Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 31, 31 July 1886 — AHAOLELO O 1886. [ARTICLE]

AHAOLELO O 1886.

Koena oka La Hana fiB. r Hora Imo hapn auina la hou ka Hale. i Kamaiho mai o Kaulukoa no |toia haawina, a nti ilī akvi ko koikoi o kana mau 01010 maUum o ko lii Uihopp o pale aiia 1 ka oiuio o uu olelo a ke 'lii i lioopaka ai no kuiu huawiua i aa l|i i hala, e olo]o ana he mau hana mahaoi wale no na ke aupuui ka uoouoo ana e .haiiwi i j>uu nui no na eīele i ko na aina e, ehana mua ke aupuni iloko iho oua, mamua o ke ana aku i ke elala iwaho; kanalua au ikeiamau olelo ua mahaoi anei ka Papa Misionai;i o Amei'ika i ka hoouna ana mai i na mi-_ sionari i Hawaii nei, a pela me e hoouna nei i na aina pouli o ha hema Maluna oka noho o Hilo, ke olelo nei. au he mea kanalua ka apono ana aku i j kana mau oleloao. Ke noi nei au e ! hooholo ia keia haawina i $35,000. ; , Olelo o Kalua, he elua aoao e paio nei i keia haawina, a hookahi no ninau i ulu ae, uu loaa anei ka pomaikai i ke «upani aole'paha. Ma ka nana ana i na olelo a kekahi aoao, ke hooikaika loa nei lakoa e hoohoolo ia keia ha£fwina me ke kokua ikaika ouakuliina. O ka hooholo ana i keia haawina nui hewahewa, o ka hua walt> no e loaa mai, oia ke kahiko ia o ke kanaka hookahi me na kahiko hoonani mai ka piko o kona poo a hoea i kona mau wawae,, oia wale no* a oia ka mea e ake ia nei e hooholo loa i keia haawina. He mea mau i ka luna o Hilo ka hapai mau ana ma kana 'mau liaiolelo ana a pau imua o" keia hale i kona lili nui i ka poe- pijkanele, mamuli okß hoonele ia ana o lakou i na pomaikai a lakpu i hooikaika ai a na kekahi poe okoa eaineiualpaa.

Kamailio mai o Brown, nana i l,awe mai ke noi e kapae loa i ī?eia haawiua, aka i ke ana o na hoa o ka hale ua naanao ai\ e hoihoi hoa inai i ka'u noi, aka i ko'u ike aha i ka hoiko np na aie oke aupuni i waiho ia mai i keia la, ke hoomau aku nei au i £a'u noi mua e kapae loa i kqia haawina, no ka mea, oka huina aie oke aupuni o ku nei i keia wa, ua hiki aku ia i ka hookahi. miliona āala me ewalu haneri tausani aoi aku; a ina o keia ka aie o ke aupuni, alaila aole an i ae e lu walo ia keia puu dala nui e noi ia nei ma keia haawina, he mea pouo e hookaa ia keia mau aie o ke aupuni inailoko ae o keia puu elala nui, mamua o ka lu wale ana aku iwaho nie ka waiwai ole, oiai, ke uwe mai nei na apana kuaama o, kakou no kolakou mau alanuii kamoino, a pela me na alahaka, aka eia nae ,kakou ke ake nei e kiola aku i keia puu dala no kekahi hana i ike oleia ka waiwai a me ka pomaikai o ka aina, eia ka lahai ke kahea mai nei a puni ka , aina ho mai na dala auhau alanui e hoolilo ia iloko oko makou mau apaua iho, aka aole nae i maliu ia aku ia leo, ua hoolilo wale ia aku uo kekahi mea qkoa a he aie ia i na apana ao na dala auhau alanui. Ua ike au ma keia hoike, ua aie keia aupuni no, ka hoohanohano ana aku i ke Keiki Alii o Suedena i kipa mai ai i o kakou nei uo $159 25; he aie kahiko keiaoke aupuui no elua makaluki i hala, aolo nae i uku ia. No ke aha i uku ole la ?u keia wahi aie uuku loa? Ei» ko kumu» aala he dala oke aupuni. a ino la uele, q hooholo an9i keia hale e liaawi i kanakola tausani dala la wale no keia liana i wnhi e komo kuhohouu aku ai kakou iioko okaaie kuapapanui.

Noi o Dole e kakau ia na ae mo ua hoole no keia haawina.

