupono i balotaj" a oia iho la ke ano § na mea e pili ana i keia hoopii ioao hoopii a me ka aoao pale. ila, eae ia mai kou komite « on'oho aku i na balota. [on J K Nahale.,. .200 balota •' G W Pilipo... .181 " jP|Huina ox J K Nahale 19 "

* lua hoi e hoomaopopo ia, ua kue i ke kanawai ka hoole ana o ka Papa Nana aole e haawi i kela poe elemakule i na Palapala Auhau, a e koho no hoi Likou ia G. W. Pilipo ma ia la, alaila e olelo ae kou komiia no G. . W. Pilipo ewalu balota, a ina no hoi e olelo ae ua hewa' ke koho aoa o kela poe maiihini ia J. K. Nahale, alaila he haule no ia no l?o J. K. Nahale balota; a ina no hoi e olelo ae ua komo hewa kela mau balota elua, alaila he haulo no iā no ko J. K. Nahale mau balota. Ina lioi e olelo ae, ua hewa ko koho ana o kekahi malihini hookahi ia G. W. Pilipo, alaila he hauk- ana ia o ko' G. W. Pilipo mau balota; a ina hoi ua hewa ka loaa ole ana oka mana koho; g ia Lihue e koho ia G. W. Pilipo, alaila he haule ana ia o Pilipo, a peneī e hoo--4 nohonoho hou ia ai: No Hon J K Nahale... 200 balofca j Balota komohewa 9 " Huina 0iai0......... 191 " No G W Pilipo 181 balota Bālota komohewa .1 " Huina oiaio 180 " 8 " Ko Lihu«. ..... 1 " Huina oiaio 189 " • Alaila no J. K. Nahale.. 191 "

" G. W. Pi1ip0..... 189 " Huinaoiuo JKNahale. . 2 " Alaila ua puka no o J K Nahale, a no keia kumu a me na mea a pau i • hoakakaia ma hoike, ua loaa i kou komite ka hanohano o ka hoike ana aku imua o keia Ahaolelo Hanoba.no, ua hooholo like lakou me ka lokahi p9»eī: f E hoopaneo a e hoole loa ia ka Palapala Hoooii kae i ka Meā Hanohāno J. En'iWaal 6 . no ka mea ua pono aua ku i ko kanawai kona koho ia «na. al J. L. KAULnKOU Ji\. Cecilßkown \ Komitk £ J. K. l Qj J. H. 8. Mabtin 1 Ik Noi mai o Kakela e waiho ika hoike m ma ka papa, a e unuhiia. -£| Noi mai o J£ikaba e apono ika hoike M* W^omite. - |T mai o Kakina no ke aha la A - r .&a nwiwi ana e apono koke i ka hoike ka pau ole ika unuhiia, oiai aole i IIL maopopo pono ka hoike i kekahi mau aMōa oka hale, a o ka waiho ma ka pallll>a u pau i ka unahiia ke kupono loa. HP%e ike nei au, ke ala mai nei no ka t marao e upoipoi koke ika nana pono | la ua aku oka hoika ake komite. r Qi e io o Kikaha oke kumu o konn noi I ko 3 ann e apono ika hoike ake komi- § te ua ike oia ua hoomaopopo na lioa a Wk r .n oka hale ika hoike i heluhelu ia Hk a i vJl olelo Hawaii, a ona hoa ili keoBgL, ho poe lakou a pau i loho a hooi ka olelo Hawaii, a ina e |HpUihi ia uua, o lilo an? kakou.i ka mea Hpann c unuhi; a oiai no hoi, ua lokabi e Uomito i ka r>pono aua i ka hoike, ko kue ole hookahi, ■PKamailio mai o Kauka \\ aikn, he loa oia i ke noi a Kakina e upub«ike, oiai aole i hiki ia Kaki)ie kanaka opio oia, bo hoomaopopo iuo;i a puu o ka iioiko, oki lon aku Hn uo ka mea ho elemakule, a oīai HEwiwi U»a ka holuholu hur a ko komite. i hiki ia'u e h.'omnopopo i na nioa Hpī pmi o ka hoike, a nolaila ke kokua lo i nei uu e waiho ia ka hoike raa kR jp»i: a a pau i ka unuhi i«. Jiokua mai o Piekey ika uuuhi ana

i ka Hoike, mo ke noi inai e unuhi koke b|:q kn Mnhoīeolelo ia manawa imoa 0 ka hale.

