Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 37, 11 September 1886 — HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU, KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU, KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA.

Ke Aniani LU!ii o T«berina, Knkaulk c C\ 11. Kmiiiio. Helu 32. MOKUNA VHI. Ke Kitjapai pua o Elenale Ka Mahinaai i piha i ke aloha 0 ! o oe anei ia e ke aloha Auwe ! I nehea oe i hiki mai ai eke /iloha. . 1a MANAWA i akaaka ae ai ua manu Pikake la, a i aku la, "E nana mai oe o kuu Haku opio i ka'u pna, a e ike iho auanei oe,« ka'u pua no ka oi." la manawa i hookuu iho ai ua manu la ia Leinaala mailoko iho o kona mau ehen, a hoea akulao Leinaala mahope ona hulu oka eheu, aku iho la oia ilalo ho mau auana ke kauwale mai iaia aku a ifi Elenale, a ia manawa hookahi no i ike mai ai o Elenale ia Leinaala, a auwe ae la oia me ka hele awiwi mai 1 mna e hopu ia Leinaīila, me ka hoopnkn ana mai i ka huaolelo, "Auwe ! Ooe anei ia eke aloha 'l A i nrihea oe ī hele mai ai e ke aloha 7" a ptili mai la oia ia Leinaala, a puana ae la "O oe ka ia e ke onaona Kuu lei Ahihi Kamakahala." Ika manawa ipa māi ai na lima o Elenale ia Leinaala, ia manawa i mau le ihoai o Leioaala; me he mea la ua piha loko ike aloha; Ae, aloha io aku ia no, e kala la hoi i lioiloli ai ka makeoiake, pakela 'oa aku. hoi nei ua htū pu, ho naau pau iho hoi k&kiihi ika mea maikai he aloha.

I ka manawaiano kualilii ae ai ka maule ana o Leinaala, ia manawa i kamlupe aku ai ua Kihapai pua la o Elenale īa Leinaala, a nalo aku lalaua iloko o na keena o ka Halealii Murero, a maloko o kekahi rami o ua kumu laau !a i noho kokoolua iho ai laua e hookaunu i na kipona a ka waimakn. He mau minute loihi loa, aolo i pnne akuo Leiaaala i hookahi hunolelo; aka e kau aku ana kona mau nanaina hiehie o kona mau maka, malnna o ke ku 110 o ka mea nana i hoolahi i kona noouoo, a luhi pu me kona kino Ika alo aua mai ika make. Aka oua Kihapai pua la o Elenale, aia oia ke milikaa mai la i na papalina o Leinaala me ka lele pu mai no e honi, mea la, ua poina loa iho la no paha ka hoohiki una i mua o kona makuakane, "Aole oia e puni ia Leinaala;" eiaka e — "Hawahawa ana na lima o ka Hekuawa." No ka pane ole aku o Leinaala, hookokoke aku la oia i kona papalina i ko Leinaala, a me he la he maa iniha wale no koe a * halawai aku ko laua mau muki 'na me ka nana aku o ko laua mau maka kekahi i kekahi, a pane aku la ua keiki la, "Ua hoowahawaha no ka paha oe ia'u i pane ole mai ai oe ?"

la manawa i holiola ae ai ka ula ohelohelo i papalina o ua ai kaulana la 0 PeresifcT"B°'Bie he mea la i ka nana aku, oia kekahi o na la o ka nani i uhola iho ai ilana o kona mau helehelena; me na miao aka ma kona mau papalina i pane aku ai oia, "O ko'u aloha ole anei ia ia oe o ko'u hiki mai imua o kou alo ?" a ua keiki la, me ka luliluli ana ae o kona poo. Pane hou aku la o Leinaala, 4, 0 ko'u aloha ole nnei ia ia oe, o kuu hoolilO i kiai Naue ole o Elenale i meo ole 1 mua o ko'u mau maka ?" "Aole," wahi a ua keiki la, m© ka helelei ana iho o kona mao waimaka. Paue hou aku la no o Leinaala, "0 ko'u aloha ole anei ia ia oe, o ko'u hoolilo ana i ka eheu o ka mauu Pikake i wahi no'u e moe ai, k& mea i hona ole ia e a'u i ka hale o ko'u makuakane ?" A, e kuu aloha e nana mai ia'u, a e hoomanno iho oe, he koenā aa na ka make, a o ko'u aloha ole anei la ia oo ** "Aoio," wahi a Qa koi.ki la me ka lele pu mai e puili i ka a-i o Leinaaīa, me ka hoopuka ana ae i ka elelo a ka raea i helo a nuwaliwaU i ke aloha. "Ē Leiuaala, he oiaio, ua aloha oe ia'u, a pela hoi au ia oe; a ke hoohiki iho nei au, iloko o ke apo ana a ko kaun mau iiiua: ua'u oo uo ka wa auo, uo ka wa e