Eia na ae: Kipikona, Croighton, Kanoa, Dare, Cleghqrn, liu\helani, Kaae, . Pai-ker, Kikaha, LiUk&lani t *Beka, Kaulalfau, Pahia, Kaunamano, Kahale, Nahiuu» Kekoa, Aholo, Kaukau, Likikiui, Jbf.aai ame Palohau, lluiuu 21. , na hvK>le; Bibopa, Waiia, Hijsh, B«i'rtuuu, Kauka Waika, KauKalua, Kakela, Knkiim, Paehaole a roo Dclo, Ptnina | H|aolioloia ka haawiua uvj na Hlo o na elele i ko «a Aiaa K. Hoo|v\\j ia ke Komiie n apono ia , ka hoike a ka lunakoomaUu , ua rula a hoike mai ke Kiv HtXMAio B*is Ksu»wai, ua k&k&u inoa ka Moi ; ka Hla kauaVai o lx#fcikak* ika uku oua luua aupuui &

iku makaukau ana oka bilu Laawiiia o 1886—7. Hora 4 ;40 r. m. hoopaiieo ka Ilale a noho hou hora 10 a. m. apopo. La Hāna 69, Inlai XBS(*. ' Hora 10:25 ake.lii no a akoakoa mui na hoa a holahelu ia ka n'oolelo a apono ia. Hoike Komihi Wao. Na ka Loio Knhina i hoike mai aolo he mea i noonoo ia no ka bila o pIH hna i ke alaī ia o Honolnln, Kaliului a me Hilo, no ia mea ua hoilioi īnai ka Innahoomalu o ke komite i kn liila īmna oka hale. Aponoia ka hoiko. Noi o Likikini e hāawi ia ka bila i hoihoi ia mai iratia o ka hale ike komifce hookolokolo. Nōi h'ou ia mai e hoilioi hou ia aku ka bila i kfc komite mua. Hooholoia. Olelo Hooholo mo na Bxla. Na Kakina he ninau i ke Kuhina Waiwai, ehia la keneta ka uku o na luna heln o 1884 a me 1885, a ehia ka nni ona da!a i nkuia aku iloko o koia mau makahiki elua.

Na Kaimamano lie olelo hooliolo o hookomo ia ma lea bila haawina i $200 no ke kokua a me ka hoolioilioi ana ia 8. H. Meekapu no ka hoola ia ana o kekahi poe i loaa i ka mai pake, no lakon keia mau ino; Rēv. D. Keaweamahi, Namaūn, Kealoha, Kunane, Haolemaikai, Mahiai, Mose, Meleana 1 ame Meleann, 2. Ua waiho pu mai o Kaunamano ho palapala hoike mai ia Koaweamahi e hoakaka ana i kona lapaau k ana e Meekapu a hoola ia mai ka mai i loohia maluna ona a īoaa ka maikai, me ka palapala hooia aka Peresidena o ka Papa* Ola e olelo ana, aole o Keaweamahi he kanaka i loaa i ka mai pake, aka, ua hoola ia oia a maikai; pelu pu iio hoi me ka papa hoike ona laau Hawaii ne ka hoola aha i keia mai. Haawiia ka olelo hooholo i ke komite* malama oln. Kapae ia na rula a hapai ia ae ka biia no ke kokua ana i ka lawe lefca ' mawaena o Ameriea a me Hawaii nei a heluhelu elua ia ma ke poo. Haawiii* kabila~i ke komite kalepa. Na Hana o ka La.

ana i ka biia auliau iuaua o ke komite o ka Lale. Noi o Kakiua e kupae ao i koia bila a e nee aku ma ua bila e ae ina in lima oko Kakauolelo. Hoooholoia. HeluUelu elua aoa oka bila uo ka malama aua i aia buke iielu oiliaua o ke aupuni uia ka oielo Hawaii a ine ka Beritauia. iiaawiia ka bila ike komite liookolokolo. Heluhelu elua aua,o ka bila e iioololi aua x ka pauku 101 oke kamawai kivila. Noi o Likikini e hoolioio ia ka bila a e kaawiia uo ke kakau poepee. Noi o KikaUa e hoolaalike ia ka laikiui oua o Houoiulu me ko ua avva o LaUaiua, Kaiiuiui a me Eiio, oiai, ua kiekie ae ka laikiui oko Hoaolulu uei i ko ua waiii e ae, oia i ewa* lu daia uo Houoluiu a i eha uo ua awa e ae. Hoolioloia ka bila uie ua iiooloii a liaawiia e kakau poepoo a iieiuhelu okolu uaa ka Toaiua. HeiuUelu eiua aua oka biia e Uoopouopouo ai i ka Uele aaa uiai o ua Pako. Haawiia ka, biia iko koiuiīe kalepa. Heluholu oiua aua o ka Uila « hoohaua ia ua laweUala i UoaUewa ia e na liunakauawai Hpomalu a uie Apaua ma ko lakou mau apaua iho. Haawna kaMsk ike komit<3 Uookoiokolo, Hora 12:7 Uoopaueo ka Uaie « uoUo hoa 1 ka l*oakaln ūora 10.