Hoakaka inai o liaai, ua kokua loa oia t apouo.i ka iioiko a.ke komifcc, iaalalo oke kumu ua hoolioīo lokalii lala a pau oke koiiiite me I*c kuo ole o kekahi o lakou.

Eula mp.i ka uuho aulo i i.upouo ko ka luna o Houolulu noi aa n . e apono i ka lmike nke koiniie, o;/:i ;j'>!e 5 heluhelu ift ma ka olelo haol«.

Kamailio mai o Eeau, <> ke kunm 0 ko ka lunii o Honolalu (Kikohn) noi «na e apono'i ka hoike no ka waiho ana mai a ka luna o Wailuku c {Kakela) 1 ke noi e waiho ma ka 'papa..' : Hoakaka inai o Kakiaa, oka make-1 make a me ke ake uni w?.!e no o ka poei e koi nei e unuhiia, oia ko lakou pom> a hoomaopopo lea ina hoakaka a pau o kfi hoike, u he mea ku ole i ka j hanohano o kem hale ka hoole ana i ka makemake o ia poe. Ina e heluiaelu ; ia ana kekahi huike mri ka olelo haole, ua lohe nae ka luna o llonoīulu (Ke- ■ au), i kekahi mau olelp me ka moaka-! ka o l ' ..iē iaia ona hoakaka ana oka hoike, aole oia e ake ana e apono koke ika lioike, aka ake nui oia e unuhiia ae mu kana olelo i maopopo iaia, pela no keia mau koi e ake ia uku nei.

Olelo mai o Dole, hikilele loa ia i ke ano ona kamailio ena ana hoa. He hana lokomaikai wale aku no keia i ka poe kakaikahi i maopopo ole i ka hoike. Ua ike no na hoa a pau, ina e heluheluia nna kekahi hoike ma kaolelo' haole, alaila e heiuheln pu ia ma ka olelo Hawaii. Āole loa i hooleīa ka heluhelu ana ika hoike ma na olelo elua.

Kamaih'o mai ke i.lii Bibopa, ua olelo iho nei kekahi hoa (Kikaha), ua maopopo na hoa a pau ika oīelo Hawaii. Mina lina loa oia i ka olelo akn, aohe maopopo iaia. Ua manao oia e heluheluia _ana la ka hoike ma ka olelo haole. 3lalia paha aole no i kupono loa no ke pai ana. Oiai he akamai loa ka unuhiolelo, akn aole paha he mea pono e heluhelu mai oia ano.

Ku mai o Kaulukou a ninau mai i ka noho mai ka buke rula hea la i hoopuka mai ai oia i kana rula ana.

Pane aku ka Noho, aole mailoko aku oka buke rula o keia hale, aka mamuli oka mea i maa a kamaaina i ka lawelaweia.

Hoopii o Kaulukou ika rula ana a ka Noho i mua o ka hale.

Hoakaka mai ke kuhina Kipikona, ua pono a i;a pololei na uiauao o ka lana o Lihue a. me Koloa i lioakaka ai, oiai o ka inakemake no ia o kekani poe oka hale oka ike pono me ka moakaka lea i na hoakaka a pau oka lioiko, isR oiaio, ua hiki no ia'a ke hooaiaopopo i ka olelo Hnwaii, aka aole hiki ia'n ke hooia aku, ua moakaka a maojiopo pono ia'a na mea n pāu i helnhelnia ma keia hoike loihi. No ka ; rula ana a ka Noho, aōle he mea pono e hookahua ia ka rula ana maluna o'kekahi manao kahuaole.