hlki mai aiia, a ao ka wa maa loa, o ker make wale no ka inea «aoa e Uookaa4wa!e ,ae ia kaua, " Me ia m&u haaolelo i pnili fce ai laaa kekahi i kekahi, a liaule iho la I«ua iloko o na nipo aaa a ke Eka mea helulielu, ua hiki mai la kaua i kahi a kaua i ake uui ai e ike; a eia kaua la ke ike iho.lii ua *'huikau na makau aka lawaia i Wailua" aua mau ui oei a kuua; nolaila o waiho iho kaua jn laua, a e kamailio aku au ia 00 no ke Kilokilo o Poīmkia, malia ua loaa 3a oe kokabi hooHuoi aoa iiooa. Ika niiuawa i ualowale aku ai ua iiiioJkilo ia mailoko aku o ua waapa"keokeo la, a holo aka la oia jna ke ano he kino hee, a nalowale aku la i ka d&pakū o ua moana fo; alaila, e hoomaaao iho oe, o kooa ike hope loa ia aua r:o ia ma ke ano he kino kanakB, a aolo kaua e ike hou ana i/iia ma keia hppe akuma keauo kiao kauaka ahlkiika pau ana o keia Kauo; aka o loaa aku aua no oia ia kaua ma keia mua p.ku, aole uae he kino kanaka.

Oka ike ana oua Kilokilo Wahine la o Poiniliia me kona mau maka pouoi ika pahu kupapau o Kahueloawa, ka mea i wailio īa ika mana ona Kiai ?<atie ole o ETēnale ilalo o ua moana la oia ke kumu o ka hiki ole ke hoi hou ae kopa kino i kino kauaka; no ka mea §a kau aku la na kanawai oka ma'ke mainna ona, oia keia: Akahi; Ka uiaki'. Eiua; Ka palaho. Ekolu; Ka hanau hou ana.

O keia kauawai hope o Ka make» kai ioan iua Kilokilo Wahioe la o Poinikia; oia keia kino heo e holo la iloko o ka oaoaiia, o lik©-uie ka ahane o ke kanaka kaiiiki 010 ke hoi hou mai iloko o kona kino i ka wa make a ola hoa ae pi-ia ka hiki ole i koia kino hee ke hoi hou aiai a hoi hou ae ma ke ano kino kanaka, no ka mea, ua ioaa aku la kela kino hee iaia ma ke ano he hanan hou aaa no ka make; a aole oia e hoi hou he kino kanakn. O keia haawina i loaa ike Kilokilo, oia hookahi no ia Oopuhue; aka oka iio keokeo Linaholomae, aolo e loaa ia haawiua iaia; no ka inea ua komooia ma ke ano kino waapa, aole oia i ike aku me kona maka ponoH ua pahu la, oia ke kumu o kono pakele; ana loaa nae he paliaohao maluna o kona kino, oia ka paa ana o kela pahu kupapau maluna o kona poo no ka wa ma.u loa, a ua paa iho la paha na hoakaka ana a ka.mea kaliau, a e aui hou ae kakou a hele aku i mua.

ī ka mauawa i uaalu m&i ai ka lu, uiai o Leiuaala e kuwili aua me kaua aloha, lohe aku lu o Eleualo i ka li&iulu o kekahi kikiao umkuui iloko oua Kihapai pua I&, ia mauawa i ala koke ae ai oia iluna me na helehelena oka makau, a pane aa la, "Ei ae kuu makua kaue, a heaha !a i'.uanei kaua mea e hana mai ai ia oe e kuu alolia ?" Paue aku Ia o Leinaala, "Ma keaha oe 1 ike aku la Paoe aku la o Elenale, "O keia kikiae makaui a kaua e loiie nei, he hoailona ja o kona haalele ana i kona hale a hele mai īanei, a e hiki mai ana oia mahope iho o ke kuu aua o keia makaui, a pehea la au e haua ai ia oe i nalo iho ai oe a hala ae kona inaina." Pane aku la o Leinaala, "He oi aku ka pono o kaua no a elua ke hoike aku i mua o kona alo, a i kaa mai no oia i ka hoopai aka make maluna o'u, ua hiki iho la no, no ka mea ua noa ae la no kuu kino ia oe, ka mea a'u i hoohi ki ai nau wale no, aole na kekahi mea e ae." Iloko o keia manawa i uwe iho &i o Elenale no ka minamiua i kana aloha, a oiai oia e holoi ana i kona mau maka me kona mau lima, pa-e mai la ka )eo o Mari-orodtf mawaho mai o ua kumu iaau la, o kahea mai ana me ka leo naheuahe oke aioha keiki, me ka i mai, "E ke Kihapai pua o Elenale, auhea oe V

Ika manawa i lohe ai oua keiki la ika leo o kona makuakaue, puili koke aku la oia ia Leinaala me ka liaalula, ana ka waimaka uo e liale; aole nae oia i pane aku i hookahi huaolelo. A no ka manawa elua i kahea hou mai ai kona makuakaue iaia, aolo nae i pane a aku, ai ka luanawa ekolu o koua kahea aua, pano uku lu ua keiki la tuo ka leo nawaliwali o ka mea i pilia i ka makuu, "Eia no au o kuu makunkane. 1 ' I mai la kona makuakane iaia, *'E pnka inai oe i waho nei e kuu keiki, i ike aku ai au ia oe," Aole i peiu. Ua loaa keia ĪŌt « ilui itt;t ke ahuuii, » o kii heluhohi penei no ia: Me ku mnhalo:—tle u*ni i«, ūa kau ae la oe i k;> * * # * , eia kn'u, B kttikni ae oe » ti;t hou L»h;»inaluna'a p:in m t m wahi a p*n o Hnwaii nei, ni.i nn oil):;nn, O n* haoli' u me ka poe e ao. i le iho oe » « h;kow h p»o !oa. ?l