I» Hana 70. lulai 18§« Heap» 10 .15 akoakoa u H i loa » iwiuiwlu īa k» oioolelo Okn IW Q . apouo iu, Olaio Hoolioio mo J1ā1« Na K&uUauo lw olalo kooWo» Koaiv uia ka Bila Haawiua i 4AOOO »o na alanui a ?5(X> uo ua V >liv>wai o Ai^a Ua Haawiia Ike Komiteoiia JS*Haa«ok«la. Kooaoo auH i ka Bik HaawiuA imu* o ko Komik o ka Ha],\ W. KH hmahooiualu Oilimw o u& Aiu« E. $iSwo ipH lauil HUt>QUI 1 lu RUla e 2sū»*u O liwwn» o**i u* uWihiui

mai. na aina e mai e kipa mal ana i Hawaii »ei i keia mau makahiki elua? akaf Pane ke Knhina oko na aina e, ua manao ia oke Keikialii o Wale a me kann wahine na malihini e kipa mai ana ma keia awa no ko laua alahele i Kikane, a me ke Keikialii o Saedena, a oiai no hoi he koena aie kekahi aole i uku ja no keia Keikialii hope, a ua manao ia o uku aku ia mau aie mailoko akn o keia puu dala. Hoololi mai o Brown, e lioemi ia keia haawina i $5000. Kamailio mai o Kaunamano, ma ka Bila Haawina i hooponopono hou ia e ua kuhina, ua lioemi ia keia haawina a ika $6000, nolaila, ke, noi nei au e hooholoia keia haawina e like me ia i hoemi ia ena kuhina, a e hoihoi aku ka lana o Koolauloa i kana hoololi, a e kokua pu mai me a'u ma keia haawina, Noi o Kaulukou, e hooholo loa ia ka haawina 810,000 e like me ka bila. < Hoihoi hou na hoa eae i ka lakou man noi a koe ke noi $6,000, ama ka ninau ia ana ua liooholoia ka haawina e Hke me ia i lioemi ia, Lilo Agena i ko na aina e 6000. Holo Kela me keia lilo keena o na aina e 4000. Holo.

Hoouaaaao opio i ko na aina e 25,000 Hoakaka mai o Biown i kona mana'o kokua i keia haawina, aole nae no ka hoomahuahna ae i ke $30,000 e like me ka hoololi a Kauhikon, aka, he mea haohao 3oa nae i kona ike ana iko na kuhina olelo mai, o keia haasyi.na he mea kokua ia ika ona keiki Hawaii i ioaa ia lakma fcsrike o na mea oko na aina e, aka, oka aoao aupnni no nae kai kue loa me ka ikaika i ke kanawai e hookuu akea ana i na kanaka Hawāri fi heie ina aina e, i Ike a 1 lioonaauao ia ai lakou ma na mea a pau, a eia nae lakou ke koi mai nei i haawina no kahoonaauao ana i na keiki a kakou ma na aina e ; a ina e lokahi na hoa o keia hale e like me ka lokahi ana 0 na hoa i ka pepehi ana i kela kanawai a hoole like i keia liaawina e noi ia mai nei, alaila, oia ke kupono loa,, aka, uft ike au aole hiki ana, a ke kokua nei att 1 keia haawina e like me ka bila.