Hoakaka hou mai o Kauka Waik&, ina e apono ia ana ka hoike, alaila e lilo aku nna i mea poliiliihi me ka pono ole no keia uiua aku, e lioea mai ana na hoike komiie ma ka 01010 hookahi walo no. Aole o'a maleemake e alakai mnkapo ia au me ka ike ole i ka'u mea e koho ai, malia paha he maikai ka mea i hoike ia, akn. o ko'u nele ana i ka ike e hoomaopopo ai i kona ano, ua nele jho la ko'u koīio ana. 0 ko'u ake nai, o ka maopopo ia'u me ka moakaka o keia hoike i mua oka hale, ao ka lilo ana no ka unuhi, he lilo kupono ana ia mapiua o kekahi mau lilo a kakou i lu wale ai.

Ma ka ninau iaana i mua oka hale ika pono oka rula aua aka Noho, uā apono ka hßle ua pololei ka rula ana a ka Noho. Ninauia ka waiho o ka hoike ma ka papa a unuhi ia. Ap^noin. Na Olelo Hooholo me na Hila. Na Dickey i heluhelu mai no ka wa mua i ka bila e pili ana no ke kuai ana ika awa. Waiho ia no ka heluhelu elna. Na Paehaole he Olelo Hooholo i $1000 no ke kukulu ana i ka hale kula haole ma Kalualiß, ame $1000 no ka hale kula haole ma Halawa, Molokai. Haawiia i ke komite wae. Na Aholo i heluheln mai no ka wa mua ika bila e haawi ana ika mana i na Luna Helu e haawi ina palapala hookaa auhau. Kapaeia na rula a heluhelu ia ka bila ma ke poo, Noi ke Kuhma Waiwai e i ka bila i ke komit-e waiwai.

Hoololi niai o Kakela e haawi i ke komike ia iakou kekahi mau bila e pili ana i na auhau.

Kue o Kaulukou i ka haawi i kela komite no ka apa loa oka lakou hoike aole waiho iki niai imua oka hale a hala ae nei ekolu pule ka lohi ana, he mea pono e haawīia i kekahi komite wae.

Hoakaku mai o Kikaha kekahi lala oia komile , e halawai aua ke komile 1 keia ahialii.

Kamailio mai o Kaulukou, e hoihoi hou no oia i kana noi, ina e hooko io ana ke komiie o lmiawui i keia ahiahi a ina aole lakou e hana nhiki mai ika la apopo ; I'oaha ) o lawo mai ana au he olelo hooholo o kaili ana i ka hana uiai ko lakou lima ae.

Haawiia kahil a i ke komile ia lakou kekalii mau bila e pili aua i ua auhau.

Hoolalia wai o l)ickey o lawe mai aua oia he rulrt hou uo ku Ualo. Ma ke uoi a Keau, ua hoomaha ka hale a uoho liou i ka hora l:oOauiua la Hoxa 1:50 haprū hou ka halo i na liaua. Kapaeia ua nila ā \vailu> mai ko komite wae ia lakou ka bi!a no ko alai ia 0 na nlnmii o r.a!iaiiia, Wh. i]uk.s, Knliului a mo Hilo, ua apono lakon i ka bila nio na hooloh", koe uae ka pankn 10 ē pili ana i ua lanni o 01-01 01 aua i na alamli. Waihom ka hoike ma ka papa. Na ia kotaite uo t hoiko mai uo l>ila knnawai e hoololi ai i ka pauku

101 oko kanawai Kiviia e pili aua iDa . sq|i«jd hooiaakaukau ke komile he bila kapawai hou uo ia paaku kahi ma kahi oka biia muu a uoi mai ehooholo.ka hak'e like ine ka h;lsoa i haua si. Na ka Loio Kuliiu-i i uoi mni e hapai hou ia ka uoouoo ana no ke kannwai e jpili ana i ka Jicle onu knuaka maoli iko na aina e. , Kue mai o īlileīla Jjaraumi i ke noi e hapai hou, oiai\ oka Bila Haawina ka mea e noouoo ia aku ana ia inmmvva. Kokua mai o Kauiukou 1 ke noi a ka Loio Kuhina, oiai oia kekahi i kōlio ma ka aoao o ka hapanui. Ninau iā ka hapai hou i ka bila a hooholo loa ia. Koi o Eakila Balaunu e kakau ia na ae me na hoole. Aeia. Mamua nae oke kahea ia ana ona ae me na hoole, ua no'i mai ka Loio •Kuhina o waiho i kona inoa a mahope loa. Kue aiai o Polo iko ke Kuhina noho una mahope lou, u o knhea ir> m> kona inoa o like ino ka mea nmn. Kahea ia na inoa, he %i ma ka hauni h.ou ī ka blla ahe 13 ma ka hook.. tn>laila ua nooholoia e hnpai 'liou i ka noonoo ana i ka, bila. Oiai na hoa o ka haie o ul uuoa ana I ke kamailio, oka kekahi o li-ipai i kn Bila, Haawina, ao ka kekah.i lioi, o k« bila kanawai no ka hookuu aua i na Hawaii e holo i na aina e, ua oleio aku o Kakela ika !Peresidena e liaalele i koi),a noho, a e kahea aku i ke-kahi hoa e noho lunahoomalu mai, no.ka uooaoo ana i ka bila haawina. Haaleie kivPeresideniv i koua noUo a kalioa ia ke : !ii Ake i lunahoomalu no ke komite. Kukala mai ka lunahoouialu, o ka hana i keia wa, oia ka noonoo i ka Bila Haawina. Noi o Kaulukou e hoopau ia ke komite, a e hoike aku imua o ka hale aole huna. Kamailio mai o K.akina, na manao oia he pono i na hoa īee hana, aole 0 ka hoopau-manawa wale rio, oiai o ka lilo-o ka hale no ka hora, he $80 a oi aku. oka lilo oka hale no kakahiaka he $126, no ka rula aua. Ninau o Z)ole ia Kaulukoa, heaha la ke kumu o kona makemake ana e hoopau ike komite oka hale me ka hana ole iā o ka Bila Haawina. Kamailio mai o Kaulukou, o kona ake nui e noonoo eia ka bila kanawai eae ana ina kanaka Hawaii e holo i na aina e mamua o ka noonoo i ka bila haawina. . Olelo o Pole, he kumu ano ole ka ka Inna o Hilo i manao ai e hpop.au i ke komite oka uale. Ua olelo mau.o.ia Ike keakea mau o ksi liapa nuku oka hale i ka hooholo mua ana i na hnuwina oka bila liaawina. Ko wahi hana iki wals no keia ke waiho ia a ka la apopo ahula e hiki no ke hapai ia mai, a e' komo ana no hoi malalo o na iiana I pau ole, a oiai ua hooholo ia o keia ka. la ame ka manawa e noonoo ia ai ka r bila haawina. Me ho Im ua hopohopo ka luna o Hilo, o ae oleia 'oia e haalele iho i ka aina ma ka loaa 010 o ka ae mai a Poomāikelani mai, a i ole mai ke liaaina Domi±i!ni. Heaha lakeiamau mau hana a Kaulukou.

Kamailio mai o Kanluieou, o keia kana aka lana o Lihue a me Koloa, ua HKe me kona ano ka hoololoiahili wale i na hana.

Ninau ia ka hoopau i ke komite o ka liale a hoolioloia. Lawe hou_ ka Peresiclēna i ka noho.