Na Kalua: He kokua nui au i keia haawina, aka, o ka'n mea wale no e nana nel, pehea la e hoolilo ia nei keia dalß, heaha na mea i loaa i hoike ia mai i keia hale e ka aoao o ke aupuni epili ana ika hoonaauao ia ana ona keiki i na aina e, aole he mea i hoike ia mai a pehea e hiki ai ia kakou ke han>vi i ke dalaa ka lehulehu ke ole kakoa e lohe i na mea i hana ia; o ka'u mea wale no i ike, oia ka hoī ana max o kekahi o na keiki i hoouna ia ehoonaaaao i Kina i ka olelo pake, i kona hiki ana mai i ka aina, ua ona iho la a hoala ae la i ka hoohaunaele ma ka hakaka, a o ka hopena oia ka paa ana i ka halewai, O kekahi keiki hoi, hookaulana ae la iaia oia kekahi o na keikialii o keia aupuni, a puni aku lakoEuropaholookoa iaia. O keia anei kekahi hana o ka hoonaauao ia ana a kei aku ia v;aho he keikialii ao ka hua oke ao ana, he ao aku e hoopunipuei; o kekahi keiki hoi, ua ike ia ka r upepa, e mare ana i Ilelia, e ole ke dala a ka lehuleho loas ai lie wahine Italia, a ina oia e hoi mal e hoike mai ana oia, eia ke dala a oukon i hoahu ai he waliine Italia ka'u. E loaa ana ia kakou he ano lahui awiliwili, oia he hapa i ka haole, ka Hawaii ame ka lialia, a pia aue«rei ka uku panai o ke dala a ka lahui i hoonaauao ai iaia. Nolaila, ke noi nei au e haawiia keia haawina i ke Komite Hoooaauao. Hooleia.

Hora 12 : 22 lioownha ka Uale a noho hou i ka liora 2 auina la, Hora 2 auina la akoakoa hou ka hale. Noi o Kaulukou e- hoopau i k<? Komite o ka Hale, a e hoopanee ka Halo a noho hou i ka la 9 o Augate. ' Kue o Brown i ke uoī, no ka mea, he hoonahili wale no ia i na hana o keia Hale, noke kuoiu o keia no ke kohoia ana o na hoa o keia hale i mau luna helu auhau. Hoihoi hou o Kaulukou i kana noi, Ma ke noī, ua hoopau ia ke Komiite o ka hale a apono ia ka hoike a kalunaiioomaiu. Noi o Kaulukou e hoopaueo ka Hate a noho hou i ka Ja 0 o Augaie. lvuo mai o I3rown i ke noi a kam&ilio uiai oia me ka O ka hoopanee anat> kahale no elua pule, he hoike ana ia ī ko kakou i ka kakou nian hana ponoi no ka pono o ka lehnlehu;

' i koho i& kakou e n& makaaiuana no Ika uana aaa iko lakoii maa pono me ko aupanl, aolo oke kapae wale i ko lakou bana a hele e hana mamuli oka kakoa man liana ponoi iho s e like roe keia e manao ia nei e hoopauee ka hale i hiki iua luna helu auhau i koho ia ke helu i ko lakou mau apana iho no ko lakou pono iho a hoohemahema i ko ka lehulehu. He hemahema uni keia o ke koho ia ana o na ho? o keia* hale i mau luna helu auhau, a mamuli o ko ] iakoa pūiiiaikai, ua uki pu nt* haua o j keia luJe me ka pau ole i ka hana ia, Kolaila ke hoole nei au ī keia noi. r Na Kanhi i olelo he mea haohao ia*u ke ake ia ana e hoopanee na hana o ka hale no elua pule, i hiki i na luna helu auhau ke hoi a helu aku i ko lakou mau apana. oka makamua loa keia ona ahaolelo o keia aupuui i ike ia e hana ana penei iloko o 26 makahiki i hala, o aha oo hoi na luna helu auhau ke noi mai e hookuu aku ia lakou «o ka lakou hana me ke koe iho no o ke < koena o na hoa e lawelawe i na hana ; mau o keia hale, aole o ka pau holookoa ona hoa a pau mamuli o ka pomaikai pilikino wale no o ka aoao hookahi. Aole au i apono i keia hoopauee ana, a e koho kue ana au i ka wa o mnau ia ai. A noi mai oia e kakauia na ae me na hoole. ' Hooholoia. Hoakaka mai ka Hoho, o ka poe ma ka apōnoi ka hoopaneemaka ae lakou, o ka poe kue ma ka hoole lakou. Eia ka poe ma ka ae: Kipikona, Kanoa, Creighton, Pare, Kaae, Makapolena, Kikah/i, Keau,Beka, Amawi, Kaulia Kaunamano, Kaulukou, Naliale, Aliolo Nahmu, Kaukau, Kaai a me Kauai, Hnina 19. Eia ka poe ma ka hoole: Martin, ĪAlikalani, Kauhi, Brown, Pahia, Kauka Waika, Kauhane, Kekoa, Kalua, Kakeia, Kakina, Paehaole a me Huina 13. Nolaila, ua holo ka hoopanee o ka hale a aoho hou ika Poakahi, Augate 9, hora 10 kakahiaka. Hora 2: 30 anina' la hoopanee ka Hale.