Hoike mai ka Innalioomala, ua nolio iho ka hale iloko o ke komite no ka uoonoo aua i ka bila haawina, aole mea i hana ia, āke noi aku nei e noho hou ke komite īna kekalii wa. Noi o Kakina e lioopauee ka hnie a noho hoti Ika hova 10 o ka la apopo Haule. Noi o Aholo e apono i ka hoike a ke komite oka hale. A'ponoia. sToi boti mai o Kakina no ka heopaneeokahale. Haule.hou. Hapai mai o Kaulukou e noonoo ia ka bila kanawai e lioonoa ana i ka hele ana o na kanaka Hawaii j na aina e. 'Noiō Kakina e kakau ia na ae me na hoole. Hoololi mai o Aholo e hapai ia ka noonoo ana no na hana i pau o!e, me ka hoakaka mai, oka bila kanawai i kamailio ia ia ikala i hala ua pan ika hoakaka ia, ao ka hana walo uo i keia wa o ka lawe mat i ka bila a hapai hou ae ia no ka hooholo loa ana. Noi o Kakina e kakau ia na ae me, na hoole. Apono īa. Kamailio mai ka noho oka poe ma ba hoopanee loa ika bila ma ka ae lakou, a o ka poe apono i ka bila ma ka hoole lakou. • He 22 ka nui ma ka hooapnee loa i ka bila, no lakou na inoa Kipikona, Kapena, Kulika, na 'lii ©omini*, 01egLa rn Knihelahi, na Hons Kikaha, Keau, Be ka, Amar«, Kaolia, Kaulukou. Puhia, Kannamano, Wight, Nahale, Nahinu, Kekoa, Aholo, Kaukau, Kaai a nie Kanai. He 15 e apouo ana i ka bila e hoolio lo ia, oia nā 'lii Bihopa, Kaae, Martin na Hons Lilikalani, Kauhi, Kikila Palaunu, Kauliaoe, Kalua, Likikini, Kakela, i>ickey, Kakina, Paehaole, Dqlo a me Palohau. Noi o Kaalukou e hapaiia ku noonoo ana i ka Bila Haawiua. Noi o />ole e hoopaneo, a e hapai ka hale ika noonoo aiia ina hana i niakaukau ma ka papa oke Ivak«uole!o. Hooholoia. Helnhelu ekolu ana ikn lula kannwai e haawi ana ik« maua i ua luna kanawai hoouialu me apana o llonolu--1« e hookolokolo i na hihia koe i ke kanawai kvikulu hale pale ahi. Boi*holo loa ia ka hila. Holuheln aua o ka hila kiUia\v:ū e hooīoli ana i pauku S kana wai Kivila e pili ana i k;i luk-ik;iua\vai kanlike me kona hope. Hooholoia ka bila a haawiia uo ko Kakau poopoo. a helnheln ekolu ia ma ka Poaono luue lt3

lleluhelu elua aua i ka bila kanawoi e pili ««n i ka ili ana o ka waiwai \ na hooilina. Waihoia ma ka pajm a noo»

noo pii la me o ia ano hoo' kaiii, :

Helah«la elua ana i ka bila kanawni e pili ana i ka lawe ana i aa pū ki ma»vi. Wniho mai ka Loio Kuhina ika hoololi o hookomoia i -SXO ma kahi o $20 ka uku l&ikiui. Na Dolo i hoololi hou mai, mai ka 16 waknhiki e laikihi ia akn ai ka poo ki manu a i $5 dak kn uku laikini.

Mahope iho o ke kike olelo ana mawaena oka Loio Kuhiua ame Dole e l>ili ana ika bila, na Kakela 1 noi mai e helnhelu ia tnā ke poo a haawi akn i kekahi komite wae, hooholoia. Koho ka Noho ike komite, ka Loio Kahina, Kulika, Dole, Kikila Palaunu roe j Heluhelu elua ana i ka bila kauawai e pili ana i ka pepehi lioomainoino ana i īia niauu ahiu. Heluhelu īa ka bila iiiH ke poo a haawiia ike komite mahinn ne. '• Noi mai ka Lofo Kuhiua o hoohuiia aku o Keoni Heka oia kekahi lalao ke komiie oka bila ki tuanu, oiai, he kanaka ki mnnn oia. Ae ia. Olelo mai o Kakina, aole o Keoni I'eka he ki manu leana hana, aka ,he k "kanaka, oiai he koa oia. Helahelu elaa ana oka biia kauitwai e hoololi ana i k« paaku 1286 o ke kanswai Kivil«, kapae ia na rula a heluhelu ia ka bila ma ke pooJ Ma ko noiua waiho ia ma ka papa a noonoo pu me kekahi bila e like me ia. Heluhehi elua ana ika bi'.a pili no kekahi aie. Kapae ia na rula a heluhelu ia ka bila ma ke poo. Noi mai o Kipikona e haawi i ka bila i ko komite waiwai. Hoololi mai o Kakina e haawi i kekahi komite wae, kokua mai o Kakela. Hoololi aiai o Kaulukou e waiho i ka bila m» ku papa a e lilo oia ka hana aka hale imua oke komite oka hale ma kn Ii apopo. Kokua mai ke Kuhina Waiwai i ka iiaawi i ka bila. i ke komite waiwai.

Kokua mni o Aholo ika hapa hope o ka hoololi a Kaulukou o waiho imua okc komite o ka hale me ka hoakaka inai z ka uni loa o ka hana a ke komite waiwai. Hoakāka mai o Kikila J?araunu, ua laWē mai oia i kekahi olelo hooholo mamua akn nei o ninau ana i ua Kuliina e hoike mai ina aie oke aupuni i uku a uku ole īa, aole nae i pane iki ia mai, nolaila he mea pono i keia hale e Ike ike kulana oke aupuni eku nei mamua o ke komo ana aku e noonoo 110 kekahi aia e manao ia anu. Ina ua waihoia mai kekahi lioike e aa Kuhma 1 mua o ka hale, a maopopo ika hale ua aie io ko aupuni, ahe mau aie ia e pono ke uku koke ia aku, alaila e loaa aua i ka īiale ka hooholo ana e hoomahuahua ae ika nui oka huina e aio aku ai i wahi e uku ia ai kela aieo ke aupuni a pau, no ka mea, oha aie a pau oke aupuni, he mea pono ke hoakaka ia, a kokua au ika haawi ike komite wae; aole nae i weiho mai ia komite ika lakou hoike a hiki i ka wa oke aupuui e pane mui ai no ka mea 1 ninau la, Haawiia ka bila ike komite wae. Heluheiu elaa ana i ka bila kanawai e pili ana i ka hoomamoinu holoholona Noi mai ka Loio Kuhina e hooponopono ia ka bila ma ka olelo Beritania Noi mai o Likikini e apono ika bila me na hooponopono a e haawiiā no ke kak-au poepoe a heluhelu ekolu ika 'Poaono īune 12. Heluhelu elua ana i ka bila kanawai e hoololi aua i ka pauku 1477 o ka mokuna 34 o ke kanawai kiyila. Heluhelu ia ka bila Ma ke poo a haawiia i ke kouiite i'iookolokolo,, Helulielu olua aoa i ka bila kaaawai e haawi ana i ka mana i ke Kuhina Kalaiaina no ka haawi lilo ana aku i ke ; kahi apann aina e uoho ia nei e ka Biliopa o 01ba no ka Miaiona .Katplika Helulielu ia ka bila ma ke poo a haawi ia i kekahi komite wae. Heluhelu elua ana i ka bila e auhau liou ana i na pake e noho nei. Noi e hoopanee ka hale a noho hou i kn hora 10 apopo. Ma ke noi a Kakela, ua hoihoi hou 0 Dole i kana noi hoopanee. Noi o Kakela, ona hoopii a pau a me na olelo hooholo bila 1101 haawina no na haleknla, e lawe ia &e in&i kepakaukau a Uaawi aku ike Komite Wae 1 koho ia ai. Aponoia. Noi o Keau o lioopanee ka hale a noho hou i ka hora 10 apopo. Hoopanee ka hale.